PATOLOJİ ANATOMİYA ixtisası üzrə doktorantura (ixtisas üzrə minimum imtahanı) proqramı

AZƏRBAYCAN  RESPUBLİKASI  SƏHİYYƏ  NAZİRLİYİ
AZƏRBAYCAN  TİBB  UNİVERSİTETİ
PATOLOJİ   ANATOMİYA
ixtisası  üzrə  doktorantura
(ixtisas üzrə minimum imtahanı) P R O Q R A M I

B A K I  –  2 0 1 8

PATOLOJİ   ANATOMİYA
ixtisası   üzrə  doktorantura
(ixtisas üzrə minimum imtahanı) P R O Q R A M I
Azərbaycan Tibb Universitetinin Patoloji anatomiya kafedrasının müdiri Ə.B.Həsənovun redaktəsi ilə kafedra əməkdaşları: M.T.Orucov, R.P.Həsənov və R.N.Niftalıyev tərəfindən hazırlanmışdır.

I.  Ü M U M İ   H İ S S Ə

Patoloji anatomiyanın məzmunu, məqsədi və vəzifələri;
predmeti və tədqiqat üsulları.
Patoloji anatomiyanın qısa inkişaf tarixi. 
Azərbaycan Respublikasında patoloji-anatomik xidmətin təşkili.
Patoloji anatomiyanın səhiyyə sistemində yeri və rolu.
Patoloji anatomiyanın məzmunu, məqsədi və vəzifələri. Xəstəliklərin və patoloji proseslərin etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası, ağırlaşma və fəsadları, sağalma.
Patoloji anatomiyanın predmeti, tədqiqat obyektləri, tədqiqat üsulları və tədqiqat səviyyələri. Makroskopik və mikroskopik müayinə üsulları.
Autopsiya materiallarının müayinəsi. Meyitlərin patoloji-anatomik müayinəsi (təşrih) qaydaları, üsulları. Meyitlərdə aparılan kəsiklərin növləri. Kəllə, döş və qarın boşluqlarının, həmçinin digər bədən boşluqlarının açılması texnikası və qaydaları. Daxili üzvlərin çıxarılması qaydaları, üsulları. Yenidoğulmuş uşaq meyitlərinin patoloji-anatomik müayinəsi qaydaları və üsulları. Ölümün baş vermə səbəblərindən asılı olaraq meyitlərin müayinə xüsusiyyətləri.
Biopsiya, növləri, məqsədi. Patoloji anatomiyada eksperiment. Morfoloji dəyişikliklərin ümumi xarakteristikası, baş vermə səviyyələri, patologiyada rolu. Patoloji-anatomik dəyişikliklərin öyrənilməsi səviyyələri.
Biopsiya materiallarının müayinəsi. Həyati histoloji və sitoloji müayinə üsul­la­rının əhəmiyyəti. Diaqnostik və cərrahi biopsiya müayinələri haqqında məlumat. Biopsiya və endoskopik kabinetlərdə biopsiya materiallarının götürülməsi metodikası ilə tanışlıq. Biopsiya materiallarının qablaşdırılması və patoloji-anatomik şöbələrə göndərilməsi qaydaları. Biopsiyaların təsnifat prinsipləri. Götürülmə qaydalarından asılı olaraq növləri: kəsilib götürülməklə olan biopsiya, punksion biopsiya, endoskopik biopsiya, cərrahi biopsiya, cərrahi əməliyyatla bioptatın götürülməsi, yaxma materiallarının götürülməsi və s.; müayinələrin aparılması tezliyindən asılı olaraq növləri: planlı biopsiyalar və təcili (ekspress) biopsiyalar. Biopsiya müayinələri zamanı verilən cavabların növləri (qəti, təxmini, təsviri xarakterli və s.). Bioptatın öyrənilməsi metodları. Xəstəliklərin həyati morfoloji diaqnostikasında müasir müayinə metodlarının (sitokimya, histokimya, immunomorfologiya, immunohistokimya, autoradioqrafiya, elektron mikroskopiyası və s.) əhəmiyyəti.
Patoloji anatomiyanın qısa inkişaf tarixi. Azərbaycanda patoloji anatomiyanın və patoloji-anatomik xidmət sahəsinin inkişaf tarixi. Azərbaycan Tibb Universitetinin Patoloji anatomiya kafedrasının tarixi.
Azərbaycan Respublikasında patoloji-anatomik xidmətin təşkili, strukturu və fəaliyyəti. Səhiyyə Nazirliyinin “Məhkəmə-tibbi ekspertiza və Patoloji anatomiya” ETT Birliyi. Birliyin Patoloji Anatomiya Bürosu, şöbələri. Birliyin patoloji-anatomik şöbələri, digər struktur qurumları. Patoloji Anatomiya Bürosu və patoloji-anatomik şöbələrin iş fəaliyyəti ilə tanışlıq.
Patoloji-anatomik xidmətin səhiyyə sistemində yeri, rolu və əhəmiyyəti.
Zədələnmə (alterasiya). Hüceyrə və toxuma zədələnmələri. Məzmunu, səbəbləri, mexanizmi, növləri.
Hüceyrə patologiyası. Hüceyrədaxili ultrastruktur orqanellərdə (nüvə, nüvəcik, sitoplazmatik orqanellər və plazmalemma) baş verən patologiyalar. Hüceyrə və toxumaların geridönən və geridönməyən zədələnmələrinin morfologiyası. Tanatogenez, ölümə bilavasitə səbəb olan ağırlaşmalar.
Patoloji anatomiyanın öyrənilməsi, nəzəri və praktik tədrisi metodikası. Ümumi və xüsusi patoloji anatomiya. Klinik patologiyanın məzmunu.
II.  ÜMUMİ  PATOLOJİ  ANATOMİYA
Distrofiya (degenerasiya)
Distrofiyalar barədə ümumi məlumat. Distrofiyaların məzmunu. Distrofik dəyişikliklər toxuma (hüceyrə) metabolizminin pozulması təzahürü və zədələnmə (alterasiya) forması – alterativ dəyişiklik kimi. Distrofik dəyişikliklər ontogenezdə ilk reaktiv proses kimi.
Distrofiyaların baş vermə səbəbləri. Distrofiyaların morfogenetik mexanizmləri. Distrofiyaların morfoloji təzahürlərinin struktur səviyyələri. Patologiyada əhəmiyyəti və nəticələri. Təsnifat prinsipləri, növləri: üzvlərin parenximatoz elementlərində, yəni hüceyrələrində, yaxud da stromal elementlərində, yəni stromal hüceyrələrdə və hüceyrəarası sahələrdə baş verməsindən asılı olaraq (parenximatoz, stromal-damar və qarışıq distrofiyalar); maddələr mübadiləsinin hansı növünün üstünlük təşkil etməsindən asılı olaraq (zülal, piy, karbohidrat və mineral distrofiyalar); orqanizmdə yayılması dərəcəsindən asılı olaraq (yerli və yayılmış distrofiyalar); genetik amillərin təsirindən asılı olaraq (qazanılmış və irsi distrofiyalar) və s.
Parenximatoz distrofiyalar
Parenximatoz distrofiyaların məzmunu. Təsnifat prinsipləri, növləri.
Parenximatoz zülal distrofiyaları. Növləri. Hialin-damlalı, hidropik və buynuz distrofiyalar. Səbəbləri, patogenezi, morfogenezi. Mikroskopik patomorfologiyası, növləri, nəticələri.
Parenximatoz piy distrofiyaları. Səbəbləri, patogenezi, morfogenezi, mikroskopik patomorfologiyası, növləri, nəticələri. Ayrı-ayrı üzvlərdə makroskopik və mikroskopik morfoloji xarakteristikası (miokardın, qaraciyərin, böyrəyin parenximatoz piy distrofiyası), klinik əhəmiyyəti. İrsi lipidozlar, növləri. Lipidlərin mikroskopik təyini üsulları.
Parenximatoz karbohidrat distrofiyaları. Qlikogen mübadiləsinin pozulması ilə əlaqəli karbohidrat distrofiyaları. Şəkərli diabet zamanı qlikogen mübadiləsinin pozulmasının səbəbləri, mexanizmi və morfologiyası. İrsi qlikogenozlar, növləri. Qlükoproteid mübadiləsinin pozulması ilə əlaqəli karbohidrat distrofiyaları. Selik (kolloid) distrofiyası. Səbəbləri, patogenezi, morfoloji xarakteristikası. Mukovissidoz.
Stromal-damar distrofiyalar
Stromal-damar (mezenximal) distrofiyaların məzmunu, təsnifatı, növləri. Toxumalarda lifli strukturların mikroskopik təyini üsulları.
Mezenximal zülal distrofiyaları. Növləri: mukoid şişmə, fibrinoid şişmə, hialinoz. Səbəbləri, patogenezi və morfogenezi. Mikroskopik patomorfologiyası, nəticələri. Hialinozun növləri, klinik əhəmiyyəti, nəticələri. Hialin maddəsinin kimyəvi tərkibinə görə növləri
Amiloidoz. Öyrənilmə tarixi, məzmunu, etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Ayrı-ayrı üzvlərin amiloidozu. Amiloidozun klinik-morfoloji formaları. Amiloidozun biokimyəvi təsnifatı və növləri. AA- və AL-amiloidozların səbəbi, patogenezi və morfogenezi. Amiloidoz haqqında nəzəriyyələr.
Amiloid maddəsinin makroskopik və mikroskopik təyini üsulları.
Mezenximal piy distrofiyaları. Təsnifat prinsipləri, növləri. Neytral yağların və ya xolesterinin və onun efirlərinin mübadiləsinin pozulması ilə əlaqədar mezenximal piy distrofiyaları. Ümumi piylənmələr, səbəbləri, patogenezi, morfogenezi, morfoloji xarakteristikası. Təsnifatı, növləri. Yerli piylənmə (lipomatoz) və regionar lipodistrofiyalar.
Mezenximalkarbohidratdistrofiyaları. Səbəbləri, patogenezi, morfogenezi, morfoloji xarakteristikası. Qlükoproteid və mukopolisaxaridlərin (muko­poli­saxa­ri­doz­lar) mübadilələrinin pozulması ilə əlaqədar inkişaf edən mezenximal karbohidrat distrofiyaları.
Uşaq yaşlarda mezenximal distrofiyaların morfoloji xüsusiyyətləri.

Qarışıq distrofiyalar
Qarışıq distrofiyaların məzmunu, təsnifatı.
Xromoproteidlər, onların mübadilə pozğunluqları. Mübadilə pozğunluqlarının səbəbləri. Təsnifatı. Endogen piqmentlər, növləri. Mübadilə pozğunluqlarının mexanizmi, morfoloji xarakteristikası.
Hemoqlobinogen piqmentlər barədə ümumi məlumat. Onların fiziologiyası, mübadilə pozğunluqları. Fizioloji hemoqlobinogen piqmentlər, onların mübadilə pozğunluqları, klinik əhəmiyyətləri. Ümumi və yerli hemosiderozlar. Perls reaksiyası. Hemoxromatoz barədə məlumat. Bilirubin mübadiləsi pozğunluqları. Sarılıqlar. Patoloji hemoqlobinogen piqmentlər.
Proteinogen piqmentlər. Melanin mübadiləsi pozğunluqları. Səbəbləri, patogenezi, morfogenezi, morfoloji xarakteristikası. Təsnifatı, növləri. Yayılmış və yerli, qazanılmış və anadangəlmə hipopiqmentasiya və hiperpiqmentasiyalar.
Lipidogen piqmentlər. Mübadilə pozğunluqları. Lipofussinoz. Səbəbləri, patogenezi, morfogenezi, morfoloji xarakteristikası.
Nükleoproteid mübadilə pozğunluqları. Səbəbləri, patogenezi, morfogenezi, morfoloji xarakteristikası. Növləri. Podaqra, sidik turşusu infarktı, sidik daşı xəstəliyi.
Mineral mübadilə pozğunluqları. Mineral distrofiyalar. Səbəbləri. Növləri.
Kalsium mübadiləsi pozğunluqları. Səbəbləri, patogenezi, morfogenezi, morfoloji xarakteristikası. Kalsinozlar, növləri.
Mis mübadiləsi pozğunluqları. Vilson xəstəliyi. Səbəbləri, patogenezi, morfogenezi, morfoloji xarakteristikası. Formaları.
Dəmir, fosfor, kalium, natrium mübadiləsi pozğunluqları.
Orqanizmdə daşların əmələ gəlməsi. Səbəbləri, patogenezi, morfogenezi, morfoloji xarakteristikası. Növləri, klinik əhəmiyyəti, fəsadları. Daş xəstəliyi.
Uşaq yaşlarda qarışıq distrofiyaların morfoloji xüsusiyyətləri.
Hüceyrə ölümü. Ölüm. Meyit əlamətləri.
Hüceyrələrdə geridönməyən dəyişikliklər – hüceyrə ölümü. Bioloji və tibbi məzmunu. Növləri: nekroz və apoptoz.
Nekroz. Məzmunu, etiologiyası, mərhələləri, morfologiyası. Etioloji təsnifatı. Hüceyrələrdə nekrozun inkişaf ərhələləri. Nekrobioz və paranekroz. Klinik-morfoloji təsnifatı, formaları. Koaqulyasion və kollikvasion nekrozlar. Sekvestr, qanqrenalar və infarktlar.
İnfarktın növləri, patogenezi və morfogenezi, ayrı-ayrı üzvlərdə morfoloji xüsusiyyətləri, nəticələri, əhəmiyyəti.
Apoptoz. Məzmunu. Morfologiyası. Fizioloji proseslərdə və patologiyada əhəmiyyəti.

Ölüm. Tibbi-bioloji məzmunu. Həyat və ölüm proseslərinin dialektik vəhdəti və ziddiyyəti. Ölüm haqqında elm – tanatologiya. Tanatogenez və reanimasiya. Ölümün təsnifat prinsipləri, növləri. Fizioloji ölüm, xəstəlikdən ölüm və zorakı ölüm. Bioloji və klinik ölümlər. Ölümqabağı klinik vəziyyətlər – terminal dövr. Ölümün başvermə mexanizmi, ölmə prosesi.
Meyit. Meyit anlayışının məzmunu. Meyit əlamətləri (postmortal dəyişikliklər), təsnifatı, növləri.
Erkən meyit əlamətləri: meyit ləkələri, meyitin soyuması, meyitin quruması, əzələ qacıması, autoliz. Erkən meyit əlamətlərinin əmələ gəlməsi səbəbləri, morfologiyası, xüsusiyyətləri, əhəmiyyətləri.
Gecikmiş meyit əlamətləri: çürümə, yağmumlaşma, mumifikasiya, maserasiya, “torflu aşılanma”. Gecikmiş meyit əlamətlərinin əmələ gəlməsi səbəbləri, morfologiyası, xüsusiyyətləri, əhəmiyyətləri.
Dölün bətndaxili ölümü hallarında meyit əlamətlərinin inkişaf xüsusiyyətləri.
Uşaq yaşlarda meyit əlamətlərinin inkişaf xüsusiyyətləri.
Meyitin təşrihində etik cəhətlər, meyitə hörmət.
Qan dövranı və limfa dövranı pozğunluqları
Məzmunu, ümumi xarakteristikası, təsnifatı, növləri.
Doluqanlılıq (hiperemiya). Arterial doluqanlılıq. Səbəbləri. Təsnifatı, növləri. Klinik əhəmiyyəti. Venoz doluqanlılıq. Səbəbləri. Təsnifatı, növləri (kəskin və xroniki; yerli və ümumi). Kəskin və xroniki ümumi venoz hiperemiyalar zamanı ayrı-ayrı üzv və toxumalarda baş verən morfoloji dəyişikliklər və onların xüsusiyyətləri. Nəticələri. Durğunluq sklerozunun morfogenezi.
Azqanlılıq (işemiya). Təsnifatı, növləri. Ümumi morfoloji xarakteristikası. Nəticələri.
Tromboz. Səbəbləri (yerli və ümumi amillər). Patogenezi, morfogenezi. Morfo­lo­gi­yası. Nəticələri. Trombun növləri. Damardaxili Yayılmış Laxtalanma sindromu (DYL-sindrom). Səbəbləri. Patogenezi. Morfogenezi. Morfoloji xarakteristikası. Təsnifatı, növləri.
Emboliyalar. Ümumi xarakteristikası. Səbəbləri. Morfoloji xarakteristikası. Orqa­nizmdə embolların istiqamətləri, ²qapalı zonalar². Təsnifatı. Emboliyaların növləri.
Trombemboliya. Ağciyər arteriyalarının trombemboliyası, səbəbləri, trombların mənbələri, klinik-morfoloji xüsusiyyətləri, nəticələri, tanatogenez.
Dölyanı maye emboliyası. Səbəbləri, klinik-morfoloji xüsusiyyətləri, patogenezi, morfologiyası, nəticələri, tanatogenez.
Piy emboliyası, səbəbləri, təyini üsulları.
Hava, qaz, toxuma, mikrob, yad cisim emboliyaları. Səbəbləri, xüsusiyyətləri, klinik əhəmiyyətləri, meyitdə təyini üsulları.
Qanaxma. Səbəbləri. Mexanizmi. Morfologiyası. Nəticəsi, klinik əhəmiyyəti. Təsnifatı, növləri. Ayrı-ayrı üzvlərdə xüsusiyyətləri.
Staz. Səbəbləri. Patogenez. Morfogenez. Morfoloji xarakteristikası. Nəticəsi. Prestaz. Slac-fenomen.
Plazmorragiya. Səbəbləri. Morfogenezi. Morfologiyası. Nəticələri.
Limfa dövranı pozğunluqları. Səbəbləri. Təsnifatı, növləri. Morfoloji xarakteristikası. Klinik əhəmiyyəti. Nəticəsi.
Ödem. Səbəbləri. Patogenez. Morfogenez. Morfoloji xarakteristikası. Təsnifatı, növləri. Klinik əhəmiyyəti. Nəticəsi. Döldə və yenidoğulmuşlarda ödemin xüsusiyyətləri

İltihab
İltihab haqqında ümumi məlumat. İltihabın ümumbioloji məzmunu. İltihabın əlamətləri. İltihabın yaş xüsusiyyətləri. İltihab prosesinin embriogenez, fetogenez və yenidoğulma dövrlərində xüsusiyyətləri. İltihab prosesinin adlandırılması.
İltihabın etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. İltihab reaksiya­sı­nın kinetikası. İltihab mediatorları. Tam və natamam faqositozlar. İltihab prosesinin tənzimlənməsində humoral və sinir amillərinin rolu. İltihab və immun reaksiya.
İltihabın morfogenezi, morfologiyası. Alterasiya, ekssudasiya və proliferasiya mərhələləri. İltihabın təsnifatı və növləri. Ekssudativ və proliferativ iltihablar. Kəskin və xroniki iltihablar.
Ekssudativ iltihablar. Təsnifatı. Ekssudatın tərkibindən asılı olaraq növləri: seroz, fibrinoz (krupoz, difteritik), irinli (abses, fleqmona, apostematoz, empiema), qanqrenoz, hemorragik, kataral, qarışıq ekssudativ iltihablar. Hər birinin xarakter klinik-morfoloji xüsusiyyətləri, morfologiyası, lokalizasiya xüsusiyyətləri.
Proliferativ iltihab. Növləri: ara və ya interstitsial, qranulomatoz, poliplərin və itiuclu kondilomaların əmələ gəlməsi ilə müşaiyət olunan proliferativ iltihab, yad cisimlərin ətrafında əmələ gələn proliferativ iltihab. Səbəbləri. İnkişaf mexanizmi. Xarakter klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Nəticəsi. Qranulomatoz iltihablar, qranulomatoz xəstəliklər. Qranulomatoz iltihabların ümumi xarakteristikası, növləri. Qranulomatoz prosesin kinetikası. Qranulomaların morfogenezi.
Spesifik iltihablar. Xarakter xüsusiyyətləri. Növləri: vərəm, cüzam, sifilis, skleroma və saqqo. Spesifik iltihabların və onların qranulomalarının morfoloji xüsusiyyətləri. Vərəm qranulomaları və sifilitik qranulomaların quruluş xüsusiyyətləri, bir-birindən diferensiasiyası.

İmmun-patolojiproseslər
İmmunologiya, ümumi məlumat. İmmunogenez. Orqanizmin immun sistemi, mərkəzi və periferik immun üzv və toxumalar (limfoid toxumalar). Qeyri-spesifik və spesifik immunitet. B- və T-limfositlər və onların subpopulyasiyaları.
Humoral və hüceyrə tipli immun reaksiyalar, mexanizmləri.
Timusun funksiyaları, morfologiyası, patomorfoloji xüsusiyyətləri, uşaq yaşlarda timusun fizioloji – yaş və aksidental involyusiyaları (transformasiyası).
İmmun sistemin patoloji vəziyyətləri. Timusun hiperplaziyası və hipoplaziyası.
Hiperhəssaslıq reaksiyaları. Məzmunu. Təsnifatı, tipləri. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri.
Autoimmunizasiya. Tolerantlıq barədə anlayış. Autoimmun xəstəliklər, təsnifatı, növləri. I və II qrup autoimmun xəstəliklər. Patogenez. Klinik əhəmiyyəti.
İmmun çatışmazlıqlar. İmmunçatışmazlıq sindromları. Ümumi məlumat. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifatı, növləri.
Anadangəlmə (birincili) immun çatışmazlıq sindromları. Təsnifatı, növləri. Hüceyrə (T-immunitet), humoral (B-immunitet) və qarışıq (kombinəolunmuş; T- və B-immunitet) immun çatışmazlıqlar. Səbəbləri. Növləri. Klinik-morfoloji xüsusiyyət­ləri.
Qazanılmış (ikincili) immun çatışmazlıq sindromları. Təsnifatı, növləri. İnfeksion, şiş, radiasiya, qocalma, zülal aclığı, kəskin və xroniki intoksikasiyalar (o cümlədən xroniki narkomaniya və xroniki alkoqolizm) və s. mənşəli ikincili immun çatışmazlıqlar. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri.
Yatrogen immun çatışmazlıqlar.
Qeyri-spesifik immunitetin çatışmazlığı. Faqositoz prosesinin pozulması (faqositar immunitetin pozulması), səbəbləri, mexanizmi, növləri, nəticəsi, klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Komplement, sitokin, lizosim və interferon sistemlərinin çatışmazlıqları. Xroniki yorğunluq sindromu (XYS).
İİV-infeksiya (QİÇS).

Kompensator-uyğunlaşmaprosesləri
Kompensator-uyğunlaşma (adaptasiya) prosesləri barədə ümumi məlumat, məzmunu. Kompensasiya və uyğunlaşmanın ümumbioloji və tibbi əhəmiyyəti. Növləri. Kompensator-uyğunlaşma proseslərinin mərhələli inkişafı, bu mərhələlərin morfo-funksional xüsusiyyətləri.
Regenerasiya. Ümumi məlumat. Regenerasiyanın məzmunu və bioloji əhəmiyyəti. Struktur elementlərin bərpası prosesinin səviyyələri. Tənzimlənmə mexanizmləri. Regenerasiya prosesinin gedişində və xarakterində yerli və ümumi amillərin rolu. Regenerasiyanın hüceyrə və hüceyrədaxili formaları. Fizioloji, reparativ və patoloji regenerasiyalar, hər birinin növləri barədə məlumat. Metaplaziya, displaziya. Şiş prosesinin formalaşmasında metaplaziyaların əhəmiyyəti və yeri. Ayrı-ayrı üzv və toxumalarda regenerasiyanın xüsusiyyətləri. Regenerasiyanın yaş xüsusiyyətləri.
Hipertrofiya. Ümumi məlumat, məzmunu, növləri.
Hiperplaziya. Ümumi məlumat, məzmunu.
Atrofiya. Ümumi məlumat, məzmunu, növləri.
Orqanizasiya. Skleroz və sirroz. Ümumi məlumat. Səbəbləri, inkişaf mexanizmi, morfoloji xüsusiyyətləri. 
Yaraların sağalması, ümumi məlumat, növləri, morfogenezi. Birincili və ikincili sağalmalar. Qranulyasiya toxuması, tərkibi, qatları, xüsusiyyətləri.
 
Şişlər
Ümumi hissə
Şişlər barədə ümumi məlumat, epidemiologiyası. Şişlərin etiologiyası, şişlərin əmələ gəlməsi barədə müasir nəzəriyyələr.
Şişlərin quruluşu, şiş hüceyrələrinin xüsusiyyətləri.
Atipizm, növləri. Anaplaziya və kataplaziya.
Şişlərin böyüməsi, növləri. Böyümə üsulları: ekspansiv, invaziv, appozision; ekzofit, endofit.
Şişlərin təsnifat prinsipləri, növləri. Xoşassəli şişlər. Xarakter morfoloji xüsusiyyətləri. Bədxassəli şişlər. Xarakter morfoloji xüsusiyyətləri. Bədxassəliliyin kriteriyaları. “Yerində xərçəng”.
Metastazvermə, növləri, qanunauyğunluqları. Residivvermə. Orqanizmə ümumi və yerli təsir. Xoşxassəli və bədxassəli şiş toxumalarında ikincili dəyişikliklər, onların səbəbləri.
Şişlərin proqressiyası, morfogenezi və histogenezi. Kanserogenez prosesinin molekulyar genetik əsası.
Şişönü (prekanserogen) xəstəliklər və dəyişikliklər, onların məzmunu və morfologiyası. Obliqat və faultativ xərçəngönü proseslər. Patoloji regenerasiya, metaplaziya, displaziya və xərçəng.
Şiş prosesi və immun sistem. Şiş əleyhinə immunitet.
Şişlərin histogenetik təsnifatı, təsnifat prinsipləri. Şişlərin müasir nomenklaturası.
Şişlərin diaqnostikası. Onkomorfologiya. Onkologiyada biopsiya müayinələrinin əhəmiyyəti.
Epitel toxumasının şişləri
Epitel toxuması şişlərinin xarakter xüsusiyyətləri.
Epitel toxumasının xoşxassəli şişləri.
Epitel toxumasının qeyri-spesifik lokalizasiyalı bəd xassəli şişləri. Xərçənglər, növləri. Xarakter klinik-morfoloji xüsusiyyətləri.
Epitel toxumasının orqanospesifik lokalizasiyalı xoşxassəli və bədxassəli  şişləri.
Ayrı-ayrı üzvlərin xərçəngi

Ağciyərin xərçəngi. Epidemiologiyası. Ağciyərin xərçəngönü patologiyaları. Ağciyər xərçənginin klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifat prinsipləri, növləri. Ağciyərin mərkəzi və periferik xərçəngləri. Ağciyər xərçənginin makroskopik (rentgenanatomik) və mikroskopik (histoloji) formaları. Ağciyər xərçənginin metastazvermə xüsusiyyətləri və qanunauyğunluqları. Ağırlaşmaları, tanatogenez.

Mədə xərçəngi. Epidemiologiyası. Mədənin xərçəngönü patologiyaları. Mədə xərçənginin morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifat prinsipləri, növləri. Mədə xərçənginin makroskopik və mikroskopik (histoloji) formaları. Mədə xərçənginin metastazvermə xüsusiyyətləri və qanunauyğunluqları. Hematogen, limfogen və s. yollarla metastazvermə xüsusiyyətləri. Mədə xərçənginin retroqrad limfogen metastazları. Ağırlaşmaları, tanatogenez.

Uşaqlıq xərçəngi: uşaqlıq cisminin və uşaqlıq boynunun xərçəngləri. Epidemiologiyası. Uşaqlıq cisminin və uşaqlıq boynunun xərçəngönü patologiyaları. Uşaqlıq xərçənginin morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifat prinsipləri, növləri, metastaz xüsusiyyətləri. Ağırlaşmaları, tanatogenez.

Süd vəzinin xərçəngi. Epidemiologiyası. Süd vəzinin xərçəngönü patologiyaları – mastopatiyalar və s. Süd vəzi xərçənginin morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifat prinsipləri, növləri. Süd vəzi xərçənginin makroskopik (rentgenanatomik) və mikroskopik (histoloji) formaları.

Kolo-rektal xərçəng. Epidemiologiyası. Yoğun bağırsağın  xərçəngönü patologiyaları. Kolo-rektal xərçəngin morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifat prinsipləri, növləri. Kolo-rektal xərçəngin makroskopik (rentgenanatomik) və mikroskopik (histoloji) formaları. Metastazvermə xüsusiyyətləri. Ağırlaşmaları, tanatogenez.

Mezenximal şişlər
Mezenximal toxumalardan inkişaf edən şişlər. Ümumi məlumat. Xarakter xüsusiyyətləri.
Sarkomalar, növləri. Xarakter klinik-morfoloji xüsusiyyətləri.
Birləşdirici toxumanın xoşxassəli və bədxassəli şişləri. Növləri. Morfoloji xüsusiyyətləri.
Piy toxumasının xoşxassəli və bədxassəli şişləri. Növləri. Morfoloji xüsusiyyətləri.
Saya və eninəzolaqlı əzələ toxumalarının xoşxassəli və bədxassəli şişləri. Növləri. Morfoloji xüsusiyyətləri.
Qan damarlarından və limfa damarlarından inkişaf edən xoşxassəli və bədxassəli şişlər. Növləri. Morfoloji xüsusiyyətləri.
Sümük toxumasının xoşxassəli və bədxassəli şişləri. Növləri. Morfoloji xüsusiyyətləri.
Qığırdaqların xoşxassəli və bədxassəli şişləri. Növləri. Morfoloji xüsusiyyətləri.
Fassiya və sinovial toxumaların xoşxassəli və bədxassəli şişləri. Növləri. Morfoloji xüsusiyyətləri.

Melanin əmələ gətirən toxumanın şişləri.
Melanin əmələ gətirən toxumanın şişəbənzər törəmələri (nevuslar). Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Morfologiyası.
Melanin əmələ gətirən toxumanın həqiqi şişi – melanoma. Xarakter xüsusiyyətləri. Morfologiyası.
Üz-çənə nahiyəsinin şişönü və şişəbənzər prosesləri, kistaları
Ağız boşluğu üzvlərinin şişönü və şişəbənzər prosesləri, kistaları.
Ağız boşluğu selikli qişasının şişönü və şişəbənzər prosesləri, kistaları.
Ağız suyu vəzlərinin şişönü və şişəbənzər prosesləri, şişləri və kistaları.
Çənənin kistaları, şişəbənzər prosesləri, odontogen və qeyri-odontogen şişəri.
Üz-çənə skeleti və dişlərin inkişaf qüsurları.
 
III.  XÜSUSİ  PATOLOJİ  ANATOMİYA
Xüsusi patoloji anatomiya haqqında ümumi məlumat. Xüsusi patoloji anatomiyanın tədqiqat obyektləri.
Patoloji-anatomiya şöbələrində işin təşkili və sənədləşdirmə qaydaları. Patoloji-anatomik müayinə protokolunun quruluşu, tərtibi qaydaları. Ölüm haqqında həkim şəhadətnaməsi, doldurulması qaydaları. Autopsiya materiallarının klinik-anatomik analizi.
Xəstəliklərin öyrənilməsində orqanopatoloji sindromoloji və nozoloji prinsiplər. Nozologiyaya giriş. Nozoloji patoloji anatomiya. Xəstəlik, etiologiya, patogenez, sindromologiya barədə ümumi məlumat.
Patoloji-anatomik diaqnoz. Diaqnoz haqqında təlim, klinik və patoloji-anatomik diaqnozların quruluşu və məntiqi. Əsas xəstəlik, rəqabətedici xəstəliklər, fon xəstəliyi, yanaşı xəstəlik haqqında məlumat. Ağırlaşmalar və ölümün bilavasitə səbəbi haqqında məlumat. Xəstəliklərin beynəlxalq təsnifatı və nomenklaturası. Cərrahi əməliyyatların aparılması hallarında patoloji-anatomik diaqnozların tərtibi və quruluşu xüsusiyyətləri.
Klinik və patoloji-anatomik diaqnozların qurulması prinsipləri. Klinik və patoloji-anatomik diaqnozların müqayisəli analizi. Klinik və patoloji-anatomik diaqnozlar arasındakı uyğunsuzluqlar, səbəbləri və kateqoriyaları. Diaqnostik səhvlərin aşkar edilməsi və onların analizi. Diaqnostik səhvlərin obyektiv və subyektiv səbəbləri. Klinik-anatomik analizlərdə müalicə-nəzarət komisiyasının və klinik-anatomik konfransların rolu.
Terapiyanın patologiyası – yatrogeniya, səbəbləri, növləri. Reanimasion patologiya.
Xəstəliklərin patomorfozu barədə məlumat. Patomorfozun səbəbləri, növləri.
Xəstəliklərin təsnifatı və nomenklaturası.

Qan sistemi xəstəlikləri
Anemiyalar
Anemiyalar barədə ümumi məlumat. Etiologiya, patogenez, morfogenez. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifat prinsipləri, növləri.
Kəskin və xroniki anemiyalar. Xarakter xüsusiyyətləri, klinik morfologiyası, tanatogenez.
Posthemorragik anemiyalar: etiologiyası, patogenez, morfogenez, morfologiyası. Növləri. Kəskin və xroniki posthemorragik anemiyalar.
Dishemopoetik anemiyalar: etiologiyası, patogenez, morfogenez, morfologiyası. Növləri. Dəmir-defisitli anemiyalar. B12-defisitli və (və ya) fol turşusu defisitli anemiyalar. Hipoplastik və aplastik anemiyalar.
Hemolitik anemiyalar: etiologiyası, patogenez, morfogenez, morfologiyası. Növləri. İntravaskulyar hemolitik anemiyalar. Ekstravaskulyar hemolitik anemiyalar: eritrositopatiyalar, eritrositofermentopatiyalar, hemoqlobinopatiyalar. Talassemiya xəstəliyi.

Qan sisteminin şişləri
Hemopoetik toxumaların şişləri və ya hemoblastozlar barədə ümumi məlumat. Xarakter xüsusiyyətləri. Təsnifatı. Yaş xüsusiyyətləri.
Leykozlar. Ümumi məlumat, etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfolo­gi­yası. Təsnifat prinsipləri, formaları. Uşaq yaşlarda leykozların xüsusiyyətləri.
Kəskin leykozlar. Təsnifat prinsipləri, formaları. Ayrı-ayrı formaları barədə klinik-morfoloji məlumat.
Xroniki leykozlar, xarakter xüsusiyyətləri. Növləri: xroniki limfositar mənşəli, xroniki monositar mənşəli, xroniki mielositar mənşəli leykozlar. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri.
Paraproteinemik leykozlar. Xarakter klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifatı, növləri (mielom xəstəliyi, ilkin makroqlobulinemiya, ağır zəncirlər xəstəliyi). Mielom xəstəliyinin epidemiologiyası, morfogenezi, morfologiyası, xarakter xüsusiyyətləri, ağırlaşmaları, tanatogenez.
Limfomalar. Ümumi məlumat, morfogenez, morfologiyası. Təsnifatı, növləri. Hər bir növü barədə məlumat, morfologiyaları. Limfosarkoma: epidemiologiyası, morfogenezi, morfologiyası, xarakter atipik hüceyrələri, klinik-morfoloji variantları, ağırlaşmaları, tanatogenez. Limfoqranulomatoz (Xockin xəstəliyi): epidemiologiyası, morfogenezi, morfologiyası, xarakter atipik hüceyrələri, klinik-morfoloji variantları, ağırlaşmaları, tanatogenez.
Uşaq yaşlarda şişlər, inkişaf xüsusiyyətləri, klinik-morfoloji xüsusiyyətləri.
Dizontogenetik şişlər: qamartomalar və qamartoblastomalar. Teratomalar və teratoblastomalar.
Kambial embrional toxumalardan inkişaf edən şişlər.
Uşaq yaşlarda böyük yaşlar üçün xarakter şişlərin baş verməsi, klinik-morfoloji xüsusiyyətləri.
Ürək-damarsistemi xəstəlikləri
Ürək-damar sistemi xəstəlikləri sosial xəstəliklər kimi. Ümumi məlumat. Epidemiologiya. Patogenezində və morfogenezində rol oynayan risk faktorları.
Endokarditlər. Ümumi məlumat, etiologiya, patogenez, morfogenez, nəticələri. Təsnifatı, növləri. Birincili və ikincili endokarditlər. Eozinofiliyalı fibroplastik (parietal) endokardit. Septiki endokardit (bax: “Sepsis”).
Miokarditlər. Ümumi məlumat, səbəbləri, patogenez, nəticələri. Təsnifatı, növləri. Birincili və ikincili miokarditlər. İdiopatik miokardit.
Perikarditlər. Ümumi məlumat, etiologiya, patogenez, nəticələri. Təsnifatı, növləri.
Kardiopatiyalar. Ümumi məlumat, etiologiya, patogenez. Təsnifatı, növləri. Birincili və ikincili kardiomiopatiyalar.
Anadangəlmə ürək qüsurları. Qazanılmış ürək qüsurları. Ümumi məlumat, etiologiya, patogenez. Təsnifatı, növləri.
Damar patologiyaları. Vaskulitlər. Etiologiya, patogenez, morfogenez. Morfolo­gi­yası. Nəticələri. Təsnifat prinsipləri, növləri. Birincili və ikincili vaskulitlər.

Ateroskleroz
Ümumi məlumat, epidemiologiyası, etiologiyasında rol oynayan risk faktorları. Patogenez, morfogenezi. Arteriosklerozlar, növləri. Orqanizmdə lipoproteid mübadiləsi, onların mübadilə pozğunluqları, aterosklerozun inkişafında əhəmiyyəti.
Aterosklerozun morfogenezi, morfologiyası. Makroskopik və mikroskopik mərhələləri.
Aterosklerozun klinik-morfoloji formaları. Aterosklerozun ürək, aortal, beyin, börək, müsariqə, ətraf və qarışıq (universal ateroskleroz) formaları. Hər biri barədə ətraflı məlumat, klinik-morfoloji xüsusiyyətləri, morfologiyası, tanatogenetik xüsusiyyətləri. Ateroskleroz və miokard infarktı; bu xəstəliklər arasında qarşılıqlı əlaqələr.
Hipertoniya xəstəliyi
Hipertoniya xəstəliyi (hipertenziya) barədə ümumi məlumat, epidemiologiyası, etiologiyasında rol oynayan risk faktorları. Patogenezi, morfogenezi. Hipertoniya xəstəliyi (nozoloji) və simptomatik hipertoniyalar, növləri.
Xoşxassəli hipertoniya. Hipertoniya xəstəliyinin morfologiyası. Mərhələləri, ayrı-ayrı mərhələlərdə ayrı-ayrı üzv və toxumalarda baş verən xarakter morfoloji dəyişikliklər. Arteriolların hialinozu – arterioloskleroz. Ürəyin hipertenziya xəstəliyi. Ürəyin (miokardın) konsentrik və ekssentrik hipertrofiyaları.
Hipertoniya xəstəliyinin klinik-morfoloji formaları. Hipertoniya xəstəliyinin ürək, beyin və böyrək formaları, hər biri barədə ətraflı məlumat, klinik-morfoloji xüsusiyyətləri, tanatogenetik xüsusiyyətləri. Bədxassəli hipertoniya. Hipertonik krizlər, morfoloji əlamətləri. Xoşxassəli və bədxassəli hipertoniyalar arasında patoloji-anatomik fərqli cəhətlər. Hipertoniya xəstəliyinin ateroskleroz və miokard infarktı xəstəlikləri ilə qarşılıqlı əlaqələri

Ürəyin işemik xəstəliyi
Ürəyin işemik xəstəlikləri haqqında ümumi məlumat. Epidemiologiyası. Etiologiyasında rol oynayan risk faktorları. Patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Təsnifatı, növləri. Ürəyin işemik xəstəliklərinin ateroskleroz və hipertoniya xəstəlikləri ilə səbəb-nəticə baxımından qarşılıqlı üzvi əlaqələri.
Ürəyin kəskin işemik xəstəlikləri. Patogenezi, morfogenezi. Morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifatı, növləri: ürəyin kəskin işemik distrofiyası, miokard infarktı.
Ürəyin kəskin işemik distrofiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Nəticəsi.
Miokard infarktı. Etiologiyası. Miokard infarktının bilavasitə başvermə səbəbləri. Təsnifat prinsipləri, növləri. Miokard infarktının inkişaf mərhələləri. Morfologiyası. Miokard infarktının ağırlaşmaları, ölümün bilavasitə səbəbləri, tanatogenez.
Ürəyin xroniki işemik xəstəliyi. Ümumi məlumat. Morfogenez. Morfologiyası. Tanatogenez. Təsnifatı, növləri. Diffuz xırdaocaqlı kardiosklerozlar, növləri, morfologiyası, klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. İnfarktdan sonrakı iriocaqlı kardioskleroz, morfologiyası, klinik-morfoloji xüsusiyyətləri

Sinir sistemi xəstəlikləri
Serebro-vaskulyarxəstəliklər
Serebro-vaskulyar xəstəliklər barədə ümumi məlumat. Epidemiologiyası, etiologiyasında rol oynayan risk faktorları. Patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Kəskin və xroniki serebro-vaskulyar xəstəliklər. Xarakter morfoloji xüsusiyyətləri. Serebro-vaskulyar xəstəliklərin ateroskleroz və hipertoniya xəstəlikləri ilə qarşılıqlı üzvi əlaqələri.
Kəskin serebro-vaskulyar xəstəliklər. İnsult. Formaları: baş beynin işemik insultu (baş beynin infarktları), baş beynin hemorragik insultu (baş beynə spontan qansızmalar), baş beynin hipertonik insultönü dəyişiklikləri. Ayrı-ayrı formaları barədə məlumat. Morfologiyası. Klinik təzahürləri, klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Tanatogenez.

Mərkəzi sinir sisteminin xəstəlikləri
Alsheymer xəstəliyi. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Baş beyində baş verən dəyişikliklər. Ağırlaşmaları. Nəticəsi.
Parkinsonizm. Parkinson xəstəliyi. Etiologiyası, patogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Nəticəsi.
Prion xəstəliklər. Etiologiyası, patogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Nəticəsi.
Yayılmış skleroz. Səbəbləri, patogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
Lateral amiotrofik skleroz. Etiologiyası, patogenezi. Morfoloji xarakteristikası. Ağırlaşmaları. Nəticəsi.
Ensefalitlər. Səbəbləri. İnkişaf mexanizmi, patogenezində immun mexanizmlərin rolu. Morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Ağırlaşmaları. Nəticəsi. Tanatogenez.

Sinir sistemininin feksion xəstəlikləri
Poliomielit. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi. Morfologiyası. Formaları. Ağırlaşmaları. Fəsadları. Tanatogenez.
Meninqokokk infeksiyaları barədə ümumi məlumat. Epidemiologiyası. Etiologi­ya­sı, patogenezi, morfogenezi. Formaları: meninqokokk nazofaringiti, irinli meningit, meninqokokk sepsisi. Morfoloji xüsusiyyətləri. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.

Sinir sisteminin şişləri
Sinir sisteminin şişləri, təsnifatı. Morfologiyası. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifat prinsipləri.
Mərkəzi sinir sisteminin şişləri. Ümumi məlumat, xarakter xüsusiyyətləri. Təsnifatı, növləri.
Neyroektodermal şişlər. Təsnifatı, növləri.
Meninqo-vaskulyar şişlər. Təsnifatı, növləri.
Periferik sinir sisteminin şişləri. Təsnifatı, növləri.
Vegetativ sinir sisteminin şişləri. Təsnifatı, növləri.

Revmatik xəstəliklər
Revmatik xəstəliklər barədə ümumi məlumat. Xarakter xüsusiyyətləri. Revmatik xəstəliklər zamanı orqanizmin immun sisteminin pozğunluqlarının və birləşdirici toxumanın sistem dezorqanizasiyasının xüsusiyyətləri, morfologiyası. Revmatik xəstəliklərin təsnifatı.
Revmatizm. Etiologiyası, patogenezi. İmmun-morfoloji xarakteristikası. Morfogenezi. Morfologiyası. Birləşdirici toxumanın sistem dezorqanizasiyasının mərhələləri.
Revmatik endokarditlər, miokarditlər və perikarditlər, vaskulitlər. Revmatizm zamanı digər üzv və toxumalarda (sinir sistemi, ağciyər, böyrək və s.) baş verən morfoloji dəyişikliklər. Revmatizmin klinik-morfoloji formaları. Uşaq yaşlarda revmatizmin gedişi xüsusiyyətləri. Ağırlaşmaları, tanatogenez.
Qırmızı qurd eşənəyi. Etiologiya, patogenez. İmmun-morfoloji xarakteristikası. Morfogenez. Qırmızı qurdeşənəyi xəstəliyi zamanı birləşdirici toxumanın sistem dezorqanizasiyasının mərhələləri və xüsusiyyətləri. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Tanatogenez. Ayrı-ayrı (damarlar, böyrək, ürək) üzvlərdə baş verən patomorfoloji dəyişikliklər.
Revmatoid artrit. Etio-patogenez. İmmun-morfoloji xarakteristikası. Morfogenez. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Tanatogenez. Ayrı-ayrı (damarlar, böyrək, ürək) üzvlərdə baş verən patomorfoloji dəyişikliklər.
Digər revmatik xəstəliklər (düyünlü periarteriit, ankilozlaşdırıcı spondilit, sklerodermiya, dermatomiozit, Şeqrenin quru sindromu). Etiologiya, patogenez. Morfologiya. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
Revmatik xəstəliklərin uşaq yaşlarda xüsusiyyətləri.

Tənəffüs sistemi xəstəlikləri
Tənəffüs üzvlərinin xəstəlikləri barədə ümumi məlumat. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifatı.
Bronxların xəstəlikləri. Bronxitlər. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, təsnifatı. Kəskin və xroniki bronxitlərin morfologiyası. Ağırlaşmaları.
Bronxoektaziya xəstəliyi. Anadangəlmə və qazanılmış bronxoektaziyalar. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Klinik-morfoloji təzahürləri. Ağırlaşmaları. Nəticəsi. Fəsadları. Pnevmoskleroz, “ağciyər ürəyi”.
Ağciyər xəstəlikləri. Pnevmoniyalar. Ümumi məlumat. Təsnifatı, növləri.
Krupoz pnevmoniya. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, mərhələləri, morfologiyası, ağırlaşmaları. Krupoz pnevmoniyanın atipik formaları, patomorfozu.
Ocaqlı pnevmoniya (bronxopnevmoniya). Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Təsnifatı. Ağırlaşmaları. Etiologiyasından asılı olaraq ocaqlı pnevmoniyaların klinik-morfoloji xüsusiyyətləri: virus, pnevmokokk, stafilokokk, streptokokk, pnevmosist, göbələk və s. mənşəli ocaqlı pnevmoniyalar; kimyəvi və fiziki amillərin təsirindən baş verən ocaqlı pnevmoniyalar (uremik, lipid, toz, radiasion və s. mənşəli ocaqlı pnevmoniyalar); yaşla əlaqədar inkişaf edən pnevmoniyalar və s. Ocaqlı pnevmoniyaların uşaq yaşlarda xüsusiyyətləri.
Ara pnevmoniya (kəskin interstitsial pnevmoniya). Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası.
Xroniki pnevmoniya. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası.
Ağciyərlərin kəskin və xroniki destruktiv prosesləri. Ağciyərin kəskin və xroniki absesləri, ağciyərin qanqrenası.
Ağciyərlərin emfizeması. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Təsnifatı. Morfologiyası. Növləri.
Ağciyərlərin interstitsial xəstəlikləri. Etiologiya, patogenez, morfogenez, morfologiyası. Təsnifatı. Geniş yayılmış formaları: idiopatik fibrozlaşan alveolit, ekzogen allergik alveolit, toksiki fibrozlaşan alveolit, sarkoidoz və s.
Pnevmokoniozlar (bax: “Peşə xəstəlikləri”).
Pnevmofibroz. Pnevmosirroz. Kəskin və xroniki ağciyər ürəyinin inkişafı.
Plevranın xəstəlikləri. Plevrit. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Ağırlaşmaları, nəticəsi.
 
Peşə xəstəlikləri
Peşə xəstəlikləri barədə ümumi məlumat. Təsnifat prinsipləri, növləri.
İstehsalat mənşəli kimyəvi amillərin təsirindən baş verən peşə xəstəlikləri. İstehsalat tozlarının təsirindən törənən peşə xəstəlikləri – pnevmokoniozlar. Silikoz. Silikatoz (azbestoz, talkoz). Metallokoniozlar (alüminoz). Karbokoniozlar (antrakoz). Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları.
Bitki tozlarının təsirindən törənən peşə xəstəlikləri. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası
Fiziki amillərin təsirindən baş verən peşə xəstəlikləri. Kesson xəstəliyi (dekompressiya xəstəliyi). Vibrasiya xəstəliyi. İonlaşdırıcı şüalanmanın təsirindən baş verən xəstəliklər (kəskin və xroniki şüa xəstəliyi) və s. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları.
Həzm sistemi xəstəlikləri
Həzm traktı üzvlərinin xəstəlikləri barədə ümumi məlumat. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifatı.
Əsnək və damaq xəstəlikləri. Tonzillit. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Kəskin və xroniki, birincili və ikincili tonzillitlər. Ağırlaşmaları, fəsadları.
Qida borusunun xəstəlikləri. Ezofagitlər. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Ağırlaşmaları və fəsadları.
Mədə xəstəlikləri. Qastritlər. Ümumi məlumat. Qastritlərin diaqnostikasında morfoloji üsulların – qastrobiopsiyaların əhəmiyyəti. Təsnifatı.
Kəskin qastritlər. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Təsnifatı, növləri.
Xroniki qastritlər, etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Təsnifatı, növləri. Ağırlaşma və fəsadları. Xroniki qastrit mədənin prekanserogen xəstəliyi kimi.
Xroniki xora xəstəliyi. Ümumi məlumat. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, mərhələləri, morfologiyası. Ağırlaşmaları. Təsnifatı. Kəskinləşmə və remissiya fazala­rında morfoloji xüsusiyyətləri. Mədənin və 12-barmaq bağırsağın xroniki xora xəstə­liklərinin xüsusiyyətləri. Xroniki xora xəstəliyi mədənin prekanserogen xəstəliyi kimi.
Bağırsaqxəstəlikləri. Enteritlər. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Kəskin enteritlər, formaları. Xroniki enteritlər, formaları. Ağırlaşmaları və fəsadları.
Enteropatiyalar. Təsnifatı, formaları. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası.
Kolitlər. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Kəskin kolitlər, formaları. Xroniki kolitlər, formaları. Ağırlaşmaları və fəsadları. Qeyri-spesifik xoralı kolit. Səbəbləri, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Ağırlaşma və fəsadları. Kron xəstəliyi. Kolitlərin diaqnostikasında rektobiopsiyaların əhəmiyyəti.
Appendisit. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Təsnifatı, formaları. Kəskin və xroniki appendisitlərin morfologiyaları, növləri. Ağırlaşma və fəsadları. Uşaq yaşlarda appendisitin klinik-morfoloji xüsusiyyətləri.
Peritonun xəstəlikləri. Peritonit. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Təsnifat prinsipləri. Peritonitin formaları.

Qaraciyər xəstəlikləri
Qaraciyər xəstəlikləri barədə ümumi məlumat. Qaraciyərin klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Müxtəlif xarakterli alterasiyalar (zədələnmələr) zamanı hepatositlərdə baş verən morfoloji dəyişikliklərin xüsusiyyətləri.
Hepatozlar. Ümumi məlumat. Təsnifatı, formaları. Qazanılmış və irsi hepatozlar. Kəskin və xroniki hepatozlar.
Qaraciyərin toksiki distrofiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Mərhələləri. Morfologiyası. Nəticələri, ağırlaşmaları, tanatogenez.
Qaraciyərin diffuz piy distrofiyası (qaraciyərin steatozu). Etiologiyası, patogenezi. Qaraciyərin piy distrofiyasının inkişafında alkoqolun rolu. Morfogenezi, morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Nəticəsi, ağırlaşmaları, tanatogenez.
Hepatitlər. Ümumi məlumat. Təsnifatı, formaları. Birincili və ikincili hepatitlər. Kəskin və xroniki hepatitlər. Morfologiyaları. Anadangəlmə hepatit.
Virus hepatiti. Etiologiyası. Epidemiologiyası. Patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Klinik-laborator xüsusiyyətləri. Təsnifat prinsipləri. Klinik-morfoloji formaları, onların morfoloji xarakteristikası. Nəticəsi, ağırlaşmaları, tanatogenez. Virus hepatiti və qaraciyərin sirrozu.
Alkoqol hepatiti. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifatı, formaları. Kəskin və xroniki alkoqol hepatiti. Nəticəsi, ağırlaşmaları, tanatogenez. Alkoqol hepatiti və qaraciyərin sirrozu.
Medikamentoz hepatit. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Nəticəsi, ağırlaşmaları.
Qaraciyərin sirrozu. Etiologiyası. Etioloji təsnifatı. Patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Morfogenetik mərhələləri. Təsnifat prinsipləri, formaları. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Klinik-morfoloji tipləri. Ağırlaşma və fəsadları. Tanatogenez. Portal hipertenziya sindromu. Qaraciyərin sirrozu prekanserogen xəstəlik kimi.
Qaraciyərin xərçəngi. Etiologiyası. Təsnifatı, formaları. Qaraciyər xərçənginin makroskopik və mikroskopik (histoloji) formaları. Metastazvermə xüsusiyyətləri və qanunauyğunluqları. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.

Ödkisəsinin xəstəlikləri
Xolesistit. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi, morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Kəskin xolesistitlər. Xroniki xolesistitlər. Xroniki xolesistit öd kisəsinin prekanserogen xəstəliyi kimi. Kalkulyoz xolesistit. Öd daşı xəstəliyi.
Öd kisəsinin xərçəngi. Morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Metastazvermə xüsusiyyətləri və qanunauyğunluqları. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.

Mədəaltı vəzin xəstəlikləri
Pankreatitlər. Ümumi məlumat. Təsnifatı, formaları. Kəskin və xroniki pankreatitlər. Morfologiyaları. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
Mədəaltı vəzin xərçəngi. Səbəbləri. İnkişaf mexanizmi. Morfoloji xarakteristikası. Təsnifatı, formaları. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.

Böyrək xəstəlikləri
Böyrək xəstəlikləri barədə ümumi məlumat. Böyrəyin klinik-patoloji xüsusiyyətləri. Böyrək xəstəliklərinin müasir təsnifat prinsipləri. Böyrək xəstəliklərinin diaqnostikasında biopsiyaların əhəmiyyəti.
Qlomerulo patiyalar. Təsnifatı, formaları.
İltihabi qlomerulopatiyalar. Ümumi məlumat. Təsnifatı, formaları.
Qlomerulonefritlər. Ümumi məlumat. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Qlomerulonefritin müxtəlif formalarının immunmorfoloji xarakteristikası. Müasir təsnifat prinsipləri, formaları. Kəskin, yarımkəskin və xroniki qlomerulonefritlər. Morfologiyaları. Ağırlaşmaları. Nəticə.
Qeyri-iltihabi qlomerulopatiyalar. Ümumi məlumat. Təsnifatı, formaları. Birincili və ikincili qeyri-iltihabi qlomerulopatiyalar.
Lipoidli nefroz. Membranoz nefropatiya. Fokal-seqmentar qlomeruloskleroz. Səbəb­ləri. Patogenezi. Morfogenezi. Morfoloji xarakteristikası. Ağırlaşmaları. Nəticə.
Tubulo patiyalar. Ümumi məlumat. Təsnifatı, formaları.
Kəskin böyrək çatışmazlığı (kəskin tubulyar nekroz). Səbəbləri, patogenezi. Morfogenezi, morfologiyası. Klinik-patoloji xüsusiyyətləri. Ağırlaşmaları. Nəticə. Tanatogenez. Uzun müddətli sıxılma sindromu (Crush - sindrom).
Böyrəyin amiloidozu. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Mərhələləri. Nəticəsi. Böyrək amiloidozunun müayinə və morfoloji diaqnostika üsulları. Makroskopik və mikroskopik təyini üsulları.
İnterstitsial nefritlər. Ümumi məlumat. Təsnifatı, formaları.
Tubulo-interstitsial nefrit. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfogenezi. Morfoloji xarakteristikası. Təsnifatı, formaları. Kəskin və xroniki tubulo-interstitsial nefritlər. Ağırlaşmaları. Nəticəsi.
Pielonefrit. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfoloji xarakteristikası. Təsnifatı, formaları. Kəskin və xroniki pielonefritlər. Ağırlaşmaları. Nəticəsi. Uşaq yaşlarda xüsusiyyətləri.
Böyrək daşı xəstəliyi (nefrolitiaz). Səbəbləri, patogenezi. Morfogenezi, morfologiyası. Klinik-patoloji xüsusiyyətləri. Təsnifatı, növləri. Ağırlaşmaları. Nəticə.
Xroniki böyrək çatışmazlığı. Nefroskleroz. Səbəbləri, patogenezi. Morfogenezi, morfologiyası. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifatı, növləri. Birincili və ikincili nefrosklerozlar. Ağırlaşmaları. Nəticə.
Böyrək şişləri. Böyrək xərçəngi. Etiologiyası. Təsnifatı, formaları. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.

Daxili cinsiyyət üzvlərinin və süd vəzlərinin xəstəlikləri
Daxili cinsiyyət üzvlərinin və süd vəzlərinin xəstəlikləri barədə ümumi məlumat, klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Müasir təsnifat prinsipləri. Daxili cinsiyyət üzvlərinin xəstəliklərinin diaqnostikasında biopsiyaların əhəmiyyəti.

Prostatın xəstəlikləri
Prostatitlər. Etiologiyası, patogenezi. Morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Kəskin və xroniki prostatitlər. Nəticəsi. Fəsadları.
Prostat vəzin xoşxassəli hiperplaziyası. Etiologiyası. Morfogenezi. Morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Ağırlaşmaları.
Prostat xərçəngi. Epidemiologiyası. Səbəbləri. Təsnifatı, formaları. Morfoloji xarakteristikası. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
Xayanın xərçəngi. Səbəbləri. Təsnifatı, formaları. Morfoloji xarakteristikası. Tanatogenez.

Uşaqlığın xəstəlikləri
Endometritlər. Etiologiyası, patogenezi. Morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Kəskin və xroniki endometritlər. Nəticəsi. Ağırlaşmaları.
Endometriumun hiperplaziyası. Səbəbləri, patogenezi. Morfoloji xarakteristikası. Ağırlaşmaları.
Endometrioz. Səbəbləri. Patogenezi. Morfoloji xarakteristikası. Təsnifatı, formaları. Ağırlaşmaları. Nəticəsi.
Endoservikoz (uşaqlıq boynunun psevdoeroziyası). Səbəbləri. Patogenezi. Morfoloji xarakteristikası. Təsnifatı, formaları. Ağırlaşmaları. Nəticəsi.
Uşaqlıq boynunun leykoplakiyası. Səbəbləri. Patogenezi. Morfoloji xarakteristikası. Təsnifatı, formaları. Ağırlaşmaları. Nəticəsi. Uşaqlıq boynunun leykoplagiyası uşaqlıq boynunun prekanserogen patologiyası kimi.
Uşaqlığın şişləri. Ümumi məlumat. Epidemiologiyası. Səbəbləri. Uşaqlıq cisminin və uşaqlıq boynunun xərçəngönü patologiyaları. Təsnifat prinsipləri.
Uşaqlığın xoşxassəli şişləri. Təsnifatı, növləri.
Beçəxor. Etiologiyası, patogenezi. Morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Xoşxassəli və bədxassəli beçəxorlar.
Xorionepitelioma. Etiologiyası, patogenezi. Morfologiyası. Təsnifatı, formaları.

Uşaqlığın xərçəngi. Təsnifatı, növləri.
Uşaqlıq cisminin xərçəngi. Epidemiologiyası. Etiologiyası. Təsnifatı, formaları. Uşaqlıq cisminin xərçənginin makroskopik və mikroskopik (histoloji) formaları. Metastazvermə xüsusiyyətləri və qanunauyğunluqları. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
Uşaqlıq boynunun xərçəngi. Epidemiologiyası. Etiologiyası. Təsnifatı, formaları. Uşaqlıq boynunun xərçənginin mikroskopik (histoloji) formaları. Metastazvermə xüsusiyyətləri və qanunauyğunluqları. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
 
Yumurtalığın xəstəlikləri
Yumurtalığın şişləri. Ümumi məlumat. Təsnifat prinsipləri.
Yumurtalığın xoşxassəli şişləri.
Yumurtalığın xərçəngi. Təsnifatı, formaları. Yumurtalıq xərçənginin mikroskopik (histoloji) formaları. Metastazvermə xüsusiyyətləri və qanunauyğunluqları. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
 
Süd vəzlərinin xəstəlikləri
Ümumi məlumat. Süd vəzləri xəstəliklərinin klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifatı.
Mastitlər. Etiologiyası, patogenezi. Morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Kəskin və xroniki mastitlər. Nəticəsi. Ağırlaşmaları. Fəsadları.
Süd vəzlərinin fibroz-kistoz xəstəliyi (mastopatiyalar). Etiologiyası, patogenezi. Morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Nəticəsi. Ağırlaşmaları.
Süd vəzlərinin şişləri. Ümumi məlumat. Təsnifat prinsipləri. Süd vəzlərinin xoşxassəli və bədxassəli şişləri.
Süd vəzi xərçəngi. Etiologiyası. Təsnifatı, formaları. Süd vəzi xərçənginin makroskopik və mikroskopik (histoloji) formaları. Metastazvermə xüsusiyyətləri və qanunauyğunluqları. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.

Hamiləlik patologiyaları
Hamiləlik və doğuşdan sonrakı dövrün patologiyaları barədə ümumi məlumat.
Hestozlar (toksikozlar). Etiologiyası, patogenezi. Morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Erkən və gecikmiş hestozlar. Eklampsiyalar. Tanatogenez.
Uşaqlıqdan kənar hamiləlik (ektopik hamiləlik). Səbəbləri. Morfogenez. Morfologiyası. Təsnifatı, növləri.
Hamiləliyin pozulması – spontan abortlar. Səbəbləri. Morfogenez. Morfologiyası. Təsnifat prinsipləri, növləri. Abortların morfoloji diaqnostikası (makroskopik və mikroskopik).
Plasentar polip. Səbəbləri. Morfogenez. Morfologiyası. Növləri.

Dölyanı maye emboliyası. 
axili sekresiya vəzlərinin xəstəlikləri
Mədəaltı vəzin xəstəlikləri
Şəkərli diabet. Etiologiyası. Epidemiologiyası. Şəkərli diabet sosial xəstəlik kimi. I və II şəkərli diabetlər. Patogenezi. Morfogenezi. Morfologiyası. Ayrı-ayrı üzv və toxumalarda baş verən dəyişikliklər. Diabetik angiopatiyalar: makro- və mikroangiopatiyalar. Diabetik mikroangiopatiyaların formaları, morfologiyası. Diabetik nefropatiya. Digər ağırlaşmaları. Nəticəsi. Tanatogenez. Uşaq yaşlarda şəkərli diabetin xüsusiyyətləri.
Mədəaltı vəzin xərçəngi.
Qalxanabənzər vəzin xəstəlikləri
Zob (struma). Ümumi məlumat. Təsnifat prinsipləri, formaları. Kolloid və parenximatoz zob; endemik v sporadik zob; diffuz və düyünlü zob; Bazedov zobu, Ridel zobu, autoimmun tireoidit (Haşimoto zobu). Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Klinik-patoloji xarakteristikası. Morfoloji xüsusiyyətləri. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
Qalxanabənzər vəzin şişləri. Təsnifatı, formaları. Qalxanabənzər vəzin xərçəngi. Morfologiya. Mikroskopik (histoloji) formaları. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.

Hipofizin xəstəlikləri
Akromeqaliya. Səbəbləri. Patogenezi. Morfoloji xarakteristikası. Ağırlaşmaları.
İtsenko-Kuşinq xəstəliyi. Səbəbləri. Patogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Nəticəsi. Tanatogenez.
Serebro-hipofizar kaxeksiya. Səbəbləri. Patogenezi. Morfoloji xarakteristikası. Ağırlaşmaları.
Hipofizin şişləri. Səbəbləri. Patogenezi. Təsnifatı, formaları. Hipofizin xoşxassəli və bədxassəli şişləri. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.

Böyrəküstü vəzin xəstəlikləri
Addison xəstəliyi. Səbəbləri. Patogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Nəticəsi. Tanatogenez.
Böyrəküstü vəzin şişləri. Səbəbləri. Patogenezi. Təsnifatı, formaları. Böyrəküstü vəzin xoşxassəli və bədxassəli şişləri. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.

Avitaminozlar
Raxit. Səbəbləri. Patogenezi. Təsnifatı, formaları. Erkən və gecikmiş raxitlər. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Nəticəsi.
Sinqa. Səbəbləri. Patogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları.
Sümük-əzələ sistemi xəstəlikləri
Dayaq-hərəkət aparatı xəstəlikləri barədə ümumi məlumat. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifat prinsipləri, formaları.

Sümük xəstəlikləri
Osteomielit. Səbəbləri. Patogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Nəticəsi. Tanatogenez. Birincili hematogen osteomielit.
Paratireoid osteomalyasiya. Səbəbləri. Patogenezi. Morfoloji xarakteristikası. Ağırlaşmaları. Nəticəsi.
Osteoporoz. Səbəbləri. Patogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Nəticəsi.
Osteopetroz. Səbəbləri. Patogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları.
Fibroz displaziya. Səbəbləri. Patogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları.
Pecet xəstəliyi. Səbəbləri. Patogenezi. Morfoloji xarakteristikası. Ağırlaşmaları.
Raxit.
Oynaq xəstəlikləri
Artritlər. Səbəbləri. Patogenezi. Morfologiyası. Təsnifat prinsipləri, formaları. Ağırlaşmaları. Nəticəsi. Revmatoid artrit.
Artrozlar. Etiologiyası, patogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Fəsadları.

Skelet əzələlərinin xəstəlikləri
Proqressiv əzələ distrofiyası. Səbəbləri. Patogenezi. Təsnifatı, formaları. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Nəticəsi.
Miasteniya. Səbəbləri. İnkişaf mexanizmi, patogenezində immun mexanizmlərin rolu. Təsnifatı. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Nəticəsi.

İnfeksion xəstəliklər
Ümumi hissə
İnfeksion və parazitar xəstəliklər barədə ümumi məlumat. İnfeksion xəstəliklərin inkişafında bioloji və sosial amillərin rolu. İnfeksion agentlər – mikroorqanizmlərlə makroorqanizm arasındakı qarşılıqlı münasibət formaları. Orqanizmin reaktivliyi, yaş və infeksiya. Uşaq yaşlarda infeksion prosesin xüsusiyyətləri. Törədici, giriş qapısı və infeksiyanın patogenezi. İnfeksion prosesin mərhələləri, nəticələri və əlamətləri. Bakteremiya. İnfeksion prosesin ümumi xarakteristikası. İnfeksiyaların immunmorfologiyası. Orqanizmin infeksiya əleyhinə müdafiə sistemi – orqanizmin immun sistemi: qeyri-spesifik və spesifik immunitetlər.
Xüsusi təhlükəli infeksiyalar (karantin infeksiyalar) barədə məlumat.
İnfeksion xəstəliklərin klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Təsnifat prinsipləri, formaları. Endemiya. Epidemiya. İnfeksiyalar zamanı orqanizmin yerli və ümumi reaksiyaları. İnfeksion xəstəliklərin morfoloji xüsusiyyətləri. Yerli və ümumi morfoloji dəyişikliklər. İnfeksion xəstəliklərin nəticələri, baş verən ağırlaşmalar, infeksion xəstəliklərin tanatogenezi.
İnfeksion xəstəliklərdən ölmüş şəxslərin meyitlərinin və yaxud infeksion xəstəliklərə şübhə hallarında meyitlərin patoloji-anatomik müayinələrinin xüsusiyyətləri.
Müasir dövrdə infeksion xəstəliklərin patomorfozu.
Virusin feksiyaları
Virus infeksiyaları barədə ümumi məlumat. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Ümumi morfoloji xarakteristikası. Uşaq yaşlarda virus infeksiyalarının xüsusiyyət­ləri.
Qrip. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Yüngül, orta və ağır formaları. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
Qızılca. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
İİV-infeksiya (QİÇS). Epidemiologiyası, etiologiyası, yoluxma yolları. Patogenezi, morfogenezi, patomorfologiyası. Mərhələləri. Klinik-morfoloji formaları. Tanatogenezi.
Suçiçəyi. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi. Morfologiyası. Formaları. Ağırlaşmaları. Fəsadları. Tanatogenez.
Quduzluq. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi. Morfologiyası. Formaları. Ağırlaşmaları. Fəsadları. Tanatogenez.
Sitomeqalovirus infeksiyası. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi. Morfologiyası. Formaları. Ağırlaşmaları. Fəsadları. Tanatogenez

Rikketsiozlar
Rikketsiozlar barədə ümumi məlumat. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri.
Epidemik səpkili yatalaq. Etiologiyası. Epidemiologiyası. Patogenez. Morfogenez. Təsnifatı, formaları. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Fəsadları. Tanatogenez. Sporadik səpkili yatalaq.

Bakterialhava-damcıinfeksiyaları
Bakterial hava-damcı infekiyaları barədə ümumi məlumat. Xarakter klinik-morfoloji xüsusiyyətləri.
Difteriya. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Ümumi və yerli morfoloji dəyişikliklər. Formaları. Ayrı-ayrı formalarının klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
Skarlatina. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Formaları. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
Göyöskürək. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Formaları. Ağırlaşmaları. Tanatogenez. Uşaq yaşlarda xüsusiyyətləri.

Bakterial bağırsaq infeksiyaları
Bakterial bağırsaq infeksiyaları barədə ümumi məlumat. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri.
Qarın yatalağı. Epidemiologiyası. Patogenez. Morfogenez. Mərhələləri. Morfolo­gi­yası. Ümumi və yerli morfoloji dəyişikliklər. Ağırlaşmalar. Fəsadlar. Tanatogenez.
Vəba. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Mərhələləri. Ümumi və yerli morfoloji dəyişikliklər. Ağırlaşma və fəsadları. Tanatogenez. Vəba karantin infeksiya kimi.
Dizenteriya. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Mərhələləri. Morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Ümumi və yerli morfoloji dəyişikliklər. Ağırlaşmaları. Fəsadları. Tanatogenez. Uşaq yaşlarda xüsusiyyətləri.

Digər bakterial infeksiyalar
Taun. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Ümumi və yerli morfoloji dəyişikliklər. Ağırlaşma və fəsadları. Tanatogenez. Taun karantin infeksiya kimi.
Qarayara. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologi­ya­sı. Təsnifatı, formaları. Ümumi və yerli morfoloji dəyişikliklər. Ağırlaşma və fəsadları. Tanatogenez.
Brüsellyoz. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Ağırlaşma və fəsadları.
Sifilis. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Anadangəlmə sifilis. Morfoloji xüsusiyyətləri. Qazanılmış sifilis. Mərhələləri. Ümumi və yerli morfoloji dəyişikliklər. Ağırlaşma və fəsadları. Tanatogenez.
Göbələk xəstəlikləri. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Ümumi və yerli morfoloji dəyişikliklər. Ağırlaşma və fəsadları. Tanatogenez.
İbtidailər tərəfindən törədilən infeksiyalar. Ümumi məlumat. Xüsusiyyətləri. Malyariya. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Təsnifatı, növləri. Ağırlaşma və fəsadları. Tanatogenez.
Helmintlər (qurdlar) tərəfindən törədilən infeksiyalar. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşma və fəsadları
 
Vərəm
Ümumi məlumat. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Təsnifatı, formaları. Tanatogenez.
İlkin vərəm. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. İlkin vərəm kompleksi. Nəticələri. İlkin vərəmin şiddətlənmə variantları.
Hematogen vərəm. Patogenezi. Morfogenezi. Təsnifatı, formaları. Morfologiyası. Nəticələri. Tanatogenez.
İkincili vərəm. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Təsnifatı, formaları. Nəticələri. Tanatogenez.
Vərəm xəstəliyinin uşaq yaşlarda xüsusiyyətləri. Vərəm xəstəliyinin müasir dövrdə patomorfozu.

Sepsis
Sepsis barədə ümumi məlumat. Sepsis infeksiyanın xüsusi inkişaf forması kimi. Sepsisin klinik-morfoloji xüsusiyyətləri, digər infeksion xəstəliklərdən fərqli cəhətləri. Etiologiyası. Patogenezi: insan orqanizmi ilə patogen mikroorqanizmlər arasındakı qarşılıqlı əlaqə formaları. Müasir dövrdə sepsisin patomorfozu.
Morfogenezi. Sepsis zamanı orqanizmdə baş verən ümumi və yerli morfoloji dəyişikliklər. Ağırlaşmaları. Fəsadları. Tanatogenez. Uşaq yaşlarda sepsisin xüsusiyyətləri.
Sepsisin təsnifat prinsipləri. Klinik-morfoloji formaları. Sepsisemiya və septikopiemiya. Göbək sepsisi.
Septiki endokardit. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Xüsusiyyətləri. Təsnifatı, formaları. Ağırlaşma və fəsadları. Tanatogenezi. Periferik əlamətləri. Septiki endokarditin digər endokarditlərdən diferensiasiyası.

Prenatal patologiyalar
Progenez və kimatogenez dövrlərinin gedişi və qanunauyğunluqları, bu dövrlərin əsas patologiyaları. Progenez və kimatogenez xəstəliklərinin səbəbləri, patogenezi, morfogenezi, morfoloji xarakteristikası.
Qametopatiyalar. Səbəbləri. Növləri. Nəticə.
Blastopatiyalar. Səbəbləri. Nəticə.
Embriopatiyalar. Səbəbləri. Anadangəlmə inkişaf qüsurları. Təsnifat prinsipləri, növləri. Ayrı-ayrı sistemlərdə, üzv və toxumalarda anadangəlmə inkişaf qüsurları.
Fetopatiyalar. Səbəbləri. Morfologiyası. Təsnifat prinsipləri. Erkən və gecikmiş fetogenez dövrlərinin patologiyaları. Qeyri-infeksion fetopatiyalar: endokardın fibroelastozu, mukovissidoz, diabetik fetopatiya. İnfeksion fetopatiyalar.

Prenatal infeksion patologiyalar
Sitomeqalovirus infeksiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Formaları. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
Toksoplazmoz. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Formaları. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
Herpes-virus infeksiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Formaları. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.

Perinatal patologiyalar
Perinatal dövr (antenatal, intranatal və postnatal) və perinatal patologiyalar barədə ümumi məlumat. Perinatal patologiyaların səbəbləri, patogenezi, morfogenezi, morfoloji xarakteristikası.
Yenidoğulmuş, xarici və daxili əlamətləri, ölü və diridoğulmanın təyini üsulları. Bətndaxili – intranatal ölüm, ölüdoğulmuş döl. Yetişməmiş döl, makroskopik əlamətləri. Həddən artıq yetişmiş döl.

Perinatal qeyri-infeksion patologiyalar
Asfiksiya: dölün asfiksiyası, yenidoğulmuşun asfiksiyası.
Pnevmopatiyalar. Təsnifatı, növləri (qrupları). Ağciyərlərin atelektazı. Ödemli-hemorragik sindrom. Hialin membranlar xəstəliyi.
Doğuş travması, səbəbləri, növləri.
Yenidoğulmuşların hemorragik xəstəliyi. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Növləri.
Yenidoğulmuşların hemolitik xəstəliyi. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Morfologiyası. Formaları
 
Perinatal infeksion patologiyalar
Listerioz. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Formaları. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
Anadangəlmə sifilis. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Formaları. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Tanatogenez.
Mikoplazmoz. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Formaları. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Ağırlaşmaları. Tanatogenez.
Ornitoz (xlamidioz). Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Formaları. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Ağırlaşmaları. Tantogenez.

Stomatoloji xəstəliklər (oro-fasial patologiyalar)
Diş xəstəlikləri
Diş ərpi. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi (inkişaf mərhələləri). Morfologiyası.
Diş daşı. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Növləri.
Karies. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi, morfogenezi. Təsnifat prinsipləri, formaları. Mərhələləri. Ayrı-ayrı mərhələlərdə morfoloji xüsusiyyətləri. Nəticəsi. Ağırlaşmaları. Uşaq yaşlarda karieslərin xüsusiyyətləri.
Dişin qeyri-karioz zədələnmələri. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi, morfologiyası, nəticələri.
Pulpanın xəstəlikləri. Ümumi məlumat.
Pulpada reaktiv dəyişikliklər. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi, morfoloji xarakteristikası. Ağırlaşma və nəticələri.
Pulpitlər. Epidemiologiyası. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi. Təsnifatı, formaları. Morfologiyası. Kəskin və xroniki pulpitlərin formaları, ağırlaşmaları və fəsadları. Uşaq yaşlarda xüsusiyyətləri.

Parodont xəstəlikləri
Gingivit. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi. Təsnifatı, formaları. Morfologiyası. Ağırlaşma və fəsadları.
Periodontit. Ümumi məlumat. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi. Təsnifatı, formaları. Morfologiyası. Ağırlaşma və fəsadları, nəticələri.
Parodontoz. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi. Morfologiyası. Ağırlaşma və fəsadları.
Parodontun şişəbənzər prosesləri (epulis, diş ətinin fibromatozu və s.).

Ağız boşluğu selikli qişasının xəstəlikləri
Stomatit. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi. Təsnifatı, formaları. Morfologiyası. Ağırlaşma və fəsadları. Uşaq yaşlarda xüsusiyyətləri.
Xeylit. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi. Təsnifatı, formaları. Morfologiyası. Ağırlaşma və fəsadları.
Qlossit. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi. Təsnifatı, formaları. Morfologiyası. Ağırlaşma və fəsadları.

Ağız suyu vəzlərinin xəstəlikləri
Ağız suyu vəzlərinin iltihabi xəstəlikləri – kəskin və xroniki sialoadenitlər. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi. Təsnifatı, formaları. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Fəsadları.
Ağız suyu daşı xəstəliyi. Ağız suyu vəzlərinin şişləri.

Çənənin xəstəlikləri
Çənə sümüklərinin iltihabi xəstəlikləri. Etiologiyası, patogenezi və morfogenezi. Təsnifatı, formaları. Morfologiyası. Ağırlaşmaları. Fəsadları.