Azərbaycanda uşaq cərrahlığının tarixi 1920-ci il aprel inqlabından sonra N. Nərimanov adına  Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun yaranması ilə bağlıdır. İnstitutun nəzdində bir çox cərrahi  profilli kafedralar təşkil olunmuşdur ki, onlara da B.K.Finkelşteyn, A.İ.Okinşeviç, A.M.Mirqasımov, M.A.Topçubaşov və başqaları rəhbərlik  edirdilər. Bu kafedralarda uşaqlar böyüklərlə  birlikdə  müalicə alır və  böyük cərrahları  tərəfindən də əməliyyat  olunurdular.  İlk  dəfə  olaraq Bakıda  M.Ə.Əfəndiyev adına    2  saylı  klinik xəstəxanasının 60 çarpayılıq travmatologiya şöbəsinin tərkibində uşaqlara cərrahi və  travmatoloji-ortopedik yardım göstərmək  üçün 20 çarpayı ayrılır. 1938-ci ildə N.Nərimanov adına Azərbaycan  Dövlət  Tibb  İnstitutunda Pediatriya  fakultəsi açılmış  və  elə  həmin   ildə  də  uşaq cərrahlığı kafedrası  təşkil olunmuşdur.  Kafedraya  prof. İssak Solomonoviç  Qinzburq rəhbərlik  etmişdir.  İ.S.Qinzburq böyük alim və geniş diapazona malik bir cərrah idi. O, 1924-cü ildə «Fəqərə sütununda plastiki əməliyyatlar» mövzusunda doktorluq dissertasiyasına görə Azərbaycanın əməkdar elm xadimi kimi yüksək ada layiq görülüb. Kafedra  ilk  dəfə  təşkil olunarkən 3 nəfər əməkdaşdan – kafedra  müdiri  professor İ.S.Qinzburqdan, dosent A.Qəmbərovdan və assistent R.Q. Əkbərovdan ibarət olub. Kafedranın yarandığı  gündən professor İ.S. Qinzburq  pediatriya fakultəsində azərbaycan və rus dillərində  uşaq  cərrahlığının  tədrisini təşkil etmişdir. Kafedra  yaranan ilk  günlərdən  uşaqlara  travmatoloji, o cümlədən yanıqlar  zamanı, irinli plevritlər, subtropik xəstəliklərin  fəsadları (malyariya), sulu xərçəng, skarlatinanın ekstrabukal problemləri, yenidoğulmuşların  inkişaf  qüsurları  və s. problemlərlə ətraflı  məşğul olmağa  başlamışdır. Kafedra  uşaqlara cərrahi  və  travmatoloji  praktiki  yardımı  göstərməklə  bərabər  həm də  elmi –tədqiqat metodik-təşkilati işləri də  həyata  keçirirdi. Ancaq 1941-ci  ildə  Böyük  Vətən  müharibəsinin   başlanması  ilə əlaqədar olaraq uşaq cərrahlığı  kafedrasının istər  praktiki, istərsə də  elmi-tədqiqat  işlərinin  intensivliyi nəzərəçarpacaq  dərəcədə azalmağa  başladı. Bu, hər şeydən  əvvəl  onunla  əlaqədar idi  ki,  travmatologiya şöbəsi, müharibənin  ilk  günlərindən  Qızıl Ordunun yaralı  əsgərlərinə  xidmət göstərən təliqə hospitalına  çevrilmişdir. Digər tərəfdən respublikada  olan  cərrahlar, o cümlədən uşaq cərrahları dosent A.Qəmbərov, assistent Qlikşteyn, Q.Məmmədov cəbhəyə səfərbər olunmuş  və  müharibədə Vətən  yolunda  şəhid  olmuşlar. Böyük  Vətən  müharibəsi qurtardıqdan  sonra  uşaq  cərrahlığı  kafedrası öz  işini  yenidən canlandırmağa  başladı. Qeyd etmək  lazımdır ki, İttifaqın Ali təhsil üzrə Komitəsinin və Azərbaycan respublikası Səhiyyə  Nazirliyinin   xüsusi  qərarı  ilə  pediatriya  və  sanitar-gigiyena fakultələrində  hospital cərrahlığının   tədris  olunması  da  uşaq  cərrahlığı  kafedrasına həvalə  olundu. Bu  isə əməkdaşların   sayının  artmasına  və elmi-tədqiqat işlərinin  planlaşdırılmasına  böyük  təkan  verdi. Belə  ki, kafedrada  odlu  silah  yaralanmalarının  fəsadlarının, osteoxondritlərin, döş qəfəsinin perixondritlərin, yara distrofiyalarının, qarın  və  döş  boşluğu üzvlərinin  odlu  silah  yaralanmalarının, fəsadlarının yaxın  və uzaq nəticələri və s. məsələlərlə ətraflı  məşğul olmağa  başladı. 1952-ci ildə  uşaq  cərrahlığı kafedrası Semaşko adına  xəstəxanaya 60  çarpayılıq   şöbəyə  köçürülmüşdür.  

     1946-cı  ildən  başlayaraq   uşaq  cərrahlığı  kafedrası  müharibənin ağrı-acısını  görmüş dosent, assistent, ordinatorlarla  öz  sıralarını möhkəmləndirməyə  başladı. Kafedranın  elmi  və  praktiki bərpa  olunmasında, İ.S.Qinzburqun elmi rəhbərliyi  altında  uşaq   cərrahlığı  üzrə  ilk  namizədlik  dissertasiyası  müdafiə  etmiş  dosent R.Q.Əkbərovun və  Ə.M.Əlizadənin  böyük  xidmətləri olmuşdur. Professor İ.S.Qinzburqun elmi rəhbərliyi altında  Ə.M. Əlizadə və N.Y. Axundov namizədlik və doktorluq, M.A. Lyaş, E.B. Qelfqard, J.Ş. Xəlilov, M.B. Vəzirəliyev, A.M. Mustafayev isə  namizədlik  dissertasiyalarını  müdafiə  etmişlər. 1970-ci ildən isə uşaq cərrahiyyəsi hospital cərrahiyyəsindən ayrılaraq sərbəst fəaliyyət göstərməyə  başlamışdır. 1970-1976-cı illərdə  kafedraya  rəhbərliyi tibb elmlər doktoru, professor Ə.M. Əlizadə  etmişdir. O, 1939-cu ildə N.Nərimanov adına  ADTİ-nun  müalicə-profilaktika  fakultəsini bitirmişdir. Böyük  Vətən  müharibəsinin   ilk  günlərindən  sonunadək cəbhənin ön sıralarında olan Ə.M.Əlizadə  müharibədən  sonra yenidən  kafedraya  qayıdıb. 1949-cu ildən namizədlik, 1964-cü  ildə  isə  doktorluq  dissertasiyası  müdafiə  etmişdir. Ə.M. Əlizadə kafedranın  assistenti, dosenti, professoru  və 1970-ci ildən 1976-cı ilə kimi isə  kafedranın  müdiri  işləmişdir. Ə.M.Əlizadə  elmi-pedaqoji  fəaliyyətlə  yanaşı  böyük  ictimai işlə də məşğul olurdu. O, Azərbaycan uşaq cərrahlar cəmiyyətinin sədri, ümumittifaq cərrahlar cəmiyyətinin üzvü, N.Nərimanov  adına  ADTİ-nin  tədris işləri üzrə prorektoru  işləmişdir. Professor Ə.M.Əlizadə 100-dən  çox   elmi əsərin, ilk «Uşaq cərrahlığı» (1968) dərsliyinin və «Klinik  cərrahlıq» kitabının müəllifidir. Onun  rəhbərliyi  altında  bir neçə  namizədlik  dissertasiyası  müdafiə  olunmuşdur. Ə.M. Əlizadə  1976-cı  ildə 61 yaşında  qəflətən kəskin  ürək çatışmamazlığından  vəfat etmişdir.

1977-ci ildə uşaq cərrahlığı kafedrasının müdiri vəzifəsinə tibb elmləri doktoru, professor B.S.Babaşov seçilmişdir. Professor B.S. Babaşov 1929-cu ildə  fəhlə  ailəsində  doğulmuşdur. O, 1952-ci  ildə N.Nərimanov  adına  ADTİ-nun pediatriya fakultəsini  bitirmişdir. Komsomolun  göstərişi  ilə  Kazaxıstan şəhərinə  işə göndərilmişdir. B.S. Babaşov Kazaxıstanda kənd  xəstəxanasında  ordinatorluqdan böyük  Elmi-tədqiqat Eksperimental Cərrahiyyə Institutunun şöbə rəhbəri vəzifəsinə qədər yüksəlmişdir. O, Kazaxıstanın  keçmiş paytaxtı  Alma-Ata  şəhərində  Eksperimental və Klinik cərrahiyyə  institutunda  namizədlik  və  doktorluq   dissertasiyası  müdafiə  etmişdir. B.S. Babaşov  geniş diapazona malik  bir cərrah idi. Onun  əsas  fəaliyyəti döş boşluğu üzvlərinin cərrahi xəstəliklərinin müalicəsi olimuşdur. Rəhbərliyi  altında  5 namizədlik  dissertasiyası  müdafiə  edilmişdir. Onun 2 monoqrafiyası  və 170-dən  çox  elmi  məqaləsi   çap  olunmuşdur.  1995-ci ildə səhəti ilə əlaqədar olaraq B.S. Babaşov öz ərizəsi ilə kafedra müdiri vəzifəsindən azad edilmişdir.

1996-cı  ildən  kafedra müdiri  vəzifəsinə  tibb elmləri doktoru , professor Ç.B. Quliyev seçilmişdir. Ç.B. Quliyev 1941-ci  ildə  ziyalı  ailəsində  anadan olmuşdur.1968-ci ildən N.Nərimanov  adına  Azərbaycan  Dövlət Tibb İnstitutunun müalicə-profilaktika fakultəsini  bitirmişdir. O, klinik  ordinaturanı və  aspiranturanı  Leninqrad şəhərində bitirmiş və 1973-cü ildə «Uşaqlarda kəllə-beyin travmasının kəskin və uzaq  nəticələrinin klinika, diaqnostika və müalicəsi» mövzusunda  namizədlik dissertasiyası  müdafiə etmişdir.  Ç.B. Quliyev 1974-cü ildə N.Nərimanov  adına  ATU-nun uşaq cərrahlığı  kafedrasına assistent, 1976-cı  ildə  isə həmin kafedranın dosenti seçilmişdir. 1982-1984-cü illərdə Leninqrad Pediatriya İnstitutunun uşaq cərrahlığı  kafedrasında doktoranturada olmuş və 1984-cü ildə «Uşaqlarda  qarın boşluğu  üzvlərinin kəllə-beyin  travması  ilə  müştərək zədələnmələri» mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək, 1985-ci ildən 1995-ci ilə kimi  N.Nərimanov  adına  ATU-nun  uşaq  cərrahlığı  kafedrasının  professoru, 1996-cı  ildən  isə  həmin   kafedranın   müdiri  işləmişdir. O, 290-dan  çox elmi  əsərin, o cümlədən «Uşaq cərrahlığı» dərsliklərinin (2000,2005), «Uşaqlarda qarın boşluğu üzvlərinin travmatik zədələnmələri», «Uşaq  travmatologiyası» 2004, «Uşaqlarda  exinokokkoz xəstəliyi» 2004, «Uşaqlarda  kəllə-beyin  travmaları» 2007 monoqrafiyalarının, «Uşaqlarda cərrahi  patologiyaların  atlası»2007, 7 tədris-metodik  vəsaitin, 12 metodik-tövsiyyələrin, 1 ixtiranın  7 səmərələşdirici  təklifin  müəllifidir. Onun  rəhbərliyi  altında  çoxsaylı namizədlik və doktorluq  dissertasiya  yerinə  yetirilmişdir. Professor Ç.B.Quliyev elmi praktiki fəaliyyəti ilə  bərabər böyük ictimai fəaliyyətlə də  məşğul olmuşdur. O, 1986-cı ildən 2013-cı ilə  kimi  Azərbaycan  Respublikası  Səhiyyə  Nazirliyinin baş uşaq cərrahı, müxtəlif illərdə  Səhiyyə Nazirliyinin Cərrahiyyə üzrə Problem Komissiyasının sədri, Azərbaycan  cərrahlar cəmiyyəti, Respublika cərrahlarının attestasiyasının, ATU-nun cərrahiyyə üzrə Problem Komissiyasının, Səhiyyə Nazirliyinin  Elmi Şurasının, Respublika Ali Attestasiya Komissiyasının doktorluq  və  namizədlik dissertasiyasının   müdafiə şurasının   Pediatriya  fakultəsinin və  Böyük   Elmi Şuranın, Universitetin  Metodik  Şurasının, «Cərrahiyyə»,  «Travmatologiya və Ortopediya» və «Хирургия, Восточная Европа», jurnallarının  redaksiya heyətinin üzvüdür. Professor Ç.B. Quliyev 2017-ci ildə öz ərizəsi ilə məsləhətci professor vəzifəsinə keçmişdir.

2017-ci ildən kafedra müdiri vəzifəsinə tibb elmləri doktoru, professor R.Ş. Poluxov seçilmişdir.  1992-ci ildə Azərbaycan Tibb Universitetinin Pediatriya fakültəsini adlı təqaüdlə bitirmir. 1992-1994-cü illərdə Uşaq cərrahlığı kafedrasında klinik ordinatura keçmiş, 1994-1998-ci illərdə kafedrada baş laborant, 1998-2007-ci illərdə assistent, 2007-2017-ci illərdə dosent vəzifələrində calışmışdır. Paralel olaraq 2000-2013-cü illərdə Uşaq cərrahlığı kafedranın tədris hissə müdiri olmuş, 2013-2018-ci illərdə ATU-nun Tədris Cərrahiyyə klinikasının Uşaq cərrahiyyəsi şöbəsinin müdiri, 2018-2022-ci illərdə ATU-nun Tədris Cərrahiyyə klinikasının baş həkimi vəzifələrində çalışmışdır.

2003-cü və 2009-cu illərdə Rusya Dövlət Tibb Universitetində endoskopik cərrahiyyə üzrə ixtisaslaşma kursu, 2011-ci ildə Secenov adına Moskva Tibb Akademiyasında Uşaq koloproktologiyası və endoskopik cərrahiyyə kursu, 2012-ci ildə Secenov adına Moskva Tibb Akademiyasında Torakoskopik və robortlaşmış endocərrahiyyə kursu, 2015-ci il- Secenov adına Moskva Tibb Akademiyasında Uşaq cərrahiyyəsi və uroandrologiyası üzrə kurs, 2019-cu ildə isə Seçenov Universitetində “İctimai sağlamlıq, səhiyyənin təşkili və idarəolunması” üzrə ixtisasartırma kursu keçmişdir.

1999-cu ildə “Uşaqlarda qaraciyər exinokokkozunun cərrahi müalicəsinin yaxşılaşdırma yolları” mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək tibb elmləri namizədi elmi dərəcəsini almışdır. 2018-ci ildə “Uşaqlarda xroniki qəbizliyə səbəb olan cərrahi patologiyaların diaqnostikası və kompleks müalicəsi” mövzusunda doktorluq dissertasiyanı müdafiə edərək tibb elmləri doktoru elmi dərəcəsini almışdır. 2019-cu ildə professor 2019-cu ildə professor elmi adına layiq görülmüşdür. Onun rəhbərliyi altında 1 doktorluq və      2 fəlsəfə doktoru elmi işi yerinə yetirilir. Indiyədək 220-dən çox elmi məqalənin, həmçinin “Uşaqlarda exinokokkoz xəstəliyi”(2004), “Uşaqlarda xroniki qəbizliyə səbəb olan cərrahi patologiyalar. Diaqnostika və müalicə”(2022) monoqrafiyalarının və “Uşaq cərrahlığı fənninin tədris proqramı”-nın, 3 dərs vəsaitinin,      2 tədris metodiki vəsaitin, 3 metodiki tövsiyyənin və 1 səmərələşdirici təklifin  müəllifidir. 80-dən artıq təlim, seminar, konqress, simpoziumlarda iştirak və məruzələr etmişdir. Azərbaycan Uşaq cərrahları assosiasiyasının sədr müavini, Russiya Uşaq cərrahları assosiasiyasının, Russiya Endoskopik Cərrahiyyə assosiasiyasının, Russiya Pediatrlar İttifaqının, Uşaq cərralığı ixtisası üzrə birdəfəlik müdafiə Şurasının, ATU-nun Cərrahiyyə ixtisası üzrə oprabasiya Şurasının, Cərrahiyyə üzrə problem komissiyanın, Universitet və I Müalicə-profilaktika fakültə Şurasının  üzvüdür. Kafedrada uşaqlarda laparoskopik və torakoskopik cərrahiyyənin əsası məhz professor R.Ş. Poluxov tərəfindən qoyulmuşdur. Uşaq cərrahiyyəsinin və Azərbaycanda Tibb təhsilinin inkişafında  xidmətlərinə görə prof. Ramiz Şamil oğlu Poluxov  Azərbaycan Respublikasının prezidenti İlham Əliyev Cənablarının 9 aprel 2021-ci il tarixli sərəncamı ilə “Əməkdar həkim” adına layiq görülmüşdür.

Respublika uşaq  cərrahlığının inkişafında  tibb elmlər doktoru, professor M.A.Mustafayevin böyük xidmətləri olmuşdur. M.A.Mustafayev 1942-ci ildə ziyalı ailəsində  doğulub. 1967-ci ildə N.Nərimanov  adına  ATU-nun müalicə-profilaktika fakultəsini bitirib. 1969-cu ildə namizədlik, 1986-cı ildə doktorluq  dissertasiyası  müdafiə etmişdir.M.A.Mustafayev 1986-cı ildən N.Nərimanov adına  ATU-nun uşaq cərrahlığı kafedrasının professoru işləmişdir. O, 2005-ci ildə vəfat etmişdir. Professor M.A.Mustafayev  Azərbaycanda kombustiologiyanın əsasını qoymuşdur. Onun  rəhbərliyi altında  uşaqlarda  termiki yanıqların müxtəlif aspektlərinə  həsr edilmiş 5 namizədlik  dissertasiyası müdafiə edilmişdir. O, bir çox monoqrafiyanın, dərsliyin, dərs vəsaitinin, metodik  tövsiyənin, 3  ixtiranın   və 120-dən çox  elmi məqalənin  müəllifi olmuşdur.

       Azərbaycanda  uşaq  cərrahlığını  inkişafında professor N.Y. Axundovun,  professor K.İ. Abdullayevin (uşaq  uroloqu), professor E.Y. Hüseynovun (uşaq uroloqu), dosent M.B. Vəzirəliyevin, dosent C.Ş. Xəlilovun, dosent F.Q. Fərzanənin, dosent Z.Q. Səlimxanovanın, dosent Q.A. Əliyevin, dosent R.T. Həbiblinin, şöbə müdirləri: S.C.Ləmbəranskaya, t.e.n. A.N.Uluxanov, A.Əfəndiyev və t.e.n. Q.Cəfərovun, t.e.n. H.Ö. Əzizbəyovun, t.e.n. İ.M.Məmmədovun, Ə.M.Məmmədovun, t.e.n. N.A. Yusifzadənin, t.e.n. G.A.Poladovun, t.e.n. A.E .İsmayılovun, t.e.n. Y.Ş. Məmmədovun, t.e.n. G.X. Ağayevin, t.e.n. M.İ. İsmayılovun, R.A. Nəzirovun, T.Ə. Sultanovun,  K.Tukanovun,  İ.N. Haqverdiyevin, A.Z. Hüseynovun, P.Ə.Abdullayevin və digərlərinin böyük əməyi  olmuşdur.

        Hazırda kafedra Bakı şəhər Azərbaycan Tibb Universitetinin Tədris Cərrahiyyə Klinikasının IV mərtəbəsində 24 carpayılıq şöbədə fəaliyyət göstərir. Kafedra  Respublika  uşaq  cərrahlığı  mərkəzidir.  Ona  görədə bütün sutka ərzində   Respublika üzrə uşaq əhalisinə planlı, təcili  və həm də təxirəsalınmaz cərrahi  xidmət göstərir. Uşaq cərrahlığı kafedrasının bazasında əməkdəşlar tərəfindən aşağıdakı istiqamətlərdə açıq və endoskopik əməliyyatlar icra edilir:

Bununla bərabər uşaq cərrahiyyə mərkəzi respublika üzrə elmi-metodik mərkəz hesab olunur.  Burada  ildə  onlarla uşaq  cərrahı hazırlanraq  Respublikanın şəhər və rayonlarına  praktiki  işə göndərir. Kafedra  əməkdaşları tərəfindən 100-dən çox elmi-metodik və elmi-tədris vəsaitləri çap  etdirilərək praktiki  səhiyyədə  tətbiq  edilmişdir. Kafedra  əməkdaşları  tərəfindən  30-dən  çox  monoqrafiya,  59 tədris  vəsaiti, 5 ixtira və 14 səmərələşdirici təklif  öz həllini təcrübi təbabətdə tapmışdır. Kafedra əməkdaşları böyük elmi-tədqiqat  işləri ilə məşğul olurlar. Son 20 ildə kafedra əməkdaşları tərəfindən 1500-dən çox elmi məqalələr, o cümlədən 300-dən çoxu xarici mətbuatda dərc olunmuşdur. Hazırda uşaq cərrahlığı mərkəzində 3 tibb üzrə elmlər doktoru, professor (kafedra müdiri prof. R.Ş.Poluxov, məsləhətçi prof. Ç.B.Quliyev, prof. E.S.Pənahova), 1 tibb elmləri doktoru,, dosent (E.M.Nəsibova-uşaq anesteziologiya və reanimatoloqu), 2 tibb üzrə fəlsəfə doktoru, dosent (V.Ə. Məhəmmədov və S.F. Axundov), 2 tibb  üzrə fəlsəfə doktoru, assisent (X.S. Rəhimova və M.A.Əlibəyov), 4 ixtisaslı uşaq cərrahları, assisent (F.V. Həsənov, M.Q.Bağırov, B.Ə.Sofuyev, N.C.Xəlilov)  və 6 nəfər baş laborant (A.Ə. Məmmədov, G.M. Əliyeva, G.İ. Mustafayeva, H.F. Alışanov, K.B. Musayeva, L.L. Ələsgərli) fəaliyyət  göstərirlər.