“Azərbaycan tarixi” kafedrası 1930-cu ildə təşkil edilmiş və ilk illərdə “ÜİK (b) P tarixi” kursu adlanmışdır. Müxtəlif illərdə bu kafedraya M.M.Sultanov, Q.İsmayılov, M.Qasımov, A.A.Quliyev, S.V. Heydərov, Y.N.Tağızadə (1946-1953), Q.Q.Bağırov (1952-1966), V.M.Ağayev (1966-1969), E.İ.Məmmədov (1969-1975), İ.M.Məmmədov (19771978), Y.Q.Vorobyova (1979-1989), Ə.M. Zeynalov (1989-2009) rəhbərlik etmişlər.

1938-ci ildə ÜİK PMK-nin “ÜİK (b)P tarixi” kursunun buraxılması ilə əlaqədar partiya təbliğatının qoyuluşu haqqında” qərarına əsasən keçmiş SSRİ-nin bütün ali məktəblərində “Marksizm-leninizm əsasları” adlı vahid tədris kursuna keçilmişdir. Həmin dövrdə “Marksizm-leninizm əsasları” adı almış  kafedra xeyli böyüdüyünə və çoxsaylı fənlərin tədrisinə rəhbərlik işində çətinliklər yarandığına görə, 1950/51-ci tədris ilində “Siyasi iqtisad” kursu kafedradan ayrılmış, bu fənnin tədrisi ilə müstəqil kafedra məşğul olmuşdur. 80-cı illərə sosializm cəbhəsində, sovetlər ölkəsində baş vermiş ictimai-siyasi böhran təhsil sahəsində də öz təsirini göstərmiş, 1988-ci ildən kafedrada “Azərbaycan tarixi” kursunun tədrisinə başlanmışdır. 1991-i ildə “Sov. İKP tarixi” kursu “Siyasi tarix” kursu ilə əvəz edilmiş, bundan sonra kafedraya “ Ümumi tarix”  kafedrası adı verilmişdir.

1989-cu ildən 2009-cu ilin sonuna qədər kafedraya professor Əkrəm Məmmədkərim oğlu Zeynalov rəhbərlik etmişdir.

Tarix elmləri doktoru, professor Ə.M.Zeynalov (1941-2009) uzun illər kafedraya rəhbərlik etmişdir. O, 1941-ci il dekabrın 16-da Quba şəhərində anadan olmuş,1964-1968-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsində təhsil almış,1965-ci ldən həyatının sonuna qədər SSRİ Jurnalistlər İttifaqının üzvü olmuşdur. 1969-cu ildən Azərbaycan Tibb İnstitutunda əmək fəaliyyətini davam etdirən Ə.Zeynalov 1989-cu ildə kafedranın müdiri vəzifəsinə seçilmişdir. O, 1979-cu ildə tarix üzrə fəlsəfə doktorluğu, 1990-cı ildə doktorluq dissertasiyası müdafiə etmiş,1991-ci ildə professor elmi adına layiq görülmüşdür. Prof.Ə. Zeynalov onlarla monoqrafiya, dərslik və dərs vəsaitlərinin, yüzlərlə məqalənin müəllifi olmuşdur. Yüksəkixtisaslı tibb kadrlarının hazırlanması sahəsindəki xidmətlərinə görə o, 1980-cı ildə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin fəxri fərmanına, “Qızıl Qələm” mükafatına, 2000-ci ildə əməkdar elm xadimi fəxri adına layiq görülmüşdür.

Ə. Zeynalovun vəfatından sonra 2009-cu ildən 2013-cü ilə qədər kafedra müdiri vəzifəsini prof. Fəxrəddin Nəriman oğlu Məmmədov yerinə yetirir.

Kafedranın müdiri, tarix e.d.prof. F.N.Məmmədov (1948) 1966-1971-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin tarix fakültəsində təhsil almış, 1973-cü ildən 1988-ci ilə qədər Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutunda çalışmış, 1988-ci ildən ATU-nun “Azərbaycan tarixi” kafedrasında baş müəllim vəzifəsində pedaqoji  fəaliyyətə başlamışdır. 1978-ci ildə tarix üzrə fəlsəfə doktoru, 1990-cı ildə isə tarix elmləri doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya müdafiə etmiş, 1994-cü ildə professor adı almışdır. F.Məmmədov  6 monoqrafiyanın (“İnqilab barrikadalarında” (1983), “Gəncə” (1987,rus dilində) “Ulu Gəncə” (2000), “İstiqlal mücadiləmizin beşiyi” (2003), “Azərbaycanın Şimal Qapısı Xaçmaz” (2006), “Azərbaycan tarixi” (izahlı xronologiya) (2010), 200-ə qədər elmi işin müəllifidir. O, eyni zamanda AMEA-nın Tarix İnstitutunun 2 cilddə nəşr  etdirdiyi “Cümhuriyyət  Ensiklopediyası” nın müəlliflərindən biridir.

 

FƏLSƏFƏ KAFEDRASI

Azərbaycan Tibb Universitetinin yarandığı ilk illərdə müxtəlif adlar altında fəaliyyət göstərən sosial-iqtisadi elmlər kafedrasında Fəlsəfə elmi ictimai elmlər sırasında tədris olunmuşdur. 1938-ci ildə “ÜİK(b) P tarixi” qısa  kursunun buraxılması ilə əlaqədar “Partiya  təbliğatının qoyuluşu haqqında” qərarına əsasən keçmiş SSRİ-nin bütün ali məktəblərində “Marksizm-leninizm əsasları” adlı vahid tədris kursuna keçilmişdir. Bu kursun tərkibində fəlsəfi biliklər də tədris olunmuşdur. Daha sonralar “Fəlsəfə” müstəqil kafedra kimi fəaliyyət göstərmişdir.

Fəlsəfə kafedrası 1963-cü ildən müstəqil fəaliyyətə başlamışdır. Bu dövrə qədər fəlsəfə üzrə tədris kursu digər ictimai-siyasi elmlərlə birlikdə “Marksizm-leninizm əsasları” adlanan kafedrada tədris edilirdi. Kafedranın yaradıcısı və ilk müdiri əməkdar elm xadimi, fəlsəfə elmləri doktoru professor Adil Məşədi Yusif oğlu Nəcəfov (1925-1989) olmuşdur.

Kafedraya rəhbərlik etdiyi dövrdə professor A.Nəcəfovun qayğısı və məsləhəti sayəsində 3 doktorluq və onlarla namizədlik dissertasiyası müdafiə edilmişdir. Professor A.Nəcəfovun elmi – tədqiqatları əsasən milli mədəniyyət problemlərinə həsr edilmişdir. Onun 35-dən artıq monoqrafiya və məqalə çap edilmişdir. Professor A.M.Nəcəfov təbabətin fəlsəfi, etik və estetik problemləri ilə də məşğul olmuş, respublikanın tibb ictimaiyyətinin mənafeyi naminə yorulmadan çalışmışdır. O, “İncəsənət və səhhət” (Bakı 1979) və “Həkimlik sənətinin mənəvi əsasları” (Bakı, 1986) adlı kitablarında insan sağlamlığı, onun mühafizəsi problemləri və bu sahədə səhiyyə işçiləri qarşısında duran vəzifələri araşdırmışdır.

Professor A.Nəcəfovun xidmətləri dövlət tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. O, “Azərbaycan Respublikası əməkdar elm xadimi”, “Səhiyyə əlaçısı” kimi fəxri adlara layiq görülmüş, “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni ilə təltif edilmişdir.

Professor A.Nəcəfovun vəfatından (1989-cu il) sonra kafedraya fəlsəfə elmləri doktoru professor Qurban Balı oğlu Bayramov (1935-1996) rəhbərlik etmişdir.

Ömrünün sonuna (1996-cı il) kimi kafedraya rəhbərlik edən professor Q.Bayramovun elmi axtarışları arasında millətlərlərarası münasibətlər həmişə önəmli olmuşdur. Qurban müəllim kafedraya rəhbərlik etdiyi illərdə tələbələrin elmi dünyagörüşünün formalaşmasına böyük əmək sərf etmişdir. O, çoxsaylı monoqrafiya və dərs vəsaitlərinin müəllifi olmuşdur.

Fəlsəfə kafedrasına rəhbərlik etmış A.Nəcəfov və Q.Bayramov özlərinin təşkilatçılıq, xeyirxahlıq, elmi yaradıcılıq nailiyyətləri və əsl ziyalılıq xarakterləri ilə həmişə onları tanıyanların qəlbində özlərinə yer tapmışdır.

1996-cı ildən kafedraya rəhbərlik edən fəlsəfə elmləri doktoru professor Q.C.Əliyev kafedranın ənənələrini davam etdirir. O, gərgin əmək və zəhmət sayəsində 135-dən artıq elmi əsərin, o cümlədən çoxsaylı monoqrafiya, dərslik, dərs vəsaitinin müəllifidir. “Politologiya” (Bakı, 1994, 208 s.); “Demokratiya anlayışı”  (Bakı, 1995, 56 s.); “Demokratiya və müasirlik” (Bakı, 1996, 232 s.); “Çağdaş demokratik proseslərin bəzi fəlsəfi problemləri” (Bakı, 1997, 129 s.); Kulturologiya” (Bakı, 1997, 96 s.); “Platon və Aristotel” (Bakı, 1997, 79 s.); “Konfliktologiyaya giriş” (Bakı, 1998, 121 s.); “Heydər Əliyev və milli ləyaqət fəlsəfəsi” (Bakı, 1998, 149 s.);  “Metafəlsəfə predmeti və vəzifələri” (Bakı, 1999, 80 s.); “Mədəniyyətşünaslıq” (Bakı, 1999, 202 s.); “Təbabət fəlsəfəsi” (Bakı, 2000, 240 s.); “Müdrikliyin təntənəsi” (Bakı, 2002);  “H.Əliyev və milli mentalitet fəlsəfəsi” (Bakı, 2003, 246 s.); “Təbabət etikası” (Bakı, 2004, 246 s.); “Təbabət fəlsəfəsi” (Bakı, 2010).

Qoşqar müəllimin son illərdə yazdığı dərs vəsaitləri tələbələrin elmi dünyagörüşünün və mənəvi keyfiyyətlərinin formalaşmasında, milli-ləyaqət və vətənpərvərlik hisslərinin inkişafında mühüm rol oynayan əsərlərdir. Professor Q.C.Əliyevin “Heydər Əliyev və milli ləyaqət fəlsəfəsi” adlı əsərində milli ləyaqətin qorunub saxlanılmasının strategiya və metodologiyası problemləri sahəsində görülən tədbirlərin təhlili verilmiş və bu sahədəki xidmətlər araşdırılmışdır. Əsərdə müəllif bu problemlərdən irəli gələn vəzifələrin həllində ulu öndərimiz Heydər Əliyevin yeritdiyi müdrik daxili siyasətin xüsusi əhəmiyyətini qeyd edir.

Professor Q.C.Əliyevin “Heydər Əliyev və milli mentalitet fəlsəfəsi” əsərlərində H.Əliyevin sosial fəlsəfəsinin və xalqın mentalitetinin formalaşmasının elmi – metodoloji prinsipləri açıqlanır, xalqın mentalitetinin qaynaqları, tarixi yaddaş, vətən amalı, azərbaycançılıq ideyası, milli həmrəylik və siyasi mentalitet kimi az tədqiq olunan problemlər şərh olunur.

Kafedra müdiri, professor Q.C.Əliyevin bilavasitə rəhbərliyi ilə 6 nəfər əməkdaş namizədlik dissertasiyasını müvəffəqiyyətlə müdafıə etmışdir. Hazırda onun rəhbərliyi altında kafedranın baş laborantı B.O.Qasımova “Milli mənlik şüurunun formalaşmasında milli faktorun rolu” mövzusu üzərində tədqiqat işi aparır.

Professor Q.C.Əliyev 2010-cu ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin sərəncamı ilə “Əməkdar müəllim” adına layiq görülmüşdür.

Professor Q.C.Əliyevin rəhbərliyi və redaktorluğu altında kafedra əməkdaşlarının elmi – tədqiqat işləri və kafedranın üç elmi məcmuəsi çap olunmuşdur.

Son illərdə kafedranın tədris proqramı xeyli zənginləşdirilmişdir. Burada qoyulmuş problemlər tələbələrin bilavasitə dünyagörüşünün formalaşmasına xidmət edir. Təbabət etikasının müasir problemləri də geniş tədris olunur.

 

İQTİSADİYYAT VƏ HÜQUQUN ƏSASLARI KAFEDRASI

İqtisadiyyat fənni Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun yarandığı ilk illərdə o vaxtlar müxtəlif adlar altında fəaliyyət göstərən sosial-iqtisadi elmlər kafedrasında tədris edilmişdir. Həmin kafedra ilbəil böyümüş və çoxsaylı fənlərin tədrisinin təşkilindəki çətinliklərlə əlaqədar olaraq, 1950/51-ci tədris ilindən etibarən ATİ-də Siyasi iqtisad kafedrası yaradılmış və eyniadlı fənn (siyasi-iqtisad fənni) həmin kafedrada tədris edilmişdir. Siyasi iqtisad kafedrasının ilk təşkilatçısı və müdiri dosent Ə.Qasımov olmuşdur.

Müxtəlif illərdə kafedraya dos. S.Aydınbəyov (1950-1953), dos. P.Rufullayev (1967-1973) rəhbərlik etmişlər.

1973-cü ildə kafedra müdiri vəzifəsinə Respublikanın əməkdar elm xadimi, AMEA-nın müxbir üzvü, iqtisad elmləri doktoru, professor Aqil Əlirza oğlu Əliyev (1973-1988) seçilmişdir. 1998-cü ildən 2006-cı ilə qədər professor A.Ə.Əliyev kafedraya rəhbərlik etmişdir.

Prof. A.Ə.Əliyevin rəhbərliyi dövründə Siyasi iqtisad kafedrası Tibb İnstitutunun ən qabaqcıl kafedralarından birinə çevrilmiş, burada təlim-tərbiyə, nizam-intizam, elmi-tədqiqat işləri günün tələbləri səviyyəsinə çatdırılmış, fənnin tədrisi Tibb İnstitutunun profilinə uyğunlaşdırılmış, onun proqramına gələcək həkimlərə gündəlik fəaliyyətlərində lazım olacaq ekologiya, səhiyyənin iqtisadiyyatı və maliyyələşdirilməsi, səhiyyədə təsərrüfat hesabı, səhiyyə sığortası və b. aktual mövzular daxil edilmişdir. 1978-ci ildə kafedrada prof. A.Ə.Əliyevin rəhbərliyi altında və bilavasitə iştirakı ilə yazılıb çap edilmiş “Səhiyyədə iqtisadiyyat, planlaşdırma, idarəetmə, maliyyələşdirmə və əməyin təşkili” adlı dərs vəsaiti uzun müddət tələbə, müəllim və praktik tibb işçilərinin stolüstü kitabına çevrilmişdir. A.Ə.Əliyev iqtisadiyyat üzrə fəlsəfə doktorluğu və iqtisad elmləri doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya müdafiə etmiş, professor və əməkdar elmi xadimi adlarına layiq görülmüş, 2001-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir. Professor A.Ə.Əliyev 200-dən artıq elmi əsərin, o cümlədən 18 monoqrafiya və kitabın müəllifi olmuşdur. Bu əsərlərin bir hissəsi Moskvada, Sankt-Peterburqda, Çexoslovakiyada çap edilmişdir. Onun son illərdə keçid dövrünün aktual iqtisadi problemlırinə dair 100-ə yaxın əsəri çapdan çıxmışdır. Bunların arasında irihəcmli monoqrafiyalardan “Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafında islahatların rolu”, “Səhiyyənin iqtisadiyyatı”, “İpək Yolu – bəşəriyyətin tərəqqi yoludur”, “Dünya iqtisadiyyatı: müasir dövrün problemləri”, “Sosial sferanın iqtisadi və metodoloji əsasları”, “Azərbaycanda bazar münasibətləri şəraitində əhalinin sosial problemləri” adlı kitablar xüsusilə diqqətəlayiqdir. O, ali məktəblər üçün “İqtisadi nəzəriyyə” kursu üzrə 2 cildlik dərsliyin müəlliflərindən biridir. Professor A.Ə.Əliyevin rəhbərliyi altında 4 elmlər doktoru və bir neçə iqtisadiyyat üzrə fəlsəfə doktorları yetişdirilmişdir. O, çoxilik səmərəli elmi-pedaqoji fəaliyyətinə, elmi kadrlar hazırlanması sahəsindəki xidmətlərinə görə “Şöhrət” ordeninə layiq görülmüş, ədəfələrlə Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin “Fəxri fərmanları” ilə təltif edilmişdir. Görkəmli alim həm də Beynəlxalq Menecment Akademiyasının həqiqi üzvü, Beynəlxalq Enerji-İnformasiya Akademiyasının akademiki, Beynəlxalq İqtisadçılar İttifaqının, Azərbaycan Ziyalılar Cəmiyyətinin üzvü olmuşdur.

1989-1992-ci illərdə Siyasi iqtisad kafedrasına dos. T.Nağıyev rəhbərlik etmişdir. 1992-ci ildə tarix və siyasi iqtisad kafedraları birləşdirilib “Tarix və iqtisadiyyat” kafedrası adlandırılmışdır. Birləşmiş kafedraya prof. Ə.Zeynalov rəhbərlik etmişdir. Az sonra “Məhkəmə təbabəti və tibbi ekspertiza” kafedrasının tədris proqramına daxil olan “Hüququn əsasları” kursunun tədrisi “Tarix və iqtisadiyyat” kafedrasına həvalə edilmişdir. 1999-cu ilin sentyabrında ATU-nun elmi şurası tərəfindən siyasi-iqtisad kafedrasının “İqtisadiyyat və hüququn əsasları” kafedrası adı altında müstəqil kafedra kimi yenidən fəaliyyətə başlaması haqqında qərar qəbul etmiş və həmin vaxtdan etibarən iqtisadiyyat və hüququn əsasları kafedrasına yenidən AMEA-nın müxbir üzvü, iqtisad elmiri doktoru, prof. A.Ə.Əliyev rəhbərlik etməyə başlamışdır.

Bu dövrdən etibarən kafedranın tədris, elmi-tədqiqat işlərində canlanma yaranmış, kursun tədrisinin ideya-nəzəri və tədris metodik səviyyəsini yüksəltmək naminə xeyli iş görülmüşdür. Mühazirə və seminar məşğələlərində kafedra müəllimlərinin qarşılıqlı iştirakı, mühazirə mətnlərinin müzakirəsi, elmi məruzələrin dinlənilməsi, habelə metodik məsələlərin işlənilməsi bu qəbildəndir. Kafedra iclaslarında dərs məşğələlərinin, açıq mühazirə və seminar məşğələlərinin gedişinin müzakirəsi kollektivi səfərbər edir, bu isə öz növbəsində tədrisin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına müsbət təsir göstərirdi. Kafedranın əməkdaşlarından baş müəllim Ş.A.Akimova, baş müəllim R.Sadıqov və müəllim S.Ə.Vəliyeva mütəmadi olaraq dövrü mətbuatda, elmi toplularda bazar iqtisadiyyatı, sahibkarlıq, səhiyyənin maliyyələşdirilməsi, səhiyyə sığortası mövzularına dair elmi məqalələr çap etdirmişdir.

AMEA-nın müxbir üzvü, professor A.Ə.Əliyev dünyasını dəyişdikdən sonra 2006-cı ildən etibarən kafedra müdiri vəzifəsi dosent Yavər Xanhüseyn oğlu Vəliyevə həvalə edilmişdir.

Y.X.Vəliyev (1942) 86-ya yaxın elmi məqalənin, o cümlədən 5 monoqrafiyanın (onlardan 3-ü həmmüəlliflərdir), bir neçə elmi-metodik vəsaitin müəllifidir. O, 1989-cu ildə “Müttəfiq Respublikanın Aqrar-Sənaye Kompleksində istehsalın səmərəliliyinin yüksəldilməsi” mövzusunda iqtisadiyyat üzrə fəlsəfə doktorluğu (namizədlik) dissertasiyası müdafiə etmişdir. Dosent Y.X.Vəliyev 2013-cü ilə qədər kafedra müdiri işləmişdir. “İqtisadi nəzəriyyə” dərs vəsaitinin müəllifidir.

 

İCTİMAİ FƏNLƏR KAFEDRASI

İctimai fənlər kafedrası 2013-cü ildə Azərbaycan tarixi, Fəlsəfə, İqtisadi nəzəriyyə kafedralarının bazasında yaranmışdır. Kafedraya fəlsəfə elmləri doktoru, professor Qoşqar Cəlal oğlu Əliyev 2013-cü ildə rəhbərlik edir.

Hazırda kafedrada 2 professor, 7 dosent, 2 baş müəllim, 2 müəllim, 5 baş laborant, 2 laborant, 2 baş preparator çalışır.

Kafedrada, Azərbaycan tarixi, Fəlsəfə, Səhiyyənin maliyyələşdirilməsi, Səhiyyənin iqtisadiyyatı və Multikulturalizmə giriş fənləri tədris olunur.