Fiziopatologiya fənni fundamental nəzəri tibbi-bioloji fənndir, hüceyrə, toxuma və orqanların zədələnmələri zamanı orqanizmdə yaranan funksional dəyişikliklərin ümumi qanunauyğunluqlarını öyrənir, tələbələrdə həkim təfəkkürünün yaranmasına kömək edir, ayrı-ayrı xəstəliklərin terapiya və profilaktikası prinsipləri haqqında elmi bilikləri formalaşdırır, əldə olunan bilikləri klinikada tətbiq etmək vərdişi yaradır. Həmçinin, bu fənn patoloji proseslərin və xəstəliklərin inkişaf mexanizminin, gedişinin və nəticəsinin ümumi qanunauyğunluqlarını, ayrı-ayrı xəstəliklərin terapiya və profilaktikası prinsiplərini öyrənir, xəstəlikləri törədən xarici və daxili mühit amillərinin orqanizmə təsir xüsusiyyətlərini, bütövlükdə orqanizmin ona cavab reaksiyasını, xəstəliklər və sağalma zamanı orqanizmin müdafiə xarakterli reaksiyalarının rolunu, eləcə də tipik patoloji proseslərin səciyyəvi xüsusiyyətlərini və ümumi cəhətlərini araşdırır. Orqanizmin reaktivliyinin, rezistentliyinin, xəstəlikönü vəziyyətlərinin, bütövlükdə xəstəliklərin mahiyyətinin öyrənilməsi də bu fənnin vəzifələrinə daxildir.
Fənnin kodu: İF-14
Fiziopatologiya
Payız semestrində keçirilən fənlər
|
№ |
Fakültələr |
Kurs |
Fənlər |
Auditoriya saatları |
||
|
Mühazirə (saat) |
Praktika (saat) |
Kredit |
||||
|
1 |
Əczaçılıq |
II |
Fiziopatologiya |
10 |
30 |
3 |
Təhsil pilləsi: Bakalavriat
İxtisas: Əczaçılıq
Fənnin məqsədi: Fiziopatologiya fənninin öyrənilməsində məqsəd tələbələrdə patoloji proseslərin səbəbləri, gedişi və nəticələrinin ümumi qanunauyğunluqları, ayrı-ayrı xəstəliklər, onların terapiya və profilaktikasının ümumi prinsipləri haqqında elmi bilikləri formalaşdırmaq, bu biliklərin köməyi ilə klinik situasiya məsələlərinin və model situasiyaların analizini həyata keçirtmək vərdişləri yaratmaq, xəstəliklərin etiologiya və patogenezinə görə dərman preparatlarının məqsədyönlü tətbiqini əsaslandırmaq; peşə vərdişinin metodik əsaslarını formalaşdırmaqdır.
Fənnin təlim nəticəsi:
Fənnin məzmunu
Fiziopatologiya Azərbaycan Tibb Universiteti tərəfindən müəyyən edilmiş məcburi fəndir. Tibb təhsilinin müasirliyinin mühüm aspektlərindən biri fiziopatologiyanın dərindən öyrənilməsindən ibarətdir. Yüksək ixtisaslı həkim hazırlığı sistemində fiziopatologiya klinik təfəkkürün təcrübi, metodik və praktik əsas¬larının formalaşmasına doğru yönəlmiş inteqrasiyaedici və analitik tədris fənni kimi mühüm yer tutur.
Fiziopatologiyanın əsas məqsədi hüceyrə, toxuma və orqanların zədələnmələri zamanı orqanizmdə yaranan funksional dəyişikliklərin ümumi qanunauy¬ğunluqlarını kompleks şəkildə öyrənməkdən ibarətdir.
Fiziopatologiya eksperimentə əsaslanan elmdir. Mövzuların tədrisi zamanı aparılan patofizioloji tədqiqatlarda klinik müşahidə və laborator metod¬lar¬dan geniş surətdə istifadə edilir. Bu məqsədlə əsas eksperimental modellər, tipik patoloji proseslərin alınma metodları, ayrı-ayrı oqran və sistemlərin dəyişik¬liklərini göstərən təcrübələr, hər bir sistemə aid test və situasiya məsələləri, bir sıra klinik-diaqnostik metodların yeniləşmiş formaları haqqında ətraflı məlumat verilir. Tələbələrdə tibbi-nəzəri bilikləri klinik şəraitdə tət¬biq etmək vərdişinin yaradılması olduqca vacibdir. Ona görə də fiziopatologiyanın metodik işləmələrinə situasiya məsələləri daxil edilmişdir. Si¬tua¬siya məsələ¬lərini həll edən tələbə klinik-laborator göstəriciləri dəqiq təhlil edib, xəstəyə düzgün diaqnoz qoya bilir, eyni zamanda müalicə prinsipləri haqqında olan biliklərini daha da möhkəmləndirir. Klinik-patofizioloji isti¬qamətdə tərtib edilmiş situasiya məsələləri həm tələbələrin sərbəst işləməsinə, həm də patofiziologiyadan olan biliklərinə özünün nəzarət etməsinə imkan verir.
Tibb Universitetində mütəxəssis hazırlığının çoxpil¬ləli sistem üzrə aparılması və gələcək həkimlərin fundamental hazırlığının daha da yaxşılaşdırılması ilə əlaqədar olaraq, real klinik situasiyanı patofizioloji baxımdan təhlil etmək və patoloji anlayışları daha da dərinləşdirmək vacibdir. Bütün bunlar situasiya məsələləri həllinin də çox əhəmiyyətli olduğunu bir daha təsdiqləyir.
Fiziopatologiya fundamental nəzəri tibbi-bioloji fəndir, bütün ixtisaslardan olan həkimlərə lazımi biliklər verməklə, həkim təfəkkürünün yaranmasına kömək edir, ayrı-ayrı xəstəliklərin terapiya və profilaktikası prinsipləri haqqında elmi bilikləri formalaşdırır, əldə olunan bilikləri klinikada tətbiq etmək vərdişi yaradır, klinik təfəkkürün və praktik həkimin rasional fəaliyyətinin metodik və metodoloji əsaslarını hazırlayır.
|
№ |
Mövzu (mühazirə) |
Ədəbiyyat |
Saat |
|
1 |
Giriş. Patofiziologiyanın məqsədi və vəzifələri. Ümumi nozologiya haqqında anlayış. Xarici və daxili (irsiyyət, konstitusiya,) amillərin patologiyada rolu. Reaktivlik. |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. I-VI Fəsil, s. 10-67 |
2 |
|
2 |
Hüceyrə zədələnməsi, yerli qan dövranı pozulmaları. İltihab. Qızdırma |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. VII-X Fəsil, s. 68-130 |
2 |
|
3 |
İmmun sistemin patologiyası. Allergiya. Maddələr mübadiləsinin tipik pozulmaları. Toxuma inkişafının patologiyası |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. XI-XIII Fəsil, s. 131-193 |
2 |
|
4 |
Qan sisteminin patoloji fiziologiyası. Qan dövranı sisteminin patoloji fiziologiyası |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. XVI-XVIFəsil, s. 209-242 |
2 |
|
5 |
Həzm sistemi və qaraciyərin patoloji fiziologiyası. Endokrin sisteminin patoloji fiziologiyası |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. XIX-XX Fəsil, s. 256-271, XXII Fəsil, s. 282-295 |
2 |
|
№ |
Mövzu (praktik məşğələ) |
Ədəbiyyat |
Saat |
|
1 |
Giriş. Patofiziologiya fənninin əhəmiyyəti, vəzifəsi. Ümumi nozologiya haqqında məlumat. Xarici mühit amillərinin (aşağı və yuxarı temperaturun) patologiyada rolu. |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. I-III Fəsil, s. 10-27, 32-35 https://amu.edu.az/page/3448 |
2 |
|
2 |
Reaktivliyin patologiyada rolu. Hüceyrə zədələnməsi. |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. VI Fəsil, s. 55-64
|
2 |
|
3 |
Mikrosirkulyasiya və yerli qan dövranı pozulmaları |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. VIII Fəsil, s. 84-100 |
2 |
|
4 |
İltihab. Qızdırma. |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. IX-X Fəsil, s. 101-130 |
2 |
|
5 |
İmmun sistemin patologiyası. Allergiya. |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. XI Fəsil, s. 131-148 |
2 |
|
6 |
Maddələr mübadiləsinin tipik pozulmalar. Karbohidrat və su-elektrolit mübadiləsinin patologiyası. |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. XII Fəsil, s. 149-177 |
2 |
|
7 |
Toxuma inkişafının patologiyası. Şişlər. |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. XIII Fəsil, s. 178-193 |
2 |
|
8 |
CARİ QİYMƏTLƏNDİRMƏ (KOLLOKVİUM). Bu kollokviuma 1-7-ci mövzuları əhatə edən yalnız təcrübə məşğələ materialları daxil ediləcəkdir. Kollokvium mərkəzi qaydada Universitetin İmtahan Mərkəzində keçiriləcəkdir. |
|
2 |
|
9 |
Qan sisteminin patologiyası. |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. XVI Fəsil, s. 209-228 |
2 |
|
10 |
Qan dövranı sisteminin patologiyası. |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. XVII Fəsil, s. 229-242 |
2 |
|
11 |
Tənəffüs sisteminin patoloji fiziologiyası. |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. XVIII Fəsil, s. 243-255 |
2 |
|
12 |
Həzm sisteminin və qaraciyərin patoloji fiziologiyası. |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. XIX-XX Fəsil, s. 256-271
|
2 |
|
13 |
Böyrəklərin patoloji fiziologiyası. |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. XXI Fəsil, s. 272-281 |
2 |
|
14 |
Endokrin sisteminin patoloji fiziologiyası. |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. XXII Fəsil, s. 282-295 |
2 |
|
15 |
Sinir sisteminin patoloji fiziologiyası. |
Əliyev S.C., Talışinskaya M.B., İbrahimova G.H., Əliyev S.H., Əliyeva T.R., Qasımova A.Ş. Patoloji fiziologiya. «MSV NƏŞR», Bakı, 2023. – 315 s. XXIII Fəsil, s. 296-308 |
2 |