2017-2018-ci illərdə ATU-nun nəzdində dissertasiyaların müdafiəsi üzrə İxtisaslaşdırılmış Şuralar fəaliyyət göstərmişdir. Doktorluq və fəlsəfə doktorluq dissertasiyalarının müdafiəsi üzrə İxtisaslaş-dırılmış Şura:

D.03.011
3215.01 – «Mamalıq və ginekologiya» – tibb elmləri;
3227.01 – «Travmatologiya və ortopediya» – tibb elmləri
3213.01 – «Cərrahlıq» – tibb elmləri;
3234.01 – «Urologiya» – tibb elmləri.

D.03.012
3205.01 – «Daxili xəstəliklər» – tibb elmləri;
3218.01 – «Kadiologiya» – tibb elmləri;
3220.01 – «Pediatriya» – tibb elmləri;
3244.01 – «Allerqologiya və immunologiya» – tibb elmləri.

FD.03.013
2406.01 – «Bioloji kimya»  – tibb elmləri;
3209.01 – «Farmakologiya, klinik farmakologiya» – tibb elmləri;
3241.01 – «İnsan anatomiyası» – tibb elmləri;
3243.01 – «Patoloji fiziologiya»– tibb elmləri.

FD.03.014
2414.01 – «Mikrobiologiya» – tibb elmləri;
3202.01 – «Epidemiologiya» – tibb elmləri;
3240.01 – «Gigiyena» – tibb elmləri;

D.03.015
3211.01 – «Psixiatriya» – tibb elmləri;
3217.01 – «Otorinolarinqologiya» – tibb elmləri;
3223.01 – «Sinir xəstəlikləri» – tibb elmləri;
3226.01 – «Stomatologiya» – tibb elmləri.

 
 

 

 

AZƏRBAYCAN TİBB UNİVERSİTETİ NƏZDİNDƏ
FƏALİYYƏT GÖSTƏRƏN D.03.011 DİSSERTASİYA ŞURASININ
 

H E S A B A T I

 

Azərbaycan Tibb Universitetinin nəzdində yaradılmış D 03.011  dissertasiya şurası Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının 13 mart 2017-ci il tarixli 67 №-li əmri ilə təsdiq edilmişdir. Dissertasiya şurasına müdafiə üçün aşağıdakı ixtisaslar üzrə elmlər doktoru və fəlsəfə doktoru dissertasiyalarının qəbul edilməsinə icazə verilmişdir: 3213.01 – «Cərrahiyyə»; 3215.01 – «Mamalıq və ginekologiya»; 3227.01- «Travmatologiya və ortopediya»; 3234.01 – «Urologiya»

Hesabat müddətində Dissertasiya şurası 18 iclas keçirmişdir, müvafiq ixtisaslar üzrə  5 doktorluq və 13 tibb üzrə fəlsəfə doktoru dissertasiyası müdafiə edilmişdir.

Dissertasiya şurasının səlahiyyət müddəti 15 dekabr 2018-cı il tarixinədək müəyyən edilmiş və bitmişdir.

 Şura üzvü Cəfərov Çərkəz Məmiş oğlu (tibb ü.e.d., prof., 3213.01 –  «Cərrahiyyə») şura iclaslarının yarısından azında iştirak etdiyindən AAK-nın əmri ilə Kərimov Məhəmməd Məhəmmədəli oğlu (tibb ü.e.d., prof., 3213.01 – «Cərrahiyyə») ilə əvəz edilmişdir.

Şuraya daxil olan işlər tibb elminin aktual problemlərinin həllinə yönəlmişdir, elmi-əməli əhəmiyyətinə görə müasir tələblərə cavab verir, praktik səhiyyədə tətbiq olunublar və verilən tövsiyələr geniş istifadə tələb edir.

Rəsmi opponentlərin və aparıcı təşkilatların dissertasiyalara verdikləri rəylər müsbət olmuş, onların praktik və nəzəri təbabətdə əhəmiyyətləri qeyd olunmuşdur.

Dissertasiyaların müdafiələri müvafiq kafedra, xəstəxana və digər tibb təşkilatları nümayəndələrinin iştirakı ilə geniş müzakirə şəraitində keçmişdir. Sual-cavab və müzakirələr prinsipial elmi xarakter daşımışdır. Bütün çıxışlar tam şəkildə stenoqramlarda öz əksini tapmışdır.

 

Hesabat ilində şuranın baxdığı dissertasiyaların müxtəsər təhlili:

1. Aydın Qəhrəman oğlu Qəhrəmanov –«Bud-çanaq oynağının displastik, degenerativ-distrofik xəstəliklərinin Ganz osteotomiyası ilə müalicəsinin nəticələrinin qiymətləndirilməsi» mövzusunda 3227.01 – «Travmatologiyavə ortopediya» ixtisasında tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 18 yanvar 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol №18). İlk dəfə olaraq Ganz periasetabulyar osteotomiya edilən bud-çanaq oynağının displaziyası ilə xəstələrin əməliyyatdan sonra uzun müddətdə və geniş spektrdə biomexanik olaraq yerimə analizləri öyrənilmişdir. Aparılan müayinələr nəticəsində əməliyyat sonrası ətraf əzələlərin vəziyyəti öyrənilmişdir. Araşdırılan əməliyyat sonrası yerimə analizləri ilə rentgenoloji və klinik müayinələrin əməliyyat öncəsi və sonrası nəticələri qarşılaşdırılaraq sirkə kasasının oriyentasiyasının yeri dəqiqləşdirilmiş və asetabulyar çatmazlığın nə dərəcədə aradan qaldırılması müəyyən edilmişdir. Aparılan müayinələr nəticəsində uşaq yaşlarında bud-çanaq oynaqlarının displaziya və çıxıqları səbəbləri ilə əməliyyat edilmiş xəstələrdə Ganz osteotomiyası sonrası fəsadlaşmalar və oynağın protezləşdirmə riski proqnozu uşaqlıqda bud-çanaq oynaqlarının displaziya və çıxıqları səbəbləri ilə əməliyyat edilməmiş xəstələrdən daha yüksək olması aşkar edilmişdir.

Aparılan araşdırmalar nəticəsində periasetabulyar osteotomiyaya göstərişlər dəqiqləşdirilmişdir. Əməliyyata namizəd xəstələrin yaş hüdudu dəqiqləşdirilmişdir. Gənc, aktiv xəstələrdə endoprotezləşməyə alternativ metodun yeri və sərhədi dəqiqləşdirilmişdir. Ganz osteotomiyası sonrası total protezləşmənin xüsusiyyətləri, risk faktorları, fəsadlaşmaları, istifadə edilən kəsiklərin xüsusiyyətləri, müşaiyət edən labrum patologiyasının xüsusiyyətləri və uzun müddətli nəticələri müəyyən edilmişdir. Sirkə kasasının oriyentasiyasının yeri dəqiqləşdirilmişdir.

  Azərbaycanda ilk dəfə olaraq Ganz periasetabulyar osteotomiyası “City Hospital” xəstəxanasında tətbiq edilmişdir.

2. Günay Məsud qızı Vəliyeva–“β-talassemiya olan qızlarda cinsi yetişkənlik dövrünün xüsusiyyətləri” mövzusunda 3215.01 – «Mamalıq və ginekologiya» ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 20 fevral 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol №19). Aparilan tədqiqat nəticəsində ilk dəfə olaraq β-talassemiyalı qızlarda cinsi yetişkənlik dövrünün gedişatı xüsusiyyətləri öyrənilmişdir.  β-talassemiyalı qızlarda hemotransfuziya və xelator terapiya fonunda fiziki və cinsi inkişafın ləngiməsi müəyyən olunmuşdur. Bu qızlarda cinsi inkişafın hipoqonadotrop hipoqonadizm forması təyin edilmişdir. Cinsi yetişkənlik dövründə β-talassemiyalı qızlarda hipoqonadotrop hipoqonadizm follikulstimuləedici, lüteinləşdirici hormonların, estradiolun, progesteronun, insulinəbənzər boy hormonlarının aşağı səviyyədə olması, nəticədə uşaqlıq və yumurtalıqların exoqrafik göstəriciləri aşağı səviyyədə olması qeyd olunmuşdur. Təyin olunmuşdur ki, cinsi yetişkənlik dövründə olan β-talassemiyalı qızlarda sümüklərin osteoporoz və osteopenia yüksək tezliklə rast gəlinir.

Aparılan tədqiqat nəticəsində ilk dəfə olaraq β-talassemiyalı qızların cinsi yetişkənlik dövrü öyrənilmişdir. Müəyyən olunmuşdur ki, β-talasse­miyalı qızlarda fiziki və cinsi inkişafın ləngiməsi fonunda yüksək tezliklə aybaşı funksiyasının formalaşmaması qeyd edilir: 16-17 yaşlı qızlarda I-li ame­noreyanın tezliyi 66,7% təşkil etmişdir. Cinsi yetişkənlik dövründə olan β-talassemiyalı qızlarda hemotransfuziya və xelator terapiya fonunda yüksək tezliklə sümük kütləsinin mineral sıxlığının azalması (osteoporoz, osteopenia) qeyd olunmuşdur.

Alınmış nəticələr Azətbaycan Tibb Universitetinin Tədris Cərrahiyyə Klinikasının           I Mamalıq-Ginekologiya şöbəsində, I Mamalıq-Ginekologiya kafedrasının  tədrisində tətbiq edilmişdir.

3. Fərəh Qaçay qızı Cəbrayılova – «β-talassemiya olan qadınlarda reproduktiv funksiyanın xüsusiyyətləri » mövzusunda 3215.01 – «Mamalıq və ginekologiya» ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 20 fevral 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 20). Aparılan tədqiqat nəticəsində aktiv reproduktiv dövrdə β-talassemiyalı qadınlarda ilk dəfə olaraq reproduktiv və generativ funksiyaların xüsusiyyətləri öyrənilmişdir. Aktiv reproduktiv dövrdə böyük, aralıq, anomal (HbS) β-talassemiyalı qadınlarda fiziki inkişafın ləngiməsi, yüksək tezliklə uşaqlıq və uşaqlıq artımlarının anadangəlmə qüsurları, aybaşı və aybaşı tsiklinin patologiyası təyin edilmişdir. Bu xəstələrdə müxtəlif mənşəli hiperandrogeniya, hiperprolaktinemiya təyin edilmişdir. İlk dəfə olaraq aktiv reproduktiv dövrdə olan β-talassemiyalı qadınların sümüklərində yüksək tezliklə osteoporoz və osteopeniyanın rentgenoloji əlamətləri qeyd edilmişdir. β-talassemiya xəstəliyinin rastgəlmə tezliyini nəzərə alaraq doğulan uşaqların erkən yaşlarda skrininq metodu ilə β-talassemiyanın müxtəlif formaları və gen daşıyıcısının aşkarlanması məqsədəuyğundur. β-talassemiyalı xəstələrin cinsi yetişkənlik dövründən başlayaraq fiziki və cinsi inkişafın xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq hematoloq və yanaşı mama-ginekoloqun nəzarəti və müayinəsi vacibdir. Mütləq olaraq  β-talassemiyalı qadınlarda hemotransfuziya və xelator terapiya fonunda reproduktiv sistemin finksional aktivliyinin tənzimi məqsədi ilə hipoqonadotrop hipoqonadizmin müalicəsi aparılmalıdır. Kiçik β-talassemiyalı xəstələrdə hamiləliyin, doğuşun anaya, dölə və yenidoğulmuşa təsiri praktik sağlam qadınların nəticələrindən fərqlənmir və sağlam övlad doğulması ehtimalı yüksəkdir. β-talassemiyalı xəstələrin nikahdan qabaq həyat yoldaşında bu xəstəliyin gen daşıyıcı və ya xəstə olmasının diaqnostikası doğulan övladların sağlamlığına təsir edən yüksək bir amildir.

Alınmış nəticələr Azətbaycan Tibb Universitetinin Tədris Cərrahiyyə Klinikasının I Mamalıq-Ginekologiya şöbəsində, I Mamalıq-Ginekologiya kafedrasının tədrisində tətbiq edilmişdir.

4. Nərgiz Rafiq qızı Əliyeva –«Autoimmun tireoiditlə müştərək gedən qadın sonsuzluğunda diaqnostika və taktikaya kompleks yanaşma» mövzusunda 3216.01 – “Endokrinologiya” və 3215.01 – «Mamalıq və ginekologiya» ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 01 mart 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 21). Autoimmun tireoiditlə birgə gedən sonsuzluğu olan xəstələrin kompleks klinik-instrumental müayinəsi aparılmışdır. Qalxanvari vəzi patologiyası nəzərə alınmaqla, xəstələrdə sonsuzluğun inkişaf riski amilləri aşkar edilmiş və konkretləşdirilmişdir. Qalxanvari vəzi patologiyasını nəzərə alan xəstələrin immunoloji göstəricilərinin şərh edilməsinə yeni yanaşma işlənib hazırlanmışdır. İgG sinfindən olan auto-AC-nin serumdakı qatılığının aşkarlanması elmi cəhətdən əsaslandırılmış və konkret izah edilmişdir: müxtəlif etiologiyalı sonsuzluqda İXQ-yə AC, DNT-yə AC, β-2-qlikoproteinə AC, Fc-yə AC, kollagenə AC, S100-ə AC, Spr-06-a AC, Trm-03-ə AC, ANCA-yə AC, insulinə AC, tireoqlobulinə AC, Kim-05-ə AC. Hormonal və tireoidit statusunun göstəriciləri arasındakı aşkar edilmiş disbalans müxtəlif etiologiyalı sonsuzluğu olan xəstələrdə qalxanvari vəzi disfunksiyası zamanı korreksiyaedici terapiyaya diferensial yanaşmanı əsaslandırmağa imkan vermişdir. Qalxanvari vəzi xəstəlikləri ilə birgə gedən sonsuzluğu olan xəstələrin aparılması taktikası üzrə alqoritm işlənib hazırlanmışdır.

Alınmış nəticələr ET Mamalıq və Ginekologiya İnstitutunun klinik praktikasına tətbiq edilir.

5. Milana Xəlil qızı Musayeva –“Toksoplozmozun epidemioloji və immunoloji aspektləri və onun perinatal dövrə təsiri” mövzusunda 3215.01 – «Mamalıq və ginekologiya» ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 13 mart 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 22).  Azərbaycan Respublikasında müasir şəraitdə toksoplaz-mozun əhali arasında yayılma səviyyəsi, risk qrupları təyin edilmişdir. Normal hamiləliyi və hamiləlik patologiyası olan qadınlarda toksoplazmozun rastgəlmə tezliyi müəyyənləşdirilmişdir. Hamiləlikdən əvvəl və hamiləlik zamanı yoluxmuş qadınlardan toksoplazmozun dölə keçmə faizi və döldə törətdiyi fəsadları təyin edilmişdir. Hamiləlik zamanı qadınların toksoplazmoza ilkin yoluxma faizi təyin edilmişdir. Toksoplazmoza yoluxmuş qadınlardan doğulan körpələrdə anadangəlmə toksoplazmozun rastgəlmə tezliyi müəyyən edilmişdir. Müxtəlif əhali qrupları və o cümlədən hamilə qadınlarda İgG-nın titri müqayisəli qiymətləndirilmişdir. Spesifik və qeyri spesifik müdafiə faktorlarına, biokimyəvi göstəricilərinə əsaslanaraq toksoplazmozun klinik formaları dəqiqləşdirilmiş və infeksiya prosesinin aktivliyi təyin edilmişdir. Hamilə qadınlarda toksoplazmozun digər infeksiyalarla birgə rast gəlmə tezliyi müəyyənləşdirilmişdir. Hamilə qadınlarda toksoplazmoz fonunda dölün inkişafı USM (4D rejimində) vasitəsilə dinamik müşahidə edilməklə fəsadları aşkar edilmişdir. Yoluxma ilə xəstələnməni diferensiasiya edə bilən, xəstəliyin gedişini və parazitin dölə keçmə ehtimalını müəyyənləşdirə bilən, müalicə taktikasının seçilməsinə, hamiləliyin saxlanılıb saxlanmamasınaqərar verməyə imkan verən nəticə əldə edilmişdir.

Dissertasiyanın materialları Azərbaycan Tibb Universitetinin II Mamalıq və ginekologiya kafedrasında tədris prosesində istifadə edilir. Hazırlanmış metodik tövsiyələr doğum evlərində, qadın məsləhətxanalarında, uşaq xəstəxanalarında tətbiq edilir.

6. Mehriban Azad qızı Quliyeva – “Keysəriyyə əməliyyatı icra olunan antifosfolipid sindromlu hamilə qadınlarda uzunmüddətli antitrombotik profilaktikanın effektivliyinin qiymətləndirilməsi” mövzusunda 3215.01 – “Mamalıq və ginekologiya” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 13 mart 2018-ci  ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 23). Yüksək risk qrupu təşkil edən antifosfolipid sindromlu hamilə qadınlarda hamiləliyin erkən dövründə təklif olunan diaqnostik alqotitm əsasında qanda antifosfolipid antitelin aşkar olunmasına yönəlmiş müayinələr həyata keçirilmişdir. Yüksək risk qrupu təşkil edən antifosfolipid sindromlu hamilə qadınlarda bütün hamiləlik ərzində uzunmüddətli antikoaqulyant müalicənin aparılmasının vacibliyi əsaslandırılmışdır. Aşağımolekullu heparinin (fraksiparinin) tətbiqinin effektivlik və təhlükəsizlik meyarları işlənib hazırlanmışdır. Əməliyyatdan sonrakı tromboembolik ağırlaşmaların profilaktikasında aşağı-molekullu heparinin (fraksiparinin) yüksək effektivliyi trombofiliya markerlərinin (trombin-antitrombin kompleksi (TAT), protrombin fraqmentləri (F1+2), D-dimer və s.) köməyi ilə sübut olunmuşdur. Antifosfolipid sindromlu, eləcə də antifosfolipid antiteli sirkulyasiya edən hamilə qadınlarda doğuşa qədərki və keysəriyyə əməliyyatından sonrakı dövrdə qanın əsas hemostazioloji göstəriciləri öyrənilərək onun əsasında hemostaz sisteminin pozğunluqlarını vaxtında aşkar edən və tənzimləyən uzunmüddətli antitrombotik profilaktika tədbiri işlənib hazırlanmışdır.

Tədqiqatın nəticələri və əsas tövsiyələri Elmi Tədqiqat Mamalıq və Ginekologiya İnstitutunun klinik praktikasında  tətbiq olunur.

7. Nazim İlyas oğlu Məmmədov – “Düz bağırsağın posttravmatik fistullarının kompleks cərrahi müalicəsində lazer və yeni texnologiyaların istifadə olunması” mövzusunda 3213.01 – “Cərrahlıq”  ixtisasında tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 18 aprel 2018-ci  ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 24). Yüksək səviyyəli posttravmatik ekstrasfinkter fistullarda fistula yollarını ləğv etmək üçün titan-nikelid xəlitədən (ərintidən) hazırlanmış «yaddaş» qabiliyyətinə malik kompression kliplərdən istifadə etməklə yeni üsul işlənib hazırlanmışdır (patent-ixtira № U 20080005.05.01.2009 il. Azərbaycan Respublikası). Düz bağırsaq travmalarında və mürəkkəb posttravmatik düz bağırsaq fistullarında tikiş çatışmazlığının, düz bağırsaqətrafı toxumalardakı yaralarının infeksiyalaşmasının profilaktikası məqsədilə nikelid-titan xəlitədən (ərintidən) hazırlanmış implantdan (həlqədən) istifadə etməklə birincili-təxirəsalınmaz anastomoz və gətirici kolostoma metodu işlənib hazırlanmışdır (Avroasiya. Patent-ixtira № 016688 29.06.2012 il). Düz bağırsaq travmalarında və mürəkkəb posttravmatik düz bağırsaq fistullarında aralıq, transrektal və transvaginal USM və KT-fistuloqrafiya metodları təkmilləşdirilmiş, tətbiq edilmişdir ki, bu da fistul yolunun anatomik quruluşunu, pararektal sahədə irinli boşluqların olub-olmamasını, fistulun daxili dəliyinin lokalizasiyasını, fistul yolunun uzunluğunu, onun düz bağırsağın qapayıcı aparat əzələlərinə münasibətini, çapıq prosesinin yayılma dərəcəsini müəyyən etməyə və optimal cərrahi əməliyyat növünün seçilməsinə imkan vermişdir. KT-fistuloqrafiyanın diaqnostik dəqiqliyi fistulun daxili dəliyinin lokaliza­siyasının müəyyənləşdirilməsində 100% olmuşdur. Mürəkkəb pararektal və posttravmatik formalaşmamış fistulları olan xəstələrdə əməliyyatdan əvvəl, əməliyyatdan sonrakı dövrdə aşağı intensivlikli infraqırmızı lazer şüalarından istifadə etməklə kompleks konservativ müalicə tədbirləri işlənib hazırlanmış və təkmilləşdiril­mişdir. Fizikal və instrumental müayinə (anal refleksin yoxlanılması, elektromioqrafiya, manometriya, sfinkterometriya, videoendoskopiya, rektoromano­skopiya, fistuloqrafiya, USM, KT-fistuloqrafiya) metod­larının nəticələrinə əsaslana­raq posttravmatik düz bağırsaq fistulları olan xəstələrdə konservativ müalicəyə, bir  və çoxmərhələli cərrahi müdaxilə növünün seçilməsinə göstəris və əksgöstərisləri ifadə edən alqoritm islənib hazırlanmışdır. Posttravmatik düz bağır­saq fistulları olan xəstələrdə əməliy­yatdan soınrakı erkən ağırlaşmaların qarşısının alınnması və bu ağırlaşmaların diaqnostikasını yaxşılaşdırmağa yönəldilmiş kompleks müalicə-diaqnostika tədbirləri təkmilləşdirilmiş, praktik təcrübədə istifadə olunmuşdur.

Tədqiqat işinin nəticələri Akad. M.A.Topçubaşov adına Elmi Cərrahiyyə Mərkəzinin və Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Akad. M.A.Mirqasımov adına Respublika Klinik Xəstəxanasının cərrahiyyə şöbələrində və Rusiya Federasiyası «Dövlət Elmi Tibbi Lazer Mərkəzinin Rusiya Federal Tibbi-Bioloji Agentliyinin» xəstəxanasında praktik təbabətdə tətbiq edilir.

 8. Ramiz Şamil oğlu Poluxov– «Uşaqlarda xronik qəbizliyə səbəb olan cərrahi patologiyalarin diaqnostikasi və kompleks müalicəsi» mövzusunda 3230.01 – «Uşaq cərrahlığı» ixtisasında tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 16 may 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 25). Təqdim olunan dissertasiya işi uşaqlarda xronik qəbizliklərin diaqnostika və kompleks müalicəsinin bütün detallarını özündə cəmləşdirə biləcək ilk iri həcmli elmi tədqiqat işidir. Aparılan kompleks müayinələrin nəticələrini analiz etməklə uşaqlarda yoğun bağırsağın üzvi və funksional dəyişiklikləri fonunda meydana çıxan xronik qəbizliklərin diaqnostika alqoritmləri və differensial diaqnostika proqramı işlənib hazırlanmışdır. Bu isə öz növbəsində xronik qəbizliklərin ayrı-ayrı formalarını asanlıqla differensiasiya etməyə imkan yaradır. Uşaqlarda xronik qəbizliklər zamanı yoğun bağırsaq florasında və orqanizmdə meydana çıxan dəyişikliklər kompleks qiymətləndirilmiş və bu dəyişikliklərin korreksiya üsulları işlənib hazırlanmışdır. Şərti funksional qəbizliklər (ŞFQ) fonunda yoğun bağırsaq divarında müxtəlif səviyyələrdə meydana çıxa biləcək ikincili degenerativ dəyişikliklər öyrənilmişdir. Bütün bunlar konservativ və cərrahi müalicə metodlarının seçimini müəyyənləşdirməyə, cərrahi müalicə taktikası seçilərkən əməliyyatın həcmini təyin etməyə imkan yaratmışdır. Xroniki qəbizliklər zamanı yoğun bağırsaqda anatomik dəyişikliyin yerini dəqiq müəyyənləşdirmək üçün rentgenoplanimetrik müayinə əsasında yoğun bağırsağın siuleti hazırlanaraq koeffisientlər hesablanmışdır, rezeksiyanın həcmindən asılı olaraq kolorektal anastomozun formalaş­dırılması üçün yoğun bağırsağın endirilmə variantları işlənib hazırlanmışdır. İşlənib hazırlanmış patogenetik müalicələrin effektliyinə uzaq nəticələrə əsaslanmaqla qiymət verilmişdir, uşaqlarda HX və anorektal patologiyalar zamanı ikilüləli kolostomanın təkmilləşdirilmiş variantları işlənib hazırlanaraq göstərişə uyğun təsdiq edilmişdir.

Tətbiq edilmiş konservativ və cərrahi müalicə üsullarına dair 9 tətbiq aktı hazırlanmışdır.  Tədqiqat işinin nəticələri ATU-nun bazası olan Kliniki Tibbi Mərkəzin uşaq cərrahiyyəsi və ATU-nun Tədris Cərrahiyyə Klinikasının Uşaq cərrahiyyəsi şöbələrində müvəffəqiyyətlə tətbiq edilir. Dissertasiyanın fraqmentləri ATU-nun uşaq cərrahlığı fənninin tədris proqramına daxil edilmişdir.

9. Esmira Vaqif qızı Əhmədova– «Hemorroidal düyünlərin kəskin trombozu olan xəstələrdə cərrahi müalicə taktikasının optimallaşdırılması» mövzusunda 3213.01 “Cərrahlıq”  ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 12 iyun 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 26). Tədqiqat işində HDKT zamanı  aktiv və fərdi-differensə olunmuş aktiv cərrahi taktikanın  effektivliyi əsaslandırılmışdır. Bu qrup xəstələrdə ilk dəfə olaraq lipid-peroksidləşmə və antioksidant müdafiə prosesləri öyrənilmişdir. Cərrahi müalicənin və hemorroidektomiya variantlarının nəticələrinin təhlilininə əsasən sübut olunmuşdur ki, I dərəcəli hemorridal tromboz zamanı qapalı hemorroidektomiya optimal üsuludur. HDKT-nun II və III dərəcələri zamanı qapalı, yarımaçıq və açıq hemorroidektomiya variantları differensə olunmuş qaydada tətbiq edilmişdir. HDKT ilə 188 xəstənin cərrahi müalicənin nəticələri qapalı hemorroidektomiya variantının daha optimal olmasını təsdiq edir. Tədqiqat işində hemorroidektomiyadan sonra xəstələrin həyat keyfiyyəti öyrənilmiş, və bu məqsədlə azərbaycan dilində sorğu vəsaiti işlənib hazırlanmışdır.

HDKT zamanı fərdi differensə olunmuş aktiv cərrahi taktikanın tətbiq edilməsi əməliyyatdan sonrakı ağırlaşmaların azalmasına stasionar müalicə müddətini və xəstələrin reablitasiya dövrünün qısaldılmasına imkan vermişdir. Hazırlanmış sorğu vəsaiti cərrahi müalicənin uzaq nəticələrinin qiymətləndirilməsi üçün anorektal zonada aparılmış əməliyyatlardan sonra xəstələrin həyat keyfiyyətinin qiymətləndirmək üçün koloproktoloqlar tərəfindən geniş istifadə oluna bilər.

Dissertasiyanın əsas müddəaları Bakı şəhər 1№ li klinik xəstəxananın cərrahiyyə şöbələrində və Azərbaycan Tibb Universitetinin Cərrahiyyə Klinikasında tətbiq edilmişdir.

10. Hüseyn Əli oğlu Əliyev – “Diz oynağının qeyri-spesifik irinli artropatiyalarının kompleks müalicəsi” mövzusunda 3227.01 “Travmatologiya və ortopediya”  ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 12 iyun 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 27). Geniş klinik materialı əhatə edən diz oynağının qeyri-spesifik irinli artropatiyalarının etiologiyasından asılı olaraq mikrobioloji müayinələrin nəticələri öyrənilib və peyzajın müxtəlifliyi sübuta yetirilib.Standartlaşdırılmış Xarici Fiksasiya Metodu tələblərinə riayət olunaraq müqaysəli mexaniki sınaq işi aparılıb və diz oynağının artrodezi zamanı təklif olunan yivli mil-mil aparatının osteosintezinin möhkəmliyinin statistik fərqinin etibarlı olmaması (p>0,05) və kliniki tətbiqinin nəticəsində həyat keyfiyyətinin yüksəlməsi sübuta yetirilib. Diz oynağının qeyri-spesifik irinli artropatiyaları zamanı təklif olunan müayinə və müalicə alqoritminin effektivliyi uşaqlarda aparılmış retrospektiv və prospektiv araşdırmaların nəticəsidə sübuta yetirilib.

Azərbaycan populyasiyasında bu qrup xəstələrin epidemioloji xarakteristikasını əks etdirən və yerli sübutlara əsaslanan empirik müalicənin aparılması məqsədilə diz oynağının qeyri-spesifik irinli artropatiyalarının mikrobioloji peyzajı və antibiotikoqrammanın nəticələri təqdim edilmişdir.

Dissertasiyanın əsas müddəaları Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Elmi-Tədqiqat Travmatologiya və Ortopediya İnstitutunun İrinli Travmatologiya Şöbəsində tətbiq olunmuşdur.

11. İlahə Ariz qızı Quliyeva – “Tuboovarial patologiyaların tək port üsulu ilə laparoskopik cərrahi müalicəsi və effektivliyinin dəyərləndirilməsi”mövzusunda 3215.01 – “Mamalıq və ginekologiya” və 3213.01 “Cərrahlıq” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 06 iyul 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 28). Tədqiqat nəticəsində TOP ilə xəstələrdə icra edilən LESS əməliyyatlarının təhlükəsizliyi, effektivliyi və yüksək həyat keyfiyyəti göstəriciləri sübut olunmuşdur. İlk dəfə olaraq bu patologiyada tətbiq edilən açıq-laparotomik, laparoskopik, LESS əməliyyatlarının bitişmə prosesinin intensivliyinə təsiri kliniki-immunoloji aspektdə öyrənilmişdir. Bu zaman əldə edilmiş nəticələr patologiyada tətbiq edilən müxtəlif əməliyyatlardan sonra inkişaf edə biləcək fəsadları proqnozlaşdırmağa imkan vermişdir.

Aparılmış tədqiqatların nəticələri əsasında LESS əməliyyatlarının video görüntüləri əsasında əməliyyatın texniki xüsusiyyətləri (step by step)nəzərə alınmaqla, cərrahi müdaxilələrin etapları sxemləşdirilərək işlənib hazırlanmış və cərrahi-ginekoloji praktikaya tətbiq edilmişdir. Həmçinin, bu üsulla cərrahi müdaxiləyə müvafiq xəstələrin seçimi prinsipləri tədqiq edilmiş və LESS metoduna göstərişlər dəqiqləşdirilmişdir.

Təklif edilmiş müalicə üsulu Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun mamalıq və ginekologiya kafedrasının tədris prosesində və M.Ə.Mirqasımov adına RKX-nın ginekologiya şöbəsində tətbiq edilir.

12. Xatirə Sabir  qızı  Rəhimova – “Uşaqlarda  kəskin  qastroduodenal qanaxmalarin kompleks  müalicəsində yerli hemostatiklərin  endoskopik tətbiqi” mövzusunda 3230.01 – «Uşaq cərrahlığı» ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 06 iyul 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 29). Uşaqlarda KQDQ zamanı Forrest təsnifatına əsaslanaraq ilk dəfə yerli hemostatik kimi "EndoClot-AMP-absorbsiya olunan modifikasiya edilmiş polimer" substratının endoskopik tətbiqetmə üsulu işlənib hazırlanaraq bizim praktikada tətbiq edilmişdir. Bunun nəticəsində xəstələrdə davamlı  hemostaza nail olunmuşdur. KQDQ-da Forrest təsnifatına əsaslanaraq yerli hemostaz məqsədilə AKT, trombin qarışığı tətbiq edilmişdir. Bu üsulun tətbiqi əsasən eroziv, stress və medikamentoz mənşəli KQDQ zamanı əksər xəstələrdə hemostaza nail olmağa imkan verir. KQDQ zamanı ƏİT və yerli hemostatiklərin endoskopik olaraq tətbiq edilən xəstə uşaqlar arasında müalicənin nəticələrinin müqayisəli təhlili aparılmış və bu qanaxma residivinin hansı qrup xəstələrdə daha az təsadüf olunmasını, müalicənin hansı üsulla aparılmasının daha effektli olmasını söyləməyə imkan vermişdir. Uşaqlarda KQDQ zamanı müasir müalicə tədbirlərinin effektliyini öyrənməklə müalicə nəticələrini yaxşılaşdırmaq üçün alqoritm  hazırlanmışdır.

Endoskopik meyarlara əsasən uşaqlarda KQDQ zamanı qanaxmanın intensivliyindən asılı olaraq hemostatiklərin differensəolunmuş qaydada tətbiqi işlənib hazırlanmışdır. AKT, trombin qarışığı Forrest təsnifatına görə Forrest-I sinfinə məxsus olan qanaxmalarda effektli nəticə vermir. “EndoClot-AMP” tozu Forrest-I sinfinə məxsus olan qanaxmalarda da endoskopik olaraq 1 dəqiqə ərzində tam hemostaza nail olmağa imkan verir. KQDQ-da H.pylori infeksiyasının eradikasiyası qanaxmanın residivinin, fəsadlarının baş verməməsində effektli olduğu üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin nəticələri Azərbaycan  Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 1saylı Şəhər Xəstəxanasının və Azərbaycan Tibb Universitetinin Tədris Cərrahiyyə Klinikasının Uşaq cərrahiyyəsi və Reanimasiya və İntensiv Terapiya şöbələrində tətbiq olunur. Alınan nəticələr Azərbaycan Tibb Universitetinin uşaq cərrahlığı kafedrasının tədris işində istifadə edilir.

13. Qubaxanım Hüseyn qızı Hacizadə –“Funksional hiperprolaktinemiya və hipotireozun fertilliyə müştərək təsiri və korreksiyası” mövzusunda 3215.01 – “Mamalıq və ginekologiya” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 09 iyul 2018-ci  ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 30). Tədqiqat işində müasir müayinə metodarından istifadə etməklə kompleks yanaşma əsasında hipotireoz ilə birlikdə funksional hiperprolaktinemiyası olan qadınların reproduktiv sağlamlıq vəziyyəti qiymətləndirilmişdir. Funksional hiperprolaktinemiyanın dərman korreksiyası üçün dofaminin aqonistləri qrupundan olan və uzun müddət təsir göstərən preparat – kaberqolin (Dostineks) istifadə edilmişdir. Funksional hiperprolaktinemiyası və hipotireozu olan qadınlarda hamiləliyin, doğuşların və erkən doğuşdan sonrakı dövrün gedişini xüsusiyyətləri öyrənilmişdir. Kaberqolin ilə induksiya olunmuş hamiləliklər nəticəsində doğulmuş yenidoğulmuşların vəziyyəti dəyərləndirilmişdir. Funksional hiperprolaktinemiyası olan pasiyentlərdə onun hipotireoz ilə birgə rast gəlməsindən asılı olaraq klinik və hormonal xüsusiyyətləri təyin edilmişdir. Kaberqolinin tətbiqi fonunda baş verən hamiləliklərin gedişi öyrənilmiş, bu hamiləliklər sayəsində doğulmuş yenidoğulmuşların vəziyyəti dəyərləndirilmişdir. Əldə olunan məlumatlar funksional hiperprolaktinemiya və hipotireoz fonunda qadınların reproduktiv sağlamlığının pozulması zamanı müalicə-profilaktik tədbirlərin optimallaşdırılmasına zəmin yarada bilər. Əldə olunan məlumatların əsasında praktik səhiyyə üçün funksional hiperprolaktinemiya və hipotireozdan, sonsuzluqdan əziyyət çəkən qadınlarda hamiləliklərin planlaşdırılması zamanı müalicə tədbirlərinin alqoritmi işlənib hazırlanmış və təklif olunmuşdur.

14. Rauf Nəriman oğlu Nağıyev – “Laparoskopik və retroperitoneoskopik əməliyyatların tətbiqi ilə böyrək və yuxarı sidik yolları xəstəliklərinin cərrahi müalicəsinin optimallaşdırılması” mövzusunda 3234.01 – “Urologiya” ixtisasında tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 18 sentyabr 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 31). Böyük klinik material əsasında böyrək və yuxarı sidik yollarının xoş və bəd xassəli xəstəlikləri olan xəstələrdə müxtəlif laparoskopik üsullarla aparılan müalicənin effektivliyinə qiymət verilmişdir. Laparoskopik kistektomiyanın yaxın və uzaq nəticələri, onun böyrək kistası olan xəstələrin həyat keyfiyyətinə təsiri, giriş növündən və lo­kalizasiyasından asılı olaraq üstünlükləri və çatmamazlıqları öyrə­nilmişdir. Böyrək funksiyasının itirilməsinə səbəb olan etioloji faktordan, həm­çinin hidronefrozun olub-olmamasından asılı olaraq laparo­skopik nefrektomiyanın effektivliyi dəqiqləşdirilmişdir. Böyrək və ya aşağı boş venada trombla fəsadlaşmış böyrək xərçəngi olan xəstələrdə kombinə olunmuş retro-transperitoneal girişlə  lapa­ro­skopik radikal nefrektomiya işlənilmiş və tətbiq edilmişdir; həm­çinin şişin ölcüsündən və böyrək kapsulasına keçməsindən asılı olaraq laparoskopik əməliyyatların nəticələrinin müqayisəli təhlili aparılmışdır. Böyük klinik material əsasında laparoskopik böyrək rezeksiyasının effektivliyi göstərilmiş, onun şişin ölçüsündən, istifadə olunan he­mostatik tikişin növündən, böyrəyin ilkin funksional göstəricilərinin vəziyyətindən asılı olaraq üstünlükləri dəqiqləşdirilmişdir; böyrəyin funksional vəziyyətinə isti işemiya vaxtının təsiri öyrənilmiş, onun təhlükəsiz sərhəddi müəyyənləşdirilmişdir. Konkrementin lokalizasiyasından asılı olaraq laparoskopik urete­rolitotomiyanın nəticələri qiymətləndirilmişdir. Ləyən-sidik axarı seqmentinin konflikti olan xəstələrdə laparoskopik pieloplastika icra edərkən S.B. İmamverdiyev üsulu ilə genişlənmiş ləyənin ellipsvari rezeksiyası tətbiq edilmiş və onun klinik effektifliyi subut edilmişdir.

İşin əsas müddəaları Azərbaycan tibb universitetinin, İstanbul Universitetinin tibb fakultəsinin urologiya kafedralarında və aka­demik M.A. Mirqasımov adına Respublika klinik xəstəxanasının urolo­giya şöbəsinin kliniki, elmi və pedaqoji fəaliyyətində tətbiq olunur.

15. Emin Qəhrəman oğlu Yaqubov – “Müştərək travmalarda fəqərələrin fəsadlaşmamış qeyri-stabil sınıqlarının müalicə taktikasi” mövzusunda 3227.01 – Travmatologiya və ortopediya” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 23 oktyabr 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 32). Müştərək travmaya məruz qalmış xəstələrdə  fəqərələrin qeyri-stabil fəsadlaşmayan sınıqları zamanı ən yeni müasir transpedikulyar fiksasiya ilə travmanın erkən dövründə sınıqları cərrahi metodlarla korreksiya etmək, stabilləşdirmək, kifotik deformasiyaların dərəcələrini düzəltmək, nevroloji statusu və fəqərələrin fiksasiyasını bərpa etməkdir. Bu göstərilən cərrahi müalicə taktikasının nəticəsində, konservativ metodlarla müalicələrin nəticəsində əmələ gələn bütün fəsadları aradan qaldırmağa nail olmaq, xəstələrin əmək qabiliyyətini və reabilitasiya dövrünü qısaltmaq, onları uzun müddətli korset tipli gips sarğılarından azad etməkdir. Müalicəvi-diaqnostik alqoritm hazırlamaq və onun əsasında standart cərrahi əməliyyatların ixtisaslaşdırılmış şöbələrdə tətbiq edilməsidir və bunun nəticəsində əlilliyin tibbi-sosial problem kimi azalmasına nail olmaqdır.

İşlənib hazırlanmış cərrahi müalicə taktika­sının və yeni tibbi texnologiyaların tətbiqi nəticəsində, xəstələrdə baş verə biləcək fəsadların qarşısı alınır,  kifotik deformasiyaların proqressivləşməsi baş vermir, xəstələrin çarpayı günü və reabilitasiya dövrü qısalır, əlavə immobilizasiyalara ehtiyac qalmır, xəstələr tez mobilləşir, fəqərələr arası disklərdə degenerativ-distrofik proseslərin qarşısı alınır, xəstələr öz peşə­lərini itirmir və əmək qabiliyyətlərini tezliklə bərpa edirlər. Hazırlanmış müalicə-diaqnostik standartlar əsasında zədələnmələrin xarakteri və tiplərinin dəqiq diaqnostikası aparılır və müasir cərrahi metodların tətbiqi sayəsində müalicələrin nəticələri yaxşılaşır, yaradılmış stabil fiksasiya isə sınıqların normal konsolidasiyasına zəmin yaradır.

Təklif olunmuş müalicə taktikası Azərbaycan Səhiyyə Nazirliyinin xəstəxanası olan Kliniki Tibbi Mərkəzdə və Sumqayıt şəhəri Təcili Tibbi Yardım xəstəxanasında tətbiq edilmişdir.

16. Zaur Ruslan oğlu Rəhimov – “Aşağı ətrafların uzun borulu sümüklərinin  sınıqlarının trombozlarla  ağırlaşmalarında  irsi trombogen risk faktorlarının rolu, onların profilaktikasi və müalicəsi” mövzusunda 3227.01 – Travmatologiya və ortopediya” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 23 oktyabr 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 33). İlk dəfə olaraq aşağı ətraflarda uzun borulu sümüklərin sınıqları zamanı tromboembolik fəsadların erkən qarşısını almaq üçün xəstələrdə Faktor-V-Leyden, Faktor II-20210 G-A və MTHER (metilenhidrofolar, reduktaza) mutasiyalarını təyin etmək və bu faktorların nəticələrinə uyğun diaqnostika, profilaktika və müalicə sxemini aparmaq olmuşdur. Xəstələrin sınıqlarının müalicə prosesi zamanı antikoaqulyantların tətbiqi ilə paralel yalnız atravmatik, qapalı, azinvaziv və minitravmatik osteosintezlərdən istifadə etmək olmuşdur. Faktor-V-Leyden, Faktor II-20210 G-A və MTHFR (metilenhidrofolar, reduktaza) irsi mutasiyalarının aşağı ətrafın uzun borulu sümüklərinin sınıqlarında, trombozların rast gəlmə tezliyi və onun riskinin 4-5 dəfə artması müəyyən olunmuşdur. Bu fakt aşağı ətrafın dərin venaların trombozların patogenetik mexanizmlərinin açılması və tromboemboliyanın müxtəlif molekulyar genetik variantları haqqında təsəvvürlərin genişlənməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir və ilk dəfə olaraq irsi trombogen anomaliyalar nəzərə almaqla aşağı ətraf sınıqları olan xəstələrdə trombotik  ağırlaşmalarının qarşısını almaq üçün xüsusi profilaktika və osteosintez metodları tətbiq edilmişdir.

Təklif olunmuş müalicə taktikası Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Naziyliyinin xəstəxanası olan Kliniki Tibbi Mərkəzin travmatologiya və reanimasiya şöbələrində tətbiq edilmiş və edilməkdədir.

17. Elman Qulu oğlu Tağıyev – “Xoledoxolitiaz mənşəli mexaniki sarılıqlı xəstələrdə cərrahi taktikanın optimallaşdırılması və sitokin disbalansının tənzimi” mövzusunda 3213.01 – “Cərrahlıq” ixtisasında tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 21 noyabr 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 34). Xoledoxolitiaz mənşəli MS zamanı ilk dəfə olaraq: Əməliyyatdansonrakı ağırlaşmaların baş vermə ehtimalının qeyri-səlis modul üsulundan istifadə etməklə proqnozlaşdırılması vasitəsi ilə hər bir xəstə üçün konkret fərdi müdaxilə taktikası seçiminə imkan verən bir üsul işlənib hazırlanaraq elmi surətdə əsaslandırılmışdır.Xəstələrdə xolestaza qədər və xolestaz aradan qaldırıldıqdan sonra bir sıra iltihablehinə (TNFα, İFNγ, İL-2, İL-6) və iltihabəleyhinə (İL-4, İL-10) sitokinlərin miqdarı dinamikada müxtəlif biomühitlərdə müqa­yisəli şəkildə öyrənilmişdir.İmmunitetin hüceyrə, humoral və sitokin həlqələrinin vəziyyəti qaraciyərdisfunksiyasının dərəcəsindən asılı olaraq kompleks şəkildə qiymət­ləndirilmişdir.Sitokin statusunun yerli və sistem göstəriciləri səviyyəsinin qaraciyər disfunksiyasından və iltihabın aktivliyindən asılı olaraq dəyişilməsi aşkarlanmışdır.

Qaraciyərdə gedən patoloji dəyişikliklərin qiymətləndirilməsində sitokinlərin lokal produksiyasının qaraciyər toxumasında və öddə tədqiqinin, bu sitokinlərin səviyyəsinin müxtəlif biomühitlərdə müqayisəli qiymətləndirilməsinin əməliyyatdansonrakı dövrün gedişinin monitorinqində klinik əhəmiyyəti müəyyən edilmişdir. İnsanın İL-2-nin rekombinatı olan ronkoleykinlə sistem sitokinoterapiyasının immunitet və sitokin profili göstəricilərinin dəyişməsi dinamikasına təsirinin qanunauyğunluqları öyrənilmişdir. Klinik praktikada irinli xolangitlə ağırlaşmış mexaniki sarılıq zamanı kompleks müalicə tədbirləri kompleksinə ronkoleykinlə yerli və sistem sitokinterapiyasının daxil edilməsinin immun status pozğunluqlarına və sitokin disbalansına səmərəli tənzimləyici təsiri müqayisəli təhlil edilmişdir. Qaraciyər disfunksiyasının dərəcəsindən, immun və sitokin statusu pozğunluqlarının dərinliyindən asılı olaraq əməliyyatdansonrakı dövrdə kompleks bazis tədbirləri çərçivəsində yerli və sistem sitokinterapiyanın fərdi və fərqli qaydada aparılmasına göstərişlər işlənib hazırlanmışdır. Xoledoxolitiaz mənşəli mexaniki sarılıqların cərrahi müalicəsi zamanı bazis konservativ müalicə fonunda ronkoleykinlə sistem sitokinterapiyası, irinli xolangitli xəstələrdə isə ronkoleykinin venadaxilinə və intraxoledoxeal yeridilməsinin əməliyyatdansonrakı irinli-iltihabı ağırlaşmaların profilaktikasında və müalicəsinin nəticələrinin yaxşılaşdırılmasında ənənəvi üsula nisbətən daha yüksək kliniki səmərəli bir üsul olması sübut edilmişdir.

Alınmış nəticələr ATU-nun Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya kafedrasında, Bakı şəhər KTM-in və Naxçıvan Diaqnostika – Müalicə Mərkəzinin cərrahi şöbələrində xoledoxolitiaz mənşəli mexaniki sarılıqların müalicəsində istifadə edilir.

18. Nailə Akif qızı Şahbazova– “Talassemiya ilə olan qadinlarin reproduktiv sağlamliğin xüsusiyyətləri” mövzusunda 3215.01 “Mamalıq və ginekologiya”  ixtisasında tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 07 dekabr 2018-ci ildə müdafiə edilmişdir (protokol № 35). Hipertenziv pozğunluqları olan pasiyentlərdə patologiyanın formasından və ağırlıq dərəcəsindən asılı olaraq hipertenziyanın inkişafında müxtəlif risk faktorlarının tezliyi və əhəmiyyəti öyrənilmişdir. Bu patologiyanın ümumi qəbul olunmuş klinik-anamnestik risk faktorları qeyd olunmayan hamilələrdə hipertenziv pozğunluqların inkişaf tezliyi müəyyən olunmuşdur. Hamiləliyin hipertenziv vəziyyətlərinin diaqnostikasında bir sıra autoantitellərin ELİP-test metodları ilə rolunun və əhəmiyyətinin müəyyən edilməsi üzrə tədqiqatlar aparılmışdır. Hipertenziv pozğunluqları olan hamilələrin qanında plasentar boy faktorunun (PBF) səviyyəsi ilə bu patologiyada fetoplasentar çatışmazlığın inkişafı arasında əlaqə öyrənilmişdir. Hamiləliyin hipertenziv vəziyyətlərində  yeni proqnostik immunoloji markerləri müəyyən olunmuşdur ki, bu da istər hipertenziyanın və preeklampsiya inkişafı üzrə risk qrupuna daxil olan qadınlarda, istərsə də risk faktorları olmayan qadınlar arasında hamiləliyin I trimestrindən profilaktik tədbirlərin aparılması üçün hamilələr kateqoriyasını ayırmağa imkan verir.

ELİP-testlər metodları ilə erkən immunoloji markerlərin təyin edilməsi hamiləliyin birinci trimestrindən hamiləliklə əlaqəli hipertenziv pozğunluqların inkişafı üzrə risk qrupuna daxil olan pasiyent kontingentini müəyyən etməyə imkan verəcəkdir. Risk faktorlarının detallı təhlili PE ağır formalarının inkişafının mümkünlüyünü daha dəqiq proqnozlaşdırmağa imkan verəcəkdir. Risk qrupuna daxil olan hamilələrdə PBF klinikaönü təyini fetoplasentar kompleksin  vəziyyətini  qiymətləndirməyə və ehtiyac olduqda vaxtında müalicə tədbirlərinə başlamağa imkan verəcəkdir. Qeyri-müəyyən mənşəli xronik hipertenziyalı (XH) hamilələrdə immunotest xəstəliyin səbəblərini müəyyən etməyə və həm preqravidar hazırlıq mərhələsində, həm də hamiləlik dövründə etiopatogenetik müalicə aparmağa kömək edəcəkdir. Hamilələrin immun statusunun vəziyyətini nəzərə almaqla erkən diaqnostika, profilaktika və müalicəyə yeni yanaşmaların işlənib-hazırlanması və tətbiqi hamiləliyin ana və döl üçün nəticələrini yaxşılaşdırmağa və hamiləliyin bu ağırlaşmasının ağır formalarının tezliyinin azalmasına imkan verəcəkdir. İmmun ELİP-testin parametrləri nəzərə alınmaqla hipertenziv pozğunluqların inkişafı üzrə yüksək riskli və risk faktorları olmayan hamilələrin aparılması üzrə təklif olunmuş yeni alqoritm hamiləliyin birinci trimestrindən qadın məsləhətxanalarının və mamalıq stasionarlarının həkimləri tərəfindən bu patologiyanın profilaktikasını aparmağa kömək edəcəkdir.

Tədqiqatın əsas nəticələri Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin Elmi-Tədqiqat Mamalıq və Ginekologiya İnstitutunun, Ailə Planlanması Mərkəzinin mama-ginekoloqlarının işində, Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunda mama-ginekoloqların tədris prosesində istifadə olunur

Tibb üzrə fəlsəfə və elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyalara baxılması haqqında məlumatlar:

2018-ci illərdə baxılmış işlər ixtisaslar üzrə:
О cümlədən
Baş laborant
Dissertant
Assistent
Doktorant
3213.01 – «Cərrahiyyə»
2
2
1
3215.01 – «Mamalıq və ginekologiya»
6
1
3215.01 – «Mamalıq və ginekologiya» və 3216.01 – «Endokrinologiya»
1
3234.01 – «Urologiya»
1
3227.01 – «Travmatologiya və ortopediya»
3
1
Cəmi:
18 nəfər

Elmi dərəcə almaq üçün bir ixtisas şifri üzrə təqdim edilmiş  dissertasiyalardan baxılmamış qalan işlər haqqında məlumat:
 İxtisaslar üzrə
Doktorluq
Tibb üzrə fəlsəfə doktoru
3213.01 – «Cərrahiyyə»
1
2
3215.01 – «Mamalıq və ginekologiya»
6
3234.01 – «Urologiya»
1
3227.01 – «Travmatologiya və ortopediya»
Cəmi:  8

Hesabat dövründə dissertasiya şurasının  iclasları barədə məlumat
İclasın protokolu
Tarix
Disertasiya müdafiəsi
Tibb üzrə fəlsəfə doktoru
Doktorluq
1.       
Aydın Qəhrəman oğlu Qəhrəmanov(protokol № 18)
18.01.18
3227.01 –«Travmatologiyavə ortopediya»
2.       
Günay Məsud qızı Vəliyeva
(protokol № 19)
20.02.18
3215.01 – «Mamalıq və ginekologiya»
3.       
Fərəh Qaçay qızı Cəbrayılova (protokol № 20)
20.02.18
3215.01 – «Mamalıq və ginekologiya»
4.       
Nərgiz Rafiq qızı Əliyeva
(protokol № 21)
01.03.18
3216.01 – “Endokrinologiya” 3215.01 – «Mamalıq və ginekologiya»
5.       
Milana Xəlil qızı Musayeva(protokol № 22)
13.03.18
3215.01 – «Mamalıq və ginekologiya»
6.       
Mehriban Azad qızı Quliyeva
(protokol № 23)
13.03.18
3215.01 – «Mamalıq və ginekologiya»
7.       
Nazim İlyas oğlu Məmmədov
(protokol № 24)
18.04.18
3213.01 – «Cərrahlıq»
8.       
Ramiz Şamil oğlu Poluxov
(protokol № 25)
16.05.18
3230.01 –
«Uşaq cərrahlığı»
9.       
Esmira Vaqif qızı Əhmədova
(protokol № 26)
13.06.18
3213.01 – «Cərrahlıq»
10.   
Hüseyn Əli oğlu Əliyev
(protokol № 27)
13.06.18
3227.01 – “Travmatologiya və ortopediya”  
11.   
İlahə Ariz qızı Quliyeva
(protokol № 28)
06.07.18
3215.01 –  «Mamalıq və ginekologiya»
12.   
Xatirə  Sabir  qızı  Rəhimova(protokol № 29)
06.07.18
3230.01 –
«Uşaq cərrahlığı»
13.   
Qubaxanım Hüseyn qızı Hacizadə(protokol № 30)
09.07.18
3215.01 –
 “Mamalıq və ginekologiya”
14.   
Rauf Nəriman oğlu Nağıyev (protokol № 31)
18.09.18
3234.01 “Urologiya”
15.   
Emin Qəhrəman oğlu Yaqubov(protokol № 32)
23.10.18
3227.01 –«Travmatologiyavə ortopediya»
16.   
Zaur Ruslan oğlu Rəhimov(protokol № 33)
23.10.18
3227.01 – «Travmatologiyavə ortopediya»
17.   
Elman Qulu oğlu Tağıyev (protokol № 34)
21.11.18
3213.01  «Cərrahlıq»
18.   
Nailə Akif qızı Şahbazova (protokol № 35)
07.12.18
3215.01 –«Mamalıq və ginekologiya»

 

 

AZƏRBAYCAN TİBB UNİVERSİTETİ NƏZDİNDƏ
FƏALİYYƏT GÖSTƏRƏN D.03.012 DİSSERTASİYA ŞURASININ
 

H E S A B A T I

 

Azərbaycan Tibb Universitetinin nəzdində yaradılmış D 03.012  dissertasiya şurası Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının 13 mart 2017-ci il tarixli66 saylı əmri ilə təsdiq edilmişdir.

Dissertasiya şurasına müdafiə üçün aşağıdakı ixtisaslar üzrə tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi adı almaq üçün təqdim edilən dissertasiyaların qəbul edilməsinə icazə verilmişdir: 3205.01 – «Daxili xəstəliklər», 3218.01 – «Kardiologiya»,  3220.01 – «Pediatriya» və 3244.01 – «Allerqologiya və immunologiya» tibb elmləri üzrə.

Dissertasiya şurasının səlahiyyət müddəti 15 dekabr 2018-cı il tarixinədək müəyyən edilsin.

Hesabat müddətində Dissertasiya şurası 18 iclas keçirmişdir, müvafiq ixtisaslar üzrə 14 tibb üzrə fəlsəfə doktoru və  4 doktorluq dissertasiyası müdafiə edilmişdir.

Şura iclaslarının yarısından azında iştirak edən şura üzvü olmamışdır. Şuraya daxil olan işlər tibb elminin aktual problemlərinin həllinə yönəlmişdir, elmi-əməli əhəmiyyətinə görə müasir tələblərə cavab verir, praktik səhiyyədə tətbiq olunublar və verilən tövsiyələr geniş istifadə tələb edir.

Rəsmi opponentlərin və aparıcı təşkilatların dissertasiyalara verdikləri rəylər müsbət olmuş, onların praktik və nəzəri təbabətdə əhəmiyyətləri qeyd olunmuşdur.

Dissertasiyaların müdafiələri müvafiq kafedra, xəstəxana və digər tibb təşkilatları nümayəndələrinin iştirakı ilə geniş müzakirə şəraitində keçmişdir. Sual-cavab və müzakirələr prinsipial, elmi xarakter daşımışdır. İddiaçıların böyük əksəriyyətinin cavabları qaneedici olmuşdur. Bütün çıxışlar tam şəkildə stenoqramlarda öz əksini tapmışdır.

 

 

Hesabat ilində şuranın baxdığı dissertasiyaların müxtəsər təhlili:

1. Səbinə Misir qızı Cəfərova.17 yanvar  2018-ci il, protokol 14.  «Uşaqlarda revmatik xəstəliklər zamanı anemik sindromun xüsusiyyətləri» mövzusunda 3220.01 –“Pediatriya” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir. Revmatik xəstəlikləri olan uşaqlarda:anemiyanın xarakteri, dəmir mübadiləsinin xüsusiyyətləri kompleks şəkildə öyrənilmişdir, autoimmun markerlərin səviyyəsi (anti-dsDNT və anti-ssDNT, ANA), revmatik xəstəliklərin laborator fəallıq göstəriciləri (CRP, RF, EÇS), anemiya sindromuna əsas verə bilən göstəricilər (dəmir, fol turşusu, B12 vitamin, natamam antieritrositar antitellər, transferrin, transferrinin doyma əmsalı, ferritin) geniş araşdırılmışdır.

Tədqiqata cəlb edilmiş revmatik xəstə uşaqların 60,5±4,6%-də (69 nəfər) anemik sindrom aşkarlanmışdır. Revmatik xəstəliklər zamanı müşahidə edilən anemik sindrom çoxamilli patogenetik xüsusiyyətə malik olub əksər hallarda xronik iltihabi prosesin nəticəsində inkişaf etdiyi müəyyən edilmişdir.Revmatik xəstəlikləri olan uşaqlarda anemiya sindromuna əsas verə bilən göstəricilər (dəmir, fol turşusu, B12vitamin, eritropoetin, natamam antieritrositar antitellər, transferrin (adi, doymuşluq), ferritin) kompleks öyrənilmiş, dəmir defisitli və xronik xəstəlik anemiyasının differensial diaqnostikasının əsas laborator markerləri olan eritrositar indekslərin (MCV (p<0,001), MCH (p<0,001), MCHC (p<0,001)) yüksək dürüstlük əmsalına malik olduğu müəyyən olunmuşdur.

 Anemiyanın laborator göstəriciləri və revmatik xəstəliyin klinik-laborator fəallığı arasında korrelyasiya əlaqənin olması müəyyən edilmişdir. Belə ki, CRP ilə hemoqlobin göstəriciləri arasında dürüst korrelyasiya əlaqəsinin olduğu aşkarlanmışdır. CRP ile Hb arasında müalicədən əvvəl r= - 0.22 və mualicədən sonra r= - 0.27 (p<0.05) dürüst əks qarşılıqlı əlaqə, CRP ilə ferritin arasinda müalicədən əvvəl - r = +0.29 (p <0.05) və müalicədən sonra r = +0.33 (p<0.01) dürüst müsbət qarşılıqlı əlaqə olduğu aşkar edilmişdir..Autoimmun markerlədən anti-ssDNT ilə Hb arasında r= -0,22, p<0,05 dürüst əks qarşılıqlı əlaqə, CRP və ANA arasında müsbət qarşılıqlı əlaqənin  (r=+0,55; p<0.01) olduğu aşkar edilmişdir.

 Anemik sindromlu revmatik xəstə uşaqlarda ferritinin səviy­yəsi anemik sindrom müşahidə edilməyən qrupla müqayisədə 3,8 dəfə (p<0,01) yüksək olmuşdur ki, bu hal öz növbəsində anemik sindromun inkişafında xronik iltihabi-autoimmun prosesin səbəb olmasınn göstə­ricisidir. Əsas xəstəliyin bazis terapiyasından sonra anemik sindromlu xəstələrdə Hb-nin səviyyəsi 14,2%(p<0,001) yüksəlmiş, zərdabda dəmir 51% (p<0,001) artmış, ferritinin səviyyəsi 20,4% (p<0,05) azalmış, TFD%-i 21,1% (p<0,001) yüksəlmişdir.

Tədqiqatın nəticələri Azərbaycan Tibb Universiteti Tədris Terapevtik Klinikasının Uşaq kardio-revmatologiya şöbəsində həkimlərin gündəlik praktik işində tətbiq olunub.

2. Sevda İsmayıl qızı Əsədova. 17 yanvar 2018-ci il, protokol 15. «Respirator distress sindromu zamanı vaxtından əvvəl doğulmuş uşaqların vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və invaziv və qeyri-invaziv müalicə metodlarının optimallaşdırılması     » mövzusunda 3220.01 – «Pediatriya» ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir. İlk dəfə olaraq müxtəlif hestasiya kateqoriyasından olan vaxtından əvvəl doğulan yenidoğulmuşlarda müqayisəli aspektdə MSS patologiyası olmayan, həmçinin MSS zədələnməsi ilə birgə gedən RDS-in perinatal nəticələrinin təfsilatla təhlil olunmuş, dəyərli obyektiv məlumatları təqdim edilmişdir. Aşkar edilmişdir ki, MSS-in zədələnmə dərəcəsi və hematoensefalik baryerin keçiriciliyinin pozulması hestasiya yaşından əlavə, RDS-in ağırlığından da asılıdır. Terapevtik taktikanın istiqamətini əvvəlcədən müəyyən edən NSY-nin qan serumunda təyininin MSS zədələnməsinin və RDS-in diferensia­siyasında danılmaz praktik əhəmiyyəti göstərilmişdir.  Tənəffüs pozulmalarının ağırlığı ilə qanın biokimyəvi parametrləri, xüsusilə də CC16 zülalı (Klara hüceyrələri) arasında korrelyasiya əlaqəsi aşkar edilmişdir. RDS-li vaxtından əvvəl doğulan yenidoğulmuşlarda maksimal erkən olaraq CPAP-ın qoşulması və eyni zamanda surfaktantın yeridilməsi ilə aparılan, neqativ təzahürləri azaldan və postnatal nəticələrə müsbət təsir edən terapiya optimallaşdırılmış və əsaslandırılmışdır.

TPS və MSS zədələnməsi olan vaxtından əvvəl doğulmuş uşaqlarda müəyyən edilmişdir: hestasiya yaşı 28-30 həftə olan yenidoğulmuşlarda MSS-in zədələnməsi süstlük sindromu şəklində büruzə vermişdir – 63,3%; hestasiya yaşı 31-33 həftə olan yenidoğulmuşlarda MSS-in hipoksik zədələnməsi qeydə alınmışdır – 56,7%; hestasiya yaşı 34-46 həftə olan yenidoğulmuşlarda daha çox oyanıcılıq sindromu qeyd edilmişdir – 56,7%.Vaxtından əvvəl doğulmuş uşaqlarda MSS-in zədələnməsi qan serumunda MSS-in zədələnmə markeri olan NSY-nin artmış göstəricisi ilə yüksək korrelyasiya edir. NSY səviyyəsinin 2,5 dəfə yüksəlməsi – 52,5 nq/ml (norma 21,8±15,06 nq/ml olduğu halda) hematoensefalik baryerin əhəmiyyətli zədələnməsindən xəbər verir. Tənəffüs yolları epitelisinin zədələnmə markeri olan CC16 sayının qanda azalması RDS gedişinin ağırlığı ilə düz mütənasibdir. Kontrol qrupla müqayisədə ağır, orta və yüngül dərəcəli RDS-li vaxtından əvvəl doğulan yenidoğulmuşlarda CC16 müvafiq olaraq 2,9, 2,5 və 2,2 dəfə azalır. İnvaziv və maksimal erkən olaraq CPAP-ın qoşulması və eyni zaman­da CC16 zülalının dəyişməsinə əsasən (norma – 19,6±4,12) qiymət­ləndirilən surfaktantın yeridilməsi ilə aparılan qeyri-invaziv müalicə metodlarının müqayisəli təhlili əsasında RDS-li uşaqların terapiyasının optimallaşdırılması müalicənin nəticələrinə müsbət təsir göstərir. CC16 zülalının qatılığının surfaktantın erkən yeridilməsi ilə nazal CPAP-dan sonra 1,8 dəfə dürüst, əhəmiyyətli artması (p<0,01) metodun üstünlüyündən və etibarlılığından xəbər verir, alveolların epitelial təbəqəsinin bərpası, qaz mübadiləsinin yaxşılaşması haqda fikir söyləməyə imkan verir və RDS-in aradan qaldırılması dinamikasında əlverişli proqnostik amildir. 

Tədqiqatın nəticələri və əsas tövsiyələri praktik təcrübədə istifadə edilir və Mərkəzi Klinikanın Yenidoğulmuşların reanimasiya və intensiv terapiyası şöbəsində tətbiq edilir. 

3. Rasim İldırım oğlu Cəfərov. 21 fevral 2018-ci il, protokol №16. «Metabolik sindromlu xəstələrdə kəskin koronar sindromun diaqnostikası, klinik gedişatı və müalicə xüsusiyyətləri» mövzusunda 3218.01 – «Kardiologiya» ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir. Kəskin koronar sindromun inkişafında metabolik sindromun rolu və onun  klinik gedişi,  müalicə taktikası təyin edilmişdir. Metabolik sindromla birlikdə koronar sindromlu xəstələrin hərtərəfli müayinə olunması, müalicə müddətində dinamik müşahidələrin aparılması ilə yanaşı bu xəstələrdə koronar damarların vəziyyətinin pyrənilməsi üçün müasir invaziv müayinə metodlarından istifadəsi fəsadların qisa müddətdə aradan qaldırılması baxımından mühüm tibbi və sosial əhəmiyyət kəsb etdiyi əsaslandırılmışdır.

KKS-lu xəstələr arasında MS 59% hallarda (72% kişi, 27% qadın ) rast gəlinir. Koronar rezervin qiymətləndirilməsi ücün tredmil testinin nəticələrinə görə MS-lu KKS- lu xəstələrdə 12 ayın sonunda ST seqmentinin ağrısız depressiyası 11,9% hallarda, MS-sız KKs lu xəstələrdə isə 2,4% hallarda qeyd olunmuşdur(p<0,001). Ağrılı depressiyalar müvafiq olaraq 5,1% və 2,4% (p<0,01) rast gəlinirdi. TİMİ –nin öyrənilməsi zamanı MS olan xəstələrin 3,3%  hallarda TİMİ – 0;  6,4%  hallarda  TİMİ – 3, MS olmayanlarda isə 2,4% TİMİ – 0; 9,8% TİMİ – 3 qeyd edilmişdir.

Tədqiqatın əsas nəticələri akademik C.Abdullayev adına Elmi-Tədqiqat Kardiologiya İnstitunda və Bakı şəhəri 5 saylı Klinik xəstəxanasında tədbiq olunmuşdur.

4. Nübar Vaqif  qızı  Zeynalova. 21 fevral 2018-ci il, protokol №17. «2-ci tip şəkərli diabet xəstələrində ürək-damar ölüm riskiin qiymətləndirilməsi və onun korreksia imkanları » mövzusunda 3205.01 – “Daxili xəstəliklər” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir. Tədqiqat işinin yeniliyi aşağıdakılardan ibarətdir:

Azərbaycanda metabolik sindromu olan səkərli diabet tip 2 xəstələrində (5,23±0,38%) ürək-damar ölüm riskinin səviyyəsi, metabolik sindromu olmayan (3,88±0,33%) şəkərli diabet xəstələrinə nisbətən statistik dürüst yüksək olmuşdur (p<0,01). Ürək-damar ölüm riski 2-ci tip şəkərli diabet xəstələrində yaş (r=+0,57), şəkərli diabetlə xəstələnmə müddəti (r=+0,16), siqaretçəkmə (r=+0,21), sistolik (r=+0,52) və diastolik (r=+0,16), arterial təzyiqin səviyyəsi, SMH (r=+0,47), ümumi xolesterin (r=+0,44), aşağı sıxlıqlı lipoprotein (r=+0,45), triqliseridlər (r=+ 0,25), yüksək sıxlıqlı xolesterin (r=+0,47), aterogenik əmsalı (r=+0,52), kreatin (r=+0,24), sidik cövhəri (r=+0,27) ilə müsbət korrelyasiya, YSLP (r=-0,40) və yumaqcıqların filtryasiya sürəti (r=- 0,38) ilə isə statistik dürüst mənfi korrelyasiya təşkil etmişdir.

Şəkərli diabetin vaxtında aparılan məqsədyönlü kompleks müalicəsi xəstəliyin klinik-metabolik parametrlərinə effektli təsir göstərməklə ürək-damar  ölüm riskinin əhəmiyyətli dərəcədə azalmaına səbəb olur.

  Tədqiqatın nəticələri: ATU-nun Terapeftik və Pediatrik və Pediatrik propedivtika kafedrasında, VM Endokrinologiya, Diabet və Metabolizm mərkəzində və M.M.Əfəndiyeva adına 2 saylı klinik xəstəxanasında   tətbiq edilmişdir.

5. Aygün Ramiz qızı Quliyeva.14 mart 2018-çi il, protokol№18. «Xronik böyrək çatışmazlığında hümodializ alan xəstələrin damar endoteli və sitokin statusunun vəziyyəti »mövzusunda 3205.01 – “Daxili xəstəliklər”ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir. İlk dəfə olaraq HB alan XBÇ-lı xəstələrdə onun effektivliyini qiymətləndirmək məqsədi ilə endotel qişa dəyişikliklərinin qarşılıqlı münasibəti araşdırılmışdır. HB alan XBÇ-lı xəstələrdə USM göstəriciləri BA1 normadan təxminən 30%, BA2 BA1-dən 12% cox, EAVD və EAVOD normadan 2 dəfə az, qanın biomarkerləri olan ET – 1-18%,  VEGF – 22,7%, CRP – 14,2%, FN – 18,7% aşağı rast gəlməklə müvəqqəti və qeyri-sabit xarakterdə olmuşdur.

HD alan XBÇ-lı xəstələrdə iltihaba qarşı sistemli cavab reaksiyasının göstəriciləri olan İL-10 Post-H dövründə 60,2%, İL-6 isə 45,5% aşağı düşmüşdür ki, bu da antiiltihabi sitokinlərin sintezinin HD tərəfindən tormozlanmasını, proiltihabı sitokinlərin konsentrasiyasının isə müvəqqəti düşməsini göstərir. Bu xəstələrdə İL-6-nın HD müddəti dövründə azalması və yenidən Post-H dövründə artması (müvafiq olaraq 3.31±0,63 nq/ml və 3,04±0,1 nq/ml, p˃0,05), İL-10-nun isə ND müddəti dövründə artması və Post-H  dövründə əksinə azalması (müvafiq olaraq 2,98±0,32 nq/ml və 2,69±0,11nq/ml, p˃0,05) HD-nin bu göstəricilərə müvəqqəti müsbət təsirini göstərməklə, əvəzedici terapiyada bu sitokinlərin korreksiyası vaçibdir.

  HB alan XBÇ-lı xəstələrdə 1,5- li 400,0 reamberinin əvəzedici terapiyaya əlavə edilməsi ED göstəriciləri ilə BA1-in nəzarət qrupuna nisbətdə daha çox (22%), BA2 – nin (11,6%), EAVD-nın (təxminən 31,0%) artmasına və eyni zamanda VDİ –nın (29,5%) azalmasına gətirib çızxarmış və bu rəqəmlərin bütöv Post-H dövründə stabil qalmasını təmin etmişdir. 

  Tədqiqatın nəticələri: ATU-nun Terapeftik və Pediatrik və Pediatrik propedivtika kafedrasında, Respublika Klinik Xəstəxanasının nefralogiya, 3 saylı Şəhər Xəstəxanasının Nefralogiya şöbələrində tədbiq edilmişdir

6. Gültəkin Əliabbas qızı Novruzova.14 mart 2018-ci il, protokol №19 . «Süni mayalanma ilə doğulan yenidoğulmuşların tənəffüs sisteminin adaptasiyasının və xəstəliklərinin xüsusiyyətləri» mövzusunda 3220.01 – «Pediatriya» ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir. Süni mayalanma ilə doğulan uşaqlarda tənəffüs pozuntularının ağciyar mənşəli və ağciyərdən kənar mənşəli səbəbləri müəyyənləşdirilmiş və onların strukturu öyrənilmişdir. Reanimasiya şöbələrində respirator müalicə almış uşaqlarda poliorqan zədələnmələrinin ağlrlıq dərəcəsi qiymətləndirilmişdir.

Süni mayalanma ilə doğulub, erkən neonatal dövrdə TPS və pnevmoniya keçirmiş uşaqlarda katamnezdə (1 yaşa qədər) kəskin bronxit əsas qrupda 29,2%, nəzarət qrupunda 17,6% qeyd edilmiş, onlarda obstruktiv bronxitə müvafiq olaraq 17,0% və 2,9% uşaqda rast olunmuşdur. Kəskin pnevmoniyaya əsas qrupda 31,7%, nəzarət qrupunda 17,6% uşaqda rast olunmuş, onlar bir-birindən dürüst fərqlənmişdir. Pnevmoniyanın fəsadlı gedişi əsas qrupa aid 4 uşaqda qeyd edilmişdir. Əsas qrup uşaqlarda kəskin respirator virus infeksiyaları 41 uşaqdan 26 (63,4%) – da, 2 dəfə və çox xəstələnmə 12 uşaqda (29,2%), nəzarət qrupunda 34 uşaqdan müvafiq olaraq 9 (26,4%) və 4 (11,7%)-də rast gəlmişdir.

Tədqiqatın nəticələri K.Y.Fərəcova adına Elmi Tədqiqat Pediatriya İnistitutunda tədbiq olunmuşdur.

7. Adilə Sabir qızı Hacıyeva.17.04.2018 Protokol №20 .«Perinatal asfiksiya keçirmiş yenidoğulanlarda poliorqan zədələnmələrinin erkən diaqnostikası, proqnozu və müalicəsi» mövzusunda 3220.01 - «Pediatriya»ixtisasında tibb üzrə elmlərdoktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir. Perinatal asfiksiya keçirmiş yenidoğulanlarda POZ zamanı BDNF, VEGF və NSE – nin informativliyi, perinatal asfiksiya kecirmiş yenidoğulanlarda poliorqan zədələnmələrinin qiymətləndirilməsində serotoninin informativliyi, PA keçirmiş yenidoğulanlarda  POZ zamanı osteogenez markerlərinin – PTH, KT, OK və QF səviyyəsi və ion homeostazının (Ca, P) vəziyyətinin müəyyənləşdirilməsi, vaxtından əvvəl doğulan uşaqlarda neonatal dövrdə NSE və HBD2-nin konsentrasiyasına əsasən katamnezdə psixomotor inkişafın ləngiməsinin proqnozlaşdırılması ilk dəfə öyrənilmişdir.

PA keçirmiş vaxtından əvvəl doğulan uşaqlarda HBD-2 nin konsentrasiyasının           3-cü gün 257,7 nq/q-dan, 7-ci gün 206,0 nq/q-dan çox olması. vaxtında doğulanlarda            3-cü gün 268 nq/q-dan, 7-ci gün 255 nq/q –dan çox olması NEK-in inkiçafının erkən diaqnostik meyarı olması açıqlanılır. PA keçirmiş yenidoğulanlarda neonatal dövrün dinamikasında serotoninin səviyyəsi ilə NEOMOD şkalasının maksimal qiyməti arasında statistik əhəmiyyəti (p˂0,001) korrelyasiya mövcuddur. Uşağın erkən neonatal dövrdə vəziyyəti nə qədər ağırdırsa, serotoninin səviyyəsi ağ ciyərlərin süni ventilyasiyasının müddəti (r=-0,61; p˂0,01), inotor müalicə (r=-0,51; p˂0,01), tam enteral qidalanmaya keçid vaxtı (r=0,49; p˂0,01), periferik qanda trombositlərin miqdarı (r=0,69; p˂0,01) ilə statistik dürüst korrelyasiya əlaqəsinə malikdir.

ROC analizinə əsasən müəyyən edilmişdir ki, öyrənilən göstəricilər arasında ən yüksək həssaslıq və spesifikliyi PTH (S=0,821±0,065; 95% Eİ: 0,694-0,947), BDNF (S=0,875±0,065;95%Eİ: 0,57-0,912) və QF (S=0,079±0,066; 95% Eİ: 0,645-0,816) malikdir.

Tədqiqatın nəticələri K.Fərəcova adına Elmi Tədqiqat Pediatriya İnistitunda tədbiq edilmişdir.

8. Aytən Dilqəm  qızı  Quliyeva.17 may 2018-ci il, protokol №21. «Sabit gərginlik stenokardiyası olan xəstələrdə maqnezimun səviyyəsinin klinik- instrumental və laborator göstəricilərdə təsiri və onların medikamentoz korreksiya imkanları »mövzusunda  3218.01 –  «Kardiologiya» ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir. Sabit gərginlik stenokardiyalı xəstələrdə damarların endotelial vazodilatasiyasının pozulması dərəcəsindən asılı olaraq qanda maqneziumun səviyyəsinin azalması və endotelin-1-in miqdarının artması müəyyən edilmişdir. Kompleks müayinələr nəticəsində, sabit gərginlik stenokardiyalı xəstələrdə qanda maqneziumun konsentrasiyasından asılı olaraq, fiziki yükləməyə qarşı tolerantlığın, miokardın elektrik qeyri-sabitliyinin, ürəyin funksional vəziyyətinin, lipid spektrinin və arteriyanın endotelioal funksiyasının pozulması olan pasientlər aşkar edilmişdir.  Qanda maqnezium səviyyəsinin azalması ST seqmentinin izoxətdən daha çox aşağı düşməsi QTkor intervalının və onun dispersiyasının uzanması, həmçinin tredmil test zamanı fiziki yükləməyə olan tolerantlığın azalması, EKO-nın Holter monitorlanması zamanı mürəkkəb mədəcik aritmiyaları ilə assosiasiya olunur.

ΙΙ-ΙΙΙ FS olan SGS-li xəstələrdə bazu arteriyasının endoteldən asılı vazodilatasiya­sının pozulması dərəcəsindən asılı olaraq qan zərdabında endotelin -1-in səviyyəsinin yüksək, maqneziumun səviyyəsinin isə aşağı olması müşahidə edilmişdir. Endotelin-1 və maqneziumun konsentrasiyası arasında mənfi korrelyasion asılılıq müəyyən edilmişdir (r=-0,62; p˂0,05).

Sabit gərginlik stenokardiyalı xəstələrin bazis terapiyasında maqnetor preparatının əlavə edilməsi, yalnız ənənəvi müalicə olan xəstələrlə müqayisədə işemiya epizodlarının ağırlıq dərəcəsinin azalması, QTkor intervalı və onun dispersiyasının daha az artması, tredmil test zamanı fiziki yükləməyə qarşı tolerantlığın artması, həmçinin EKQ-in Holter monitorlanması zamanı mədəcik aritmiyasının azalması, sol mədəciyin diastolik  funksiyasının artması, qanın lipid spektrinin bəzi göstəricilərinin azalması, damarların endoteldən asılı vazodilitasiyasının normallaşması və endotelin-1 –in səviyyəsinin azalması ilə xarakterizə olunan endotelial disfunksiyanın daha effektiv korreksiyası aşkar edilmişdir.

Tədqiqat işi akademik C.M.Abdullayev adına Kardiologiya Elmi-Tədqiqat İnistitunun klinikasında, Bakı ş. 5 saylı Klinik Xəstəxanada və 1 saylı Şəhər Poliklinikasında tədbiq olunmuşdur. 

9. Ülviyyə Əhməd  qızı Əhmədova. 17 may 2018-çi il, protokol № 22. «Şəkərli diabet tip 2 olan Azərbaycanlılarda diabetik nefropatiyanın inkişafında erkən prediktorların rolunun qiymətləndirilməsi» mövzusunda 3216.01 – «Endokrinologiya» ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir.

Diabetik nefropatiyalı və nefropatiyasız  şəkərli diabet tip 2-dən əziyyət çəkən azərbaycanlı pasientlərdə kompleks şəkildə klinik-laborator və genetik müayinə molekulyar-bioloji texnologiyanı tətbiq etməklə aparılır. Leptin, adiponektin, şiş nekroz faktoru-alfa və qamma-peroksisom proliferasiyasının nüvə aktivatoru genlərinin polimorfizmlərinin tədqiqi aparılıb.

ŞD tip 2+DNF olan xəstələrdə leptin geninin AG (62,5%) genotipi, ŞNFά geninin GG (100%) genotipi, adiponektin geninin AA (97,2%) və Pro 12Ala PPARG polimorf markerinin CC (97,0%) genotiplərinin tez-tez rast gəlməsi aşkar edildi. Leptin geninin AG genotipinin daşıyıcılığı ilə karbohidrat və yağ mübadiləsi pozulmalarınındürüst əlaqəsi qeydə alınmış və bu diabetik nefropatiyanın patogenetik əhəmiyyətli əlamətlərinin formalaşmasına pleyotrop  təsir göstərir. Adiponektin genin AA genetik markeri və Pro12 Ala genin PPARG2 genotipi lipid mebadiləsi pozulmalarında özünü göstərdi .

Tədqiqatın nəticələri akad. Mir-Qasımov ad. Respublika klinik xəstəxanası, Respublika endokrinoloji mərkəzdə,Ə.Əliyev adına ADHTİ-də tədbiq edilmişdir.

10. Zemfira Mehdi qızı Quliyeva. 13 iyun 2018-ci il, protokol № 23. «Təxirəsalınmaz  vəziyyətlərdə olan erkən yaşlı uşaqlarda kəskin bağırsaq infeksiyasının diaqnostika  və müalicəsinə müasir yanaşma» mövzusunda 3220.01 – «Pediatriya» ixtisasında tibb üzrə elmlərdoktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir. Erkən yaşlı uşaqlarda təxirəsalınmaz vəziyyətlərlə nəticələnən bak­te­rial-virus mənşəli bağırsaq infeksiyalarının yüksək xüsusi çəkisi (35,2%) müəyyənləşdirilmişdir. Qarışıq şəkildə 17,94% hallarda 2 və da­ha çox şərti-patogen mikrobun (ŞPM) (54,62%) və əsasən bakterial mənşəli bagırsaq infeksiyalarında rast gəlinməsi  aşkar edilmişdir.

Təxirəsalınmaz vəziyyətlərlə nəticələnən KBİ-lar zamanı erkən yaşlı uşaqlarda antibiotik-assosiasialı disbakteriozun və bağırsaq mikro­flo­rasının pozulmasının böyük əhəmiyyət kəsb etməsi, xəstələrin yarı­sında E.coli-nin miqdarının əhəmiyyətli dərəcədə azalması və ya tam olmaması, 2/3 hallarda bifidobakteriyalarının olmaması və şərti-patogen mikrobların üstünlüyü ilə təsdiqlənmişdir.Erkən yaşlı uşaqlarda təxirəsalınmaz vəziyyətlərlə nəticələnən KBİ-lar zamanı immun statusun bütün göstəricilərində dəyişikliklərin aşkar edilməsi ikincili və tranzitor xarakterli olmasını, yerli immuni­tetdə gedən dəyişikliklər sIgA-n əhəmiyyətli dərəcədə azalması bağır­saq­larda iltihabi dəyişikliklərin saxlanılmasını, ifrat dərəcədə antigen və toksin­lərlə yüklən­məyə səbəb olmasını əsaslandırmışdır.Təxirəsalınmaz vəziyyətlərdə olan erkən yaşlı uşaqlarda KBİ-n etio­strukturunda 33% hallarda bakterial mənşəli, 35,2% -də isə bakterial-virus mənşəli bagırsaq infeksiyaları qeyd olunur. Bak­terial mənşəli KBİ-lər arasında PM (23,5%), həmçinin PM+ŞPM-ə (5,8%) qarşı ŞPM-in (70,9%) əhəmiyyətli dərəcədə rolu müəyyənləşdiril­mişdir. Bunlardan daha çox stafilococcus aureus -41,8%, proteus-30,9%,da­ha sonra pseudomonas-16,3%, klebsiella - 10,9% olmuşdur. Müş­tə­rək forma (ŞPM+ŞPM) 29,4% hallarda müşahidə olunmuş­dur. Virus mənşəli bagırsaq infeksiyalarından rotavirus infeksiyası mono formada 57,44% hallarda 1-ci yerdə olmuşdur.PZR diaqnostika daha informativ metoddur və onun köməyi ilə 81,63% hallarda virus mənşəli bagırsaq infeksiyaları aşkar edilmiş­dir. Tədqiqatların müqayisəli analizi  nəticəsində PZR ilə rotavirus infersiyası 57,14%, lateks aqqlütinasiya ilə -38,8%, immunoelektro­nomikroskopiya iləisə 33,33% hallarda təyin edilmişdir (р<0,02), р<0,005).

Dissertasiya  işinin  nəticələri 3, 5, 7 saylı şəhər uaq xəstəxanalarının, 13, 14, 15 şəhər saylı uşaq poliklinikalarının praktik fəaliyyətinə, Ə.Əliyev adına AzDHTİ-n pediat­riya kafedrasında tədris prosesinə və praktik işində  daxil edilmişdir.

11. Şəhla Fətulla qızı Hadıyeva.5 iyul 2018-ci il, protokol № 24. «Revmatoid artritli xəstələrdə mədə-bağırsaq yolunun yuxarı hissəsinin zədələnmə xüsusiyyətlər» mövzusunda 3233.01 – «Revmatologiya» ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir.

İlk dəfə Azərbaycanda revmatoid artritli xəstələrdə mədənin və yemək borusunun patoloji zədələnmələrinin klinik, endoskopik və morfoloji xüsusiyyətlərinin kompleks parametrləri aşkar edilmişdir.MBY-nın yuxarı şöbələrinin zədələnmələrin tezliyini revmatoid artritin patogenezinin əsası olan autoimmun prossesdən aslılığı öyrənilmişdir. RA-lı xəstələrdə HP bakteriyasının tezliyi və səpələnmə dərəcəsi xəstəliyin müxtəlif parametrlərindən asılı olaraq öyrənilmişdir. Revmatoid artriti olan bütün xəstələrdə dispepsiya şikayətləri aşkar edilmişdir ki, onlara nəzarətl qrupla müqayisədə 3-4 dəfə çox rast gəlinmişdir. Ağrı sindromu müalicədən (χ2=22,94; p<0,001), xəstəliyin müddətindən (r=0,22; p<0,01), klinik formasından (r=0,30; p<0,05), immunoloji formasından (r=0,21; p<0,01), xəstəliyin fəallığından (r=0,31; p<0,01) dürüst asılı olmuşdur. Dispepsiya sindromu və H.pylori arasında müsbət korrelyasiya nəzərə çarpmışdır (r=0,15; p<0,01). RA olan pasiyentlərin praktik olaraq hamısında mədə-bağırsaq yolunun yuxarı hissəsinin endoskopik dəyişikliklər aşkar edilmişdir. Burada ezofagit – 21,3%, reflyuks ezofagit-30,7%, xronik qastrit – 89,7%, eroziyalar – 34,7%, mədə xorası – 10,7%,12-barmaq bağırsağın xorası – 13,3% aşkar edilib. Endoskopik dəyişikliklər müalicədən (r=0,19; p<0,05), xəstəliyin klinik formasından (r=0,19; p<0,05),  Hp-nin səpələnmə dərəcəsindən (r=0,10;p<0,001) dürüst aslıdır.Yemək borusunun selikli qişasının patomorfoloji dəyişikliklərinin əsa­sını vaskulit təşkil edir ki, buda bizim tərəfdən RA olan xəstələrdə xro­nik ezofagitin mühüm tərkib hissəsi kimi qiymətləndirilmişdir. Yemək borusunun selikli qişasının zədələnməsinin dərəcəsi müalicədən (χ2=12,6; p<0,01), xəstəliyin müddətindən dürüst asılıdır (r=2,45; p<0,05).

RA olan xəstələrdə mədənin selikli qişasının morfoloji dəyişiklik­lərinin yüksək tezliyi aşkar edilmişdir. Antral qastrit – 66,7%,  fundal autoimmun – 21,3%, kimyəvi qastrit – 6,7%, limfositar – 5,3% hallarda rast gəlir. Autoimmun qastrit əsas qrupda dürüst çox rast gəlmişdir, nəinki nəzarət qrupda (p<0,05). Bağırsaq metaplaziyası RA olan 6,7% xəstələrdə aşkar edilmişdir, nəzarət qrupda isə, müəyyən edilməmişdir. Atrofik kəskin qastrit nəzarət qrupda 3,3%, RA olan qrupda 22,7% pasiyentdə qeydə alınmışdır. Bu dəyişikliklər müalicə (χ2=11,5; p<0,05), xəstəliyin müddəti (r=0,64; p<0,01) və klinik forması (χ2=4,0; p<0,05) ilə dürüst aslı olmuşdur.

Tədqiqatın nəticələri Tədris-Terapevtik Klinikanın rev­matologiya-qastroenterologiya şöbəsinin klinik praktikasına, Azərbaycan Tibb Universitetinin IV daxili xəstəliklər kafedrasının tədris prosesinə tətbiq edilmişdir.

12. Təbib Qaraş oğlu İbrahimov.5 iyul 2018-ci il, protokol №25. «Vərəm xəstəliyi zamanı miokardın funksional vəziyyəti və immunoloji dəyişiklikləri» mövzusunda 3228.01 – «Ftiziatriya»ixtisaslarında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir.

Ağciyər vərəmi olan xəstələrdə:morfoloji dəyişikliklərin həcmindən asılı olaraq ağciyərlərin və ürəyin funksional xüsusiyyətləri, morfoloji dəyişikliklərin həcmindən və xarakterindən asılı olaraq immunoloji dəyişikliklər və lipid profili (İL-4, İL-6, TNFα, ÜXS, CRZ) eləcə də ürək qan-damar sistemi üçün çox mühüm biomarker olan N-terminal BNP öyrənilmişdir və kompleks müalicədə Fosfodiesteraza-5-in (FDE-5) inhibitoru olan Sildenafilin terapevtik imkanları qiymətləndirilmişdir.

  Xronik destruktiv ağciyər vərəmi ürək qan-damar sistemində kəskin dəyişikliklərlə xarakterizə olunur: P-pulmonale – 48,9±5,3%; ürəyin elektrik oxunun sağa meylliliyi – 72,2±4,7%; V1 R ≥ S – 72,2±4,7%; S1Q3T3 – 71,1±4,8%; V1-3T dişinin inversiyası – 52,2±5,3%; V1-3 ST seqmentinin depressiyası – 56,7±5,2%; Hiss dəstəsinin sağ ayaqcığının blokadası – 64,4±5,0%; səyrici aritmiya – 17,8±4,0%. Bu dəyişikliklər ağciyərlərdəki morfoloji dəyişikliklərlə dürüst korrelyasiya təşkil edir. Pulmonar arterial hipertenziya müşahidə olunan xronik destruktiv ağciyər vərəmi olan xəstələrdə tənəffüs funksiyası (müvafiq olaraq FEV1-in 18,7% və 45,6%; FVC-nin 21,7% və 48,7%; DLco-nun 26,3% və 45,0% azalması) qanın qaz tərkibi (PO2-nun 19,1% və 40,4% azalması) və 6 dəqiqəlik yerimə testi (14,5% və 38,6% azalması) göstəricilərinin statistik əhəmiyyətli dəyişiklikləri ilə xarakterizə olunur.

  Pulmonar arterial hipertenziya müşahidə olunan xronik destruktiv ağciyər vərəmi olan xəstələrdə ürəyin sağ və sol mədəciyinin qlobal funksiyalarının (EDV-nin 22,5% və 37,8% artması; ESV-nin 18,7% və 55,0% artması; PW-nin 29,0% və 34,3% azalması) göstəricilərində kəskin dəyişikliklərlə xarakterizə olunur. Pulmonar arterial hipertenziya müşahidə olunan xronik destruktiv ağciyər vərəmi olan xəstələrdə öyrənilən biokimyəvi göstəricilərvə iltihab biomarkerləri arasında sıx əlaqələr aşkar edilmişdir: ÜXS (ρ=0,454; p < 0,001); CRZ (ρ=0,737; p < 0,001); NTproBNP (ρ=0,354; p=0,002); İL-6 (ρ=0,704; p < 0,001); İL-4 (ρ=–0,475; p < 0,001); TNFα (ρ=0,603; p<0,001). Xronik destruktiv ağciyər vərəmi olan xəstələrdə Cor pulmonale-nin inkişafı zamanı xəstələrin kompleks müalicəsinə FDE-5-in inhibitoru kimi sildenafil preparatının subterapevtik dozada əlavə edilməsi xəstələrin fiziki aktivliyinin yüksəlməsinə, klinik simptomların yaxşılaşmasına, tənəffüs funksiyasının (FEV1-in 28,4 – 41,7% artması), qanın oksigen təchizatının (pO2 – 10,9 – 14,5% artması), pulmonar hemodinamik göstəricilərin (ÜVS-nin 13,6 – 15,0%, PAH-ın 20,3 – 36,9% azalması), sağ mədəciyin struktur və funksional göstəricilərinin (RV/LV nisbətinin 1,7 – 4,0% artması), biokimyəvi göstəricilərin (CRZ-nin 20,9 – 27,7%, NTproBNP-nin 14,6– 26,1% azalması), iltihab biomarkerlərinin (İL-6-nin – 19,6 – 21,3%, TNFα-nın 26,3 – 28,1% azalması) səviyyəsinin əhəmiyyətli olaraq yaxşılaşmasına səbəb olmuşdur.

  Tədqiqatın nəticələri Azərbaycan Tibb Universitetinin Ağciyər xəstəlikləri kafedrasında (Bakı şəhəri 4 saylı Vərəm Əleyhinə Dispanser) və C.Abdullayev adına Elmi Tədqiqat Kardiologiya İnstitutunda tətbiq edilmişdir

13. Səbinə Rüfət qızı Orucova.19 sentyabr 2018-ci il, protokol № 26, «Kardial avtonom neyropatiyası olan 2-ci tip şəkərli diabet pasientlərində endotelial iksid azot sintazanın ürək ritminin variabelliyi və qlikemiya ilə assosiyasiyası»   mövzusunda 3218.01 – «Kardiologiya», 3216.01 – «Endokrinologiya»ixtisaslarında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir. İlk dəfə Azərbaycanda kardial neyropatiyası olan 2-ci tip şəkərli diabet pasientlərində NO-sintaza genotiplərinin rastgəlmə tezliyi,  kardial neyropatiyası olan 2-ci tip şəkərli diabet pasientlərində ürək ritminin variabellik göstəriciləri ilə endo­telial NO-sintaza geninin polimorfizminin assosasiyası və CGMS aparatı ilə qlikemiyanın variabelliyinin QTc intervalının davamiyyətinə təsiri öyrənilmişdir.Kardial neyropatiyası olan 2-ci tip ŞD xəstələrində ürək ritminin variabelliyi zaman və spektral parametrlərin azalması ilə səciyyələnir. Xəstələrin həmin kontingentində qlikohemoqlobin və VLF (r=0,765, p<0,001), acqarına qlikemiya və SDАNN (r=-0,711, p<0,001), postprandial qlikemiya və HF (r=-0,782, p<0,001) arasında güclü korrelyasiya müəyyən olunmuşdur. Kardial neyropatiyası olan 2-ci tip ŞD pasientlərində QTcor intervalının müddəti qlükozalaşmış hemoqlobinlə (r=0,072), acqarına (r=0,149) və postprandial qlikemiya (r=0,172) ilə korrelyasiyası var.  Kardial neyropatiyası olan 2-ci tip ŞD xəstələrinin 60,7%-də (NŞ=4,242) endotelial NO-sintaza geninin polimorfizminin GT heteroziqot genotipinə, 34,8%-də (NŞ=0,229) – GG normal homoziqot növünə, 4,5%-də(NŞ=1,365) – TT homoziqot mutant genotipə rast gəlinir. TT genotipli şəxslərdə qlükozalaşmış hemoqlobinin (10,16±0,84%) və postprandial qlikemiyanın (16,0±1,6 mmol/l) maksimal səviyyəsi qeydə alınmışdır.  Vegetativ balansın pozulması çox vaxt eNOS genin TT homoziqot mutant genotipinin daşıyıcılarında rast gəlinmişdir. TT genotipinin bütün daşıyıcılarında SDNN, SDANN, rMSSD, Sİ və HF aşağı ölçüsü müəyyən edilmişdir. eNOS genin T mutant alleli və xüsusilə də onun G alleli ilə birgə olması qlikemik profilin və ürək ritminin variabellik göstəricilərinin dəyişməsinə təsir göstərir.  Sulfanil sidikcövhəri preparatı ilə müqayisədə kardial neyropatiyalı 2-ci tip ŞD pasientlərinin müalicəsinə sitaqliptin  preparatının  daxil edilməsi ürək ritminin variabelliyinin həm zaman, həm də spektral parametrlərinin müsbət dinamikasına imkan yaradır. Aşağıdakı göstəricilər üzrə dürüst dəyişikliklər müəyyən edilmişdir: SDNN – 22,23%, Sİ – 9,1%, HF – 22,5% göstəriciləri artmış, LF/HF – 21,7% azalmışdır. 

Tədqiqatın nəticələri akademik Mir-Qasımov ad.RKX-nin endokrinoloji şöbəsinin işində tətbiq edilir. Dissertasiyanın nəzəri müddəaları və praktik tövsiyələri Ə.Əliyev ad.AzDHTİ-nin terapiya kafedrasının  tədris prosesində istifadə edilir.

14. Məryəm Arif qızı Rzayeva.19 sentyabr 2018- ci il, protokol № 27. «Təkrari qeysəriyyə kəsiyi ilə xaric olunmuş yenidoğulmuşlarda vegetativ-visseral və hüceyrədaxili pozulmalar»  mövzusunda 3220.01 – «Pediatriya»ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir.

İlk dəfə olaraq təkrari keysəriyyə kəsiyi ilə xaric olunmuş yenidoğulmuşlarda vegetativ-visseral pozulmalara kompleks qiymət verilmişdir. Vegetativ-visseral pozulmaların xüsusiyyətindən asılı olaraq təkrari keysəriyyə kəsiyi ilə xaric olunmuş yenidoğulmuşların qanında limfositlərin və monositlərin sitokimyəvi statusu öyrənilmişdir. Yenidoğulmuşlarda pozulmaların xarakterindən və fərdi xüsusiyyətlərin­dən asılı olaraq vegetativ-visseral disfunksiyaların korreksiyası üçün fərdi terapevtik yanaşmalar işlənib hazırlanmışdır. Təkrari keysəriyyə kəsiyi ilə xaric olunmuş yenidoğulmuşlarda hüceyrə səviyyəsində «Carbo Compositrum» preparatının istifadəsi ilə biotənzimləyici terapiyanın effektivliyi əsaslandırılmışdır.

TKK ilə xaric olunmuş yenidoğulmuşların sitokimyəvi göstəricilərdə dəyişikliklər hüceyrələrin əksəriyyətində flavoproteinlərin (SDG, QDG) aktivliyinin azalmasında, populyasiyanın az hissəsində aktivizasiya, populyasiya “nüvəsində” yüksək aktiv hüceyrələrin azalması, dehidrogenaza və hidrolaza aktivliyi üzrə müxtəlif cinsliliyin artması (E) və dehidroğeneza və hidrolazanın fəaliyyətmnə görə müxtəlifliyin azalmasında (H) özünü büruzə verir. Q-QDG qiymətləri və bədən kütləsinin maksimal azalması (z=0,595; p<0,01) və onun bərpa müddəti (z=0,522; p<0,05), göbək ciyəsinin qalıqlarının qopma müddəti E-SDG və V-MPO (z=0,499; z=0,489; P<0,05) ilə müsbət korrelyasiya əlaqəsi vardır. Göbək yarasının sağalma müddəti A-QDG (z=0,577; p<0,05) ilə H-TF (z=0,505; p<0,05) arasında mənfi korrelyasiya əlaqəsi vardır. Bununla yanaşı, müəyyən edilmişdir ki, həyatın erkən neonatal dövründə bədən kütləsinin ilk dəfə 10%-dən çox azalması monositlərin (z≥0,62; p<0,01) morfo-funksional yetişməməsi ilə sıx korrelyasiya olunur. TKK ilə xaric olunmuş perinatal asfiksiyası olan yenidoğulmuşlarda standart terapiya və «Carbo compositum» istifadəsi ilə biotənzimləyici terapiya fonunda bütün sitokimyəvi parametrlərdə nəzərəçarpan dəyişiklik müəyyən edilmişdir; MPO aktivliyinin nəzərəçarpan yüksəlməsi, qanın monosit və limfositlərində SDG və QDG aktivliyinin artması hüceyrələrin enerji resurslarının bərpası ilə bağlıdır. TF normallaşması hüceyrədaxili metabolizmin vəziyyətini müəyyən edən membran strukturlarının stabilizasiyasından xəbər verir.

Əldə olunmuş nəticələr K.Y.Fərəcova adına ET Pediatriya İnstitutunun və Respublika Perinatal Mərkəzinin yenidoğulmuş uşaqların patologiyası, reanimasiya və intensiv terapiyası şöbələrində praktikaya tətbiq edilmişdir.

15. Nailə Cəlil qızı Rəhimova. 24 oktyabr  2018-ci il, protokol  №28  «Yenidoğulan uşaqlarda perinatal infeksiyaların klinik-immunopatogenetik aspektləri, proqnozlaşdır­ması və müalicəsi» 3220.01 – «Pediatriya» ixtisasında tibb üzrə elmlər  doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir.

İlk dəfə olaraq immun sisteminin adaptasiya-kompensator reaksiyalarının öyrənil­mə­si aspektində kompleks kliniki-immungenetik tədqiqatlar həyata keçi­ril­mişdir ki, bu da yenidoğulanların vəziyyətindəki dəyi­şiklik­lə­rin inkişafında mühüm patogenetik immun mexanizmlərinin müəy­yənləşdirilməsinə imkan verir. Müxtəlif hestasiya yaşına malik yeni­doğulanlarda perinatal infek­siyalara meylliliyin molekulyar-genetik əsasları aydınlaşdırılmış və müalicə tədbirlərinin taktikası optimal­laşdırılmışdır.Perinatal dövr üçün spesifik infeksiyalara yoluxmuş yenidoğulanlar üzə­rində aparılan immunoloji tədqiqatların əsasında hestasiya yaşın­dan asılı olaraq, sitokin profilində immun reaksiyasının Th 1 kom­po­nentinin üstün­lü­yü ilə müşayiət olunan disbalans aşkar olunmuşdur ki, bu da iltihabönü məhsulların (İL-1β, İL-6, İL-18, ŞNF-α) artması və iltihabəleyhinə olan sitokinin (İL-10) səviyyəsinin azalması ilə təsdiq olunur. Müəyyən olunmuşdur ki, vaxtında doğulan körpələrdə iltihabönü si­to­kinlərin miqdarı vaxtından əvvəl doğulanların analoji göstə­rici­lərindən yüksək olur ki, bu da vaxtında doğulan uşağın müdafiə sis­teminin yet­kin­liyi və immun sistemi hüceyrələrinin kəmiyyət və key­fiyyət cəhətdən üstünlüyü ilə izah olunur. Bakterial və qarışıq infek­siyalara yoluxmuş yenidoğulanlarda güclü təzahür edən iltihabönü sitokin cavab reaksiyası müxtəlif etiologiyalı patogen faktorların qar­şılıqlı gücləndirilmiş neqativ effekti ilə izah olunur. Qan zərdabında iltihabönü və iltihabəleyhinə sito­kinlərin əldə edilmiş diaqnostik in­for­mativliyi, onların yenidoğulanlarda perinatal infeksiyaların diaq­nosti­kasında skrininq marker kimi istifadə olunmasının vacibliyini göstərir. Qarışıq bətndaxili infeksiyalar və onların növlərindən asılı olaraq no­zoloji formaların strukturu, uşaqlarda hestasiya yaşından asılı olaraq pa­toloji vəziyyətin və poliorqan çatışmazlığının spektri öyrənil­miş­dir. Göstə­ril­mişdir ki, infeksiya prosesinin generalizasiyası bütün mü­badilə növlə­rinin ciddi pozğunluqları‚ aydın ifadə olunan im­mundefisitlə assosiasiya olunur ki, bu da bakterial və qarışıq in­fek­siyalara yoluxmuş yenido­ğulanlarda SMVİ ilə müqayisədə daha çox qeydə alınan poliorqan zədələnməsinə (tənəffüs‚ mərkəzi sinir sis­temi (MSS), ürək-damar sistemi (ÜDS), mədə-bağırsaq traktı (MBT), sidikçıxarıcı sistem) gətirib çıxarır.

NSE-nin funksional aktivliyi ilə İL-1β, İL-6, İL-18, ŞNF-α-nın sə­viy­yəsi arasında düz, İL-10-nun səviyyəsi ilə əks korrelyasiya əlaqəsi müəyyən olunmuşdur. Bizim tərəfimizdən müəyyənləşdirilən NSE və İL-1β, İL-6-nın miqdarının artması faktı, onlardan nevroloji fəsadlaşmanın prediktoru kimi istifadə etməyə imkan verir. Müəyyən olunmuşdur ki, İL-1β, İL-6, İL-18 iltihabönü sitokinlərinin çox miq­darda hasil olunması hiperbilirubinemiya, hemoqramma, MSS, MBT, ÜDS, tənəffüs sisteminin zədələnmələri ilə düz korrelyasiya əlaqəsinə malikdir. İL-10-la İL-1β, İL-6, İL-18 və ŞNF-α arasında olan əks korrelyasiya iltihab mediatorlarının yüksək biosintezi fo­nunda İL-10-nun antiproliferativ təsirinin təzahür etdiyini göstərir. Bətndaxili infeksiyalarla doğulan körpələrdə İL-1β, İL-6,İL-10, İL-12, İL-18, ŞNF-α genlərinin allel variantlarının poli­mor­fizminin öyrənilməsi interleykinlərin promotor regionlarında baş ve­rən nöqtəvi tək nukleotid əvəz olunmalarının (SNP) infeksiyanın in­ki­şafına olan meylli­lik­də rolunu göstərdi. Sağlam və yoluxmuş yeni­doğulanlar populyasiyalarında “riskli” və “əlverişli” allellərin aşkar­lanması sitokin genlərinin poli­mor­fizmindən perinatal infeksiyaların prediktoru kimi istifadə etməyə imkan verir. Perinatal infeksiyaların inkişafına meylliliyi təyin edən faktorların sistem şəklində öyrənilməsi, həmçinin xəstəliyin gedişinin anamnez və klinik xüsusiyyətlərinin identifikasiyasının çoxfaktorlu riyazi klas­ter analizi bütün müayinə olunan yenidoğulanları iki qrupa ayır­mağa imkan verdi. Yenidoğulanların klinik statusunun klaster təşkilinin xarakteristikası xəstə­liyin ağırlığının qiymətlən­dirilməsi və son nəticəsinin proqnozlaş­dırıl­ma­sında, həmçinin yenidoğulanlarda, immun markerlərinin dəyişkənlik dina­mikası nəzərə alınmaqla, perinatal infeksiyaların kompleks etiopatogenetik terapiyasının optimallaşdırılmasında istifadə olunmuşdur.

Əldə olunmuş nəticələr K.Y.Fərəcova adına ET Pediatriya İnstitutunun və Respublika Perinatal Mərkəzinin yenidoğulmuş uşaqların patologiyası, reanimasiya və intensiv terapiyası şöbələrində praktikaya tətbiq edilmişdir.

16. Leyla Qasım qızı Abbasova.20 noyabr 2018-ci il, protokol № 29. «2-ci tip şəkərli diabet (piylənmə ilə ) və metobolik sindromu olan qadınlarda aybaşı dövrünün pozulmaları» 3205.01 – «Daxili xəstəliklər» 3216.01 – «Endokrinologiya»    ixtisaslarında tibb üzrə fəlsəfə  doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir.

İlk dəfə olaraq aparılan tədqiqatlarda aybaşı dövrünün pozulması şikayətləri qeydə alınmış 2-ci tip şəkərli diabet və metabolik sindromu olan qadınlarda aybaşı dövrünün pozulma səbəbləri araşdırılmış və bu qrup xəstələrdə aybaşı dövrünün pozulmaları zamanı onların endokrin statusu öyrənil­mişdir. Aybaşı dövrünün pozulmaları olan 2-ci tip şəkərli diabet və meta­bolik  diaqnozu qoyulmuş qadınlarda AMH-u öyrənilmişdir.  2-ci tip şəkərli diabet və metabolik sindrom  zamanı qadınlarda aybaşı dövrünün pozulmalarının müalicəsində Qalvus Met preparatı tətbiq edilmiş və bu tip xəstələrdə aybaşı dövrünün pozulmalarının müalicəsi zamanı Qalvus Met preparatının terapevtik imkanları öyrə­nilmişdir.

2-ci tip şəkərli diabet və meta­bolik sindrom diaqnozu qoyulmuş xəstələrin aybaşı dövrünün pozulmaları səbəblərinin araşdırılmasının və onların rasional müalicə metodlarının tətbiqinin böyük elmi-praktik əhəmiyyəti var. Bu qrup xəstələrdə aybaşı dövrünün pozulmalarına və sonsuzluğa daha tez-tez rast gəlinir. İllərlə davam edən sonsuzluq ailələrin dağılmasına gətirib çıxarır. Cəmiyyət üçün bu problemin həlli yalnız tibbi deyil, həm də sosial əhəmiyyət daşıyır. Diaqnozun düzgün və erkən qoyulması, müalicənin vaxtında və rasional aparılması problemin demək olar ki, 100% həll olunmasına imkan yaradır. Bu tədqiqat zamanı aybaşı dövrünün pozul­maları olan 2-ci tip şəkərli diabeti və metabolik sindromu olan xəstələrdə aybaşı dövrünün bərpası məqsədilə istifadə olunan Qalvus Met preparatının yüksək effektivliyinin olmasını nəzərə alaraq müalicədə istifadə oluna bilər.Aybaşı dövrünün pozulması olan 2-ci tip şəkərli diabet və metabolik sindromlu xəstələrdə Qalvus Met preparatının 6 ay müddətində istifadə olunması insulinrezistentliyin verə biləcəyi fəsadların qarşısının alınma­sında kömək edə bilər.Klinik praktikada aybaşı dövrünün pozulması şikayəti olan 2-ci tip şəkərli diabet, həm də metabolik sindromu olan qadınlarda AMH-nun səviyyəsinin öyrənilməsi erkən dövrdə YPK sindromunun aşkar edilməsinə kömək edə bilər. Aybaşı dövrünün  pozulması şikayətləri qeydə alınmış 2-ci tip ŞD-i olan qadınların  aybaşı dövrünün pozulması səbəblərinin araşdırılması zamanı məlum oldu ki, 2-ci tip şəkərli diabet xəstələrində aybaşı dövrünün pozulması əsasən YPS-u ilə bağlıdır və 20,83% təşkil edir (ümumi populyasiyada YPS 5-15%).Aybaşı dövrünün pozulması şikayətləri qeydə alınmış MS-u olan qadınlaın aybaşı dövrünün pozulması səbəblərinin araşdırılması zamanı məlum oldu ki, MS-u olan qadınlaın aybaşı pozulmaları əsasən YPS-u ilə bağlıdır və 26,67% təşkil edir (ümumi populyasiyada YPS  5-15% ).
Əldə olunmuş nəticələr Bakı Sağlamlıq mərkəzinin praktikaya tətbiq edilmişdir.

17. Şəlalə Qərib qızı İsmayılova.20 noyabr 2018-ci il, protokol №30 «Böyrəklərin  xronik xəstəliyi zamanı endotelin disfunksiyası və onun korreksiyası» 3205.01 – «Daxili xəstəliklər» ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə  doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir.

İlk dəfə olaraq BXX-nın yaranma səbəblərindən asılı olaraq və mərhələlərinə uyğun şəkildə endotelin funksiyasının pozulmasının patogenetik mexanizmləri aydınlaşdırılaraq, böyrəklərin funksional markerləri və lipid mübadiləsi göstəriciləri ilə korrelyasiyası analiz olunmuşdur.

BXX zamanı mərhələlərdən asılı olaraq endotelin vəziyyəti morfoloji səviyyədə öyrənilmişdir. BXX zamanı ramipril, atorvastatin və nebivalolun kombinasiyasının kompleks müalicədə effektivliyi yaranma səbəbindən və mərhələdən asılı olaraq, endotelin və böyrəyin funksional göstəricilərinə təsiri qiymətləndirilmişdir.

  Tədqiqat işinin nəticələri ATU –nin Tədris Terapevtik Klinikasının Nefrologiya və Endokrinologiya şöbələrinin praktik işində tətbiq edilmişdir.

18. Kəmalə Xaliq qızı Zahidova. 10 dekabr 2018-ci il, protokol № 31  «Xronik ürək çatışmazlığı və anemiya» 3218.01 – «Kardiologiya» ixtisasında tibb üzrə elmlər  doktoru elmi dərəcəsi iddiası ilə təqdim edilmişdir.

İlk dəfə olaraq XÜÇ-nın gedişatına ferritinin, TS və eritropoetinin müxtəlif səviyyələrinin təsiri müəyyən olundu.İşemiya etiologiyalı XÜÇ-da anemiya dəmir defisitli və onsuz, eləcə də fərqli eritropoetin disfunksiyası ilə ola bilər.Müalicənin fərqli mərhələlərində Hb, ferritin, eritropoetin və sitokinlərin qandakı səviyyələri arasındakı əlaqə öyrənildi və alınmış göstəricilərlə sol mədəcik miokardının sistolik və diastolik funksiyalarının arasındakı əlaqə tərtib edildi. XÜÇ-nın ağırlıq dərəcəsinin dəmir çatışmazlığından və qandakı eritropoetinin səviyyəsindən asılılığı göstərildi və qiymətləndirildi. Məlum oldu ki,XÜÇ xəstələrində dəmir çatışmazlığı vəziyyəti daha çox qanda NTproBNP və sitokin aqressiyasının qəfil yüksəlməsinə təşviq edir. Aparılmış müalicənin fərqli mərhələlərində böyrəklərin eritropoetin funksiyası ilə qanda sitokinkərin səviyyəsi arasındakı əlaqə göstərildi:anemiyalı XÜÇ xəstələrində müalicə fonunda eritropoetin səviyyəsinin yüksəlməsi sitokin aqressiyasının inhibə edilməsinə gətirib çıxarır. Anemiyalı XÜÇ xəstələri eritropoetinin səviyyəsindən asılı olaraq, norma-, hipo- və hipereritropoetinemiya ilə ola bilərlər. Anemiyanı nəzərə alaraq, XÜÇ-ın bazis terapiyasına (β blokator, AÇF inhibitoru, angiotenzin II reseptor blokatorları, mineralokortikoid antaqonistləri, digoksin, diuretiklər) yeni eritropoetin preparatı metoksipolietilenglikol epoetin beta (MEB) və venadaxili dəmir III polisaxarid kompleksinin-Venoferin daxil edilməsi ilə kompleks müalicə seçimi quruldu.

XÜÇ-ın inkişafı zamanı Hb səviyyəsinin XÜÇ I-II FS xəstələri üçün 24,4% (p<0.001),XÜÇ III-IV FS üçün 28,7% (p<0,001), eləcə də Ht səviyyəsinin 27,9% və uyğun olaraq, 32,7% (p<0,001) azalmışdır.Anemiyanın varlığı dəmir defisitli (ferritinin 69,2% və uyğun olaraq, 61,3%) və onsuz, böyrək funksiyalarının pisləşməsi kreatininin yüksəlməsi, yumaqcıqların filtrasiya sürətinin 32,8% (p<0,001) və 36,0% (p<0,01) azalması ilə müşahidə olunur.Fiziki yüklənməyə qarşı tolerantlıq NYHA sinfinin proqressivləşməsi ilə bərabər XÜÇ III-IV FS xəstələrdə 47,4% (p<0,001) aşağı düşür. Anemiyalı XÜÇ xəstələrində bilinən (36,2%) normoeritropoetinemiya və nəzərə çarpan eritropoetin disfunksiyası müşahidə olunur,hansı ki, hipoeritropoetinemiya (44,8%) və hipereritropoetinemiya (18,9%) səklində özünü göstərir. Hipo və hipereritropoetinemiyanın inkişafı xəstəliyin ağır gedişindən xəbər verir. Anemiyalı XÜÇ xəstələrində anemiyasız XÜÇ xəstələri ilə müqayisədə NTproBNP-nin qəfil 79,9% və 20,4%, uyğun olaraq, (p<0,01) yüksəlməsi müşahidə olunur.Bu halda anemiyalı I-II FS XÜÇ xəstələrində NTproBNP-nin səviyyəsinin yüksəlməsi III-IV FS XÜÇ xəstələrinə görə daha yüksək dərəcədə baş vermişdir. Anemiyalı XÜÇ xəstələrində sitokin aqressiyası baş verir-plazmada İL-6 və TNF-a-nın səviyyəsinin yüksəlməsi.Bu zaman anemiyasız XÜÇ xəstələri ilə müqayisədə TNF-a-nın qəfil aktivasiyası I-II FS XÜÇ xəstələrində 19.9% (p<0,05) və XÜÇ III-IV FS xəstələrində 3,7 dəfə (p<0,05) baş verir. TNF-a-nın ani aktivasiyası daha çox XÜÇ ağır xəstələrində baş verirdi.

Alınan nəticələr Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun kardiologiya kafedrasının elmi pedaqoji prosesinə daxil edilmişdir. Anemiyalı XÜÇ xəstələrinin MEB və dəmir preparatları, eləcə də onların bir-biri ilə kombinasiyası ilə praktik tövsiyələr əsasında kompleks müalicəsi 3 saylı kliniki şəhər xəstəxanasınınn kardilogiya şöbəsində, C. Abdullayev adına Elmi Tədqiqat Kardiologiya İnstitutunda təcrübəyə daxil edilmişdir. Tətbiq etmə aktı ilə birgə olunub.

Tibb üzrə fəlsəfə və elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyalara baxılması haqqında məlumatlar:

2018-cı ildə  baxılmış işləri  xtisaslar  üzrə:
o cümlədən
Baş  laborant
dissertant
aspirant
assistent
doktorant
Pediatriya
4
1
2
Kardiologiya
-
4
-
-
-
Daxili  xəstəliklər
1
1
-
2
-
Ftiziatriya
1
Endokrinologiya
1
Revmatologiya
1
Cəmi:
18 nəfər
Hesabat dövründə dissertasiya şurasının iclasları barədə məlumat
№
İddiaçının adı,soyadı,atasınım adı 
Tarix və iclasın protokolu
Dissertasiya müdafiəsi
Tibb üzrə
fəlsəfə  doktoru
Doktorluq
1
Səbinə Misir qızı Cəfərova
17.01.2018
Protokol№ 14
3220.01 –  «Pediatriya»
2
Sevda İsmayıl qızı Əsədova
17.01.2018
Protokol№ 15
3220.01 – «Pediatriya»
3
Rasim İldırım oğlu Cəfərov
21.02.2018
Protokol№16
3218.01 – «Kardiologiya»
4
Nübar VaqifqızıZeynalova
21.02.2018
Protokol№17
3205.01 – «Daxili xəstəliklər»
5
Aygün Ramiz qızı Quliyeva
14.03.2018
Protokol№18
3205.01 – «Daxili xəstəliklər»
6
Gültəkin  Əliabbas qızı Novruzova
14.03.2018 Protokol №19
3220.01 – «Pediatriya»
7
Adilə Sabir qızı Hacıyeva
17. 04.2018 Protokol №20
3220.01 – «Pediatriya»
8.
Aytən  Dilqəm   qızı  Quliyeva
17.05.2018 Protokol №21
3218.01 – «Kardiologiya»
9.
Ülviyyə  Əhməd   qızı   Əhmədova
17.05.2018 Protokol №22
3216.01 –«Endokrinologiya»
10.
Zemfira Mehdi qızı Quliyeva
13.06.2018 Protokol №23
3220.01 – «Pediatriya»
11.
Şəhla Fətulla qızı Hadıyeva
5.07.2018 Protokol №24
3233.01 – «Revmatologiya»
12.
Təbib Qaraş oğlu İbrahimov
5.07.2018
Protokol №25
3228.01 – «Ftiziatriya»
13.
 Səbinə Rüfət qızı Orucova
19.09.2018
Protokol №26
3218.01 – «Kardiologiya»
3216.01 –«Endokrinologiya»
14.
Məryəm Arif qızı Rzayeva
19.09.2018
Protokol №27
3220.01 – «Pediatriya»
15.
Nailə Cəlil qızı Rəhimova
24.10.2018
Protokol  №28
3220.01 – «Pediatriya»
16.
Leyla Qasım qızı Abbasova
20.11.2018
Protokol № 29
3205.01 –
«Daxili xəstəliklər»
3216.01 –«Endokrinologiya»
17.
Şəlalə Qərib qızı İsmayılova
20.11.2018
Protokol №30
3205.01 –
«Daxili xəstəliklər»
18.
Kəmalə Xaliq qızı Zahidova
10.12.2018
Protokol № 31
3218.01 – «Kardiologiya»
Cəmi ixtisaslar üzrə:
«Pediatriya»
4
3
«Kardiologiya»
3
1
«Daxili xəstəliklər»
4
«Endokrinologiya»
3
«Ftiziatriya»
1
«Revmatologiya»
1
Elmi dərəcə almaq üçn hal-hazıra qədər təqdim edilmiş dissertasiyalardan
baxılmamış qalan işlər haqqında məlumat:
İxtisaslar üzrə
Doktorluq
Tibb  üzrə  fəlsəfə  doktoru
3220.01 – «Pediatriya»
3205.01 – «Daxili    xəstəliklər»
              1
Cəmi:   2

AZƏRBAYCAN TİBB UNİVERSİTETİ NƏZDİNDƏ FƏALİYYƏT GÖSTƏRƏN FD.03.013 DİSSERTASİYA ŞURASININ

H E S A B A T I

Azərbaycan Tibb Universiteti nəzdində fəaliyyət göstərən FD 03.013  Dissertasiya şurası Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının  13 mart  2017-ci il tarixli 65 №-li əmri ilə təsdiq edilib.

Dissertasiya şurasına müdafiə üçün aşağıdakı ixtisaslarda tibb  üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq məqsədilə təqdim edilən dissertasiyaların qəbul edilməsinə icazə verilib:  2406.02 – “Biokimya”, 3241.01 – “İnsan anatomiyası”, 3243.01 – “Patoloji fiziologiya”, 3209.01 – “Farmakologiya, kliniki farmakologiya”. Bunlardan əlavə AAK-ın icazəsi ilə ATU-nun FD 03.013 Dissertasiya şurası nəzdində əczaçılıq və biologiya üzrə fəlsəfə doktoru  elmi dərəcəsi almaq məqsədilə təqdim edilən dissertasiyalar üçün birdəfəlik Dissertasiya şuraları təşkil edilib.

Dissertasiya şurasının səlahiyyət müddəti 15 dekabr 2018-ci il tarixinədək müəyyən edilib.

2018-ci ildə FD 03.013 Dissertasiya şurasında 4 iclas keçirilib,  onlardan 4-ü rəsmi müdafiəyə isə ümumi məsələlərə həsr olunub. Cari ildə müvafiq ixtisaslar üzrə 4 fəlsəfə doktorluğu dissertasiyası müdafiə edilib (cədvəl 1). Onlardan 3-ü AAK-a göndərilib, 1-i isə göndərilmə ərəfəsindədir.

Şura iclaslarının yarısından azında iştirak edən şura üzvü olmayıb. Şuraya daxil olan işlər tibb, əczaçılıq və biologiya elmlərinin aktual problemlərinin həllinə yönəldilib. Tədqiqat işləri elmi-əməli əhəmiyyətinə görə müasir tələblərə cavab verir, praktik səhiyyədə tətbiq olunub və verilən tövsiyələr geniş istifadə tələb edir.

Rəsmi opponentlərin və aparıcı təşkilatların dissertasiyalara verdikləri rəylər müsbət olub, onların praktik və nəzəri təbabətdəki  əhəmiyyəti qeyd olunub.

Dissertasiyaların müdafiələri müvafiq kafedra, xəstəxana və digər tibb təşkilatları nümayəndələrinin iştirakı ilə geniş müzakirə şəraitində keçirilib. Sual-cavab və müzakirələr prinsipiallıqla aparılaraq, elmi xarakter daşıyıbdır. İddiaçıların cavabları qaneedici olub. Bütün çıxışlar tam şəkildə stenoqramlarda öz əksini tapıb.

 

1. Cəfərova Nəsibə Əsgər qızı (25 may 2018-ci il; protokol № 08)

“Нарушения липидного обмена и свертываемости крови и лимфы в патогенезе диабетической нефропатии, их коррекция” mövzusunda dissertasiya işi 3243.01 – “Patoloji fiziologiya”  ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilibdir.

Şəkərli diabet xəstəliyi ləng gedişli xronik xəstəlik olsa da, onun miokard infarktı, insult, diabetik nefropatiya, diabetik retinopatiya, diabetik neyropatiya və s. kimi ağırlaşmaları təhlükəli olur.  Bu ağırlaşmaların əksəriyyətinin patogenetik əsasında makro- və mikroangiopatiyalar durur. Mikroangiopatiyaların təhlükəli təzahürlərindən biri diabetik nefropatiyadır. Bütün dünyada, xüsusilə də inkişaf etmiş ölkələrdə ŞD-nin geniş yayılması, onun sayının durmadan çoxalması və xəstələrin yaşama həddinin artması böyrəklərin diabetik zədələnmə ehtimalını da artırır. Sonuncu daha çox karbohidrat mübadiləsinin kifayət dərəcədə kompensasiya edilməməsi zamanı inkişaf edir.

Müxtəlif məlumatlara görə böyrəklərin zədələnməsi ŞD xəstələrinin 50-80%-də formalaşır ki, bunların da 20-30%-də böyrək çatışmazlığı inkişaf edir. DN “gənclər diabeti”  zamanı ölümün və əlilliyin əsas səbəbi hesab edilir. ŞD xəstələri terminal uremiyası olan xəstələr arasında əsas yerlərdən birini tutur, bəzi inkişaf etmiş ölkələrdə isə onlar bütün dializ alan xəstələrin yarıdan çoxunu təşkil edir. Bu xəstələrin bir hissəsi isə cərrahi müalicə üçün böyrək transpalantasiyası mərkəzlərinə müraciət edirlər. Bununla əlaqədar olaraq diabetologiyanın vacib vəzifələrindən biri DN-nın erkən mərhələsində diaqnostikası və müalicəsidir. Məhz bu mərhələdə adekvat profilaktika və müalicə tədbirləri aparılarsa böyrəklərdə patoloji proseslərin inkişafının qarşısını almaq olar.

İlk dəfə olaraq həm eksperimental ŞD, həm də bu fonda modelləşdirilmiş birtərəfli nefrektomiya zamanı qan və limfanın damardaxili laxtalanması, lipid mübadiləsi və toxumaların limfadrenaj funksiyası müqayisəli aspektdə öyrənilib. Müəyyən edilibr ki, ŞD xəstəliyinin modelləşdirilməsi təkcə qanın deyil, həm də limfanın damardaxili laxtalanmasının güclənməsi fonunda  lipid mübadiləsinin pozulmasına və böyrəklərin limfadrenaj funksiyasının zəifləməsinə səbəb olur. Əldə olunan nəticələrin müqayisəli təhlili dislipidemiya və böyrəklərin limfadrenaj funksiyasının pozulması fonunda qan və limfanın damardaxili laxtalanmasının fəallaşmasının diabetik nefropatiyanın inkişafında mühüm patogenetik əhəmiyyət kəsb etdiyini göstərir.

İlk dəfə olaraq atorvastatin və sulodeksidin limfatrop xassəyə malik olması aşkar edilmişdir. Belə ki, istər eksperimental ŞD-nin, istərsə də bu fonda modelləşdirilmiş birtərəfli nefrektomiyanın müalicəsində bu preparatların istifadə edilməsi təkcə qanın deyil, həm də limfanın damardaxili laxtalanmasının və lipid tərkibinin pozulmasının qarşısını alır. Ən başlıcası isə, bu zaman böyrəklərin limfadrenaj funksiyası yaxşılaşır. Qeyd etmək lazımdır ki, atorvastatin və sulodeksidin istər eksperimental ŞD, istərsə də bu fonda modelləşdirilmiş nefrektomiya zamanı birgə istifadə edilməsi daha yaxşı terapevtik effekt vermişdir.

2. Qasımova Aidə Şökət qızı (25 may 2018-ci il; protokol № 09)

“Diabetik retinopatiyanın patogenezində qan və limfanın damardaxili laxtalanmasının və oksidativ stresin rolu, onların korreksiyası”  mövzusunda dissertasiya işi 3243.01 – “Patoloji fiziologiya”  ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilibdir.

Hazırda ŞD xəstəliyi bütün dünyada sürətlə yayılmaqda davam edir. Belə ki, son 20 ildə ŞD xəstələrinin sayı 3 dəfə artmışdır. ÜST ekspertlərinin məlumatına əsasən 2025-ci ilə qədər belə xəstələrin sayının 380mln. keçəcəyi gözlənilir. ŞD-in sürətlə artması ilə yanaşı onun ölüm və əlilliklə nəticələnən ağırlaşma hallarının sayı da durmadan artır. Tədqiqatçılar bunu son illərdə ŞD-nin müalicəsində əldə edilən nailiyyətlərlə əlaqədar xəstələrin həyat keyfiyyətinin yaxşılaşması və ömrünün uzanması ilə izah edirlər. Rastgəlmə tezliyinə görə damar ağırlaşmaları gecikmiş ağırlaşmalar içərisində birinci yerdə durur. Diabetik retinopatiya ŞD-nin erkən əlilliyə səbəb olan ən təhlükəli damar ağırlaşmalarından hesab edilir. Belə ki, 50 yaşına qədər olan ŞD xəstələrində DR korluğun səbəbinə görə öndə gedir. Xəstəlik başlayandan 20 il sonra 1tip ŞD-i olan xəstələrin 90-100%-də, 2 tip ŞD xəstələrinin isə - 60%-də DR aşkar edilir. ŞD xəstələrində korluğun baş vermə riski diabeti olmayan xəstələrlə müqayisədə 20-25 dəfə yüksəkdir.

Diabetik angiopatiyaların patogenezi olduqca mürəkkəbdir və bu vaxta qədər tam öyrənilməmişdir. Ancaq bir şey artıq müəyyən edilmişdir ki, bu ağırlaşmaların əsasında mikrodamar divarının zədələnməsi, hemostazın damar-trombositar və humoral koaqulyasiya mexanizmlərinin pozulması durur. Belə ki, ŞD zamanı əsasən hiperqlikemiya qlükozanın autooksidləşməsi, zülalların qeyrifermentativ qlikozilləşməsi və s. hesabına yüksək fəallığa malik oksigen tərkibli SR-in əmələ gəlməsi prosesini fəallaşdırır. Nəticədə lipidlərin və zülalların peroksidləşmə prosesi intensivləşir və toksiki məhsulların əmələ gəlməsi güclənir. Sonuncu, bir tərəfdən damar divarı endotelini, digər tərəfdən də qanın formalı elementlərini - trombositləri, eritrositləri və leykositləri zədələməklə hemostazın hər üç mexanizmini, yəni damar, trombositar və koaqulyasiya mexanizmlərini fəallaşdırır. Belə dəyişikliklərin xırda damarlarda baş verməsi DR-in patogenetik əsasını təşkil edən mikroangiopatiyalara, yəni torlu qişanın makulyar ödeminə, geniş preretinal qansızmaya və proliferativ diabetik angiopatiyalara səbəb olur.

Kompleks müayinə üsullarının köməyi ilə ilk dəfə olaraq eksperimental ŞD və bu fonda modelləşdirilmiş birtərəfli hemoftalm zamanı qan və limfanın damardaxili laxtalanması, lipidlərin peroksidləşməsi və toxumaların limfadrenaj funksiyası müqayisəli aspektdə öyrənilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, ŞD-nin dovşanlar üzərində modelləşdirilməsi lipidlərin peroksidləşməsini fəallaşdırması fonunda qan və limfanın damardaxili laxtalanmasını gücləndirir və gözün limfadrenaj funksiyasını pozur. Əldə edilən nəticələrin müqayisəli təhlili göstərdi ki, qan və limfanın damardaxili laxtalanmasının və lipidlərin peroksid-ləşməsinin fəallaşması fonunda gözün limfadrenaj funksiyasının pozulması DR-in patogenezində mühüm rol oynayır.

İlk dəfə olaraq tanakan, emoksipin və hemaza kimi müxtəlif təsir mexanizmlərinə malik dərman maddələrinin limfatrop xassəsi aşkar edilmişdir. Belə ki, bu preparatların istər eksperimental ŞD, istərsə də bu fonda modelləşdirilmiş birtərəfli hemoftalm zamanı tətbiqi təkcə lipidlərin peroksidləşməsinin və qanın damardaxili laxtalanmasının qarşısını almır, həm də limfanın damardaxili laxtalanmasını zəiflədir, daha vacibi isə gözün limfadrenaj funksiyasını yaxşılaşdırır. Qeyd etmək lazımdır ki, eksperimental ŞD-nin və bu fonda modelləşdirilmiş birtərəfli hemoftalmın müalicəsində daha rasional terapevtik effekt tanakan, emoksipin və hemazanın birgə tətbiqi zamanı müşahidə edilmişdir.

3. Qarayeva Sevda Dövlətəli qızı (31 oktyabr 2018-ci il; protokol № 10)

“İnsanın bətnxarici inkişafında müxtəlif formalı kəllələrin göz yuvasının aşağı yarığının morfoloji və ölçü göstəricilərinin xüsusiyyətləri”  mövzusunda dissertasiya işi 3241.01 – “İnsan anatomiyası” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilib.

Müasir cərrahi və diaqnostik oftalmoloji əməliyyatların texnologiyasının makro-mikroskopik baxımdan mürək­kəbləşməsi ilə əlaqədar olaraq fərdi dəyişkənlik kompleksinin dəqiq öyrənilməsinə ehtiyac yaranan anatomik törəmələrdən biri də göz yuvası və onun keçəcəkləridir. Göz yuvasının patologiyaları zamanı diaqnozun dəqiq və vaxtında qoyulmasında kompleks müayinə metodları, xüsusi ilə də şüa diaqnostikası əməliyyatları mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Oftalmoloji təcrübədə rentgen müayinələrinin, maqnit-rezonans və kompyuter tomo­qrafiyalarının geniş tətbiqi göz almasının və göz yuvalarının morfologiyası, ölçüləri barədə məlum olan dəlillərin bir daha dəqiqləşdirilməsini tələb edir.

Göz yuvasının vacib anatomo-topoqrafik əhəmiyyətinə baxmayaraq, bu boşluğun quruluş və ölçülərinin öyrənilməsinə həsr olunmuş tədqiqat işlərində ancaq ümumi xarakter daşıyan, dəfələrlə sübuta yetirilmiş, mahiyyətcə fərqlənməyən məlumatlar verilmişdir ki, bunlar da oftalmoloji təcrübədə istifadə olunan müasir diaqnostika və müalicə üsullarının morfoloji cəhətdən əsaslandırılmasına imkan yaratmır. Xüsusən də, göz yuvası ilə üz və beyin kəllələrinin onunla həmsərhəd nahiyələri arasında mövcud olan əlaqələr barədə məlumatlar elmi ədəbiyyatda kifayət dərəcədə deyildir.

İlk dəfə olaraq insanın bətnxarici inkişafının müxtəlif yaş dövrlərində göz yuvasının aşağı yarığının quruluşunun yaş, fərdi xüsusiyyətləri, cinsi fərqliliyi barədə məlumatlar verilibdir. İlk dəfə olaraq insanın bətnxarici inkişafının müxtəlif dövrlərində göz yuvasının aşağı yarığının ölçü göstəricilərinin yaş xüsusiyyətləri və cinsi dimorfizmi  barədə məlumatlar təqdim olunubdur. İlk dəfə olaraq göz yuvasının aşağı yarığının ölçü göstəricilərinə görə müəyyən edilən forma variantlarının beyin və üz kəllələrinin müxtəlif formalarında rastgəlmə tezliyi barədə dəlillər əldə edilibdir.  İlk dəfə olaraq göz yuvasının aşağı yarığının ölçü göstəricilərinə görə müəyyən edilən forma variantlarının göz yuvasının  müxtəlif formalarında rastgəlmə tezliyi barədə dəlillər alınıbdır.

4. Məmmədova Ülkər Fuad qızı (13 dekabr 2018-ci il; protokol № 11)

“Qalxanabənzər vəzi xərçəngi zamanı hormonal statusun, antimikrob pepditlərin və bəzi sitokinlərin tədqiqi” mövzusunda dissertasiya işi 2406.02 – “Biokimya” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilib.

Qalxanabənzər vəzi xərçəngi (QVX) qalxana­bənzər vəzinin bəd xassəli törəməsi olub, bütün onkoloji xəstəliklərin ümu­mi strukturunda çox az - 0,5-2% təşkil edir. Buna baxmayaraq, QVX dün­yanın əksər ölkələrində, xüsusən də qadın əhalisi arasında yüksək sürətlə artmaya meyilliklə səciyyələnir. Azərbaycanda statistik məlumatlara əsasən QVX hər iki cins üzrə 23-cü (0,63%), qadın cinsi üzrə isə 20-ci yeri (0,73%), kişi cinsi üzrə udlaq xərçəngi ilə 20-21-ci yerləri (0,52%) tutur. Son zamanlar QVX-nin diaqnostika və müalicəsində yeni nailiyyətlər əldə edilsə də, bədxassəli törəmənin metastazlarının və residivinin qarşısı tam alına bilinmir. Hal-hazırda qalxanabənzər vəzidə şişin başlanğıc mərhələsindən proqressi­yasına qədər olan inkişaf dövründə bədxassəli hüceyrələrin məhvində iştirak edən spesifik və qeyri-spesifik immun rezistentliyi mexanizmlərinə xüsusi diqqət yetirilir. Son zamanlar aparılan tədqiqat işlərinin nəticələri göstərir ki, QVX-nin patogenetik mexanizmlərində immun və sitokin statusunun və hormonal balansın pozulması xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu patologiyalar zamanı sito­kin­lərin və antimikrob peptidlərin (AMP), eləcədə hipotalamo-hipo­fi­zar-tiroid sisteminin hormonlarının öyrənilməsi xəstəliyin patogenezinin molekulyar mexanizmlərinin araşdırılmasında böyük elmi əhəmiyyət daşı­yır, bundan əlavə şişin ilkin mərhələsinin təyinində və metastazların proq­noz­laşdırılmasında diaqnostik meyarların işlənib hazırlan­masına imkan verə bilər.  Bu sahədə aparılan çoxsaylı xarici və yerli elmi araşdırmaların nəticələri pərakəndə olub, QVX-nin etiologiya və patogenezinə dair problemləri tam əks etdirmir və geniş kompleks tədqiqatların aparılmasını zəruri edir.

Tədqiqat işində ilk dəfə QVX-nin müxtəlif histoloji qruplarında və QVA zamanı hipotalamo-hipofizar-tiroid siste­minin müxtəlif göstəriciləri, bəzi sitokin və AMP-in rolu müqayisəli və kompleks şəkildə öyrə­nil­ib, onların xəstəliyin patogenezində rolu araş­dı­rılıb. İlk dəfə alınmış nəticələr əsasında qalxanabənzər vəzinin bəd və xoşxassəli törəmələrinin differensial diaqnostikasında AMP və sitokinlərin yüksək spesifiklik və həssaslığa malik test olması müəyyən edilib. İlk dəfə olaraq, QVX zamanı hormonal balansın pozulması ilə sitokinlər və AMP-lər arasında qarşılıqlı korrelyasiya əlaqələri araşdırılıb.

Hesabat dövründə dissertasiya şurasının  iclasları barədə məlumat

8 (protokol № 08)
3243.01 –
“Patoloji fiziologiya”
2
Qasımova Aidə Şökət qızı
25.05.2018 (protokol № 09)
3243.01 –
“Patoloji fiziologiya”
3
Qarayeva Sevda Dövlətəli qızı
31.10.2018 (protokol № 10)
3241.01 –
“İnsan anatomiyası”
4
Məmmədova Ülkər Fuad qızı
13.12.2018 (protokol № 11)
2406.02 –
“Biokimya”
Cəmi ixtisaslar üzrə:
4
-
“Patoloji fiziologiya”
2
-
“İnsan anatomiyası”
1
-
“Biokimya”
1
-
Cəmi: 4
Elmi dərəcə almaq üçün 2018-сi ilin dekabr ayına qədər təqdim edilmiş  dissertasiyalardan baxılmamış qalan işlər haqqında məlumat:
İxtisaslar üzrə
Doktorluq
Tibb üzrə fəlsəfə doktorları
2406.02 – “Biokimya”
-
-
3241.01– “İnsan anatomiyası”
-
-
3243.01 – “Patoloji fiziologiya”
-
-
3209.01 – “Farmakologiya, klinik farmakologiya”
-
-
Cəmi:  0
2018-cı ildə baxılmış işlər ixtisaslar üzrə:
O cümlədən
baş laborant
dissertant
doktorant
assistent
2407.01 – “Hüceyrə biologiyası, sitologiya  və histologiya”
-
-
-
-
3400.02 – “Əzcaçılıq kimyası, farmakoqnoziya”
-
-
-
-
3241.01- “İnsan anatomiyası”
-
1
-
-
3243.01 – “Patoloji fiziologiya” 
-
2
-
2406.02 – “Biokimya”
-
1
-
-
3209.01 – “Farmakologiya, kliniki farmakologiya”
-
-
-
-
Cəmi: 4

 

AZƏRBAYCAN TİBB UNİVERSİTETİ NƏZDİNDƏ FƏALİYYƏT GÖSTƏRƏN FD.03.014 DİSSERTASİYA ŞURASININ

HESABATI

Azərbaycan Tibb Universitetinin nəzdindəki  FD 03.014 Dissertasiya Şurası Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının 13 mart 2017-ci il tarixli 79 saylı əmri ilə 15 nəfərdən ibarət təsdiq edilmişdir. Dissertasiya Şurasına aşağıdakı ixtisaslar üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsinə iddia olunan dissertasiyaların qəbul edilməsinə icazə verilmişdir:

2414.01 – “Mikrobiologiya” –  tibb elmləri üzrə;

3202.01 – “Epidemiologiya” – tibb elmləri üzrə;

3240.01 – “Gigiyena” –  tibb elmləri üzrə.

Hesabat dövrü ərzində Dissertasiya Şurasının 11 iclası keçirilmişdir. Şura üzvlərindən onun bütün iclaslarının yarısından azında üzrsüz səbəbdən iştirak edən  olmamışdır.

Hesabat dövrü ərzində Şurada aşağıdakı dissertasiya işlərinə baxılmışdır.

Səbirə Ədalət qızı Ədilova tərəfindən “Aşıq-baldır oynağının açıq sınıqlarında infeksion fəsadlaşmaların mikrobioloji xüsusiyyətləri” mövzusunda 2414.01 – “Mikrobiologiya” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya.

Dissertasiyanın mövzusu aşıq-baldır oynağının açıq sınıqlarında infeksion ağırlaşmaların mikrobioloji xüsusiyyətlərinin öyrənilməsinə həsr olunmuşdur.

İş Azərbaycan Tibb Universitetinin Tibbi mikrobiologiya və immunologiya kaferdasında yerinə yetirilmişdir. Aparılan tədqiqatlar nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, aşıq-baldır oynağının açıq sınıqları zamanı patoloji ocağı ən çox S.aureus koloniyalaşdırır. Bu patogen belə patologiyası olan xəstələrdə daha yüksək adheziv xassələrə, antilizosim və antikomplementar aktivliyə malik olur. Aşıq-baldır oynağının açıq sınıqları kortizol və istilik şoku zülalı 70-in hasilatını stimullaşdırır. Belə patologiya olan xəstələrdə neytrofillərin funksional aktivliyi, qanın autozərdabının opsonizasiya xassələri azalır, faqositoza uğrayan obyektin killinqi ləngiyir, oksidləşdirici potensial azalır. Müəyyən edilmişdir ki, aşıq-baldır oynağının açıq sınıqları olan xəstələrdə erkən posttravmatik dövrdə neytrofillərin udma aktivliyi əhəmiyyətli dərəcədə aşağı düşür, onların oksidləşdirici ehtiyatı azalır, Fcy reseptorların ekspressiyası əhəmiyyətli dərəcədə artır ki, bu da stafilokok infeksiyalarının inkişafına zəmin yaradan erkən əlamətlər hesab oluna bilər. Belə xəstələrdə immun sistemin balansının immunitetin Th-2 halqasının Th-1 üzərində üstünlük təşkil etməsi ilə xarakterizə olunan pozulması müşahidə edilir ki, bu da xəstələrin kompleks müalicəsində immunmodullaşdırıcı terapiyadan istifadə zamanı nəzərə alınmalıdır.

Tədqiqatın nəticələrindən müalicə-profilaktika müəssisələrinin diaqnostika və travmotologiya şöbələrinin praktik işində, həmçinin tibb universitetlərinin müvafiq kafedralarının tədris prosesində istifadə oluna bilər.

2.Fatma Hidayət qızı Hüseynova tərəfindən “Azərbaycanda malyariyanın praktik ləğvindən sonrakı və eliminasiyası dövründə malyarioloji vəziyyətin kompleks qiymətləndirilməsi” mövzusunda 3202.01 – “Epidemiologiya” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya.

Dissertasiyanın mövzusu Azərbaycanda malyariyanın ləğvindən sonrakı və eliminasiyası dövründə malyariyaya görə epidemioloji vəziyyətin təhlilinin aparılmasına və bu dövrdə xəstəliyə qarşı profilaktik tədbirlərin səmərəliliyinin artırılmasına həsr olunmuşdur.

Dissertasiya işi V.Axundov adına Milli Elmi-Tədqiqat Tibbi Profilaktika İnstitutunda yerinə yetirilmişdir. Aparılan tədqiqatlar nəticəsində Azərbaycanda malyariyanın praktik ləğvindən sonrakı dövrdə malyariya ocaqlarında epidemik prosesin dövriliyi aşkar edilmiş, epidemik alovlanmaların baş verməsində təbii və sosial amillərin rolu dəqiqləşdirilmiş, malyariyanın eliminasiyasının həqiqiliyi parazitoloji və seroloji metodlarla dəqiqləşdirilmişdir. İlk dəfə olaraq malyariyalı xəstələrin müalicəsindən sonra antigenlərin qanda qalma müddəti təyin edilmişdir. Xəstəlik keçiriciləri ilə mübarizə məqsədilə efir yağlarının ağcaqanadlara repellent təsiri öyrənilmiş və effektivliyi qiymətləndirilmişdir. Tədqiqatların nəticəsi olaraq malyariyanın eliminasiyasından sonrakı dövr üçün səmərəli profilaktik təbirlər sistemi işlənib hazırlanmış və praktikada istifadə edilmək üçün təklif olunmuşdur.

Tədqiqatların nəticələrindən malyariyanın profilaktikası sahəsində praktik səhiyyə orqanlarının təcrübi fəaliyyətində istifadə edilə bilər.

3. Humayət Cəmil qızı Rüstəmova tərəfindən “Abşeron yarımadasında rast gələn müxtəlif helmintozlar üzərində epidemioloji nəzarət və onların klinik epidemioloji xüsusiyyətləri” mövzusunda 3202.01 – “Epidemiologiya” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya.

Dissertasiyanın mövzusu Abşeron rayonu timsalında Abşeron yarımadasında aktuallıq kəsb edən helmintozların epidemioloji xüsusiyyətlərinin öyrənilməsinə və əksepidemik tədbirlər sisteminin elmi əsaslarının işlənib hazırlanmasına həsr olunmuşdur.

İş Azərbaycan Tibb Universitetinin Epidemiologiya kafedrasında yerinə yetirilmişdir. İlk dəfə olaraq Abşeron rayonu əhalisi arasında aparılmış kompleks parazitoloji müayinə əsas helmintozların nozostrukturunu, onların yayılma səviyyəsini aşkar etməyə və invaziyaları qruplaşdırmağa imkan vermişdir. Abşeron rayonu şəraitində helmintozların parazitar sistemlərinin kompleks xarakteristikası verilmiş, enterobioz, askaridoz, himenolepidoz ocaqlarının formalaşması mexanizmləri öyrənilmiş, helmintozların hər bir nozoloji formasında risk amilləri müəyyən edilmişdir.

Əsas helmintozların ayrı-ayrı nozoformalarının müalicəsi zamanı müasir anti­parazitar dərmanların effektivliyi qiymətləndirilmiş və müştərək invaziyaların müalicəsi üçün onların kombinə olunmuş müalicə sxemləri işlənib hazırlanmış, helmintoz ocaqlarında saglamlaşdırma tədbirlərinin epidemioloji effektivliyi qiymətləndirilmişdir. Abşeron rayonunda əsas helmintozların profilaktikası üzrə aparılan tədbirlər sistemi təkmilləşdirilmişdir.

Dissertasiyanın materilalarından  Azərbaycan Tibb Universitetinin Epidemiologiya kafedrasında tədris prosesində, həmçinin səhiyyə müəssisələrinin praktik işində istifadə edilə bilər.

 4. Adilə Calal qızı Rzayeva tərəfindən “Dəmiryolçuların xəstələnməsinin, əmək qabiliyyətinin müvəqqəti və daim itirilməsinin, ölümünün kompleks qiymətləndirilməsi və onların tibbi təminatının optimallaşdırılmasının elmi əsasları” mövzusunda 3212.01 – “Səhiyyə və onun təşkili” ixtisasında tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya.

Dissertasiyanın mövzusu xəstələnmənin, əmək qabiliyyətinin müvəqqəti  və daimi itirilməsinin və ölümün kompleks şəkildə öyrənilməsi əsasında dəmiryolçuların tibbi-sanitar təminatı sisteminin optimallaşdırılması yollarının elmi cəhətdən əsaslandırıl­masına həsr olunmuşdur.

İş Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunda yerinə yetirilmişdir. Aparılan tədqiqatlar nəticəsində ilk dəfə olaraq dəmir yolu sistemində sosial həssas əhali qrupunun sağlamlıq vəziyyətinin kompleks şəkildə xarakteristikası verilmiş, xəstəliklərin işçilər arasında yayılma səviyyəsi, onların mikrobioloji formalar, peşə, yaş, cins xüsusiyyətləri üzrə strukturu öyrənilmişdir. Kompleks profilaktik müayinələrin nəticələrinə əsasən dəmiryolçular arasında xronik xəstəliklərin yayılma səviyyəsinin, ruskinin peşədən, iş stajından, iş rejimindən asılılığı aşkar edilmişdir. Dəmiryolçular arasında qeydə alınmış ölüm hadisələrinin təhlili əsasında sübut olunmuşdur ki, əmək şəraitinin zərərli amillərinin rolu dəmiryolçular təqaudə çıxdıqdan sonra da özünü göstərir. Miakard infaktı və insultun yayılma səviyyəsinin dəmiryolçu peşəsindən asılılığı sübut olunmuşdur. Sağlamlıq vəziyyətinin ayrı-ayrı meyarları üzrə peşələrarası fərqlər aşkar edilmişdir. Dəmiryolçular arasında xəstələnmə, əmək qabiliyyətinin müvəqqəti və daimi itirilməsi və ölüm riskinin idarə edilən olması sübuta yetirilmiş və dəmiryolu səhiyyəsinin işinin optimallaşdırılması və islahatı yolları əsaslandırılmışdır. Xəstələnmənin müraciətlər və kompleks müayinə göstəriciləri əsasında xarakteristikası kontingetin müalicə-diaqnostik və profilaktik yardıma tələbatının həcmini və strukturunu müəyyən etməyə və səhiyyə resuslarının cari ildə planlaşdırılmasını aparmağa imkan verir.

Dissertasiyanın materiallarından Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun gigyena, sosial gigiyena və səhiyyənin təşkili kafedralarında tədris prosesində, həmçinin dəmir yolunun ambulator poliklinika və stasionar müəssisələrinin praktik işində istifadə edilə bilər.

5. Rəhim Alməmməd oğlu Orucov tərəfindən “Əmək gigigyenası mövqeyindən neft emalı məhsullarının orqanizmə təsiri” mövzusunda 3240.01 – “Gigiyena” ixtisasında tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya.

Dissertasiyanın mövzusu neft emalı məhsullarının işçi orqanizmə zərərli təsirinin öyrənilməsi və bu təsirin patologiyaönü vəziyyətlərin erkən diaqnostikası  və profilaktikası prinsiplərinin elmi əsaslarının işlənib hazırlanmasına həsr olunmuşdur.

İş Azərbaycan Tibb Universitetinin uşaq və yeniyetmələr gigyenası, əmək gigiyenası kafedralarında yerinə yetirilmişdir. Dissertasiyada  ilk dəfə olaraq  üç sənaye narkotikinin müxtəlif qatılıq rejimlərində, kəskin və xronik eksperimentlərdə  orqanizmin funksonial vəziyyətinə təsiri barədə  yeni məlumatlar alınmışdır. Bu sənaye zəhərlərinin xronik eksperiment şəraitində təsiri mərkəzi sinir sistemində müxtəlif patologiyaların inkişafına gətirib çıxara bilən dəyişikliklərə səbəb olur. İlk dəfə olaraq sənaye narkotikləri ilə intoksikasiyanın neyrohumoral mexanizmi aydınlaşdırılmışdır. Göstərilir ki, vegetattiv sinir sistemi, endokrin sistemi və qanda baş verən dəyişiklikləri qiymətləndirməklə, az iş stajına malik olan istehsalat işçiləri arasında risk qruplarının müəyyən edilməsinin əsasları işlənib hazırlanmışdır. Tədqiqatlar nəticəsində sənaye narkotiklərinin təsiri zamanı vegetativ sinir sisteminin simpatik və parasimpatik şöbələri və hipofiz – adrenal sistemin mediatorları arasında sıx əlaqələrin olması müəyyən edilmişdir. Alınan məlumatlar əsasında kimyəvi amillərin istehsalat şəraitində işçilərin orqanizmlərinə az konsentrasiyada təsirinin qeyri—spesifik diaqnostikasında və peşə patologiyası təcrübələrində geniş tətbiq edilə bilən diaqnostik metodlar işlənib hazırlanmışdır.

Tədqiqatın materiallarından Azərbaycan Tibb Universitetinin müvafiq kafedralarında tədris prosesində, həmçinin peşə patologiyası ilə məşğul olan səhiyyə müəssisələrinin praktik işində istifadə oluna bilər.

6. Ramilə Sədrəddin qızı Bayramova tərəfindən “Ağ ciyərlərin kandidobakterial etiologiyalı xronik obstruktiv xəstəliyinin kəskinləşməsi zamanı qeyri-spesifik immunitetdəki dəyişiklik” mövzusunda 2414.01 – “Mikrobiologiya” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya.

Dissertasiya işinin mövzusu ağ ciyərlərin bakterial və kandidobakterial etiologiyalı xronik obstruktiv xəstəliyinin patogenezi barədə daha ətraflı təsəvvür əldə etmək və onun terapiyasını təkmilləşdirmək üçün xəstəliyin kəskinləşməsi zamanı qeyri-spesifik immunitetin xüsusiyyətlərinin öyrənilməsinə həsr olunmuşdur. Tədqiqatlar nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, Azərbaycan ərazisində Qrammüsbət bakterial mikrobiota arasında xəstəliyin kəskinləşməsini ən çox S.aureus, S.pneumonia, Qrammənfi bakteriaylar arasında isə H.influensae, B.catarrhalis və E.coli törədir. Göbələk assosiasiyaları arasında ən çox C.albicans aşkar edilir. Qeyri-spesifik immunitet reaksiyasının xarakteri xəstəliyin etioloji amilləri ilə bağlıdır. Qrammüsbət mikroorqanizmlərin törətdiyi infeksiyalarda neytrofillərin C.albicans –a qarşı faqositar və killinq aktivliyi Qrammənfi bakteriyaların törətdiyi monoinfeksiyalara nisbətən daha aşağıdır. Qarışıq kandidobakterial infeksiyalarda bakterial monoinfeksiyalara nisbətən faqositlərin funksional aktivliyinin azalması müşahidə edilir. Alınan məlumatlar təcili antimikrob terapiyanın təyini zamanı mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Tədqiqatın nəticələrindən Azərbaycan Tibb Universitetinin mikrobiologiya və immunologiya kafedrasının tədris prosesində, həmçinin müalicə və diaqnostika müəssisələrinin praktik işində istifadə edilə bilər.

7. Turan İbrahim qızı Axundova tərəfindən “Lyambliozla birlikdə rast gələn viruslu B hepatitinin epidemioloji xüsusiyyətləri və klinik-laborator diaqnostikası” mövzusunda 3202.01 – “Epidemiologiya” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya.

Dissertasiya işinin mövzusu Azərbaycan Respublikasının Qazax rayonunda xəstələrdə lyamblioz fonunda viruslu B hepatitinin gedişinin epidemioloji və klinik –laborator qanunauyğunluqlarının öyrənilməsinə həsr olunmuşdur. İlk dəfə olaraq viruslu B hepatitinin inkişafında lyamblioz invaziyasının rolu qiymətləndirilmiş, risk amilləri müəyyən edilmişdir. Aparılan tədqiqatlar nəticəsində viruslu B hepatitinin klinik-laborator  və differensial-diaqnostik əhəmiyyət kəsb edən əlamətləri aşkar edilmişdir.

İlk dəfə olaraq lyambliozla birlikdə rast gələn viruslu B hepatitinin epidemioloji diaqnostikasının alqoritmi işlənib hazırlanmış, profilaktik və əksepidemik tədbirlər sxemi optimallaşdırılmışdır. Hazlrkı tədqiqat işi sayəsində həm parazitar xəstəliyin aşkar edilməsi, həm də xronik viruslu B hepatitinin mümkün ağırlaşmalarının profilaktikası məqsədilə bu cür hepatiti olan xəstələrin lyamblioza görə müayinə edilməsi zərurəti müəyyənləşdirilmişdir.

Tədqiqatın materiallarından həm mövcud differensial-diaqnostik alqoritmlərin təkmilləşdirilməsi, həm də özündə klinik, laborator, immunoloji məlumatlar kompleksini birləşdirən yeni strategiyaların işlənib hazırlanması zamanı, eyni zamanda klinik-diaqnostik laboratoriyaların praktik fəaliyyətində istifadə edilə bilər.

Elmlər doktoru  elmi  dərəcəsi almaq  üçün  təqdim edilən dissertasiyalara  baxılması haqqında məlumatlar:

İxtisasın şifri
İxtisasın şifri
İxtisasın şifri
İxtisasın şifri
2414.01
3202.01
3240.01
3212.01
Elm sahəsi
Elm sahəsi
Elm sahəsi
Elm sahəsi
Elm sahəsi
Elm sahəsi
Elm sahəsi
Elm sahəsi
tibb
-
tibb
-
tibb
-
tibb
-
İddiaçıların ərəzələri əsasında baxılmadan saxlanılan işlər
-
-
-
-
-
-
-
-
Müdafiənin nəticələrinə görə müsbət qərar qəbul edilənlər
-
-
-
-
1/0
-
1/0
-
O cümlədən başqa təşkilatlardan
-
-
-
-
-
-
1/0
-
Müdafiənin nəticələrinə görə mənfi qərar qəbul edilənlər
-
-
-
-
-
-
-
-
O cümlədən başqa təşkilatlardan
-
-
-
-
-
-
-
-
Əlavə rəylər verilmişdir
-
-
-
-
-
-
-
-
1 yanvar 2019-cu il üçün baxılmamış qalanlar
-
-
-
-
-
-
-
Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilən dissertasiyalara baxılması haqqında məlumatlar:
İxtisasın şifri
İxtisasın şifri
İxtisasın şifri
2414.01
3202.01
3240.01
Elm sahəsi
Elm sahəsi
Elm sahəsi
Elm sahəsi
Elm sahəsi
Elm sahəsi
tibb
tibb
-
tibb
-
İddiaçıların ərəzələri əsasında baxılmadan saxlanılan işlər
-
-
-
-
-
-
Müdafiənin nəticələrinə görə müsbət qərar qəbul edilənlər
2/0
-
3/0
-
-
-
O cümlədən başqa təşkilatlardan
-
-
1/0
-
-
-
Müdafiənin nəticələrinə görə mənfi qərar qəbul edilənlər
-
-
-
-
-
-
O cümlədən başqa təşkilatlardan
-
-
-
-
-
-
Əlavə rəylər verilmişdir
-
-
-
-
-
-

1 yanvar 2019-cu il üçün baxılmamış qalanlar
-
-
-
-
-

AZƏRBAYCAN TİBB UNİVERSİTETİ NƏZDİNDƏ
FƏALİYYƏT GÖSTƏRƏN D.03.015 DİSSERTASİYA ŞURASININ
 

H E S A B A T I

 

Azərbaycan tibb universiteti nəzdində D.03.015 dissertasiya şurası Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının 13 mart 2017-ci il tarıxli 68 №-li əmri ilə təsdiq edilmişdir.
Dissertasiya şurasına müdafiə üçün aşağıdakı ixtisaslar üzrə dissertasiyaların qəbuluna icazə verilmişdir:
     3223.01 –  «Sinir xəstəlikləri» tibb elmləri üzrə;
     3211.01 –  «Psixiatriya» tibb elmləri üzrə;

     3217.01 – «Otorinolarinqologiya» tibb elmləri üzrə;

     3226.01 – «Stomatologiya» tibb elmləri üzrə.

 

2018-cı il ərzində D.03.015 dissertasiya şurası 28 iclas keçirmişdir, onlardan 11 iclasda dissertasiya müdafiə edilmişdir (onlardan 1-i tibb üzrə elmlər doktoru, qalan 10-u isə tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün olmuşdur), keçirilən digər 17 iclasda müxtəlif təşkilati məsələlər müzakirə edilmişdir.
Şuranın iclaslarında təmsil olunan ixtisasların üzvləri əksər hallarda iştirak etmişlər.
Hesabat dövründə (2018-cı il ərzində) Şuranın baxdığı dissertasiyaların təhlili:
 

3.1. Rüfət Akif oğlu Hüseynlinin tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi dissertasiyası 3226.01–«Stomatologiya» ixtisasına aid olub, «Dental implantasiyada tətbiq edilən cərrahi şablonun hazırlanma üsulunun təkmilləşdirilməsi» adlanır. Dissertasiyanın müdafiəsi  16 yanvar 2018-ci ildə keçirilib. Tədqiqat zamanı müayinə edilən 200 nəfər xəstədə ikiölçülü və üçölçülü rentgenoloji müayinə üsullarının informativliyini müqayisə edərkən hər bir halda kompüter tomoqrafiyasının üstünlüyü aşkar edilmişdir.

Barium-sulfat üsulu ilə hazırlanmış cərrahi şablonlardan istifadə etməklə eksperimentdə qoyun  çənələri üzərində implant və sümüyün müxtəlif nöqtələrində ölçmələr zamanı alınan orta məsafələrin fərqin modulunun, preop və postop tomoqrafik görüntülərdə, postop tomoqrafik görüntü və sümük fraqmentindəki, eləcə də preop tomoqrafik görüntü və sümük fraqmentində ölçmələr zamanı planlamada icazə verilən 48,5% halda icazə verilən {-1 mm; 1 mm} aralığına daxil olmasına baxmayaraq, 51,5% halda aparılan implantasiya əməliyyatları bu göstəricilərdən bir və ya bir neçə istiqamətdə xeyli məsafədə kənara çıxmalar aşkar edilmişdir və {-4,50 mm;4,60 mm} aralığında nəticələr alınmışdır.Bu üsulda müşahidə edilən kənara çıxmalar tədqiqat aparılan 3 üsulun içərisində ən kəskin kənara çıxma kimi qiymətləndirilir.

Marker üsulu ilə hazırlanmış cərrahi şablonlardan istifadə zamanı ayrı-ayrı implantlar üçün preop tomoqrafik və sümük kəsikləri üzərində aparılan ölçmələrin arasındakı fərqlər 42,8% halda icazə verilən {-1mm; 1mm} fərq aralığına daxil olmuş, 57,2% halda isə ən azı 1 istiqamətdə, bəzən də daha çox göstəricidə icazə verilən fərq aralığından kəskin kənara çıxmış və {-3,44 mm; 3,15 mm} aralığında nəticələr alınmışdır.

Optik skaner üsulu ilə hazırlanmış cərrahi şablonlardan istifadə zamanı ayrı-ayrı implantlar üçün preop tomoqrafik və sümük kəsikləri üzərində aparılan ölçmələrin arasındakı fərqlər də preop və postop tomoqrafik ölçmələrdə olduğu kimi, müqayisə edilən 35 implantdan cəmi 3-də, yəni 8,6%-də icazə verilən {-1mm; mm} fərq aralığını cüzi keçmiş, yerdə qalan 32 halda, yəni 91,4%-də 0-ra yaxın bir rəqəmlər olmaqla, icazə verilən {-1mm; mm} aralığına daxil olmuşdur.

Optik skaner üsulu ilə hazırlanmış cərrahi şablonun səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi, başqa sözlə, implantların dəqiq yerləşdirilməsinin əvvəlcədən planlamaya uyğun olub-olmamasının qiymətləndirilməsi üçün xəstələrdə implantların yerləşdirildiyi yer və onların istiqaməti üçölçülü rentgen diaqnostikası ilə analiz edilərkən əldə etdiyimiz məlumatların statistik işləmələrindən və dürüstlüyünün təyin edilməsindən sonra riyazi üsullarla hesablamalar sübut edir ki, optik üsulla hazırlanmış cərrahi şablonlardan istifadə edilməsi implantların dəqiq yerləşdirilməsini təmin etməklə, implantın əvvəldən düşünülmüş yerinin və istiqamətinin klinik şəraitə dəqiq ötürülməsini tam təmin edir. Tədqiqat zamanı əldə olunan nəticələr Azərbaycan Tibb Universitetinin Ortopedik Stomatologiya kafedrasının tədris və müalicə işinə, eləcə də “Mirvari Diş” özəl stomatoloji klinikasının praktik fəaliyyətinə tətbiq edilmişdir.

3.2. Adilə Mahir qızı Məmmədovanın tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi dissertasiyası 3226.01– «Stomatologiya» ixtisasına aid olub, «Residivləşən herpetik stomatitlərin diaqnostika və müalicə metodlarının təkmilləşdirilməsi» adlanır. Dissertasiyanın müdafiəsi  16 yanvar 2018-ci ildə keçirilib. Elmi işin yerinə yetirilməsində ağız boşluğu selikli qişasının digər xəstəlikləri arasında xronik residivləşən herpetik stomatitlərin tezliyini aşkarlanmışdır;

-       aparılmış klinik müşahidələr və laborator tədqiqatlar nəticəsində residivləşən herpetik stomatitlərin informativ diaqnostik testləri müəyyən edilmişdir;

-       tədqiqatın nəticələrini tətbiq etməklə klinikada herpetik stomatitlərin daha dərin diaqnostikasını aparmaq imkanı yaranır;

-       tədqiqatın nəticələrinə əsasən xronik residivləşən herpetik stomatitlərin patogenetik əsaslandırılmiş müalicə sxemi tərtib olunmuş və praktikada tətbiq edilmişdir. Ağız boşluğu selikli qişası xəstəlikləri ilə klinikaya müraciət etmiş 500, arxiv materialı kimi 1500 xəstəlik tarixiin araşdırılması nəticəsində məlum olmuşdur ki, residivləşən herpetik stomatitlər ağız boşluğu selikli qişasının digər patologiyaları içərisində 12,1% hallarda müşahidə olunur. Residivləşən herpetik stomatit ağız selikli qişasındaherpetik səpkilər şəklində təzahür edərək ağız boşluğunun bütün nahiyyələrində lokalizasiya edir. Herpetik stomatitlərin ümumi strukturunda ağır gedişli formalar çoxluq təşkil etmişdir. Orta-ağır dərəcəli gedişə malik olan herpetik stomatitlərin gedişi uzunmüddətli olmaqla yanaşı, residivlər də tez-tez təkrarlanır. Lavomaks preparatı və stimulə edilmiş autolimfositlərin müştərək tətbiqindən sonra ağız suyunda iltihabi sitokinlər olan İL-1β 1,2 dəfə, İL-2 1,7 dəfə azalır, γ-İFN isə 3,1 dəfə artır. Lavomaks preparatı və stimulə edilmiş autolimfositlərin müştərək tətbiqi zamanı ağız suyunun zülal tərkibində normallaşma müşahidə olunur. Bu zaman iltihabi zülalların (ümumi zülal, qlobulin) miqdarı azalır, “əks” zülalın (transferrin) miqdarı isə 1,6 dəfə artır. Lavomaks preparatı və stimulə edilmiş autolimfositlərin müştərək tətbiqi yüksək klinik effektivliyə malikdir. Bu müalicə sxemi xəstəliyin residivlərini 1,2 dəfə azaltmağa imkan verir. Xəstəliyin kompleks müalicəsində residivləşən herpetik stomatitlərin strukturunda orta və ağır formalar üstünlük təşkil etməsi nəzərə alınmalıdır.Herpesli xəstələrlə işləyərkən stomatoloqlar bilməlidirlər ki, stomatoloji proseduralar (dişlərin müalicəsi, sanasiya və s.) remissiya mərhələsində aparılmalı və provokasiya edici amillərdən sığortalanmalıdırlar.

Ağız boşluğu selikli qişası xəstəlikləri sahəsində çalışan stomatoloqlar nəzərə almalıdırlar ki, residivləşən herpetik stomatitlərin ağırlıq dərəcəsinin qiymətləndirilməsi, müalicə dinamikasının nəzarəti üçün İL-1β, İL-2, γ-İFN və zülal spektrinin göstəriciləri daha informativdir. Residivləşən herpetik stomatitlərin yüngül ağırlıq dərəcəsində stimulə olunmuş autolimfositlərlə yerli immunokorreksiya gündə 2 prosedur olmaqla, həftə ərzində 2 dəfə (1 həftə), orta-ağır dərəcəsində isə gündə 3 prosedur olmaqla həftə ərzində 3 dəfə həyata keçirilməsi tövsiyə olunur.

3.3. Şəhla Yaqub qızı Məlikovanın tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi dissertasiyası 3223.01. – «Sinir  xəstəlikləri» ixtisasına aid olub,   «Эпилепсия у беременных: течение, лечение и исходы» adlanır. Dissertasiyanın müdafiəsi 15.03. 2018-ci ildə keçirilib.

İlk dəfə olaraq Azərbaycanda hamiləlik zamanı epilepsiyanın formasından, baş bey­nin struktur dəyişikliklərinin omasından asılı olaraq xəstəliyin gedişi, klinik xüsusiy­yətləri, tutmaların tezliyi öyrənilmiş, epilepsiya əleyhinə  müalicənin effektivliyi qiymət­ləndirilmiş, hamiləlik zamanı baş verən fəsadlar müəyyən edilmişdir, epilepsiyalı qadın­lardan doğulan uşaqların 2-3 il müddətində psixomotor müşahidəsinin katamnestik nəticələri göstərilmişdir.

Neyrofizioloji (elektroensefaloqrafiya (EEQ)), neyrovizual (kompyuter və maqnit-rezonans tomoqrafiyası), ultrasəs müayinə metodlarından istifadə etməklə 105 epilepsiyalı qadında aparılmış kompleks klinik-nevroloji tədqiqat, həmçinin hamiləliyin, doğuşun və doğulan uşaqların vəziyyətinin öyrənilməsi, hamiləlik zamanı epilepsiyanın gedişinin xüsusiyyətlərini (hamiləlikdən öncə və hamiləlik zamanı tutmaların tezliiyi, tutmaların tezliyinin epilepsiyanın formasından, EEQ-da olan dəyişikliklərdən və epilepsiya əlehyinə müalicəyə düzgün riayət edilməsindən) təyin etməyə  imkan vermişdir. Hamiləlik zamanı idiopatik generalizə olunmuş epilepsiyanın (İGE) daha xoş gedişə malik olduğu aşkar edilmişdir: İGE zamanı tutmalar 32 xəstədən 5-də (15,6±6,4%), fokal epilepsiyası zamanı isə 62 xəstədən  22-də (35,5±6,1%) tezləşmişdir, p=0,0438; EEQ-da epileptiform dəyişikliklər olduqda tutmalar 22 (33,3±5,8%) xəstədə, olmadıqda – 5 (17,9±7,2%) xəstədə tezləşmişdir, р<0,05.  Hamiləlik dövründə qusmanın və doğuşun cərrahi yolla icra olunmasının  epilepsiyalı qadınlarda nəzarət qrupla müqayisədə əhəmiyyətli fərqi aşkar edilmişdir. Epilepsiyalı qadınlarda bu göstəricilər müvafiq olaraq 71 xəstə (67,6±4,6%) və 64 xəstə (66,7±4,8%),  nəzarət qrupda – 10 (21,3±6,0%) və  12 (25,5±6,4%) qadın olmuşdur, р<0,001.

Epilepsiyalı analarda praktik sağlam yenidoğulmuşların sayı doğuşun cərrahi yolla müqayisədə təbii yolla icra olunması zamanı əhəmiyyətli yüksəkdir – 32 xəstədən 26-da (81,3±6,9%) və 66 xəstədən 38-də (57,6±6,1%) müvafiq olaraq, р<0,05. İnkişaf qüsurları 98 yenidoğul­muşun operativ yolla doğulan 2-də (2,0±1,4%) aşkar olunmuşdur: birində onikibarmaq bağırsağın stenozu, digərində – Fallo tetradası. Epilepsiyalı qadınlarda və sağlam populyasiyada doğulan uşaqların psixofiziki inkişafında əhəmiyyətli fərq müəyyən edilməmişdir.

 Məlum olmuşdur ki, rejimin pozulması (müalicə qaydalarına riayət edilməməsi, yuxu deprivasiyası və s.) hamilə qadınların əksəriy­yətində tutmaların tezləşməsinə səbəb olmuşdur (90±6,7%,p<0,001);  iki epilepsiyalı qadında (1,9±1,3%) qeyri-adekvat müalicə və epilepsiya əleyhinə preparatının düzgün seçilməməsi nəticəsində epileptik status baş vermişdir. Tutmaların ən effektiv nəzarətinə valproy turşusu, levetirasetam və benzobarbital preparatlarının istifadəsi zamanı nail olunmuşdur.

Epilepsiyalı qadınlarda hamiləliyin planlaşdırılması, vaxtında aparılan hamiləlikönü hazırlıq, adekvat seçilmiş epilepsiya əleyhinə preparat xəstəliyin gedişinin yaxşılaşmasına və fəsadların inkişaf riskini azaltmağa imkan verəcək.

3.4. Alı Ramazan oğlu Əliyevin tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi dissertasiyası 3226.01–«Stomatologiya» ixtisasına aid olub,     «Ambulator  stomatoloji praktikada  xəstələrdə  baş  verən təşviş-qorxu  pozuntularinin növləri,  fəsadlari  və  onlarin  korreksiya  üsullari» adlanır. Dissertasiyanın müdafiəsi  15 mart 2018-ci ildə keçirilib.

Ambulator qəbulda (ciddi uçot və nəzarət üçün nəzərdə tutulmayan)  parodont toxumasının iltihab xəstəlikləri ilə təşviş-qorxu pozuntuları olan xəstərlərdə sedativ preparat və anksiolitik- hidroksizin (Ataraks) tətbiqinin effektivliyinin təhlili aparılmışdır.  Aşağı səviyyəli təşvişə (Spilberq Xanin şkalası üzrə) malik olan xəstələrə sedativ preparatları istifadə etmək tövsiyə olunur, orta və yüksək təşviş səviyyəsi  olan xəstələrə anksiolitik-Ataraksın qəbulu tövsiyə edilir. İmmundefisit vəziyyətlərdə orta və yüksək təşviş səviyyəsi ilə ağır dərəcəli gingivit yanaşı olan xəstələrə anksiolitik (Ataraks) ilə kombi­nasiyada immunmodulyator Likopidin istifadə edilməsinin məqsədə­uyğunluğu göstərilmişdir. Aparılan tədqiqatlardan  məlum olmuşdur ki, xəstələrdə ambulator stomatoloji müalicəyə başlamazdan əvvəl təşviş-qorxu pozuntuların korrekiyasının aparılması, eləcə də təşviş səviyyəsindən asılı olaraq farmakosedasiyanın differensasiya olunmuş seçiminin aparıl­masına tələbat vardır. Tədqiqatın nəticələrinin praktikaya tətbiq edilməsi təşviş-qorxu pozuntularının korreksiyasının effektivliyini artırmağa, parodont toxumalarının iltihabi xəstəlikləri olan xəstələrdə premidikasiya prosesində antisepetiklərin dozasını azaltmağa və göstərilən stomatoloji xidmətin keyfiyyətinin yüksəltməyə  imkan verir. Aşkar edilmişdir ki, ambulator stomatoloji qəbulda təşviş-qorxu pozuntuları (Spilberqer-Xanin şkalası üzrə) olan 83,5% xəstələrdə parodont toxumalarının iltihabi xəstəlikləri  aşkar edilir. Təşviş-qorxu pozuntularının aşağı səviyəsi 46,3%, orta 29,95% və yüksək 26,3% müəyyən edilmişdir. Reaktiv təşvişin səviyyəsi şəxsiyyət təşvişinin səviyyəsinə nisbətn 1,1-1,3 dəfə yüksək olmuşdur. Təşviş-qorxu pozuntuları ilə yanaşı parodont toxumalarında iltihabi xəstəliklər olan xəstələrin qarışıq ağız suyunda kotizolun səviyyəsi 1,2-1,4 dəfə yüksək olmuş (р<0,05) və reaktiv təşviş ilə müsbət korrelyasiya əlaqəsi təyin edilir. Qeyd edilmişdir ki, aşağı RT səviyyəsi (Spilberq-Xanin şkalası üzrə) və yüngül dərəcəli gingivit olan xəstələrin müalicə kompleksınə psixotrop vasitələrin daxil edilməsi parondont toxumalarının vəziyyətinə daha effektiv təsir göstərir (Ulitovski indeksi 1,3 dəfə yüksək olmuşdur), bazis terapiya ilə müqayisədə reaktiv təşviş 14,2%, qarışıq ağız suyunda kortizol 12,1% aşağı düşmüşdür. Müəyyən edilmişdir ki, orta təşviş səviyyəsi və orta ağırlıq dərəcəli gingivit olan xəstələrin kompleks müalicəsində anksiolitik Ataraksın tətbiq edilməsi və premidikasiyanın aparılması bazis terapiyaya nisbətən  salivasiyanın aşağı salınmasına, qusma refleksinin aradan qaldırılmasıma və parodont toxumalarında iltihabi prosesin (Ulitkovski indeksinin 2,3 dəfə artması) aşağı düşməsinə, psixosomatik vəziyyətin yaxşılaşmasına, reaktiv təşvişi (1,2 dəfə) və şəxsiyyət təşvişi (1,4 dəfə) ballarının aşağı düşməsinə, kortizolun 1,2 dəfə aşağı düşməsinə səbəb olur. Həmçinin yüksək təşviş səviyyəsi olan xəstələrdə ağır gingivit zamanı qarışıq ağız suyunda zülalların dəyişməsində qanunauyğunluqlar aşkar edilmişdir (ümumi zülalın 1,4 dəfə, albumin və qlobulinlərin 1,5 dəfə artmas), İL1β-in  22%, İL-2-in 43,7% artması, İFN-γ-in 32% azalması qeydə alınmışdır. Anksiolitik preaparat olan Ataraks və immunkorrektor Likopid ilə kompleks müalicənin tərkibinin artırılması qarışıq ağız suyunun biokimyəvi və immunoloji göstəricilərinin normallaşmasına gətirib çıxarır. Tədqiqat işinin nəticələri Ə.Əliyev adına AzDHTİ-nun stomatologiya və üz-çənə cərrahiyyəsi kafed­rasının tədris proqramında, Akademik M.A.Mir-Qasımov adına Respublika Klinik Xəstəxanasının Üz-çənə cərrahiyyəsi və Nevrologiya şöbələrində və Kliniki Tibbi Mərkəzdə (1 saylı Klinik Xəstəxananın) Stomatologiya və Nevrologiya şöbələrində tətbiq edilir. 

3.5. Musayeva Hanife Hamdi qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün rəsmi müdafiəyə təqdim etdiyi dissertasiyası 3226.01 - "Stomatologiya" ixtisasına aid olub, “Diş sırası qusurlarının implantasiya üsulu ilə müalicəsi zamanı iltihabi ağırlaşmaların profilaktikasının təkmilləşdirilməsi” adlanır. Dissertasiyanın müdafiəsi 25 aprel  2018-ci ildə keçirilib.

İmplantüstü protezləmə aparılmış xəstələrin 45 nəfərində (22,5±2,95%) yuxarı çənənin diş sıralarının orta qüsuru rast gəlindiyi halda, aşağı çənədə orta qüsura 53 nəfərdə (26,5±3,12%) rast gəlinmişdir. Xəstələrin 10,0±2,12%-ndə yuxarı çənədə, 17,0±2,66%-ndə isə aşağı çənədə qüsurlar Kennediyə görə I sinif qusurlar olmuşdur. ²Qara zirə yağı²ndan istifadə etdiyimiz 13 nəfərlik qrupda müalicədən əvvəl diş ətində ağrının olması əlaməti 11 nəfərdə, (84,6±10,01%) təbii vasitənin tətbiqindən 3 ay sonra cəmi 2 nəfərdə  15,4±10,01% rast gəlinmişdir. Diş ətindən qanaxma hallarına ²Qara zirə yağı² preparatının tətbiqindən əvvəl 10 implantüstü protez tətbiq olunmuş xəstədə (76,9±11,69%), müalicənin 3-cü ayında cəmi 3 nəfərdə 23,1±11,69% rast gəlinmişdir. Ağız boşluğu, implantüstü ortopedik konstruksiyalar, diş ətləri və dişarası sahələri ²Qara zirə yağı² preparatı ilə işlənmiş 13 nəfərlik əsas qrupda təbii vasitənin tətbiqindən qabaq APİ indeksinin qruo üzrə bir nəfərə düşən orta göstəricisi 64,9±44% olmasına baxmayaraq, müalicənin artıq II həftəsində həmin göstərici 2 dəfəyə qədər aşağı düşməklə, 38,7±1,17% olmuşdur. Alınmış nəticələr ²Qara zirə yağı² preparatının implantüstü ortopedik konstruksiyaların qiqiyenik vəziyyətinə müsbət təsir etdiyini göstərmişdir. ²Qara zirə yağı² preparatının ağız boşluğuna gigiyenik aspektdən göstərdiyi müsbət təsirlər LOR və stomatoloji praktikada geniş istifadə olunan ənənəvi antiseptik xlorheksidin 0,02%-li məhluli ilə oxşardır. Tədqiqat zamanı əldə olunan nəticələr Azərbaycan Tibb Universitetinin Ortopedik Stomatologiya kafedrasının və digər stomatoloji kafedraların tədris və müalicə işində tətbiq edilmişdir.

3.6.  Qaragözova Könül Çingiz qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün rəsmi müdafiəyə təqdim etdiyi dissertasiya 3226.01 - "Stomatologiya"  ixtisasına aid olub, «Клинико-лабораторноеобоснованиевыбораметодалеченияхроническойстоматогеннойинфекцииисовершенствованиепрофилактическихмер» adlanır. Dissertasiyanın müdafiəsi 25 aprel 2018-ci ildə keçirilib. Xroniki stomatogen infeksiyali xəstələrdə gigiyenik motivasiya və mualicəyə komplayentlik dərəcəsi təyin olunmuşdur. Antibiotik və piobakteriofaq tətbiqi ilə  xronik stomatoqen infeksiyası kompleks mualicəsinin dinamikasında ağız boşluğunun mikroflorasının tərkibinin dəyişilməsinin analizi aparilmişdir. Xroniki stomatogen infeksiya antibiotik və piobakteriofaqla kompleks müalicə dinamikasında agız boşluğunda lokal immunitetin (sIgA) qöstəricilərinin dəyişilməsi təyin olunmuşdur. Xroniki stomatogen infeksiya antibiotik və piobakteriofaqla kompleks müalicə dinamikasında periferik qan qöstəricilərinin İL-1β,TNFα sitokinlər öyrənilmişdir. 

Xroniki stomatogen infeksiyalı xəstələrdə komplayentliyin öyrənilməsi və korreksiyasi məqsədəuyğun bilinmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, xronik stomatogen infeksiyalı xəstələrdə piobakteriofaqla  kompleks müalicə daha səmərəli olaraq iltihabı proseslərin erkən azalması ilə kliniki və immunolojı reabilitasiyasında dayanıqlı remissiya muşahidə olunur.Mikrofloranın tərkibinin, ağız suyunda sIgA  və periferik qanda İL-1β,TNFα göstəricilərinin dəyişilməsi aparılan mualicənin effektivliyini qiymətləndirməyə imkan verir. Müayinələrdə 80 nəfər 24-69 yaş (orta yaş 38,5±12,58) arası xronik stomatogen infeksiyalı xəstələr daxil edilmişdir. Xəstələrdə aşağıdakı  parametrlər  muəyyən edilmişdir : gigiyena indeksi OHI-S  (Green J.C., Vermilion J.R., 1964), papilyar-marginal alveolar indeksi - PMA (Rarma S., 1960), parodontal indeksi PI (Russel A., 1956), ağız suyunda sekretor immünglobulin A(sİgA), qanda  interkleykin-1beta (IL-1beta) və şiş nekrozu faktoru (TNF-alpfa). Parodontal ciblərin və diş  kanalların mikroflorasının təşkilinin kəmiyyəti və keyfiyyəti müalicədən əvvəl və sonrakı göstəriciləri dinamikada öyrənilmişdir. Komplayetlik 8 sualdan ibarət olan sorğu anketi ilə  aparılmışdır. Bu sualara aşağıdakılar daxil edilmişdir: xəstələrin ağız boşluğunun xəstəliklərinə munasibəti, ağız boşluğu gigiyenanin vəziyyəti, diş həkiminə  müraciəti, dərman qəbulu və onun özbaşına təxirə salması. Giymətləndirmə cavabı "yox" 1 bal, cavab "bəzən" – 2 bal, cavab "bəli” – 3 bal hesab edilmişdir. Komplayentliyin dərəcəsi ümumi hesabla müəyyən edilmişdir: 8-13 bal – aşağı,14-17 bal orta, 18-24 – yüksək bal kimi giymətləndirilmişdir. Mualicə usulu  ilə bağlı olaraq xəstələr 2 qrupa ayrılmışdır. Ağız boşlugunun  sanasiyası ilə birlikdə muqayisə  qrupu (40 xəstə) sistemli antibiotik müalicəsi alanlardı. Əsas grup (40 xəstə) ağız boşlugunun  sanasiyası ilə birlikdə sistemli antibiotik və yerli faqoterapiya istifadə edilən xəstələri «Пиобактериофаг комплексный жидкий» 10-20 ml dozada diş ətinə applikasiya, turunda şəklində parodontal diş ətinə,endodontik mualicədə diş kanalında istifadə edilmişdir. Tədqiqatlar müalicədən əvvəl, müalicədən 3 və 6 ay sonra aparılmışdır. Bu zaman müəyyən olunmuşdur ki, nəzarət qrupu ilə muqayisədə xronik stomatogen  infeksiyalı xəstələrdə  ağız boşlugunun  gigienası orta və müalicəyə  riayət isə  aşağı səviyyədədir. Xroniki stomatoqen infeksiyalı (11,3 ± 0,96 bal) xəstələrdə komplayentliyin ümumi balı 1.6 dəfə (p <0.05) nəzarət qrupu ilə  muqayisədə aşağı olmuşdur (18,5 ± 1,7 bal).    Xroniki stomatoqen infeksiyası olan xəstələrdə ümumi bal 9-16 bal  arasında, nəzarət qrupunda isə  ümumi bal 14-23 arasında olmuşdur. Təhlil göstərdi ki, xronik stomatogen infeksiya olan xəstələr arasında 16 bala bərabər olan ümumi hesab yalnız 2,5% -də qeyd edilmişdir. Xroniki stomatogen infeksiyalı xəstələrdə ağız boşluğunun gigiyenik vəziyyətinin aşağı olduğu, parodontitin  və diş əti iltihabının orta ağırlığı (PI 3,71 ± 0 58 3.86 ± 0.42 bal) (PMA 49,44 ± 9,66% və 45,7 ± 11,0%) muəyyən edilmişdir. Xroniki stomatoqen infeksiyalı xəstələrdə anaerob mikroflorasının dominant olması: Staphylococcus aureus (48,7%), Streptococcus haemolyticus (35,0%), Fusobacterium spp  (28,8%) və (50.0%) ilə Porphyromonas gingivalisin   rast gəlməsi təyin edilmişdir.

Müəyyən olunmuşdur ki, mualicə kompleksinə piobakteriofaqın  tətbiqi xronoki stomatogen infeksiyalı xəstələrdə patogen mikrofloranın azalması, secretor immunoqlobulinin artmasi və qanda sitokinlərin azalması ilə nəticələnir. Qeyd  etmək lazimdir ki,  alınan nəticələr  xəstələrdə kliniki və immunoloji reabilitasiyası ilə dayanıqlı remissiya ilə muşahidə olunmuşdur.

3.7. Mohammad Reza Massahi Xosrovşahinin tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün rəsmi müdafiəyə təqdim etdiyi dissertasiya 3226.01 - "Stomatologiya"  ixtisasına aid olub,  «Vita-95 və Noritake-dən hazırlanmış metalkeramika diş protezlərinin mexaniki dözümlülük dərəcələrinin müqayisəsi»  adlanır. Dissertasiyanın müdafiəsi 11 iyun  2018-ci ildə keçirilib.

Eksperimental tədqiqat nəticəsində Vita-95 və Noritake-dən hazırlanmış keramik üzlüklərin mexaniki dözümlülük dərəcəsi müqayisəli şəkildə öyrənilmişdir. Vita-95 və Noritake-dən hazırlanmış metal-keramik diş protezlərinin keramik üzlüyün qopması kimi fəsadlaşmasının tezliyi, topoqrafiyası və klinik xüsusiyyətləri öyrənilmiş, Vita-95 və Noritake-dən hazırlanmış metal-keramik protezlərin bişirilməsindən sonra, mina təbəqəsi çəkilməmişdən əvvəl, keramik kütlələrdə mikroçatların tezliyi, təklif edilən sadə, ekspress üsulla təyin edilmişdir.

Ortopedik müalicədən sonra xəstələrin ağız boşluğundakı metal-keramik diş protezlərinin örtüyündə qopmaların yaranmasına təsir edən amillər haqqında yeni məlumatlar əldə edilmişdir. Keramik üzlüklərin qopması ilə əlaqədar, protez yatağında istinad dişlərin və diş sıralarının alveolyar dəyişiklikləri, dişlərin yonulma qaydalarının qiymətləndirilməsi aparılmış və dişləmin forması  öyrənilmiş, fəsadlara uğramış metal-keramik diş protezlərinin reabilitasiya üsulları işlənib hazırlanmışdır.

Eksperimental tədqiqatların və klinik müayinələrinin nəticələri tədqiq edilən keramik materialın geniş stomatoloji praktikada istifadəsi barədə ətraflı məlumat verir. Keramik kütlə bişirildikdən sonra, çatlar təyin edildikdə, gələcək keramik örtüyün sınmaması üçün hansı əməliyyatların aparılması haqqında məlumat verilmişdir. Keramik üzlüklərin qopması ilə əlaqədar, onların laborator və ağız boşluğunda düz üsulla  reabilitasiya yolları göstərilmişdir. Eksperimental tədqiqatlar nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, Vita-95 stomatoloji keramikanın çatlara qarşı fiziki-mexaniki davamlılığı Noritake-dən hazırlanmış metal-keramik kütlədəki analoji göstəricidən  statistik dürüst olaraq yüksəkdir (müvafiq olaraq 1131,6 N və 769,1 N, p<0,05). Aşkar edilmişdir ki, müayinə olunmuş  xəstələrdə Noritake keramik materialının konstruksiyasından qopub düşmə tezliyi (7,6%) daha yüksəkdir. Keramikanın qopma topoqrafiyası aşağıdakı kimi olmuşdur: yuxarı çənənin mərkəzi kəsici dişlərin medial bucağında – 13,4±8,5%-də; yuxarı çənənin frontal dişlərin dodaq səthində – 18,5±8,2%-də; premolyarlar nahiyədə – 17,6±8,3%-də; aşağı çənədə molyar və premolyar dişlərin çeynəmə səthində  – 19,3±8,2%-də; yuxarı mərkəzi kəsici dişlərin kəsici kənarlarında – 14,4±8,5%-də. Qopma Noritake kütləsindən hazırlanmış 34 metal-keramik körpüyəbənzər protezlərdə və metal-keramik qapaqda 30 halda (53,8±6,2%) və Vita-95 materialından hazırlanmış 29 metal-keramik körpüyəbənzər protezdə və 26 metal-keramik qapaqda (46,2±6,7%) baş vermişdir.

Müəyyən edilmişdir ki, keramik opakı elektrovakuum sobasında bişirildikdən sonra opakın üzərində mikroçatların olmasını təklif etdiyimiz ekspress üsulla dəqiq təyin etmək mümkündür. Noritake-dən hazırlanmış üzlüklərin bişirilməsindən sonra onların kütləsində mikroçatların miqdarı 13,3%, Vita-95-dən hazırlanmış kütlədə isə 8,6% səviyyəsində aşkar edilmişdir. Keramik örtükdə qopmaların yaranmasına təsir edən amillərin tədqiqi göstərmişdir ki, onların ən çox sayı 3 və daha çox dişi əvəz edən diş protezlərində baş vermişdir (p=0,0067). Keramik örtüyün metal səviyyəsinə qədər destruksiyası metal-keramik diş protezlərinin dayaq dişlərinin qapaqlarının boyunətrafı sahəsinin örtüyündə qeydə alınmışdır (p=0,0001). Metal-keramik diş protezlərinin körpüyəbənzər konstruksiyasında da boyunətrafı nahiyə  keramik örtüyün daha güclü dağıdıcı proseslərinə məruz qalmışdır (p=0,0001). Həmçinin aşkar edilmişdir ki, Vita-95 və Noritake-dən hazırlanmış örtüklərin keramik səthlərində qopma olmadıqda, onların 1 ildən 15 ilə qədər işlənilməsi zamanı ağız boşluğunun mühitinə əhəmiyyətli təsir baş vermir (p>0,05).

Metal nümunələrin səthinin klinik qum şırnağı aparatı ilə abraziv işlənilməsi eyni bərabərlikdə və daha qabarıq mikrorelyefi formalaşdırır. Tədqiq edilən nümunələrin daha yüksək adheziv dözümlülük dərəcəsi almaz borla müqayisədə, toz şırnağı aparatının klinik tətbiqi zamanı əldə edilir (10,7%). Almaz borla işlənilmiş metal səthli eksperimental nümunələrin səthi ilə kompozision materialların biləşməsinin adheziv dözümlülüyü örtüyün qopması zamanı orta göstəricilərlə səciyyələnir (Vita-95 üçün 22,28±2,37 MPa, Noritake üçün 21,65±3,79 MPa), p˂0,05. Toz şırnağı aparatı ilə işlənildikdə, bu göstəricilər müvafiq olaraq 27,8±3,59 MPa və 26,01±2,61 MPa təşkil etmişdir,  p˂0,05. Hər iki üsulun birgə istifadəsi zamanı bu göstərici müvafiq olaraq  23,12±2,64 MPa və 22,09±3,62 MPa olmuşdur, p˂0,05.

3.8. İsmayılov Azər İsmayıl oğlunun  tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün rəsmi müdafiəyə təqdim etdiyi dissertasiya 3226.01 – "Stomatologiya"  ixtisasına aid olub, «Xroniki kolitlə assosiasiya olunmuş ağız selikli qişası xəstəliklərinin diaqnostika və müalicəsi»  adlanır.  Dissertasiyanın  müdafiəsi  11 iyun  2018-ci ildə keçirilib.

Ağız boşluğu selikli qişası xəstəlikləri ilə klinikaya müraciət etmiş 450, xronik kolitlitdən əziyyət çəkən 92 xəstənin, arxiv materialı kimi 900 xəstəlik tarixiin araşdırılması nəticəsində məlum olmuşdur ki, xronik kolitlər fonunda 27% hallarda ABSQ xəstəlikləri baş verir, bu xəstəliklər ağız boşluğunun bütün nahiyyələrində müşahidə edilməklə özünü kataral (28,6%), aftoz-herpetik (34,3%), xoralı-nekrotik stomatitlər (17,1%), müxtəlif formalı lixenoid reaksiyalar (20%) şəklindəözünü büruzə verir. Xroniki kolitlərlə assosiasiya olunmuş ağız selikli qişa xəstəlikləri endotoksikoz fonunda iltihabi sitokinlərin sintezinin yüksəlməsi (İL-1β-nın 1,4 dəfə, İL-2-nin 1,7-2,1 dəfə), γ-interferonun isə azalması (1,6-1,8 dəfə) baş verir ki, bu da iltihabi reaksiyaların immunoloji xarakterli olmasını göstərir. Xroniki kolitlərlə assosiasiya olunmuş stomatitlər zamanı endotoksikoz fonunda zədə nahiyyəsindən götürülmüş yaxmaların sitoloji profilində limfositoz, monositoz və neytrafilyoz müşahidə edilir. Neytrofillərin faqositoz aktivliyində autofloraya qarşı 1,5-1,7 dəfə zəifləmə (p<0,05), destruksiya olunmuş neytrofillərin 2-2,4 dəfə artması (p<0,05) baş verir. Tətbiq edilmiş kompleks müalicə sxemlərinin nəticələrini müqayisəli təhlili onların ənənəvi müalicə sxemlərindən effektivliyini sübut etmişdir. Belə ki, müalicədən sonra İL-1β müsbət dinamikası 22,9% (ənəvi müalicədə 13%), İL-2 müsbət dinamikası 40,4% (ənənəvi müalicədə 21,7%), γ-İFN müsbət dinamikası 30,9% (ənənəvi müalicədə 19,5%) olmuşdur. Təklif olunmuş və klinikada istifadə edilmiş müalicə sxemi ağız selikli qişasında iltihabi proseslərin zəifləməsinə səbəb olur ki, bu da özünü qeyri-spesifik rezistentlik faktorlarının 40,4% artmasında əks etdirir. Tədqiqatlar nəticəsində ağız selikli qişası xəstəliklərinin həzm aparatı patologiyaları ilə əlaqəsinin bir daha sübut olunması, adı çəkilən kontingentin müayinə və müalicəsində stomatoloq və qastroenteroloqun müştərək fəaliyyətini zəruri edir. Xroniki kolitlər fonunda baş verən stomatitlərin effektiv müalicəsi üçün ağız suyunda endotoksikoz markeri olan kiçik və orta molekulyar kütləli maddələrin səviyyəsinin təyin olunması vacibdir. Həzm sistemi patologiyaları ilə assosiasiya olunmuş və endotoksikoz fonunda inkişaf etmiş stomatitlərin müalicəsi zamanı sorbentlərin yerli və daxilə tətbiq olunması məqsədə uyğundur. Xroniki kolitlərlə assosiasiya olunmuş stomatitlərin kompleks müalicəsində təbii sorbentlərin daxilə (1 ay müddətində, gündə 2 dəfə, hər dəfə 1 həb) və yerli (10 gün ərzində, gündə 2 dəfə zədə nahiyyəsinə sorbent tərkibli məlhəmin applikasiyası) istifadəsi daha qısa müddət ərzində xəstəliyin remissiyasına nail olmağa və xəstələrin 82%-də 3 ay müddətində, 63%-də isə 6 ay müddətində remissiyanın davam etməsinə imkan verir.

3.9. Əhmədbəyli Ramiz Mürsəl oğlunun  tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün rəsmi müdafiəyə təqdim etdiyi dissertasiya 3226.01 - "Stomatologiya"  ixtisasına aid olub,  «Системная профилактика кариеса зубов в условиях фторид-йоддефицита»  adlanır.  Dissertasiyanın  müdafiəsi  16 noyabr  2018-ci ildə keçirilib.

İlk dəfə olaraq Azərbaycanın flüor-yod çatışmazlığı şəraitində yaşayan məktəbyaşlı uşaqlarda flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duzun (300,0±50,0 mqF/kq, 40,0±10,0 mqI/kq) əsas yerli kariyesə rezistentlik amillərinə  (salivasiya sürəti, qarışıq ağız suyunun suvaşqanlığı, ağız suyunun minerallaşdırıcı potensialı, kalsium, fosfor, flüor və yodun miqdarı, kalsium və fosfor üzrə minanın həll olunması, minanın rezistentliyi, minanın reminerallaşma sürəti, minanın və diş dentininin mikrosərtliyi, müvəqqəti dişlərin minasının və dentinin makro- və mikroelement tərkibi) təsiri qiymətləndirilmişdir. Bundan əlavə, ilk dəfə olaraq, flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duz qəbulunun yerli immunitetin vəziyyətinə və ağız boşluğunun qeyri-spesifik rezistentlik amillərinə təsiri öyrənilmişdir.

İlk dəfə olaraq Azərbaycanın flüor-yod çatışmazlığı şəraitində yaşayan məktəblilərin orqanizmində flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duz qəbulunun (300,0±50,0 mqF/kq, 40,0±10,0 mqI/kq) flüor və yod metabolizminə təsiri öyrənilmişdir.

İlk dəfə olaraq yerli istehsal olan flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duzun kariyesprofilaktik təsirinin klinik və iqtisadi effektivliyi qiymətləndirilmişdir.

Flüorla yodun birgə biogeokimyəvi çatışmazlığı şəraitində yaşayan  məktəbyaşlı uşaqlarda diş kariesinin kütləvi birincili profilaktikasının effektiv vasitəsi işlənib hazırlanmış və aprobasiya edilmişdir.

Flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duzun istifadəsi ilə aparılan diş kariesinin profilaktikası proqramının tətbiqi diş kariesi ilə xəstələnməni əhəmiyyətli dərəcədə azaltmağa və yod çatışmazlığı problemini həll etməyə imkan verir.

Flüoridin və yodun biogeokimyəvi çatışmazlığı şəraitində yaşayan əhalidə diş kariesinin profilaktikası proqramının həyata keçirilməsi məqsədilə flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duzun (300,0±50,0 mqF/kq, 40,0±10,0 mqI/kq) istehsalı yaradılmış və satış şəbəkəsinə verilməsi təşkil edilmişdir.

Alınmış nəticələr məktəbyaşlı uşaq əhalisində kariesin intensivliyinin reduksiyasından (azalmasından) və stomatoloji xidmətin ödənilməsinə lazım olan pul vəsaitlərinin müvafiq qənaitindən ibarət iqtisadi effektini sübut etmişdir. Dissertasiya işinin ən mühüm elmi nəticələri bunlardan ibarətdir.

1. 6-15 yaşda olan məktəbli uşaqlarda flüorid-yod çatışmazlığı şəraitində formalaşan daimi dişlərin kariesinin yayılması 28,9±3,7 – 95,0±2,2%, daimi dişlərin kariesinin intensivliyi – 0,62±0,091 – 5,93±0,305 diş təşkil edir. 12 yaşlıların qrupunda (məktəbyaşlı uşaqlarda diş kariesi ilə xəstələnmənin qiymətləndirilməsi üçün əsas qrup) daimi dişlərin kariesinin yayılması 84,5±2,2%, kariesin intensivliyi – 3,51±0,172 diş təşkil edir. ÜST-ün meyarlarına görə, daimi dişlərin kariesinin intensivlik səviyyəsi orta kimi qiymətləndirilir (KPÇ 2,7-4,4 diş).

2. Flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duzda flüorun real miqdarı (2002-ci ildə – 140,3±5,86 mqF/kq, 2003-cü ildə – 280±6,48 mqF/kq, 2004-cü ildə – 298,9±3,14 mqF/kq)və pasportdakı miqdara uyğunluğu (300±50 mqF/kq) təyin edilmişdir.

Sidiklə flüoridin ekskresiyasına nəzarət uşaqların orqanizminə flüoridin günlük daxil olmasını təyin etməyə və onun profilaktikanın birinci ilində “çox aşağı” səviyyədə (0,510±0,062 mq/gün), ikinci (2,115±0,197 mq/gün) və üçüncü (2,175±0,162 mq/gün) illərində – “optimal” səviyyədə olmasını sübut etməyə imkan vermişdir.

ÜST-ün (1984) insan orqanizminə flüoridin daxil olmasının günlük səviyyəsinin sxeminə əsasən, tərkibində 300,0±50,0 mqF/kq flüorid olan flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duzun üçillik qəbulu FGQ flüoridlərin günlük qəbulunun 0,403±0,039 mq/gün-dən (çox aşağı səviyyə) 2,175±0,162 mq/gün-ə qədər (+1,772 mq/gün və ya 5,4 dəfə yüksəlmə – optimal səviyyə) artmasına səbəb olmuşdur. Rasionunda flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duz olmayan məktəblilərdə tədqiqatın sonunda FGQ göstəricisi 0,667±0,061 mq/gün (+0,264 mq və ya 1,66 dəfə yüksəlmə – “aşağı” səviyyə) təşkil etmişdir.

3. Həmçinin yodun real miqdarı (2002-ci ildə – 32,1±0,28 mqI/kq, 2003-cü ildə – 35,5±0,50 mqI/kq, 2004-cü ildə – 39,5±0,61 mqI/kq) və pasportdakı miqdara uyğunluğu (2002-ci ilin I-XII dövründə – 23,0±11,5 mqI/kq, 2003-cü ilin I-ci ayından –  40,0±10,0 mqI/kq) təyin edilmişdir.

Sidiklə yodun ekskresiyasına nəzarət məktəbyaşlı uşaqların (6 yaşdan 12 yaşa qədər) orqanizminə yodun günlük daxil olmasını, onun sidikdə miqdarını və ÜST, UNICEF (2001) tövsiyələrinə əsasən yod çatışmazlığının ağırlığının qiymətləndirmə meyarlarına və yoda günlük tələbata uyğunluğu təyin etməyə imkan vermişdir. Flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duzun üçillik qəbulu sidikdə yodun miqdarının 127,2±13,75 mkq/l-dən 154,8±2,04 mkq/l-ə qədər yüksəlməsinə (+27,6 mkq/l, və ya 1,22 dəfə yüksəlmə; sidikdə yodun miqdarının medianası 100-200 mkq/l – yod qəbulunun normal səviyyəsi), YGQ yodun günlük qəbulunun 104,1±21,05 mkq/gün-dən 127,8±19,75 mkq/gün-ə qədər yüksəlməsinə (+23,7 mkq/gün, və ya 1,23 dəfə yüksəlmə; ÜST-ə əsasən (2001) yoda günlük tələbat – 120 mkq/gün) səbəb olmuşdur.

4. Aşkar edilmişdir ki, kariesin profilaktikası proqramının həyata keçirilməsi nəticəsində, üç il ərzində flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duz qəbul edən uşaqların ağız suyunda  kalsiumun miqdarı 1,39 dəfə (p<0,001), fosforun miqdarı – 1,04 dəfə (fərqlər dürüst deyil), flüorun – 1,37 dəfə (p<0,001), yodun –  1,18 dəfə (p<0,01) artmışdır.

Müəyyən edilmişdir ki, üç il ərzində flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duzun qəbulu zamanı müvəqqəti dişlərin minasının həll olunması 38,6% azalmışdır, p<0,001, yəni onun turşuların təsirinə qarşı davamlılığı yüksəlmişdir.

Məktəbyaşlı uşaqların rasionuna üç il ərzində flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duzun daxil edilməsi ağız suyunun minerallaşdırıcı potensialının 26,5% yüksəlməsini şərtləndirir və minanın reminerallaşmasının 50,9% sürətləndirilməsinə gətirib çıxarır.

Kariyesprofilaktik tədbirlər ağız suyunun salivasiya sürətinin 1,20 dəfə (19,6%) artmasına (fərqlər dürüst deyil), ağız suyunun suvaşqanlığının 1,10 dəfə (9,52%) azalmasına (p<0,001) səbəb olur və hidrogen ionlarının qatılığını dəyişmir.

5. Flüoridin və yodun biogeokimyəvi çatışmazlığı şəratində formalaşan süd dişlərinin mina və dentinin mineral tərkibinin təhlili zamanı aşkar edilmişdir ki, qrup mənsubiyyətindən asılı olaraq, minada kalsiumun miqdarı 37,001±0,215 – 38,002±0,206 çəki %, fosforun miqdarı – 16,866±0,066 – 17,083±0,155 çəki %, Ca/R kəmiyyəti – 2,176±0,017 – 2,226±0,019, flüorun miqdarı – 0,6890±0,0306 – 0,7072±0,0161 çəki %, yodun miqdarı – 0,2873±0,0146 – 0,3388±0,0148 çəki % təşkil etmişdir. Kəsiçi dişlərin minasında mis və alüminiumun, xlorun daha yüksək miqdarı; molyarların minasında – silisiumun, alüminiumun, kükürdün, xromun, sinkin daha yüksək miqdarı və xromun – ən aşağı miqdarı aşkar edilmişdir. Dentinin mineral tərkibinin təhlilində aşkar edilmişdir ki, bütün diş qruplarının dentinində kalsiumun miqdarı eynidir və 32,859±0,209 – 33,444±0,258 çəki % təşkil edir. Qrup mənsubiyyətindən asılı olaraq fosforun miqdarı 14,506±0,118 – 15,388±0,167 çəki %, Ca/R kəmiyyəti – 2,178±0,031 – 2,289±0,020, flüorün miqdarı – 0,6019±0,0345 – 0,6219±0,0268 çəki %, yodun miqdarı –  0,0330±0,0051 – 0,0415±0,0110 çəki % təşkil etmişdir. Kəsici dişlərin dentinində natriumun daha yüksək miqdarı, xlorun, silisiumun, alüminiumun, kükürdün, sinkin, misin minimal miqdarı aşkar edilmişdir. Köpək dişlərin dentinində natriumun, xlorun, misin daha yüksək miqdarı, alüminiumun, kükürdün, xromun, sinkin minimal miqdarı aşkar edilmişdir. Molyarların dentinində silisiumun, alüminiumun, kükürdün, xromun, sinkin daha yüksək miqdarı, natriumun, misin minimal miqdarı aşkar edilmişdir. Mineral tərkibin təbəqələr üzrə öyrənilməsi ən yüksək minerallaşmanı minanın səthi təbəqəsində və dentinin orta təbəqəsində aşkar etmişdir.

Dişlərin qrupundan asılı olaraq, 36 ay ərzində flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duzun istifadəsi ilə aparılan kariyesprofilaktik tədbirlər minada kalsiumun miqdarının 37,504±0,072 – 38,617±0,186 çəki %-ə qədər, fosforun – 17,376±0,074 – 17,614±0,092 çəki %-ə qədər, flüorun – 1,1667±0,0264 – 1,4677±0,0721 çəki %-ə qədər, yodun –  0,5305±0,0207 – 0,5998±0,0244 çəki %-ə qədər dürüst artmasına səbəb olmuşdur.

Kariyesprofilaktik tədbirlər kəsici dişlərin minasında maqnezium (p<0,001), xrom (p<0,001) mikroelementlərin dürüst azalmasına və sinkin (p<0,001) dürüst artmasına; köpək dişlərin minasında – dəmirin (p<0,01), titanın (p<0,01), manqanın (p<0,01), maqneziumun (p<0,01), alüminiumun (p<0,001), xromun (p<0,001) dürüst azalmasına; molyarların minasında – maqneziumun (p<0,01), alüminiumun (p<0,01), sinkin (p<0,05) dürüst azalmasına və xromun (p<0,01), misin (p<0,01) dürüst artmasına səbəb olmuşdur.

Kariyesprofilaktik tədbirlər kəsici dişlərin minasında xlor, dəmir, titan, manqan, natrium, silisium, alüminium, kükürd, mis; köpək dişlərinin minasında – xlor, natrium, silisium, kükürd, sink, mis; molyarların minasında – xlor, dəmir, titan, manqan, natrium, silisium, kükürd  mikroelementlərin miqdarının dəyişməsinə səbəb olmamışdır.

Kariyesprofilaktik tədbirlər kəsici dişlərin dentinində xlor, titan, natrium, alüminium, mis; köpək dişlərinin dentinində – xlor, dəmir, titan, natrium, silisium; molyarların dentinində – xlor, dəmir, titan, natrium, silisium, kükürd, mis mikroelementlərin miqdarının dəyişməsinə səbəb olmamışdır.

36 ay ərzində flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duzun istifadəsi ilə kariyesprofilaktik tədbirlər dentində kalsium miqdarının 33,652±0,085 – 34,123±0,164 çəki %-ə qədər, fosfor miqdarının – 15,261±0,079 – 15,919±0,093 çəki %-ə qədər, flüor miqdarının – 1,1355±0,0396 – 1,3835±0,0453 çəki %-ə qədər, yod miqdarının – 0,1158±0,0062 – 0,12950±0,0056 çəki %-ə qədər dürüst artmasına səbəb olmuşdur.

Kariyesprofilaktik tədbirlər kəsici dişlərin dentinində maqnium (p<0,001), xrom (p<0,001) mikroelementlərinin dürüst azalmasına və dəmirin (p<0,01), manqanın (p<0,01), silisiumun (p<0,05), kükürdün (p<0,001), sinkin (p<0,001) dürüst artmasına səbəb olmuşdur.

6. Dişlərin qrupundan asılı olaraq, flüoridin və yodun biogeokimyəvi çatışmazlığı şəraitində formalaşan müvəqqəti dişlərin minasının mikrosərtliyi 143,1±1,69 – 159,3±1,99 kq; dentinin – 27,4±0,34 – 29,5±0,36 kq/mm2. /mm2 arasında dəyişir.

Sərt diş toxumasının ən yüksək mikrosərtliyinə köpək dişlər malikdir. Bütün qrupların minasının və dentinin ekvatordan yuxarı və ekvatordan aşağı mikrosərtliyi eynidir. Bütün diş qruplarında minanın mikrosərtliyinin ən yüksək səviyyəsi minanın səthi təbəqəsində, dentinin ən yüksək mikrosərtlik səviyyəsi orta təbəqədə müəyyən edilir.

Tərkibində flüorid (300±50 ppm F) və yod (40±10 ppm I) olan flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duzun uşaqlar tərəfindən 3 il ərzində qəbulu qrup mənsubiyyətindən asılı olaraq süd dişlərinin minasının mikrosərtlik səviyyəsinin 168,4±2,56 – 202,4±4,06-ə qədər (p<0,001) kq/mm2, dentinin – 31,5±0,65–32,9±0,36 kq/mm2-ə qədər (p<0,001). dürüst yüksəlməsinə səbəb olmuşdur.

36 ay ərzində aparılan kariyesprofilaktik tədbirlərin aparılması kəsici dişlərin minasının mikrosərtlik səviyyəsinin 1,17 dəfə (+24,7 kq/mm2), köpək dişlərin – 1,27 dəfə (+43,1 kq/mm2), molyarların – 1,18 dəfə (+25,3 kq/mm2); dentinin mikrosərtlik səviyyəsinin – kəsici dişlərdə – 1,13 dəfə (+3,7 kq/mm2), köpək dişlərinin – 1,12 dəfə (+3,4 kq/mm2), molyarların – 1,15 dəfə (+4,1 kq/mm2) yüksəlməsinə səbəb olmuşdur.

7. Daimi dişlərin minasının turşu bioptatında kalsium və fosfor miqdarının dəyişilməsi ilə şərtləndirilmiş flüor-yod kinetikasının öyrənilməsi əsasında bu makroelementlərin minada kumulyasiyasının dinamik dəyişiklikləri təsdiq edilmişdir.

Üç il ərzində flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duz qəbul edən uşaqların minasının turşu bioptatına çıxan kalsiumun səviyyəsi 1,61 dəfə, fosforun – 1,39 dəfə artmışdır; qəbul etməyən uşaqlarda – çıxan kalsiumun səviyyəsi 1,22 dəfə, fosforun – 1,21 dəfə yüksəlmişdir. Faiz nisbətində rasionunda flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duz olan uşaqlarda turşu bioptatına çıxan kalsiumun səviyyəsi 131,3%, fosforun səviyyəsi – 114,5% çox olmuşdur.

8. Müəyyən edilmişdir ki, uşaqlar tərəfindən üç il ərzində flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duzun qəbulu yerli immunitetin yüksəlməsinə səbəb olur: kariesin profilaktikası proqramı S-IgA-nın daha böyük səpələnməsinə – 1,07 dəfə və 6,67% qədər (fərqlər dürüst deyil), IgA-nın 1,41 dəfə və ya 40,5% qədər (p<0,001), IgM-nın – 1,65 dəfə və ya 64,7% qədər, IgG-nın – 1,22 dəfə və ya 22,2% (p<0,01) səbəb olmuşdur.

Məktəbyaşlı uşaqların rasionuna 3 il ərzində flüorlaşdırılmış və yodlaşdırılmış duzun daxil edilməsi ağız boşluğunun qeyri-spesifik rezistentliyini yüksəldir, bu da ağız suyunun lizosiminin aktivlik səviyyəsinin 1,14 dəfə və ya 13,8% qədər (p<0,01) artmasında özünü büruzə verir.

9. 1 kq duza 300 mq NaF qatılığında natrium flüorid olan xörək duzunun qanlı ət-pepton aqarına əlavə edilməsi 10 q/l qatılqda (NaF miqdarı 3,0 mq/l) həm Qram-müsbət, həm də Qram-mənfi mikroorqanizmlərin artımını tam dəf edir. Natrium flüorid (1 kq-yə 300 mq NaF) və kalium yodat (1 kq-yə 40 mq KIO2) olan xörək duzunun qanlı ət-pepton aqarına əlavə edilməsi 11 q/l qatılıqda (NaF-in miqdarı 3,3 mq/l, KIO2 – 0,44 mq/l) həm Qram-müsbət, həm də Qram-mənfi mikroorqanizmlərin artımını tam dəf edir.

10. Profilaktika proqramının 36 ay ərzində tətbiqi 6 yaşlı məktəblilərdə kariyes yayılmasının 11,8% – 75,9±3,0%-dən 64,1±4,3%-ə qədər (p<0,05), KPÇ indeksi üzrə kariyes intensivliyinin 1,96±0,122 dişdən 1,40±0,122 dişə qədər (p<0,01) azalmasına səbəb olmuşdur; kariyes intensivliyinin reduksiyası 41,8% təşkil etmişdir. 9 yaşlı məktəblilərdə kariyesprofilaktik tədbirlər diş kariesinin yayılmasının 0,5% – 84,5±2,2%-dən 84,0±2,9%-ə qədər, KPÇ üzrə kariyes intensivliyinin 3,51±0,172 dişdən 2,76±0,163 dişə qədər (p<0,01) azalmasına səbəb olmuşdur; kariyes intensivliyinin reduksiyası 48,4% təşkil etmişdir. 12 yaşlı məktəblilərdə kariesin yayılıması 5,3% – 95,0±2,20%-dən  89,7±2,13%-ə qədər, KPÇ üzrə karies intensivliyinin 5,93±0,305 dişdən 4,69±0,242-ə qədər (p<0,01) azalmasına səbəb olmuşdur; karies intensivliyinin reduksiyası 51,2% təşkil etmişdir.

6 yaş qrupunda 1000 məktəbliyə kariesprofilaktik proqramın iqtisadi effekti 28 000,0 ; 9 yaş qrupunda – 39 375,0 ; 12 yaş qrupunda – 68 200,0  təşkil edir. Əldə edilmiş nəticələr müəllifin analitik və yaradıcı təfəkkürünün məhsuludur. Alınan nəticələr müasir riyazi-statistik üsullarla işlənmiş və dürüstlük dərəcəsi yoxlanılmışdır. Dissertasiya işi elmi cəhətdən əsaslandırılmış və tətbiq olunan materiallardan nəticələr alınmışdır. Alınan nəticələr isə müəllifin qarşıya qoyduğu məqsəd və vəzifələrə tam uyğundur, stomatologiya üçün vacib elmi-nəzəri, həm də elmi-praktik əhəmiyyətə malikdir. Hazırkı tədqiqatın nəticələri Azərbaycan Tibb Universitetinin Terapevtik stomatologiya kafedrasının tədris prosesində, Balakən, Şəki və Qəbələ rayonlarının stomatoloji klinika və kabinetlərinin praktik işində istifadə edilir.

3.10. Məmmədzadə Gülay Faiq qızının  tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün rəsmi müdafiəyə təqdim etdiyi dissertasiya 3211.01 - "Psixiatriya"  ixtisasına aid olub, «Психическое здоровье и качество жизни пациенток с раком молочной железы»  adlanır.  Dissertasiyanın  müdafiəsi  11 dekabr  2018-ci ildə keçirilib.

Süd vəzi xərçəngi üzrə diaqnozun qoyulması nəticəsində artan əsas psixi reaksiyalar araşdırılıb və həmin onkoloji xəstəlik əsasında depressiya və narahatlığın yayılması müəyyənləşdirilib; xəstələrin həyat keyfiyyətin səviyyəsi araşdırılıb və xəstələrin həyat keyfiyyəti üzərində təşviş-depressiv spektrumlu pozuntuların təsiri qiymətləndirilib; xərçəngin şiddəti və həyat keyfiyyəti arasındakı əlaqə araşdırılıb; xəstələrin daşıdıqları xəstəliyin tam diaqnozu və proqnozu barədə onları məlumatlandırmaq zərurəti üzrə onkoloq-həkimlərin fikirlərinin təhlili aparılıb; diaqnozla bağlı həkimlə aparılan birgə müzakirə və müalicəyə dair verilən məlumatlı razılıq üzrə yanaşmalar nəzərdən keçirilibdir.

Araşdırmanın nəticəsi olaraq, çalışmanın praktik əhəmiyyəti o faktdan ibarətdir ki, burada təşviş-depressiv spektrumlu pozuntuların şiddəti, süd vəzi xərçəngi olan xəstələrdə həyat keyfiyyətin səviyyəsi aydınlaşdırılıb müəyyənləşdirilir. Təşviş-depressiv spektrumlu pozuntuların xüsusiyyətləri arasındakı əlaqə, sosial-demoqrafik xüsusiyyətlər, xəstəliyin kliniki amilləri, eləcə də həyati keyfiyyət səviyyəsi müəyyənləşdirilib. Süd vəzi xərçəngi olan xəstələrə psixososial qayğı göstərilməsində əsas problem sahələri müəyyən edilib və xidmət keyfiyyətini optimallaşdırmaq üçün tövsiyələr verilib. Dissertasiya işinin ən mühüm elmi nəticələri aşağıdakılar olubdur.

1. Süd vəzi xərçəngi olan xəstələrin 41,5% -də dəyişkən şiddətli depressiya müşahidə olunur. Bunlardan 17,8% -də, depressiya səviyyəsi orta və ağırdır. Sorğuda iştirak edən xəstələrin 52.5%-də  anksiyete aşkar olundu. Bunlardan 28% -də, anksiyete dərəcəsi orta və ağırdır.

2. Sorğuda iştirak edən xəstələrin həyat keyfiyyəti 50 bal (maksimum 100 baldan) olaraq qiymətləndirilib. Həyati keyfiyyət səviyyəsini son dərəcə azaldan simptomlara yorğunluq, yuxusuzluq, ağrı və fiziki fəaliyyət məhdudiyyətlərini aid etmək olar.

3. Süd vəzi xərçəngi olan xəstələrdə, təşviş və depressiya şiddətinə təsir edən əsas amillərdən biri aparılan müalicə növüdür. Kimyaterapiya ilə mastektomiya üzrə müalicə kursu keçən xəstələrdə depressiya dərəcəsi, sadəcə mastektomiya üzrə müalicə kursu keçən xəstələrdən daha güclüdür. Hələ müalicə almayan xəstələrin psixi vəziyyəti və həyati keyfiyyət səviyyəsi olduqca yüksəkdir. Psixi sağlamlığa mənfi təsir göstərən digər bir amil, xəstənin ona qoyulan diaqnoz barədə anlama dərəcəsidir. Belə ki, qoyulan diaqnoz barədə tam məlumatı olan xəstələrdə təşviş və depressiya dərəcəsi, vəziyyətlərinin ciddiyyəti barədə heç bir məlumatı olmayan xəstələrə nisbətən daha yüksəkdir.

4. Süd vəzi xərçəngi olan xəstələrin həyat keyfiyyəti ilə bağlı əsas amillərdən biri təşviş və depressiyanın  ağırlıq dərəcəsidir. Depressiya / təşviş keçirən xəstələrlə bu pozuntuları yaşamayan xəstələrin həyati keyfiyyət səviyyəsini müqayisə edərkən, emosioanl pozuntular keçirən xəstələrdə statistik olaraq zəruri  azalma təsbit edilib. Diaqnoz barədə məlumatlandırılma da həyati keyfiyyət səviyyəsinin azalması ilə əlaqədardır.

5. Sorğuya qatılan onkoloqların əksəriyyəti düşünür ki, xəstələri diaqnozları barədə məlumatlandırmaq lazımdır, lakin tam məlumat verilməməsi məsləhətdir, çünki bu, psixi sıxıntıya səbəb ola bilər. Onkoloqların çox kiçik bir hissəsi (43.1%) qeyd edir ki, xəstələr vəziyyətləri və onlara qoyulan proqnozla bağlı tam məlumatlandırılmalıdırlar. Sorğunun nəticələrinə görə, gənc həkimlər yaşlı həkimlərə nisbətən açıq söhbət etməyə daha meylli olurlar.

Bu tədqiqatlar nəticəsində əldə edilən elmi və praktik məlumatlar, Azərbaycan Tibb Universitetinin Psixiatriya Kafedrasının tədris planına və Azərbaycan Tibb Universitetinin Onkoloji Klinikasının praktik fəaliyyətlərinə daxil edilmişdir.

3.11. Zeynalov Əlipaşa Eldar oğlunun tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün rəsmi müdafiəyə təqdim etdiyi dissertasiya 3211.01 - "Psixiatriya"  ixtisasına aid olub, «Клинико-психопатологическая характеристика психических и поведенческих расстройств у детей и подростков вследствие патологии беременности и родов и методы их профилактики и коррекции»  adlanır.  Dissertasiyanın  müdafiəsi  11 dekabr  2018-ci ildə keçirilib.

Azərbaycanda ilk dəfə olaraq mərkəzi sinir sisteminin (MSS) perinatal zədələnməsinin müxtəlif klinik növləri mövcud olan uşaq və yeniyetmələrdə psixi pozuntuların tezliyi və strukturu öyrənilmiş və onlara  səbəb olan risk amilləri  müəyyən edilmişdir. MSS-nin perinatal zədələnməsinin müxtəlif klinik növlərini keçirən uşaq və yeniyetmələrdə nevrotik pozuntuların, erkən uşaq autizmin, kamağıllığın və baş beynin orqanik zədələnməsi nəticəsində psixi və davranış pozuntularının klinik xüsusiyyətləri təhlil edilmişdir.

Müəyyən edilmişdir ki, MSS-nin perinatal zədələnməsinin profilaktikası  hamiləlik ağırlaşmalarının vaxtlı-vaxtında diaqnostikası və müalicəsindən, yenidoğulmuşlarda doğuş travmatizminin qarşasının alınmasından, doğuş travması olan uşaqlarda gələcəkdə nevrotik və psixi-patoloji pozuntuların inkişaf ehtimalını  müəyyən edən xüsusi üsulların tədbiq edilməsindən, bu cür xəstələrin davamlı monitorinqindən ibarətdir. Elmi cəhətdən əsaslandırmışdır ki, MSS-nin perinatal zədələnməsinin müxtəlif klinik növlərini keçirən uşaq və yeniyetmələrdə bir sıra mütəxəssislərin (həkim, pedaqoq, psixoloq) və valideynlərin iştirakı ilə erkən müalicə-reabilitasiya tədbirlərinin aparılması zəruridir. Aparılmış tədqiqatın nəticələri MSS-nin perinatal zədələnməsinin müxtəlif klinik növlərini keçirən uşaq və yeniyetmələrdə müxtəlif klinik-psixopatoloji pozuntuların diaqnostikası və müalicəsinə daha dəqiq və fərqli yanaşmanı işləyib hazırlamağa imkan yaradır. Müəyyən edilmiş klinik xüsusiyyətlər uşaq və yeniyetmələrdə psixi-orqanik pozuntuların profilaktikası məqsədi ilə onların psixi-terapevtik və erkən rasional terapevtik müalicəsində istifadə oluna bilər.

Dissertasiya işinin ən mühüm elmi nəticələri aşağıdakıdan ibarətdir. 1.Yenidoğulmuşlarda mərkəzi sinir sisteminin perinatal zədələnməsinin inkişafında əsas perinatal risk amilləri aşağıdakılardır: yaxın qohumlar arasında nikahlar, müxtəlif dərəcəli preeklampsiya, hamiləliyin vaxtından əvvəl pozulma təhlükəsi, doğuş fəaliyyətinin zəifliyi, doğuş zamanı davamlı susuz interval, göbək ciyəsinin sarılması, asfiksiya. Uşaqlarda baş beynin keçirilmiş hipoksiyası və neyrometabolizmin azalması ilə şərtlənmiş mərkəzi sinir sisteminin perinatal zədələnməsinin uzaq nəticələri klinik cəhətdən gələcəkdə serebrastenik sindromun əlamətləri ilə təzahür edirlər. Mərkəzi sinir sisteminin perinatal zədələnməsinin klinik manifestasiyasının uzaq nəticələrinin risk amilləri EEQ müayinəsi üzrə neyrofizioloji göstəricilərinin məcmusudur: biocərəyan aktivliyinin diffuz pozulmaları, funksional sınaqlar zamanı kötük strukturlarının disfunksiyasının və paroksizmallığının olması, baş beynin böyük yarımkürələr qabığının kompensator imkanlarının azalması.

Mərkəzi sinir sisteminin perinatal zədələnməsini keçirən 52 uşaqda (36,1%), aşağıdakı nevrotik pozuntular müəyyən edilmişdir: uşaq yaşlarında fobik təşvişli pozuntu (7,6%), «məktəbli nevrozu» (5,8%), guman edilən xəstəlik və ya ölüm qorxusu (9,7%), sarışan hallar nevrozu (11,5%), astenik, depressiv və isterik nevrozlar (müvafiq olaraq 20,2%, 9,7%, 15,4% ), kəkələmə, tiklər və qeyri-üzvi enurez  (23%). 11 uşaqda (7,6%) “erkən uşaq autizmi” diaqnozu müəyyən edilmişdir ki, bu da əsasən ətrafda olan insanlarla ünsiyyət qurmasının mümkünsüzlüyü, ətdafdakı insalara və hadisələ qarşı adekvat emosional reaksiyanın olmaması (63,6%), ünsiyyətdən qaçmaq cəhdləri, tam indifferentlik, digər insanların yanında olarkən qorxu hissinin yaranması (27,3%), ilk söz və cümlələrin tələffüz edilməsində gecikmə (18,2%), müsbət emosiyaların olmaması və ya zəifliyi (müvafiq olaraq 45,4%, 18,2%), koqnitiv funksiyalarının zəifləməsi (81,8%), stereotip hərəkətlərin olması (54,5%), periferik görmənin üstünlüyü (18,2%), qeyri-adi görmə təəssüratların axtarışı (45,4%) ilə səciyyələnmişdir. Müayinə olunmuş 144 uşaqdan 37-də (25,7%) intellektin müxtəlif ağırlıq dərəcəli inkişafdan qalması əlamətləri müəyyən olunmuşdur ki, bunlarda da qüsurun strukturu idrak fəaliyyətinin, xüsisələ də təfəkkürün və şəxsiyyətin inkişafdan geri qalmasının  bütövlüyü və iyerarxiliyi ilə səciyyələnmişdir.
Mərkəzi sinir sisteminin orqanik zədələnməsi nəticəsində psixi və davranış pozuntuları olan 44 (30,6%) uşaqda müayinə anında aşağıdakı vəziyyətlər müəyyən olunmuşdur: mərkəzi sinir sisteminin orqanik zədələnməsi nəticəsində şəxsiyyət və davranış pozuntuları (17 uşaq – 38,6%), epileptiform tutmaları ilə müşayiət olunan mərkəzi sinir sisteminin orqanik zədələnməsi (10 uşaq – 22,7%), mərkəzi sinir sisteminin orqanik zədələnməsi nəticəsində yüngül koqnitiv pozuntu (8 uşaq – 18,2%), orqanik emosional labil pozuntu (5 uşaq –   11,4%), postkommosion sindrom (4 uşaq – 9,1%) .  
Mərkəzi sinir sisteminin perinatal zədələnməsinin profilaktikası həmiləliyin ağırlaşmalaının vaxtında müəyyən edilməsi və müalicəsi, yenidoğulmuşlarda doğiş travmatizmin qarşısının alınması, travma almış uşaqda gələcəkdə nevrotik və psixopatoloji pozuntularının inkişaf olunmasının müəyyən edən xüsusi üsulların, körpəlikdə nevroloji anamnezi olan uşaqlara qarşı ardıcıl monitorinq metodikalarının hazırlanması və tədbiq olunmasından ibarətdir. Mərkəzi sinir sisteminin perinatal zədələnməsinin uzaq nəticələri olan uşaqların kompleks müalicəsi medikamentoz (neyrometabolik, nootrop, spazmolitik dərman preparatları, antihipoksantlar) və psixoloji korreksion tədbirlərdən ibarətdir.
Alınan nəticələr müasir riyazi-statistik üsullarla işlənmiş və dürüstlük dərəcəsi yoxlanılmışdır.

Hazırkı tədqiqatın nəticələri Azərbaycan Tibb Universitetinin Psixiatriya kafedrasının tədris prosesində, 1 saylı Respublika Psixiatriya Xəstəxanasının Uşaq və yeniyetmə şöbəsində rezidual-orqanik pozuntuları olan uşaqların diaqnostikasında və müalicəsində istifadə edilir.

Elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyalara baxılması haqqında məlumatlar:

3226.01
3217.01
3211.01
3223.01
Stomatologiya
Otorinolarin-qologiya
Psixiatriya
Sinir
xəstəlikləri
İddiaçıların ərizələri əsasında baxılmadan çıxarılan işlər
-
-
-
-
Müdafiənin nəticələrinə görə müsbət qərar qəbul edilmişdir
1
-
-
-
O cümlədən başqa təşkilatlardan
-
-
-
-
Müdafiənin nəticələrinə görə mənfi qərar qəbul edilmişdir
-
-
-
-
O cümlədən başqa təşkilatlardan
-
-
-
-
Əlavə rəylər verilmişdir
-
-
-
-
15 yanvar 2019-ci ilə baxılmamış qalan işlər
1
-
-
-
Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyalara baxılması haqqında məlumatlar:
3226.01
3217.01
3211.01
3223.01
Stomatologiya
Otorinolarin-qologiya
Psixiatriya
Sinir xəstəlikləri
İddiaçıların ərizələri əsasında baxılmadan çıxarılan işlər
-
-
-
-
Müdafiənin nəticələrinə görə müsbət qərar qəbul edilmişdir
7
-
2
1
O cümlədən başqa təşkilatlardan
3
-
-
-
Müdafiənin nəticələrinə görə mənfi qərar qəbul edilmişdir
-
-
-
-
O cümlədən başqa təşkilatlardan
-
-
-
-
Əlavə rəylər verilmişdir
-
-
-
-
15 yanvar 2018-ci ilə baxılmamış qalan işlər
-
-
-
-
ATU-NUN ƏMƏKDAŞLARI TƏRƏFİNDƏN MÜDAFİƏ OLUNMUŞ DİSSERTASİYALAR
DOKTORLUQ
Soyadı, adı və atasının adı
Kafedranın adı və elmi rəhbər
Dissertasiya mövzusunun
adı və ixtisasın şifri
1. Abiyev Hüseyn Əzizulla oğlu   
Biokimya kafedrası
Elmi məsləhətçilər:
b.ü.e.d. S.A.Topçiyeva b.ü.e.d. E.S.Cəfərov
«Ekoloji amillərin Zaqafqa-ziya gürzəsi (Macrovipera Lebetina Optusa) zəhərinin fiziki-kimyəvi xüsusiyyətlərinə təsiri»           
2418.01 – Radiobiologiya 
2. Əhmədbəyli Ramiz Mürsəl oğlu
Terapevtik stomatologiya kafedrası
Elmi məsləhətçi: tibb ü.e.d. A.M.Səfərov
«Flüorid-yod çatışmazlığı şə­rai­tində diş kariyesinin sistem profilaktikası»
3226.01 – Stomatologiya
3. Orucov Rəhim Alməmməd oğlu
Uşaq yeniyetmələrin sağlamlığı və əmək sağlamlığı kafedrası
Elmi məsləhətçilər:
prof. B.A.Şextman
prof. İ.H.Səmədov
«Əmək gigiyenası mövqeyin­dən neft emalı məhsullarının orqanizmə təsiri»
3240.01 – Gigiyena
4. Poluxov Ramiz Şamil oğlu
Uşaq Cərrahlığı kafedrası Elmi məsləhətçi:
prof. Ç.B.Quliyev
«Uşaqlarda xroniki qəbizliyə səbəb olan cərrahi patologiya­la­rın diaqnostikası və komp­leks müalicəsi»  
3230.01 – Uşaq cərrahlığı
5. Sultanova Məlahət Cahangir qızı
Şüa diaqnostikası və şüa terapiyası kafedrası
Elmi məsləhətçilər:
prof. B.Ə.Baxşıyev
prof. V.Ə.Əzizov
«Ürəyin işemik xəstəliyinin erkən diaqnostikasında qeyri-invaziv şüa müayinə metodla­rı­nın imkanları»
3225.01 – Şüa diaqnostikası və terapiyası
6. Tağıyev Elman Qulu oğlu
Ümumi cərrahlıq kafed-rası
Elmi məsləhətçi: prof. C.N.Hacıyev
«Xoledoxolitiaz mənşəli mexa­niki sarılıqlı xəstələrdə cərrahi taktikanın  optimallaşdırılması və sitokin disbalansının tən­zimi»
3213.01 – Cərrahlıq
FƏLSƏFƏ  DOKTORLUQ
Soyadı, adı və atasının adı
Kafedranın adı və elmi rəhbər
Dissertasiya mövzusunun
adı və ixtisasın şifri
1. Ağabəyli Lalə Zakir qızı
Şüa diaqnostikası və şüa terapiyası kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.B.Ə.Baxşıyev
“Qalxanvari vəzin düyün-lü törəmələrinin kom-p­leks ultrasəs diaqnosti-kası”
3225.01 – Şüa diaqnosti-kası və terapiyası
2. Bayramova  Ramilə Sədrəddin qızı
Mikrobiologiya və immunologiya kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.Z.Ö.Qarayev
«Ağ ciyərlərin kandido­bak­te­rial etiologiyalı xro­nik obstruktiv xəstəliyinin kəskinləşməsi zamanı qey­ri-spesifik immunitet­dəki dəyişiklik»
2414.01 – Mikrobiologiya   
3. Cəbrayılova Fərəh Qaçay qızı
I mamalıq-ginekologiya ka-fedrası
Elmi rəhbər:
prof.E.M.Əliyeva
«b-talassemiya olan qa-dınlarda reproduktiv funk­si­ya­nın xüsusiyyətləri»                                 
3215.01 – Mamalıq-ginekologiya
4. Cəfərova Səbinə Misir qızı
II Uşaq xəstəlikləri kafedrası Elmi rəhbər:
prof.S.N.Musayev
«Uşaqlarda revmatik xəs-təliklər zamanı anemik sindromun xüsusiyyətlə-ri»                                     
3220.01 – Pediatriya
5. Dadaşova Vüsalə Aydın qızı
Şüa diaqnostikası və şüa terapiyası kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.B.Ə.Baxşıyev
«Ağciyər xərçənginin er­kən diaqnostikasında komp­leks şüa müayinə metodlarının tətbiqi»
3225.01 – Şüa diaqnosti­kası və terapiyası
6. Ədilova Səbirə Ədalət qızı
Mikrobiologiya və immuno-logiya kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.M.H.Əliyev
«Aşıq-baldır oynağının açıq sınıqlarında infek-sion fəsadlaşmaların mik-robioloji xüsusiyyətləri»
2414.01 – Mikrobiologiya
7. Əhmədova Esmira Vaqif qızı
I Cərrahi xəstəlikləri kafedrası       
Elmi rəhbər:
prof.S.A.Əliyev          
«Hemorroidal düyünlərin kəskin trombozu olan xəstələrdə cərrahi müalicə taktikasının optimallaş-dırılması»                   
3213.01 – Cərrahiyyə
8. Hadıyeva Şəhla Fətulla qızı
III Daxili xəstəliklər kafed-rası
Elmi rəhbər:
prof.S.K.Musayev
«Revmatoid artritli xəstə-lərdə mədə-bağırsaq yolu-nun yuxarı şöbəsinin zə-dələnməsinin xüsusiyyət-ləri»
3233.01 – Revmatologiya
9. Haqverdiyeva Raya Rüstəm  qızı 
Tibbi biologiya və genetika kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.C.Ə.Nəcəfov
«Abşeron yarımadasında Aralıq dənizi tısbağaları-nın (Testudo Graeca L., 1758) morfoekoloji xüsu-siyyətləri və parazitofau-nası»
2401.01 – Zoologiya
10. Hacızadə Qubaxanım Hüseyn qızı
II Mamalıq və ginekologiya kafedrası  
Elmi rəhbər:
prof.H.F.Bağırova
«Funksional hiperprolak-tinemiya və hipotireozun fertilliyə müştərək təsiri və korreksiyası»
3215.01 – Mamalıq və ginekologiya
11. Hüseynli Rüfət Akif oğlu
Ortopedik stomatologiya kafedrası      
Elmi rəhbər:
prof.N.A.Pənahov          
«Dental implantasiyada tət­biq edilən cərrahi şab­lo­nun hazırlanma üsulu­nun təkmilləşdirilməsi» 
3226.01 – Stomatologiya
12. Hüseynova Nazilə Sadıx qızı
Ümumi və toksikoloji kimya kafedrası     
Elmi rəhbərlər:
akad. R.Ə.Əliyeva
prof.Q.B.İskəndərov
«Kadmium və qurğuşun ionlarının sintetik sor-bentlərlə qatılaşdırılaraq müxtəlif bioloji material-larında təyinat metodika-larının işlənməsi»
2301.10 –Analitik kimya
13. Xəlilova Ofeliya Cəlal qızı
Xarici dillər kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.A.H.Şahbazova
«Mətn ali tibb təhsili müəssisəsində rus dilinin xarici dil kimi tədrisi məzmunun vacib kompo-nenti kimi»                   
5801.01 – Təlim və tərbiyə nəzəriyyəsi və metodikası (rus dilinin tədrisi metodikası)
14. İsmayılov Qurban Meyfalı
Oftalmologiya kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.F.B.Ağayev
«Enukleasiya və evissera-siya əməliyyatlarının sə-bəbləri, fəsadları və xəstələrin sosial-gigiyenik durumu»
3212.01 – Səhiyyə və onun təşkili
15. İsmayılova Şəlalə Qərib qızı
TTK, Terapevtik  və Pediat-rik  Propedevtika kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.M.M.Ağayev
«Böyrəklərin xonik xəs­tə­liyi zamanı endotelin disfunksiyası və onun korreksiyası»     
3205.01 – Daxili xəstəlik-lər
16. Kazımova İrina İvanovna
Xarici dillər kafedrası
Elmi rəhbərlər:
prof.İ.İ.Ağayeva
prof.M.Q.Qocayev
«XIX əsrin I yarısı rus tarixi nəsrində mənəvi-vətənpərvərlik idealı»
5718.01 – Dünya ədəbiy-yatı (rus ədəbiyyatı)
17. Qaralov Fərid Əziz oğlu
Neyrocərrahiyyə kafedrası
Elmi rəhbər:
«Arxa boyun fiksasiya-sının retrospektiv dəyər-ləndirilməsi»
3229.01 – Neyrocərrahlıq
18. Qaragözova Könül Çingiz qızı
Terapevtik stomatologiya kafedrası  
Elmi rəhbər:
tib.ü.e.d. dos.A.Ç.Paşayev
«Xronik stomatogen in-feksiyanın müalicə üsu-lunun seçilməsinin klinik-laborator əsaslandırılma-sı və profilaktik tədbirlə-rinin təkmilləşdirilməsi»
3226.01 – Stomatologiya
19. Qarayev Elnur Eldar oğlu
Ümumi və toksikoloji kimya kafedrası və Fransanın Eks-Marsel Universiteti
Elmi rəhbərlər: Riad Elias
                Beatris Baqdikian
«İnula montana bitkisi-nin fitokimyəvi və farmako­loji tədqiqi»
3400.02 – Əczaçılıq kimyası, farmakoqnoziya
20. Qarayeva Sevda
Dövlət qızı
İnsan anatomiyası kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.V.B.Şadlinski
«İnsanın bətnxarici inki-şafında müxtəlif formalı kəllələrin göz yuvasının aşağı yarığının morfoloji və ölçü göstəricilərinin xüsusiyyətləri»
3241.01 – İnsan anatomi-yası
21. Qibləliyeva Nurlana Qabil qızı
Onkologiya kafedrası
Elmi rəhbər:
akad.Ə.T.Əmraslanov
«Yumurtalıq şişlərinin diaqnostikasında müasir imkanlar»
3224.01 – Onkologiya
22. Quliyeva Aygün Ramiz qızı
Terapevtik və pediatrik propedevtika kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.C.T.Məmmədov
«Xronik böyrək çatışmaz­lı­ğın­da hemodializ olan xəstələrin damar endoteli və sitokin statusunun vəziyyəti»
3205.01 – Daxili xəstəlik-lər
23. Məlikova Şəhla Yaqub qızı
Nevrologiya kafedrası  
Elmi rəhbər:
prof. Ş.İ.Mahalov
«Hamilələrdə epilepsiya: ge­dişi, müalicəsi və nəti­cə­ləri»      
3223.01– Sinir xəstəlikləri
24. Məmmədzadə Gülay Faiq qızı
Psixiatriya kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.G.Ç.Gəraybəyli
«Süd vəzi xərçəngi olan qadınlarda psixi sağlamlıq və həyat keyfiyyəti»
3211.01 – Psixiatriya
25. Məmmədova Ülkər Fuad qızı
Bioloji kimya kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.A.M.Əfəndiyev
«Qalxanabənzər vəzi xər­çən­gi zamanı hormonal statusunun antimikrob pep­­tidlərin və bəzi sito­kin­lərin tədqiqi»
2406.02 – Biokimya 
26. Mirzəyeva Rəfiqə Sahib qızı
Onkologiya kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.A.Y.Qazıyev
«Mədə xərçəngi ilə əlaqə­dar inkişaf edən malab­sorb­siya sindromu zamanı bəzi patogenetik dəyişik­lik­lər və onların korreksi­yası».
3224.01 – Onkologiya
27. Mohammad Reza Massahi Xosrovşahı
Ortopedik stromatologiya kafedrası  
Elmi rəhbər:
prof.E.E.Kərimov
prof.N.A.Pənahov
«Vita-95 və Noritake-dən hazırlanmış metal-kerami­ka diş protezlərinin mexa­niki dözümlülük dərəcələ­ri­nin müqayisəsi»
3226.01 – Stomatologiya
28. Musayeva Hanife Hamdı qızı
Ortopedik stromatologiya kafedrası 
Elmi rəhbər:
prof.N.A.Pənahov       
«Diş sırası qüsurlarının im­plantasiya üsulu ilə müa­­licə zamanı iltihabi ağırlaş­ma­ların profilakti-ka­sının təkmilləşdirilməsi»
3226.01 – Stomatologiya
29. Novruzova Gültəkin Əliabbas qızı
I uşaq xəstəlikləri kafedrası   Elmi rəhbər:
prof.N.C.Quliyev
«Süni mayalanma ilə doğulan yenidoğulmuşla­rın tənəffüs sisteminin adaptasiyasının və xəstə-liklərinin xüsusiyyətləri»
3220.01 – Pediatriya
30. Rəhimov Zaur Ruslan oğlu
Travmatologiya və ortope-diya kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.Ə.Y.Əhmədov
«Aşağı ətrafların uzun bo­ru­lu sümüklərinin sı­nıq­la­rının trombozlarla ağır­laş­malarında irsi trom­­bogen risk faktorları­nın rolu, on­la­rın profilaktikası və müa­licəsi»
3227.01 – Travmatologiya və ortopediya
31. Rəhimova Xatirə Sabir qızı
Uşaq cərrahlığı kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.Ç.B.Quliyev
«Uşaqlarda kəskin qas-troduodenal qanaxmala-rın kompleks müalicəsin-də yerli hemostatiklərin endoskopik tətbiqi»
3230.01 – Uşaq cərrahlığı
32.Vəliyeva Günay Məsud qızı
İ mamalıq-ginekologiya ka-fedrası  
Elmi rəhbər:
prof.E.M.Əliyeva
«b-talassemiya olan qız­lar­da cinsi yetişkənlik döv­rünün xüsusiyyətləri»
3215.01 – Mamalıq-gine-kologiya
33. Yaqubov Emin Qəhrəman oğlu
Travmatologiya və ortopediya kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.Ə.Y.Əhmədzadə
«Müştərək travmalarda fəqərələrin fəsadlaşmamış qeyri-stabil sınıqlarının müa­licə taktikası»
3227.01 – Travmatologiya və ortopediya
34. Zahidov Zahid Telman oğlu
III cərrahi xəstəliklər kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.F.H.Camalov
«Əməliyyatdan sonrakı eventrasiyalarda absorbtiv adhezion baryer və monoakril propilen torun birgə tətbiqinin klinik qiymətləndirilməsi»  3213.01 – Cərrahlıq
35. Zeynalova Nubar Vaqif qızı
Terapevtik və pediatrik propedevtika kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.Y.Z.Qurbanov
«2-ci tip şəkərli diabet xəstələrində ürək-damar ölüm riskinin qiymətlən-dirilməsi və onun korrek-siya imkanları»
3205.01 – Daxili xəstəlik-lər
36. Zeynalov Əlipaşa Eldar oğlu
Psixiatriya kafedrası
Elmi rəhbər:
prof.G.Ç.Gəraybəyli
«Uşaq və yeniyetmələrdə hamiləliyin və doğuşun patologiyası nəticəsində əmələ gələn psixi və davranış pozuntularının klinik-psixopatoloji xüsu-siyyətləri, onların profi-laktikası və korreksiyası» 3211.01 – Psixiatriya
ATU-nun PROBLEM KOMİSSİYALARININ İŞİ HAQQINDA
H E S A B A T
Universitetin nəzdində aşağıda göstərilən problem komissiyaları fəaliyyət göstərir:
Cərrahlıq üzrə
Daxili xəstəliklər üzrə
Pediatriya üzrə
Nevrologiya və psixiatriya üzrə
Gigiyena və peşə xəstəlikləri üzrə
Nəzəri fənlər üzrə
Epidemiologiya, mikrobiologiya və yoluxucu xəstəliklər üzrə
Stomatologiya üzrə
Əczaçılıq və kimya üzrə
Hərbi tibb problemi üzrə

CƏRRAHLIQ ÜZRƏ PROBLEM KOMİSSİYASININ

H E S A B A T I

2018-ci ildə komissiyanın 5 iclası keçirilmişdir 

I iclasda (12.04.2018) iştirak etmişdirlər: prof. N.Y.Bayramov (sədr), tibb ü.e.d. E.S.Pənahova (sədr müavini), tibb ü.f.d. E.M.Qasımov (katib), prof. X.N.Musayev, prof. İ.T.Axundov, prof. E.K.Ağayev, dos. S.A.Əliyeva, tibb ü.f.d. Ş.H.Qədimova, dos. N.V.Qasımov, prof. R.B.Bayramov.

1.      ATU-nun Travmatologiya və ortopediya kafedrasının assistenti Cəfərov Mehdi Alı oğlunun tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsini almaq üçün təqdim etdiyi “Qonartrozların müalicəsində hialuronatların və trombositlərlə zənginləşdirilmiş plazmanın müalicəvi effektliyinin müqayisəli qiymətləndirilməsi” mövzusunda dissertasiya işinin müzakirəsi.
Elmi rəhbər: ATU-nun travmatologiya və ortopediya kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. Eldar Abasov.

 

2.      ATU-nun Onkologiya kafedrasının baş laborantı Əmiraslanova Könül Ramiz qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsini almaq üçün təqdim etdiyi “Dərinin melanogenetik sistem şişlərində damar endotelinin böyümə amilinin CD-31 reseptorunun klinik əhəmiyyəti” mövzusunda dissertasiya işinin müzakirəsi.
Elmi rəhbər: ATU-nun Onkologiya kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. Abuzər Qazıyev.

Elmi məsləhətçi: ATU-nun Histologiya, embriologiya və sitologiya  kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. Habil Muradov.

 

3.      ATU-nun Qulaq, burun, boğaz xəstəlikləri kafedrasının 2018-2022-ci illər üzrə elmi istiqaməti planının müzakirəsi. Məsul icraçı: ATU-nun Qulaq, burun, boğaz xəstəlikləri kafedrasının assistenti Sara Ağalar.
Elmi rəhbər: ATU-nun Qulaq, burun, boğaz xəstəlikləri kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d., professor Vəfa Pənahian.

 

II iclasda (13.06.2018) iştirak etmişdirlər: prof. N.Y.Bayramov (sədr), tibb ü.e.d. E.S.Pənahova (sədr müavini), tibb ü.f.d. E.M.Qasımov (katib), prof. X.N.Musayev, tibb ü.e.d. P.A.Abbasov, dos. L.C.Əliyeva, dos. S.A.Əliyeva, tibb ü.f.d. Ş.H.Qədimova, dos. N.V.Qasımov, tibb ü.e.d. Ə.A.Bağışov, tibb ü.e.d. A.M.Bağırov, dos. N.H.Həsənov, dos. C.S.Cəlilov, dos. H.M.Qəhrəmanov.

 

1.      ATU-nun II mamalıq-ginekologiya kafedrasının assistenti, tibb ü.f.d. Əliyeva Pərvanə İsmayıl qızının tibb üzrə elmlər doktoru alimlik dərəcəsini almaq üçün təqdim etdiyi “Çoxdoğan qadınlarda dəmir defisitli anemiyanın hamiləliyə, doğuşun gedişinə, perinatal nəticələrə təsiri və korreksiyası” mövzusunda dissertasiya işinin müzakirəsi.
Elmi məsləhətçi: ATU-nun I mamalıq-ginekologiya kafedrasının  professoru,  tibb ü.e.d. Şahbaz Şahbazov.

 

2.      ATU-nun Oftalmologiya kafedrasının doktorantı İslamzadə Zülfiyyə Faiq qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsini almaq üçün təqdim etdiyi “Kataraktanın cərrahiyyəsindən öncə və sonra pasiyentlərdə “quru göz” sindromunun diaqnostikası, müalicəsi və profilaktikası” mövzusunda dissertasiya işinin müzakirəsi.
Elmi rəhbər: ATU-nun Oftalmologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d., professor Paşa Musayev Qəlbinur.

 

III iclasda (26.10.2018) iştirak etmişdirlər: prof. N.Y.Bayramov (sədr), tibb ü.f.d. E.M.Qasımov (katib), prof. İ.T.Axundov, prof. E.K.Ağayev, dos. R.Ş.Poluxov, dos. P.A.Abbasov, dos. L.C.Əliyeva, dos. Ş.H.Qədimova, tibb ü.e.d. Ə.A.Bağışov, tibb ü.e.d. A.M.Bağırov, dos. C.S.Cəlilov, dos. H.M.Qəhrəmanov.

1.        ATU-nun I Mamalıq və ginekologiya kafedrasının assistenti, tibb ü.f.d. Bayramova Elnarə Vaqif qızının tibb üzrə elmlər doktoru alimlik dərəcəsini almaq üçün təqdim etdiyi “Клинико-патогенетические особенности, диагностика, современные методы коррекции плацентарной недостаточности и синдрома фето-фетальной гемотрансфузии при спонтанном и индуцированном многоплодии” mövzusunda dissertasiya işinin müzakirəsi.
Elmi məsləhətçi: yoxdur.

 

2.        ATU-nun Oftalmologiya kafedrasının dissertantı Cavadova Günəş Çingiz qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsini almaq üçün təqdim etdiyi “Особенности применения аналогов простагландинов в периоперативном периоде при факоэмульсификации у пациентов с первичной открытоугольной глаукомой” mövzusunda dissertasiya işinin müzakirəsi.
Elmi rəhbər: ATU-nun Oftalmologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d., professor Paşa Musayev Qəlbinur.

Elmi məsləhətçi: Rusiya  Federasiyası Prezident Aparatının Klinik xəstəxanasının oftalmologiya şöbəsinin müdiri, tibb e.d., professor İoşin İqor Eduardoviç.

 

3.        ATU-nun I Cərrahi xəstəliklər kafedrasının doktorantı Şirinova Xatirə Novruzəli qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsini almaq üçün təqdim etdiyi “Autoimmun tiroiditlərin düyünlü formalarında selen mikroelementinin və elastosonoqrafiyanın klinik əhəmiyyəti” mövzusunda dissertasiya işinin müzakirəsi.
Elmi rəhbər: ATU-nun I Cərrahi xəstəliklər kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. Saday Ağalar oğlu Əliyev.

Elmi məsləhətçi: AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun professoru, k.ü.e.d. Nizami Allahverdi oğlu Zeynalov.

 

IV iclasda (07.12.2018) iştirak etmişdirlər: prof. N.Y.Bayramov (sədr), prof. E.S.Pənahova (sədr müavini), tibb ü.f.d. E.M.Qasımov (katib), prof. X.N.Musayev, prof. E.K.Ağayev, dos. S.A.Əliyeva, dos. Ş.H.Qədimova, dos. N.V.Qasımov, prof. R.B.Bayramov, tibb ü.e.d. Ə.A.Bağışov, tibb ü.e.d. A.M.Bağırov, dos. N.H.Həsənov, dos. H.M.Qəhrəmanov.

1.     ATU-nun II Cərrahi xəstəliklər kafedrasının doktorantı Məmmədova Bahar Məmmədəli qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsini almaq üçün təqdim etdiyi “Kəskin pankreatitin müalicəsinin yaxın, uzaq nəticələrinin və xəstələrin sonrakı həyat keyfiyyətinin öyrənilməsi” mövzusunda dissertasiya işinin müzakirəsi.
Elmi rəhbər: ATU-nun II Cərrahi xəstəliklər kafedrasının professoru,  tibb ü.e.d., əməkdar elm xadimi Surxay Hadıyev.

2.     ATU-nun II mamalıq-ginekologiya kafedrasının doktorantı Abdıyeva Fəridə Vilayət qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsini almaq üçün təqdim etdiyi “Perimenopauzal dövrdə endometriumun hiperplastik proseslərində vitaminlərin və mikroelementlərin rolu” mövzusunda dissertasiya işinin müzakirəsi.
Elmi rəhbər: ATU-nun II mamalıq-ginekologiya kafedrasının dosenti, tibb ü.f.d. Sevinc Əliyeva.

3.     ATU-nun I Cərrahi xəstəliklər kafedrasının baş laborantı Sadıqzadə Tural Balarıza oğlunun tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsini almaq üçün təqdim etdiyi “xronik anal çatın kompleks müalicəsində nifedipin məlhəmi və kök hüceyrələrin tətbiqi” mövzusunda dissertasiya işinin müzakirəsi. Elmi rəhbər: ATU-nun I Cərrahi xəstəliklər kafedrasının dosenti,  tibb ü.e.d. Eldar Əliyev.

V iclasda (21.12.2018) iştirak etmişdirlər: prof. N.Y.Bayramov (sədr), prof. E.S.Pənahova (sədr müavini), tibb ü.f.d. E.M.Qasımov (katib), prof. E.K.Ağayev, dos. P.A.Abbasov, dos. Ş.H.Qədimova, dos. L.C.Əliyeva, dos. N.V.Qasımov, tibb ü.e.d. Ə.A.Bağışov, tibb ü.e.d. A.M.Bağırov, dos. N.H.Həsənov, dos. C.S.Cəlilov, dos. H.M.Qəhrəmanov.

1.      ATU-nun Hərbi cərrahiyyə kafedrasının müəllimi, tibb ü.f.d. Ömərov İlqar Osman oğlunun tibb üzrə elmlər doktoru alimlik dərəcəsini almaq üçün təqdim etdiyi “Diabetik ayağın irinli-nekrotik ağırlaşmalarının müalicəsində cərrahi taktika, rekonstruktiv-bərpa əməliyyatları və kök hüceyrələrinin tətbiqi” mövzusunda dissertasiya işinin müzakirəsi.
Elmi məsləhətçilər:

- ATU-nun Hərbi cərrahiyyə kafedrasının baş müəllimi, tibb ü.e.d., dosent Məcid Məsimov;

- ATU-nun I Cərrahiyyə kafedrasının müdiri, AMEA-nın müxbir üzvü, tibb ü.e.d., professor Nuru Bayramov.

2.      ATU-nun Onkologiya kafedrasının doktorantı Soltanova İradə Fəxrəddin qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsini almaq üçün təqdim etdiyi “Роль PDL-1 и циклооксигеназы-2 в клинике, диагностике и прогнозе предраковых заболеваний и рака шейки матки” mövzusunda dissertasiya işinin müzakirəsi.
Elmi rəhbər: ATU-nun Onkologiya kafedrasının dosenti, tibb ü.f.d. Nigar Mehdiyeva.

Elmi məsləhətçi: ATU-nun Histologiya, embriologiya və sitologiya  kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. Habil Muradov.

3.      ATU-nun Ümumi cərrahlıq kafedrasının dissertantı Abbasəliyev Babək Binyamin oğlunun tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsini almaq üçün təqdim etdiyi “Aşağı ətraflarda xronik venoz çatışmazlıq fonunda yaranan trofik xoraların müalicəsində lazeroterapiya və “venocoryl” məlhəminin müştərək tətbiqinin effektivliyi” mövzusunda dissertasiya işinin müzakirəsi.
Elmi rəhbər: Ümumi cərrahlıq kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. Rüstəm Məmmədov.

 

TERAPİYA ÜZRƏ PROBLEM KOMİSSİYASININ H E S A B A T I

2018-ci ildə komissiyanın 7 iclası keçirilmişdir

Terapiya üzrə problem komissiyası hesabat dövründə 21 nəfərdən ibarət tərkibdə fəaliyyət göstərmişdir  (onlardan 8 nəfəri tibb ü.e.d., professor, 11 nəfəri tibb ü.f.d., dosent, 3 nəfəri tibb ü.f.d., assistentdir). 2018-ci ildə ATU-nun «Terapiya» ixtisası üzrə problem komissiyasında aşağıdakı elmi işlərin mövzu və planları müzakirə olunmuşdur:

I iclasda (02.02.2018) iştirak etmişdirlər: prof. Əzizov V.Ə.(sədr), prof. Talıbov F.Y. (sədr müavini), dos. Əhmədova S.C. (katib), prof. Əmirova İ.A., prof. Ağayev M.M., prof. Nağıyev Y.Q., dos. Əfəndiyev İ.N., dos. Nəsibli A.A., dos. Fətəliyeva G.R., dos. Məşədiyeva S.Ə., dos. Salihov M.S., dos. Bayramov R.İ., dos. Quliyeva S.Ş., tibb ü.f.d. Əhmədov C.H., tibb ü.f.d. İsmayil-zadə C.M., dos. Sultanova M.C.

1. 02.02.2018 tarixdə keçirilmiş iclasın problemi

Azərbaycan Tibb Universitetinin Şua diaqnostikası və şua terapiya kafedrasının dissertantı Mərkəzi Klinika MMC-nın Radiologiya şöbəsinin həkimi Cəmilə Kamal qiızı Əli-zadənin «Лучевая диагностика внутрисуставных изменений височно-нижнечелюстного сустава в оценке эффективности хирургического леченя зубочелюстных аномалий и лицевых деформаций» adlı tibb üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə iddia olunan  dissertasiyasının  mövzusunun təsdiqi.

2. 02.02.2018 tarixdə keçirilmiş iclasın problemi

Azərbaycan Tibb Universitetinin I Daxili xəstəliklər və Reanimatologiya  kafedrasının assistenti Aytən Rafiq qiızı Ağayevanın «Atım fraksiyası azalmış kəskin koronar sindromlu ahıl və qoca yaşlı xəstələrdə erkən invaziv əməliyyatların klinik-hemodinamik effektivliyi» adlı tibb üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə iddia olunan  dissertasiyasının  mövzusunun təsdiqi

II iclasda (13.04.2018) iştirak etmişdirlər: prof. Əzizov V.Ə.(sədr), prof. Talıbov F.Y. (sədr müavini), dos. Əhmədova S.C. (katib), prof. Alimetov S.N., prof. Məmmədov C.T., prof. Əmirova İ.A., prof. Ağayev M.M., prof. Fərəcov Z.H., prof. Nağıyev Y.Q., dos. Məhərrəmbəyli İ.S., dos. Əfəndiyev İ.N., dos. Nəsibli A.A., dos. Fətəliyeva G.R., dos. Məşədiyeva S.Ə., dos. Mustafayeva A.H., dos. Salihov M.S., dos. Bayramov R.İ., dos. Quliyeva S.Ş., tibb ü.f.d. Əhmədov C.H., tibb ü.f.d. İsmayil-zadə C.M., dos. Sultanova M.C.

3. 13.04.2018 tarixdə keçirilmiş iclasın problemi

Azərbaycan Tibb Universitetinin III Daxili xəstəliklər  kafed­rasının dosenti tibb ü.f.d. İ.C.Əliyevanın «Коморбидность и распространенность сахарного диабета в Азербайджане,пути оптимизации профилактической и лечебно-диагностической помощи в регионах» adlı tibb ü.e.d. dərəcəsinə iddia olunan  dissertasiyasının  mövzusunun təsdiqi.

4. 13.04.2018 tarixdə keçirilmiş iclasın problemi

Azərbaycan Tibb Universitetinin IV Daxili xəstəlikləri kafedrasının laborantı G.V.Musa-zadənin «Bakı şəhəri əaləsinin arasında bağırsaq  disbakteriozunun laborator diaqnostikasının və epidemioloji xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi»  adlı tibb üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə iddia olunan  dissertasiyasının  mövzusunun təsdiqi.

Azərbaycan Tibb Universitetinin Dermatovenerologiya kafedrasının dosenti Əhmədova S.C. 2014-ci ildə «Особенности поверхностных микозов кожи в Азербайджане (клинико-лабораторная характеристика, терапия и профилактика)» adlı doktoluq dissertasiyanın təsdiqi edib və xalxazırda elmi işini bitirdiyinə görə ilkin sənədlərin tam hazır olduğuna görə növbəti instansiyalara tövsiyə olunur.

III iclasda (18.05.2018) iştirak etmişdirlər: prof. Əzizov V.Ə.(sədr), prof. Talıbov F.Y. (sədr müavini), dos. Əhmədova S.C. (katib), prof. Alimetov S.N., prof. Əmirova İ.A., prof. Ağayev M.M., prof. Nağıyev Y.Q., dos. Nəsibli A.A., dos. Fətəliyeva G.R., dos. Məşədiyeva S.Ə.,  dos. Salihov M.S., dos. Bayramov R.İ., tibb ü.f.d. Əhmədov C.H., tibb ü.f.d. İsmayil-zadə C.M., dos. Sultanova M.C.

5.  18.05.2018 tarixdə keçirilmiş iclasın problemi

Azərbaycan Tibb Universitetinin Allergologiya və İmmunologiya kafedrasının baş laborantı Afaq Vladimir qızı Xəlilovanın «Диагностика и подходы к терапии локального аллергического ринита»  adlı tibb üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə iddia olunan  dissertasiyasının  mövzusunun təsdiqi.

6. 18.05.2018 tarixdə keçirilmiş iclasın problemi

Azərbaycan Tibb Universitetinin I Daxili xəstəliklər və Reanimatologiya kafedrası­nın assistenti Pərisa Əliətdin qızı Xoşbonyaninin «İşemik insult qeyri-travmatik kəllədaxili qansızmalarda nutritiv terapiya» adlı tibb üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə iddia olunan dissertasiyasının  mövzusu­nun təsdiqi.

Azərbaycan Tibb Universitetinin Fizioterapiya və idman kafedrasının planlaşdırdığı «Vertebrogen nevroloji sindromlsrın və oynaqların degenerativ-distrofik (poliosteoartritlər) xəstəliklərin fizioterapevtik və reabilitasiyası» mövzusunda praktik iş təsdiq olundu.

IV iclasda (28.06.2018) iştirak etmişdirlər: prof. Əzizov V.Ə.(sədr), prof. Talıbov F.Y. (sədr müavini), dos. Əhmədova S.C. (katib), prof. Alimetov S.N., prof. Əmirova İ.A., prof. Ağayev M.M., prof. Nağıyev Y.Q., dos. Əfəndiyev İ.N., dos. Nəsibli A.A., dos. Fətəliyeva G.R., dos. Məşədiyeva S.Ə., dos. Mustafayeva A.H., dos. Salihov M.S., dos. Bayramov R.İ., dos. Quliyeva S.Ş., tibb ü.f.d. Əhmədov C.H.

7. 28.06.2018 tarixdə keçirilmiş iclasın problemi

Azərbaycan Tibb Universitetinin I Daxili xəstəliklər kafedrasının doktorantı Sara Rafyil qızı Bayramzadənin «Süd vəzisi xərçəngi olan xəstələrdə aparılan kimyəvi dərman müalicəsi nəticəsində inkişaf edən ürək çatışmazlığın erkən diaqnostikası»  adlı tibb üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə iddia olunan  dissertasiyasının  mövzusunun təsdiqi

8.  28.06.2018 tarixdə keçirilmiş iclasın problemi 

Azərbaycan Tibb Universitetinin I Daxili xəstəliklər və Reanimatologiya  kafedrasının doktorantı Ülviyə Ələddin qizi Eyyubovanın «xronik ürək çatışmazlığı xəstələrinin müalicəsinin müasir metodlarının xarakteristikası»  adlı tibb üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə iddia olunan  dissertasiyasının  mövzusunun təsdiqi.

V iclasda (31.10.2018) iştirak etmişdirlər: prof. Əzizov V.Ə.(sədr), prof. Talıbov F.Y. (sədr müavini), dos. Əhmədova S.C. (katib), prof. Alimetov S.N., prof. Əmirova İ.A., prof. Ağayev M.M., prof. Nağıyev Y.Q., dos. Əfəndiyev İ.N., dos. Fətəliyeva G.R., dos. Salihov M.S., dos. Bayramov R.İ., tibb ü.f.d. Əhmədov C.H., tibb ü.f.d. İsmayil-zadə C.M., dos. Sultanova M.C.

9.  31.10.2018 tarixdə keçirilmiş iclasın problemi

Azərbaycan Tibb Universitetinin Dermatovenerologiya kafedrasının dissertantı Gülnarə Nazim qizi Kərimbəyovanın  «Клинико-эпидемиологические проявления и современные подходы к диагностике и лечению кожного лейшманиоза в Азербайджане»  adlı tibb üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə iddia olunan  dissertasiyasının  mövzusunun təsdiqi.

VI iclasda (22.11.2018) iştirak etmişdirlər: prof. Əzizov V.Ə.(sədr), prof. Talıbov F.Y. (sədr müavini), dos. Əhmədova S.C. (katib), prof. Alimetov S.N., prof. Əmirova İ.A., prof. Ağayev M.M., dos. Əfəndiyev İ.N., dos. Fətəliyeva G.R., dos. Salihov M.S., dos. Bayramov R.İ., dos. Quliyeva S.Ş.,  tibb ü.f.d. İsmayil-zadə C.M., dos. Sultanova M.C., prof. Huseynov N., dos. Mehdiyev P., dos. Allahverdiyev R., dos. Məmmədova V.

10. 22.11.2018 tarixdə keçirilmiş iclasın problemi

Azərbaycan Tibb Universitetinin III Daxili xəstəliklər kafedrasının doktorantı  Elnarə Rasim qizi Nağıyevanın «Морфофункциональные состояния желудка у больных с гипотиреозом»  adlı tibb üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə iddia olunan  dissertasiyasının  mövzusunun təsdiqi.

11. 22.11.2018 tarixdə keçirilmiş iclasın problemi

Ak. Z.Əliyeva adına Milli Oftalmologiya Mərkəzi, fizioterapiya şöbəsinin həkimi Rəhşanda Faiq qizi Mirzə-zadənin «Последовательное применение эндоназального электрофореза дексаметазона и низкочастотной магнитотерапии в комлексном лечении больных увеитом»  adlı tibb üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə iddia olunan  dissertasiyasının  mövzusunun təsdiqi.

VII iclasda (27.12.2018) iştirak etmişdirlər: prof. Əzizov V.Ə.(sədr), prof. Talıbov F.Y. (sədr müavini), dos. Əhmədova S.C. (katib), prof. Alimetov S.N., prof. Məmmədov C.T., prof. Əmirova İ.A., prof. Ağayev M.M., prof. Fərəcov Z.H., prof. Nağıyev Y.Q., dos. Məhərrəmbəyli İ.S., dos. Əfəndiyev İ.N., dos. Nəsibli A.A., dos. Fətəliyeva G.R., dos. Məşədiyeva S.Ə., dos. Mustafayeva A.H., dos. Salihov M.S., dos. Bayramov R.İ., dos. Quliyeva S.Ş., tibb ü.f.d. Əhmədov C.H., tibb ü.f.d. İsmayil-zadə C.M., dos. Sultanova M.C.

12. 27.12.2018 tarixdə keçirilmiş iclasın problemi

Azərbaycan Tibb Universitetinin  I Daxili xəstəliklər və Reanimatologiya kafedrası­nın assistenti Qalib Gəncəvi oğlu İmanovun «İşemik etiologiyalı ürək çatışmazlığı xəstələrində miokardın revaskulyarizasiyasının xəstəliyin proqnozuna təsiri»  adlı tibb ü.e.d. dərəcəsinə iddia olunan  dissertasiyasının  mövzusunun təsdiqi

  

PEDİATRİYA ÜZRƏ PROBLEM KOMİSSİYASININ H E S A B A T I

2018-ci ildə komissiyanın 5 iclası keçirilmişdir 

I iclasda (23.02.2018) iştirak etmişdilər: Prof. Musayev S.N. (Sədr), Prof. Nəsrullayeva G.M. (Müavin), tibb ü.f.d. Hacıyeva M.R. (Katib), Prof. tibb ü.e.d. Sultanova N.H., Dos. tibb ü.e.d. Həsənov Ə.Q., Dos. tibb ü.f.d. Məmmədova F.M.,Dos. tibb ü.f.d. Hüseynova S.Ə., Dos. tibb ü.f.d. İbrahimova G.X., Dos. tibb ü.f.d. Xanməmmədova S.Q., tibb ü.f.d. Həsənova N.S., tibb ü.f.d. Hüseynova S.A.

Gündəlikdə duran məsələlər:

1.      ATU-nun II Uşaq xəstəlikləri kafedrasının doktorantı İmanlı Alagöz Ziya qızının “Müasir dövrdə məktəb mühiti amillərinin təhsil alanların fiziki və psixi sağlamlığının formalaşmasında rolu” mövzusunda tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi dissertasiya işinin annotasiyasının müzakirəsi
Elmi rəhbər: II Uşaq xəstəlikləri kafedranın professoru tibb ü.e.d. H.H.Qabulov

 

II iclasda (03.05.2018) iştirak etmişdilər: Prof. Musayev S.N.(Sədr), Prof. Nəsrullayeva G.M.(Müavin), tibb ü.f.d. Hacıyeva M.R.(Katib), Prof. Qasımova S.M., Prof. tibb ü.e.d. Sultanova N.H., Dos. tibb ü.e.d. Həsənov Ə.Q., Dos. tibb ü.f.d. Məmmədova F.M.,Dos. tibb ü.f.d. Həsənov A.M., Dos. tibb ü.f.d. Hüseynova S.Ə., Dos. tibb ü.f.d. İbrahimova G.X., Dos. tibb ü.f.d. Xanməmmədova S.Q., Dos. tibb ü.f.d. Ələsgərova S.M., tibb ü.f.d. Həsənova N.S., tibb ü.f.d. Hüseynova S.A., tibb ü.f.d. Hümbətova Ü.M., tibb ü.f.d. Əhmədov G.Ə.

Gündəlikdə duran məsələlər:

ATU-nun I MPF-nin I Uşaq xəstəlikləri kafedrasının assistenti Mirzəyeva İlhamə Əzizulla qızının “Çox az və ekstremal az kütləli yenidoğulan uşaqlarda surfaktant zülallarının klinik əhəmiyyəti və respirator terapiyanın səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi” mövzusunda tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi dissertasiya işinin annotasiyasının müzakirəsi
Elmi rəhbər: I Uşaq xəstəlikləri kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. S.Ş.Həsənov

2.      ATU-nun II Uşaq xəstəlikləri immun kursunun rəhbəri prof. G.M.Nəsrullayevanın 19-20 aprel 2018-ci il tarixdə Polşanın Sobot şəhərində “Primary İmmunodeficiency Course” kursunda “BLNK gene mutation in patient ühith antibody deficiency” movzusu ilə çıxışının hesabatı;

III iclasda (22.06.2018) iştirak etmişdilər: Prof. Musayev S.N.(Sədr), Prof. Nəsrullayeva G.M.(Müavin), tibb ü.f.d. Hacıyeva M.R.(Katib),Prof. tibb ü.e.d. Sultanova N.H., Prof. tibb ü.e.d. Qasımova S.M., Dos. tibb ü.e.d. Həsənov Ə.Q., Dos. tibb ü.f.d. Məmmədova F.M.,Dos. tibb ü.f.d. Həsənov A.M., Dos. tibb ü.f.d., Dos. tibb ü.f.d. İbrahimova G.X., Dos. tibb ü.f.d. Xanməmmədova S.Q., tibb ü.f.d. Həsənova N.S., tibb ü.f.d. Əhmədov G.Ə.

 

Gündəlikdə duran məsələlər:

1.      ATU-nun I MPF-nin I Uşaq xəstəlikləri kafedrasının dissertantıVəliyeva Qiyafət Vaqif qızının kafedranın rəhbərliyi altında “Предикторы развития и оптимизация методов лечения дакриоцистита новорожденных” mövzusunda tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi dissertasiya işinin annotasiyasının müzakirəsi
Elmi rəhbər: Prof., tibb ü.e.d. S.M.Qasımova

 

2.      ATU-nun II MPF-nin II Uşaq xəstəlikləri kafedrasının dissertantı Məmmədova Leyla Vahid qızının “Anadangəlmə ürək qüsuru zamanı apoptoz və immun statusun xüsusiyyətləri” mövzusunda tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi dissertasiya işinin annotasiyasının müzakirəsi.
Elmi rəhbər:  tibb ü.e.d. Ə.Q.Həsənov

3.      ATU-nun II MPF-nin II Uşaq xəstəlikləri kafedrasının dissertantı Xumarə Vaqif qızının “Uşaqlarda pnevmoniyalar zamanı apoptozun immuno-patoloji xüsusiyyətləri” mövzusunda tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi dissertasiya işinin annotasiyasının müzakirəsi.
Elmi rəhbər:  tibb ü.e.d. Ə.Q.Həsənov

IV iclasda (28.06.2018) iştirak etmişdilər: Prof. Musayev S.N.(Sədr), Prof. Nəsrullayeva G.M.(Müavin), tibb ü.f.d. Hacıyeva M.R.(Katib),Prof. tibb ü.e.d. Sultanova N.H., Prof. tibb ü.e.d. Qasımova S.M., Dos. tibb ü.e.d. Həsənov Ə.Q., Dos. tibb ü.f.d. Məmmədova F.M.,Dos. tibb ü.f.d. Həsənov A.M., Dos. tibb ü.f.d. Hüseynova S.Ə., Dos. tibb ü.f.d., Dos. tibb ü.f.d. İbrahimova G.X., Dos. tibb ü.f.d. Xanməmmədova S.Q., Dos.tibb ü.f.d. Ələsgərova S.M., Dos. tibb ü.f.d. Hidayətova L.Ə., tibb ü.f.d. Həsənova N.S., tibb ü.f.d. Əhmədov G.Ə.

Gündəlikdə duran məsələlər:

1.      ATU-nun I MPF-nin I Uşaq xəstəlikləri kafedrasının dissertantı Alcanova Sevinc Bağır qızının “Müxtəlif hestasiya yaşında kiçik bədən kütləsi ilə doğulan uşaqların katamnezdə sağlamlıq vəziyyəti” mövzusunda tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi dissertasiya işinin annotasiyasının müzakirəsi
Elmi rəhbər: kafedranın professoru tibb ü.e.d. S.Ş.Həsənov

V iclasda (12.10.2018) iştirak etmişdilər: Prof. Musayev S.N.(Sədr), Prof. Nəsrullayeva G.M.(Müavin), tibb ü.f.d. Hacıyeva M.R.(Katib),Prof. tibb ü.e.d. Sultanova N.H., Prof. tibb ü.e.d. Qasımova S.M., Dos. tibb ü.e.d. Həsənov Ə.Q., Dos. tibb ü.f.d. Məmmədova F.M.,Dos. tibb ü.f.d. Həsənov A.M., Dos. tibb ü.f.d. İbrahimova G.X., Dos. tibb ü.f.d. Xanməmmədova S.Q., Dos.tibb ü.f.d. Ələsgərova S.M., Dos. tibb ü.f.d. Hidayətova L.Ə., tibb ü.f.d. Həsənova N.S., tibb ü.f.d. Hümbətova Ü.M.,tibb ü.f.d. Əhmədov G.Ə.

Gündəlikdə duran məsələlər:

1.      ATU-nun I MPF-nin Terapevtik və pediatrik propedevtika kafedrasının baş laborantı Şıxəliyeva Aytən Sovqat qızının “Nefrotik sindromu olan uşaqlarda sümük toxuması metabolizminin vəziyyəti, onun qiymətləndirilməsində biokimyəvi markerlərin və antimikrob peptidlərin rolu” mövzusunda tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi dissertasiya işinin annotasiyasının müzakirəsi.
Elmi rəhbər:I MPF-nin Terapevtik və pediatrik propedevtika kafedrasının dosenti, tibb ü.f.d. R. O. Bəylərov

2.      ATU-nun I MPF-nin I Uşaq xəstəlikləri kafedrasının baş laborantı Əmrahova Fəxriyyə Bəhram qızının “Vaxtından əvvəl doğulan uşaqlarda perinatal ensefalopatiyaların neonatal dövrdə və katamnezdə infraqırmızı spektroskopiya ilə qiymətləndirilməsi” mövzusunda tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi dissertasiya işinin annotasiyasının müzakirəsi
Elmi rəhbər: I MPF-nin I Uşaq xəstəlikləri kafedrasının professoru tibb ü.e.d. S.Ş.Həsənov

3.      ATU-nun II MPF-nin II Uşaq xəstəlikləri kafedrasının doktorantı Şıxəmmədova Aysel Camaləddin qızının rəhbərliyi altında “Uşaqlarda kəskin övrə zamanı bağırsaq mikrobiotasının immun sistmi ilə əlaqəsi və onun korreksiyası” mövzusunda tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi dissertasiya işinin annotasiyasının müzakirəsi;
Elmi rəhbər: II MPF-nin II Uşaq xəstəlikləri kafedrasının professoru tibb ü.e.d. N.H.Sultanova

4.      ATU-nun II MPF-nin II Uşaq xəstəlikləri kafedrasının doktorantı Əhmədli Könül Nazir qızının kafedranın professoru ə.e.x. S.N.Musayevin rəhbərliyi altında “Birləşdirici toxumanın displaziya sindromu oln uşaqlarda əzələ sisteminin funksional və metabolik dəyişikliklərinin xüsusiyyətləri” mövzusunda tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi dissertasiya işinin yerinə yetirilməsi və alınmış nəticələrin düzgün interpretasiyası məqsədilə elektromioqrafiya üzrə mütəxəssis, nevroloq tibb ü.e.d., prof. Sədaqət Qəmbər qızı Hüseynovanın elmi məsləhətçi kimi təsdiq edilməsi məsələsinin müzakirəsi.
 

NEVROLOGİYA VƏ PSİXİATRİYA ÜZRƏ PROBLEM KOMİSSİYASININ H E S A B A T I

Hesabat dövründə Azərbaycan Tibb Universitetinin Psixonevrologiya üzrə problem komissiyasının 4 iclası keçirilib.

I. 12 fevral 2018-ci il tarixində birinci iclas problem komissiyasının sədri, psixiartiya kafedrasının professoru Z.Əliyevin sədrili ilə keçirilib.

Elmi katib: psixiatriya kafedrasının dosenti S.Ə.Katibli.

İclasda iştirak etdilər: prof. Əliyev Z.N., prof. İsmayılov N.V., tibb ü.f.d. Musabəyov Z.F., dos. Rzayev R.N., dos. Katibli S., dos. Manuçeri-Lalei A.Ə., dos. Məmmədova M., dos. Abasova N.M.,  dos. Məmmədbəyli A., tibb ü.f.d.  Xəlilova D.M., tibb ü.f.d.  Məmmədov C.C., tibb ü.f.d.  Novruzov E.H.

İclasda ATU-nun dissertantı, Azərbaycan Tibb Universitetinin nevrologiya və tibbi genetika kafedrasının baş laborantı  Salayev Kamran Əli oğlunun təqdim etdiyi  “ Эпилепсия у детей: сочетанные нервнопсихические нарушения и качество жизни ” mövzusunda tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  dissertasiya işin mövzusu və elmi rəhbəri yekdilliklə təsdiqləndi.

Dissertantın elmi rəhbəri ATU-nun psixiartiya kafedrasının müdiri professor  G.Ç.Gəraybəyli təsdiq edildi.

Həmin iclasda ATU-nun dissertantı, Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi 1 saylı Respublika Psixiatriya Xəstəxanasının həkim psixiatrı Fərəcli Orxan Vaqif oğlunun təqdim etdiyi  “Böyrək transplantasiyası olunacaq və hemodializ qəbul edən pasiyetlərin psixi sağlamlıq göstəricilərinin öyrənilməsi” mövzusunda tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  dissertasiya işin mövzusu və elmi rəhbəri yekdilliklə təsdiqləndi.                                            

Dissertantın elmi rəhbəri ATU-nun psixiartiya kafedrasının  professor  N.V.İsmayılov təsdiq edildi.

II. 29 may 2018-ci il tarixində ikinci iclas  problem komissiyasının sədri, psixiartiya kafedrasının professoru Z.Əliyevin sədrili ilə keçirilib.

Elmi katib: psixiatriya kafedrasının dosenti S.Ə.Katibli. 

İclasda iştirak etdilər: prof. İsmayılov N.V., prof. Əliyev Z.N., dos. Katibli S., dos. Manuçeri-Lalei A.Ə., tibb ü.f.d. Xəlilova D.M., dos. Abasova N.M., tibb ü.f.d.  Məmmədov C.C.

İclasda ATU-nun dissertantı, Azərbaycan Tibb Universitetinin Nevrologiya kafedrasının dissertantı Əsədova Ülkər Əsgər qızının təqdim etdiyi “Клинико-эпидемиологическая характеристика эпилепсии в поселке Маштаги города Баку” mövzusunda tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  dissertasiya işin mövzusu və elmi rəhbəri yekdilliklə təsdiqləndi.

Dissertantın elmi rəhbəri ATU-nun nevrologiya və tibbi genetika kafedrasının professoru tibb ü.e.d. S.İ.Mahalov təsdiq edildi.

Həmin iclasda ATU-nun dissertantı,  Azərbaycan Tibb Universitetinin Nevrologiya kafedrasının doktorantı Tagiyeva Mədinə  Rauf qızının təqdim etdiyi  “ Uşaq serebral iflicli uşaqlarda Epilepsiyanın gedişinin proqnozu və kliniki xüsusiyyətlərinin, tezliyinin, risk amillərin öyrənilməsi” mövzusunda tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  dissertasiya işin mövzusu və elmi rəhbəri yekdilliklə təsdiqləndi.

Dissertantın elmi rəhbəri dos. Məmmədvəyli A.K. təsdiq edildi.

III. 29 iyun 2018-ci il tarixində üçüncü iclas problem komissiyasının sədri, psixiartiya kafedrasının professoru Z.Əliyevin sədrili ilə keçirilib.

Elmi katib: psixiatriya kafedrasının dosenti S.Ə.Katibli. İclasda iştirak etdilər:  prof. İsmayılov N.V., prof. Əliyev Z.N., dos. Katibli S., dos. Manuçeri-Lalei A.Ə., tibb ü.f.d.  Xəlilova D.M., dos. Abasova N.M.,  tibb ü.f.d.  Məmmədov C.C.

İclasda ATU-nun dissertantı, Azərbaycan Azərbaycan Tibb Universitetinin Psixiatriya kafedrasının baş laborantı Məmmədzadə Ceyhun Fədail oğlunun təqdim etdiyi  “Взаимосвязь плановой вакцинации детей и развития расстройств аутистического спектра (РАС) в Азербайджане” mövzusunda tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  dissertasiya işin mövzusu və elmi rəhbəri yekdilliklə təsdiqləndi.

Həmin iclasda ATU-nun dissertantı, Azərbaycan Tibb Universitetinin Psixiatriya kafedrasının assistenti  Hacıyev Seymur Rafiq oğlunun təqdim etdiyi  “Особенности клиники и психиатрического освидетельствования диссоциативных и  других невротических расстройств у лиц призывного возраста”mövzusunda tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  dissertasiya işin mövzusu və elmi rəhbəri yekdilliklə təsdiqləndi.

Hər iki dissertantın elmi rəhbəri ATU-nun psixiartiya kafedrasının müdiri professor  G.Ç.Gəraybəyli təsdiq edildi.

Həmin iclasda ATU-nun dissertantı, Azərbaycan Tibb Universitetinin Psixiatriya kafedrasının dissertantı Baxışova Fizzə Məmməd qızının təqdim etdiyi  “Preqabalin asılılığın klinik və terapevtik xüsusiyyətləri” mövzusunda tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  dissertasiya işin mövzusu və elmi rəhbəri yekdilliklə təsdiqləndi.

Həmin iclasda ATU-nun dissertantı, Azərbaycan Tibb Universitetinin Psixiatriya kafedrasının dissertantı Qurbanov Nəriman Mədət oğlunun təqdim etdiyi  “Quba, Qusar və Xaçmaz bölgələrində kardioloji spektrli pasiyentlərdə affektiv pozuntuların klinik və terapevtik xüsusiyyətləri” mövzusunda tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  dissertasiya işin mövzusu və elmi rəhbəri yekdilliklə təsdiqləndi.

Hər iki dissertantın elmi rəhbəri ATU-nun psixiartiya kafedrasının professor  Z.N.Əliyev təsdiq edildi.

IV. 10 oktyabr 2018-ci il tarixində dördüncü iclas  problem komissiyasının sədri, psixiartiya kafedrasının professoru Z.Əliyevin sədrili ilə keçirilib.

Elmi katib: psixiatriya kafedrasının dosenti S.Ə.Katibli. 

İclasda iştirak etdilər:  prof. İsmayılov N.V., prof. Əliyev Z.N., dos. Katibli S., dos. Manuçeri-Lalei A.Ə., tibb ü.f.d.  Xəlilova D.M., dos. Abasova N.M., tibb ü.f.d.  Məmmədov C.C.

İclasda ATU-nun dissertantı, Neyrocərrahiyyə kafedrasının assistenti İskəndərov Cəmil Nadir oğlunun təqdim etdiyi  “Fəqərə sütununun travmatik zədələnmələlərinin klinika, diaqnostika və cərrahi müalicə prinsipləri ”mövzusunda doktor elmi dərəcəsi almaq üçün  dissertasiya işin mövzusu və elmi məsləhətçiləri yekdilliklə təsdiqləndi.

Dissertantın elmi məsləhətçiləri  prof. Etibarlı S.A. və prof. Qasımov İ.Ə. təsdiq edildi.

Həmin iclasda ATU-nun dissertantı, Neyrocərrahiyyə kafedrasının assistenti Əhmədov Namiq Paşa oğlunun təqdim etdiyi  “Hipofizin adenomasının müasir minimal invaziv cərrahiyyəsi (neyroendokrin və neyrooftamoloji klinik aspektləri, endoskopik transsfenoidal yanaşmanın anatomik xüsusiyyətləri və texnikası)” mövzusunda tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  dissertasiya işin mövzusu və elmi rəhbəri yekdilliklə təsdiqləndi.

Dissertantın elmi rəhbəri prof. Etibarlı S.A. təsdiq edildi.

  

GİGİYENA VƏ PEŞƏ XƏSTƏLİKLƏRİ ÜZRƏ PROBLEM KOMİSSİYASININ H E S A B A T I

Problem komissiyanın hazırki tərkibi  Azərbaycan Tibb Universitetinin rektoru prof G.Ç.Gəraybəylinin 04.06.2018-ci il tarixli 201 saylı əmrinə əsasən müəyyən edilmişdir. Tərkibə daxil olmuşdur: sədr - dos. Məmmədov A.M., sədr müavini  - dos. Balayeva Ş.M., elmi katib -  b.m.Cabbarova N.R.  və  üzvlər - dos. Əhmədov.İ.R, dos. Hacıyeva Q.M, dos. Suleymanzade N.Q, dos.M.Y.Nəbiyeva, dos.Qurbanov Ə.S., dos.Abbasova E.F., dos.Fətullayeva S.F., dos.Məhərrəmov M.Ə, dos.Salihova C.Y., dos. Qəniyeva Q.S., tibb ü.f.d.Nağıyeva R.Q.

Hesabat ili ərzində Problem Komissiyasının 2 iclası keçirilmişdir.

I.    08.06.2018-cı  il tarixində keçirilmiş iclasda:
Ümumi gigiyena və ekologiya kafedrasının doktorantı  Kazımova Vüsalə Mirzə qızının  tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün “Tibb universiteti tələbələrinin qidalanma statusu və sağlamlığı arasındakı əlaqələrin gigiyenik qiymətləndirilməsi” mövzusunda dissertasiya işinin I ilində fəaliyyəti barədə hesabatının və attestasiya məsələsinin müzakirəsi. İclasda 14 nəfər PK üzvləri iştirak etmişdir.

Qərara alındı, ki  ümumi gigiyena və ekologiya kafedrasının doktorantı  Kazımova Vüsalə Mirzə qızının  tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün “Tibb universiteti tələbələrinin qidalanma statusu və sağlamlığı arasındakı əlaqələrin gigiyenik qiymətləndirilməsi” mövzusunda dissertasiya işinə dair hesabatı bəyənilsin və onun attestasiya edilməsi ictimai səhiyyə fakültəsinin Elmi Şurasına tövsiyə edilsin.

20.11.2018-cı il tarixində keçirilmiş iclasda: “İctimai sağlamlıq və gigiyena” elmi Problem Komissiyasına daxil olan kafedralarda plan üzrə yerinə yetirilən tədqiqat və dissertasiya işlərinin nəticələrinin (son 3 ildə) səhiyyə təcrübəsinə tətbiqinin vəziyyəti (məruzəçi -dos. M.Məhərrəmov). Arayış əlavə olunur.
 

Qərara alındı:

1. Dos.Balayeva Ş.M. tərəfindən təklif olundu ki, müəlliflərin elmi işlərinə olan istinad indeksləri artırmaq məqsədi ilə “İctimai sağlamlıq və gigiyena” elmi Problem Komissiyasına daxil olan kafedralarda nəşr olunan məqalələrə daha şox istinadlar olunsun.

Dos. A.M. Məmmədov tərəfindən təklif olundu ki, “İctimai sağlamlıq və gigiyena” elmi Problem Komissiyasına daxil olan kafedralarda hazırlanan elmi-metodik tövsiyələri aidiatı müəssisələrə poçt vasitəsilə göndərilsin, və universitetin internet saytına yerləşdirilsin.
 

NƏZƏRİ FƏNLƏR ÜZRƏ PROBLEM KOMİSSİYASININ

H E S A B A T I

2018-ci ildə Nəzəri Fənnlər üzrə Problem Komissiyasının 6 iclası keçirilmişdir.

 

I İCLAS

I iclasda (6 mart 2018-ci il) 19 nəfər iştirak etmişdir: prof.H.K.Muradov (sədr), prof.Əliyev M.X. (müavin), dos. Rəcəbova F.O. (katib), prof.İsayev A.B., prof.Xıdırov E.Ə., prof.Əsmətov V.Y., prof.Axundov R.A., prof.Kazımov Ə.H., biol.elm.doktoru Cəfərova R.Ə., dos.Kərimov V.M., dos.Şəkərəliyeva Y.V., dos.Əliyev A.X., dos.Əliyev S.H., dos.Əliyeva T.R., dos.Abdulkərimova F.D., dos.Xanım Aydın qızı, dos.Quliyev M.R., baş elmi işçi İsmayılov Y.B., baş müəllim Quliyev M.İ.

 

Azərbaycan Tibb Universitetinin İnsan Anatomiyası kafedrasının baş müəllimi, tibb üzrə fəlsəfə doktoru Şadlinskaya Səbinə Vaqif qızının "Макромикроскопическая анатомия, закономерности морфогенеза малых желез и лимфоидных образований преддверия влагалища в постнатальном онтогенезе человека и в эксперименте" adlı 3241-01 "İnsan anatomiyası" ixtisasında tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya işinin mövzusu və tədqiqat planı təsdiq edilmişdir.

Elmi məsləhətçilər: 1.Rusiya Elmlər Akademiyasının müxbit üzvü, professor

                                    Никитюк Д.Б.;

                                2. İnsan anatomiyası kafedrasının professoru, tibb ü.e.d., 

                                    Hüseynov B.M

II İCLAS

II iclasda (4 may 2018-ci il) 18 nəfər iştirak etmişdir: prof.H.K.Muradov (sədr), prof.Əliyev M.X. (müavin), baş müəllim Süleymanova L.M. (katib), prof.Allahverdiyev M.Q., prof.İsayev A.B., prof. Əsgərova T.Ə.,  prof.Axundov R.A., prof.Kazımov Ə.H., biol.elm.doktoru Cəfərova R.Ə., dos.Orucov A.H., dos.Kərimova İ.İ., dos.Kərimov V.M., dos.Əliyev S.H., dos.Əliyeva T.R., dos.Ələkbərov E.İ., dos.Xanım Aydın qızı, dos.Quliyev M.R., dos.Rəcəbova F.O., baş elmi işçi İsmayılov Y.B.

ATU-nunHistologiya, embriologiya və sitologiya kafedrasında 2018-2022-ci illərdə yerinə  yetirilməsi nəzərdə tutulmuş “Sədd rolunu oynayan beyin qişasının və eksperimental ödem zamanı ağciyər və böyrəklərin struktur elementlərinin qarşılıqlı histotopoqrafiyası və elektron mikroskopik quruluş xüsusiyyətləri” adlı elmin iş planı təsdiq edilmişdir.

III İCLAS

III iclasda (4 iyul 2018-ci il) 18 nəfər  iştirak etmişdir: prof.H.K.Muradov (sədr), baş müəllim Süleymanova L.M. (katib), prof.Allahverdiyev M.Q.,  prof. Əsgərova T.Ə.,  prof.Axundov R.A., prof.Kazımov Ə.H., biol.elm.doktoru Cəfərova R.Ə., dos.Əliyev A.X., dos.Orucov A.H., dos.Kərimova İ.İ., dos.Kərimov V.M., dos.Şəkərəliyeva Y.V., dos.Əliyev S.H., dos.Əliyeva T.R., dos.Ələkbərov E.İ., dos.Abdulkərimova F.D., dos.Xanım Aydın qızı, dos.Quliyev M.R., dos.Mikayılov Ü.S., baş elmi işçi İsmayılov Y.B.

(biol. ü.e.d. Cəfərova R.Ə. və dos. Rəcəbova F.O. məzuniyyətdə olmuşdular).

1. ATU-nun Biokimya kafedrasının dissertantı Həsənova Nailə Arif qızının 2406.02 – “Biokimya” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün nəzərdə tutulan “Osteoporozlu xəstələrdə sınıqlar zamanı sümük və qığırdaq metabolizminin bəzi peptid və zülal təbiətli göstəricilərinin dəyişmə dinamikası” adlı dissertasiya işinin mövzusu və tədqiqat planı təsdiq edilmişdir.

Elmi rəhbərlər:1. Azərbaycan Tibb Universiteti Biokimya kafedrasının

                           professoru, b.ü.e.d. Gülnarə Əzizova.

                          2.Dissertasiya işinə  elmi məsləhətçi Elmi-Tədqiqat

                          Travmatologiya və Ortopediya İnstitutunun professoru, tibb ü.e.d.             

                          Canbaxışov Qələndər Surxay oğlu məsləhət görüldü.

2. ATU-nun Biokimya kafedrasının doktorantı Rzayeva Aynur Əfrail qızının 2406.02 – “Biokimya” ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün nəzərdə tutulan “Seliakiya xəstəliyinin skrininqi və immun-biokimyəvi diaqnostika üsullarının təkmilləşdirilməsi” adlı dissertasiya işinin mövzusu və tədqiqat planı təsdiq edilmişdir.

Elmi rəhbərlər:1. Azərbaycan Tibb Universiteti Biokimya kafedrasının

                           professoru, b.ü.e.d. Tahirə Əsgərova.

                           2.Dissertasiya işinə  elmi məsləhətçi M.Topçubaşov adına ECM-

                           in professoru, tibb ü.e.d. Müslümov Qurbanxan Fətəli oğlu məsləhət

                           görüldü.

IV İCLAS 

IV iclasda (28 sentyabr 2018-ci il) 18 nəfər iştirak etmişdir: prof.H.K.Muradov (sədr), baş müəllim Süleymanova L.M. (katib), prof.Allahverdiyev M.Q.,  prof.Əsmətov V.Y., prof.Axundov R.A., prof.Əsgərova T.Ə., biol.elm.doktoru Cəfərova R.Ə., dos.Kərimov V.M., dos.Şəkərəliyeva Y.V.,  dos.Əliyev S.H., dos.Əliyeva T.R., dos.Abdulkərimova F.D., dos.Xanım Aydın qızı, dos.Orucov A.H., dos.Rəcəbova F.O., dos. Ələkbərov E.İ., baş elmi işçi İsmayılov Y.B., baş müəllim Quliyev M.İ.

1. ATU-nun Biokimya kafedrasının doktorantı Bağırov İsmail Məmməd oğlunun   2406.02 – “Biokimya” və 3209.01 – "Farmakologiya və klinik farmakologiya" ixtisaslarında biologiya elmləri doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün nəzərdə tutulan “Биохимическое обоснование действия нового комплексного соединения на основе палладия и мексидола на нарушенный метаболизм и антиоксидантный статус печени” adlı dissertasiya işinin mövzusu və tədqiqat planı müzakirə edilərək təkrar hazırlanması və yenidən müzakirəyə çıxarılması tövsiyə edildi.

Elmi məsləhətçilər: 1. Azərbaycan Tibb Universitetinin Biokimya kafedrasının

                                  müdiri, professor Əfəndiyev A.M.

                                 2. Azərbaycan Tibb Universitetinin Elmi-Tədqiqat Mərkəzinin    

                                 Toksikologiya şöbəsinin müdiri, biol. ü.e.d. Cəfərova R.Ə.

2. ATU-nun Elmi-Tədqiqat Mərkəzinin dissertantı Məhərrəmova Nigar Fəxrəddin  qızının 3209.01 – "Farmakologiya və klinik farmakologiya" ixtisasında biologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün nəzərdə tutulan “Новое комплексное соединение полученное на основе палладия и мексидола, его токсикологическое и фармакологическое исследование"” adlı dissertasiya işinin mövzusu və tədqiqat planı təsdiq edilmişdir.

Elmi rəhbər: Azərbaycan Tibb Universitetinin Elmi-Tədqiqat Mərkəzinin Toksikologiya şöbəsinin müdiri, biol. ü.e.d. Cəfərova R.Ə

V İCLAS

V iclasda (13 noyabr 2018-ci il) 21 nəfər iştirak etmişdir: prof.H.K.Muradov (sədr), baş müəllim Süleymanova L.M. (katib), prof.Allahverdiyev M.Q.,  prof.İsayev A.B., prof. Axundov R.A., prof. Əsgərova T.Ə., prof. Kazımov Ə.H., biol. ü.e.d. Cəfərova R.Ə., dos.Əliyev A.X., dos.Kərimov V.M., dos. Şəkərəliyeva Y.V.,  dos. Əliyev S.H., dos.Əliyeva T.R., dos. Abdulkərimova F.D., dos. Xanım Aydın qızı, dos. Quliyev M.R., dos. Orucov A.H., dos. Rəcəbova F.O., dos. Ələkbərov E.İ., baş elmi işçi İsmayılov Y.B., baş müəllim Quliyev M.İ.

1. ATU-nun Biokimya kafedrasının doktorantı Bağırov İsmail Məmməd oğlunun 2406.02 – “Biokimya” və 3209.01 – "Farmakologiya və klinik farmakologiya" ixtisaslarında biologiya elmləri doktoru  elmi dərəcəsi almaq üçün nəzərdə tutulan “Palladium və meksidol əsasında alınmış yeni kompleks birləşmənin qaraciyərin pozulmuş metabolizminə və antioksidant statusuna təsirinin biokimyəvi cəhətdən əsaslandırılması” adlı dissertasiya işinin mövzusu və tədqiqat planı ikinci dəfə müzakirə olunaraq təsdiq edilmişdir.

Elmi məsləhətçilər: 1. Azərbaycan Tibb Universitetinin Biokimya kafedrasının

                                   müdiri, professor Əfəndiyev A.M.

                               2. Azərbaycan Tibb Universitetinin Elmi-Tədqiqat Mərkəzinin              

                                   Toksikologiya şöbəsinin müdiri, biol. ü.e.d. Cəfərova R.Ə.

2. ATU-nun Insan anatomiyası və tibbi terminologiya kafedrasının assistenti, tibb üzrə fəlsəfə doktoru  Ramilə Emil qızı Babayevanın 3241.01 – "İnsan anatomiyası" ixtisasında tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün nəzərdə tutulan "Yoğun bağırsağın vegetativ sinir təchizatının quruluş təşkilinin normada insanda və eksperiment yolu ilə öyrənilməsi" adlı dissertasiya işinin mövzusu və tədqiqat planı  təsdiq edilmişdir.

Elmi məsləhətçilər:1. "Reaviz" Samara Tibb Universitetinin Morfoloji problemlər

                                 üzrə elmi-tədqiqat laboratoriyasının müdiri, tibb üzrə elmlər

                                 doktoru, professor İ.İ.Markov

                                2. Azərbaycan Tibb Universitetinin İnsan anatomiyası və tibbi         

                                terminologiya kafedrasının professoru, tibb üzrə elmlər    

                                doktoru B.M.Hüseynov

3. ATU-nun Biokimya kafedrasının baş laborantı  Məmmədova Kəmalə Mais  qızının 2406.02 – "Biokimya" ixtisasında biologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün nəzərdə tutulan “Neonatal dövrdə tireoid hormonlarının skrininqi və biokimyəvi xüsusiyyətləri"” adlı dissertasiya işinin mövzusu və tədqiqat planı təsdiq edilmişdir.

Elmi rəhbər: Azərbaycan Tibb Universitetinin Biokimya kafedrasının professoru,

                      b.ü.e.d. Əsgərova T.Ə.

VI İCLAS

VI iclasda (3 dekabr 2018-ci il) 22 nəfər iştirak etmişdir: prof.H.K.Muradov (sədr), baş müəllim Süleymanova L.M. (katib), prof.Allahverdiyev M.Q.,  prof.İsayev A.B., prof.Xıdırov E.Ə., prof.Əsmətov V.Y., prof.Kazımov Ə.H., biol.elm.doktoru Cəfərova R.Ə., dos.Kərimova İ.İ., dos.Əliyev A.X., dos.Kərimov V.M., dos.Şəkərəliyeva Y.V.,  dos.Əliyev S.H.,  dos.Abdulkərimova F.D., dos.Xanım Aydın qızı, dos.Quliyev M.R., dos.Orucov A.H., dos.Mikayılov Ü.S., dos.Rəcəbova F.O., dos. Ələkbərov E.İ., baş elmi işçi İsmayılov Y.B., baş müəllim Quliyev M.İ.

ATU-nun Farmakologiya kafedrasının baş laborantı Aygün Rafael qızı Cəbrayılovanın 3209.01 – "Farmakologiya, kliniki farmakologiya" ixtisasında tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün nəzərdə tutulan "Şərti adı "antisklerozin" olan fitokompozisiyanın müqayisəli farmakoloji tədqiqi" adlı dissertasiya işinin mövzusu və tədqiqat planı təsdiq edilmişdir.

Elmi rəhbər:  Azərbaycan Tibb Universitetinin Farmakologiya kafedrasının  

                       professoru, tibb ü.e.d. Əsmətov V.Y.

Beləliklə, 2018-ci ildə Nəzəri Fənnlər üzrə Problem Komissiyasının iclasında kafedranın 1 elmi iş planı, 3 elmlər doktoru və 5 fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiya işinin mövzusu və tədqiqat planı təsdiq edilmişdir.

 

EPİDEMİOLOGİYA, MİKROBİOLOGİYA VƏ İNFEKSİON XƏSTƏLİKLƏR ÜZRƏ PROBLEM KOMİSSİYASININ

H E S A B A T I

Hesabat dövründə epidemiologiya, mikrobiologiya və infeksion xəstəliklər üzrə Problem Komissiyasının 1 dəfə iclası keçirilib (20 aprel 2017-ci  il).

İŞTİRAK EDİRDİLƏR: professorlar biol. ü.e.d.Ağayeva E.M., tibb ü.e.d. Niftullayev M.Z., dos. Əhmədova  S.İ., dos. Atakişizadə S.A.,  tibb ü.e.d.Vəkilov V.N., biol. ü.e.d.Ağayeva N.A., t.e.d Sultanova N.H., dosent tibb ü.f.d. Orucova E.Q., tibb ü.f.d. Vahabov E.F., tibb ü.f.d. Quliyeva E.M., tibb ü.f.d. Şıxəliyev F.M.

GÜNDƏLİK MƏSƏLƏ: ATU-nun Yoluxucu Xəstəliklər  kafedrasının dosenti Elza Qudrət qızı Orucovanın “Kəskin respirator virus infeksiyalarının differensial diaqnozu məsələsinə dair və kompleks müalicəsinə müasir yanaşma” mövzusunda tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcə almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya işinin müzakirəsi.

EŞİDİLDİ: Dosent E.Q.Orucovanın dissertasiya mövzusunun aktuallığı, məqsəd və vəzifələri, gözlənilən nəticələr və onların praktikaya tətbiqi haqqında  məlumat verdi və verilən suallara ətraflı cavablar verdi.

ÇIXIŞLAR: Professorlar Ağayeva E.M., t.e.d Sultanova N.H., biol. ü.e.d. N.A.Ağayeva,  dosentlər Vahabov E.F., Quliyeva E.M., Atakişizadə S.A., Şıxəliyev F.M.  mövzunun aktuallığından, elmi və praktik əhəmiyyətindən danışdılar. Tədqiqat işinin aparılmasında öz tövsiyələrini verərək təsdiq edilməsini təklif etdilər. Çıxış edənlər mövzunun adının dəyişdirilməsini təklif etdilər. Yeni ad kimi “Kəskin respirator virus infeksiyalarının differensial diaqnozuna və kompleks müalicəsinə müasir yanaşma” təklif olundu.

QƏRARA ALINDI:

ATU-nun Yoluxucu Xəstəliklər  kafedrasının dosenti Elza Qudrət qızı Orucovanın “Kəskin respirator virus infeksiyalarının differensial diaqnozuna və kompleks müalicəsinə müasir yanaşma” mövzusunda tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya işinin təsdiq edilməsi Tibbi Profilaktika fakültəsinin Elmi Şurasına tövsiyə olunsun.
Dissertasiya işinin elmi məsləhətçisi AMEA-nın müxbir üzvü Namiq Nəriman oğlu Əliyev təklif edilsin.
 

STOMATOLOGİYA İXTİSASI ÜZRƏ PROBLEM KOMİSSİYASININ H E S A B A T I

Stomatologiya Fakültəsinin Problem Komissiyası 2018-ci ildə yeddi iclas keçirilmişdir. Bu iclaslarda 2 tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi və 9 tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya işinin anotasiyası və elmi  rəhbəri,  məsləhətçi təyin edilməsi müzakirə olunmuşdur.

19№ iclasında (12/02/18) 1 tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi və 1 tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya işinin anotasiyası və elmi  rəhbəri,  məsləhətçi təyin edilməsi müzakirə olunmuşdur.

İştirak edirdilər:        Sədr:       prof. Rəhimov Ç.R.

                                    Üzvlər: dos.Novruzov Z.H., dos.Sultanova N.N., dos.Əliyev A.N., dos.Şadlinskaya R.V., dos.Zeynalova G.K., ass.Bayramov Y.İ., ass. Bilalzadə S.Y.,  ass.Davudov M.M., ass.Həsənov V.M., ass.Məmmədov Z.N., ass.Talıbova T.İ., ass.Şahmuradov R.R.

I. Tibb üzrə elmlər doktoru adını almaq üçün müzakirə olunmuş dissertasiya işinin mövzusu, müallifi və elmi məsləhətçi:

1.Ortopedik stomatologiya kafedrasının assistenti Mahmudov Tofiq Gavə oğlunun tibb üzrə elmlər doktoru adını almaq üçün təqdim etdiyi “Dental implantlar üzərində protezlənmə vaxtının proqnozlaşdırılmasında informativ kriteriyalarn təyin edilməsi” adlı dissertasiya işi.

Elmi məsləhətçi: ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Pənahov N.A.

Qərara alındı:

1. ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının assistenti Mahmudov Tofiq Gavə oğlunun tibb  üzrə elmlər doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün “Dental implantlar üzərində protezlənmə vaxtının proqnozlaşdırılmasında informativ kriteriyalarin təyin edilməsi” adlı dissertasiyanın  mövzusu təsdiq edilməsi üçün Universitetinin Böyük Elmi Şurasına tövsiyə edilsin.

2. ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Pənahov N.A. elmi məsləhətçi təyin edilsin.

II. Tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün müzakirə olunmuş dissertasiya işinin mövzusu, müallifi və elmi rəhbəri:

1. ATU-nun Terapevtik stomatologiya kafedrasının assistenti Sadıqova Nigar Nəriman  qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi «Клинико-лабораторное обоснование использования пробиотических средств в комплексном лечении и профилактике пародонтита»  adlı dissertasiya işi.

Elmi rəhbər: ATU-nun Terapevtik stomatologiya kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. Məmmədov R.M.

Qərara alındı:

1. ATU-nun Terapevtik stomatologiya kafedrasının baş laborantı Sadıqova Nigar Nəriman  qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi «Клинико-лабораторное обоснование использования пробиотических средств в комплексном лечении и профилактике пародонтита» adlı dissertasiyanın  mövzusu təsdiq edilməsi üçün Stomatologiya Fakültəsinin Elmi Şurasına tövsiyə edilsin.

2. ATU-nun Terapevtik stomatologiya kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. Məmmədov R.M. elmi rəhbər təyin edilsin.

20№ iclasında (02/04/18) Stomatologiya ixtisası üzrə  Problem Komissiyasının vəzifələri və səlahiyətləri müzakirə olunmuşdur.

İştirak edirdilər:        Sədr:       prof. Rəhimov Ç.R.

                                   Üzvlər: dos. Novruzov Z.H., dos.Sultanova N.N., dos. Əliyev A.N., dos. Şadlinskaya R.V., dos. Zeynalova G.K., ass. Bayramov Y.İ., ass. Bilalzadə S.Y.,  ass. Davudov M.M., ass.Həsənov V.M., ass. Məmmədov Z.N., ass. Talıbova T.İ., ass. Şahmuradov R.R.

21№ iclasında (30/04/18) 1 tibb üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya işinin anotasiyası və elmi  məsləhətçi təyin edilməsi müzakirə olunmuşdur.

İştirak edirdilər:       Sədr:      prof. Rəhimov Ç.R.

                                  Üzvlər:   dos. Novruzov Z.H., dos. Sultanova N.N., dos. Əliyev A.N., dos. Şadlinskaya R.V., dos. Zeynalova G.K., ass. Bayramov Y.İ., ass. Bilalzadə S.Y., ass. Davudov M.M.,  ass.Həsənov V.M., ass. Məmmədov Z.N., ass. Talıbova T.İ., ass. Şahmuradov R.R.

I. Tibb üzrə elmlər doktoru adını almaq üçün müzakirə olunmuş dissertasiya işinin mövzusu, müallifi və elmi məsləhətçi:

1. ATU-nun Uşaq stomatologiya kafedrasının dosenti Zeynalova Gülşən Kamal qızının tibb üzrə elmlər doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi “Эпидемиологическое и клиническое обоснование программы профилактики стоматологических заболеваний у детей” adlı dissertasiya işinin mövzusunun müzakirəsi.

Elmi məsləhətçi: ATU-nun Uşaq stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Əliyeva R.K.

Qərara alındı:

1. ATU-nun Uşaq stomatologiya kafedrasının dosenti Zeynalova Gülşən Kamal qızının tibb  üzrə elmlər doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün “Клинико-эпидемиологическое обоснование профилактики стоматологических заболеваний у детей в Азербайджанской Республике” adlı dissertasiyanın  mövzusu təsdiq edilməsi üçün Universitetinin Böyük Elmi Şurasına tövsiyə edilsin.

2. ATU-nun Uşaq stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Əliyeva R.K. elmi məsləhətçi təyin edilsin.

22№ iclasında (27/06/18) 2 tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya işinin anotasiyası və elmi  rəhbəri təyin edilməsi müzakirə olunmuşdur.

İştirak edirdilər:         Sədr:      prof. Rəhimov Ç.R.

                                   Üzvlər:   dos.Novruzov Z.H., dos. Sultanova N.N.,

dos. Əliyev A.N., dos. Şadlinskaya R.V., dos. Zeynalova G.K., ass. Bilalzadə S.Y., ass. Həsənov V.M., ass. Məmmədov Z.N., ass. Talıbova T.İ., ass. Şahmuradov R.R.

I. Tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün müzakirə olunmuş dissertasiya işinin mövzusu, müallifi və elmi rəhbəri:

1. ATU-nun Ağız və üz-çənə cərrahiyyə kafedrasının doktorantı Osmanov Elvin Bəhram oğlunun tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi “Прогнозирование течения процессов остеоремоделирования в постцистэктомических полостях челюстей” adlı dissertasiya işi.

Elmi rəhbər: ATU-nun Ağız və üz-çənə cərrahiyyə kafedrasının dosenti, tibb ü.e.d. Əhmədov E.T.

Qərara alındı:

1. ATU-nun Ağız və üz-çənə cərrahiyyə kafedrasının doktorantı Osmanov Elvin Bəhram oğlunun tibb  üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün “Прогнозирование течения процессов остеоремоделирования в постцистэктомических полостях челюстей” adlı dissertasiyanın  mövzusu təsdiq edilməsi üçün Stomatologiya Fakültəsinin Elmi Şurasına tövsiyə edilsin.

2. ATU-nun Ağız və üz-çənə cərrahiyyə kafedrasının dosenti, tibb ü.e.d. Əhmədov E.T. elmi rəhbər təyin edilsin.

2. ATU-nun Stomatologiya kafedrasının dissertantı Əliyeva Lətafət Aydın qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi “Состояние зубо­челюст­ной системы, гигиены полости рта у подростков детских домов города Баку и принципы оказания стоматологической помощи” adlı dissertasiya işi.

Elmi rəhbər: ATU-nun Stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Hüseynova T.H.

Qərara alındı:

1. ATU-nun Stomatologiya kafedrasının dissertantı Əliyeva Lətafət Aydın qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün “Состояние зубочелюстной системы, гигиены полости рта у подростков детских домов города Баку и принципы оказания стоматологической помощи” adlı dissertasiyanın  mövzusu təsdiq edilməsi üçün Stomatologiya Fakültəsinin Elmi Şurasına tövsiyə edilsin.

2. ATU-nun Stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Hüseynova T.H. elmi rəhbər təyin edilsin.

23№ iclasında (17/10/18) 2 tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya işinin anotasiyası və elmi  məsləhətçi təyin edilməsi müzakirə olunmuşdur.

İştirak edirdilər:    Sədr:       prof. Rəhimov Ç.R.

                                 Üzvlər: dos. Novruzov Z.H., dos. Sultanova N.N., dos. Əliyev A.N., dos. Şadlinskaya R.V., dos. Zeynalova G.K., ass.Bayramov Y.İ., ass. Bilalzadə S.Y.,  ass. Davudov M.M., ass. Həsənov V.M., ass. Məmmədov Z.N., ass. Talıbova T.İ., ass. Şahmuradov R.R.

I. Tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün müzakirə olunmuş dissertasiya işinin mövzusu, müallifi və elmi rəhbəri:

1.Terapevtik stomatologiya kafedrasının doktorantı Abdullayeva Səidə Rahib  qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi «Влияние аллергической патологии на формирование воспалительных заболеваний пародонта и обоснование эффективности комплексной специализированной помощи у больных»  adlı dissertasiya işi.

Elmi rəhbər: ATU-nun Terapevtik stomatologiya kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. Məmmədov R.M.                                   

Qərara alındı:

1. ATU-nun Terapevtik stomatologiya kafedrasının doktorantı Abdullayeva Səidə Rahib  qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi «Клинико-иммунологические особенности течения воспалительных заболеваний пародонта легкой и средней степени тяжести при аллергической патологии и обоснование патогенетической терапии» adlı dissertasiyanın  mövzusu təsdiq edilməsi üçün Stomatologiya Fakültəsinin Elmi Şurasına tövsiyə edilsin.

2. ATU-nun Terapevtik stomatologiya kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. Məmmədov R.M. elmi rəhbər təyin edilsin.

2. Terapevtik stomatologiya kafedrasının doktorantı Mustafayeva Ülkər Canbaxış qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi «Karioz boşluqlarda müxtəlif tərkibli kompozit materiallar və araqatların seçimi alqoritminin təkmilləşdirilməsi»   adlı dissertasiya işi.

Elmi rəhbər: ATU-nun Terapevtik stomatologiya kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. Məmmədov R.M.

Qərara alındı: təqdim edilmiş dissertasiya işinin anotasiyası və elmi rəhbər təyin edilməsi Stomatologiya ixtisası üzrə  Problem  Komissiyasının növbəti iclasında müzakirə edilməsi.

24№ iclasında (15/11/18) 3 tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya işinin anotasiyası və elmi  rəhbəri təyin edilməsi müzakirə olunmuşdur.

İştirak edirdilər:    Sədr:  prof. Rəhimov Ç.R.

                                 Üzvlər: dos. Novruzov Z.H., dos. Sultanova N.N., dos. Əliyev A.N., dos. Şadlinskaya R.V., dos. Zeynalova G.K., ass. Bayramov Y.İ., ass. Bilalzadə S.Y.,  ass. Davudov M.M., ass. Həsənov V.M., ass.Məmmədov Z.N., ass.Talıbova T.İ., ass. Şahmuradov R.R.

I. Tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün müzakirə olunmuş dissertasiya işinin mövzusu, müallifi və elmi rəhbəri:                                                               

1.Terapevtik stomatologiya kafedrasının doktorantı Mustafayeva Ülkər Canbaxış qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi «İkincili və residivləşən kariyes  boşluqlarının müalicəsində sərt toxumalar ilə plomb materialının qarşılıqlı əlaqəsi» adlı dissertasiya işi.

Elmi rəhbər: ATU-nun Terapevtik stomatologiya kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. Məmmədov R.M.

Qərara alındı:

1. ATU-nun Terapevtik stomatologiya kafedrasının doktorantı Mustafayeva Ülkər Canbaxış qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi «İkincili və residivləşən kariyes boşluqlarının müalicəsində sərt toxumalar ilə plomb materialının qarşılıqlı əlaqəsi» adlı dissertasiyanın  mövzusu təsdiq edilməsi üçün Stomatologiya Fakültəsinin Elmi Şurasına tövsiyə edilsin.

2. ATU-nun Terapevtik stomatologiya kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. Məmmədov R.M. elmi rəhbər təyin edilsin.

2.Terapevtik stomatologiya kafedrasının doktorantı Səhər Hefzollesan tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi «Parodont xəstəliklərinin kompleks müalicəsində optimal tədbirl»   adlı dissertasiya işi.

Elmi rəhbər: ATU-nun Terapevtik stomatologiya kafedrasının professoru, tibb ü.e.d. Məmmədov R.M

Qərara alındı: təqdim edilmiş dissertasiya işinin anotasiyası və elmi rəhbər təyin edilməsi Stomatologiya ixtisası üzrə  Problem  Komissiyasının növbəti iclasında müzakirə edilməsi.

3.ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının dissertantı Kərimova Arzu Eldar qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi “Оценка отдаленных результатов ортопедического лечения с несъемными протезами”adlı dissertasiya işi.

Elmi rəhbər: ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Pənahov N.A.

Qərara alındı: təqdim edilmiş dissertasiya işinin anotasiyası və elmi rəhbər təyin edilməsi Stomatologiya ixtisası üzrə  Problem  Komissiyasının növbəti iclasında müzakirə edilməsi.

25№ iclasında (13/12/18) 4 tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya işinin anotasiyası və elmi  rəhbəri təyin edilməsi müzakirə olunmuşdur.

İştirak edirdilər:       Sədr:    prof. Rəhimov Ç.R.

                                  Üzvlər: dos. Novruzov Z.H., dos. Sultanova N.N., dos.Əliyev A.N., dos. Şadlinskaya R.V., dos. Zeynalova G.K., ass. Bayramov Y.İ., ass. Bilalzadə S.Y.,  ass. Davudov M.M., ass. Həsənov V.M., ass. Məmmədov Z.N., ass. Talıbova T.İ., ass. Şahmuradov R.R.

I. Tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün müzakirə olunmuş dissertasiya işinin mövzusu, müallifi və elmi rəhbəri:

1. ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının doktorantı Mehdiyev Kərim Namaz oğlunun tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi “Qarışıq dişləm dövründə ağız tənəffüsü fonunda üz-çənə sistemində baş verən dəyişikliklər və korreksiya yolları”adlı dissertasiya işi.

Elmi rəhbər: ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Pənahov N.A.

Qərara alındı:

1. ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının doktorantı Mehdiyev Kərim Namaz oğlunun tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi “Qarışıq dişləm dövründə ağız tənəffüsü fonunda üz-çənə sistemində baş verən dəyişikliklər və korreksiya yolları”adlı dissertasiyanın  mövzusu təsdiq edilməsi üçün Stomatologiya Fakültəsinin Elmi Şurasına tövsiyə edilsin.

2. ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Pənahov N.A. elmi rəhbər təyin edilsin.

2. ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının dissertantı Cəlilova Qönçə İlham qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi “Okklüziya anomaliyası və diş sirası qüsurları olan pasiyentlərdə kompleks ortopedik müalicənin effektivliyinin qiymətləndirilməsi”adlı dissertasiya işi.

Elmi rəhbər: ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Pənahov N.A.

Qərara alındı:

1. ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının dissertantı Cəlilova Qönçə İlham qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi “Okklüziya anomaliyası və diş sirası qüsurları olan pasientlərdə kompleks ortopedik müalicənin effektivliyinin qiymətləndirilməsi” adlı dissertasiyanın  mövzusu təsdiq edilməsi üçün Stomatologiya Fakültəsinin Elmi Şurasına tövsiyə edilsin.

2. ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Pənahov N.A. elmi rəhbər təyin edilsin.

3. ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının doktorantı Əliyeva Sabinə Sabir qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi «Оценка эффективности использования циркониевых коронок» adlı dissertasiya işi.

Elmi rəhbər: ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Pənahov N.A.

Qərara alındı:

1. ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının doktorantı Əliyeva Sabinə Sabir  qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi «Оценка эффективности использования циркониевых коронок» adlı dissertasiyanın  mövzusu təsdiq edilməsi üçün Stomatologiya Fakültəsinin Elmi Şurasına tövsiyə edilsin.

2. ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Pənahov N.A elmi rəhbər təyin edilsin.

4. ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının dissertantı Kərimova Arzu Eldar qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi “Оценка отдаленных результатов ортопедического лечения с несъемными протезами”adlı dissertasiya işi.

Elmi rəhbər: ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Pənahov N.A.

Qərara alındı:

1. ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının dissertantı Kərimova Arzu Eldar qızının tibb üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi «Оценка эффективности отдаленных результатов ортопедического лечения несъемными протезами» adlı dissertasiyanın  mövzusu təsdiq edilməsi üçün Stomatologiya Fakültəsinin Elmi Şurasına tövsiyə edilsin.

2. ATU-nun Ortopedik stomatologiya kafedrasının müdiri, tibb ü.e.d. Pənahov N.A. elmi rəhbər təyin edilsin.

ƏCZAÇILIQ ÜZRƏPROBLEM KOMİSSİYASININ

H E S A B A T I 

 Hesabat dövründə  Əczaçılıq və Kimya üzrə Problem Komissiyasının üç dəfə iclası olub. Birinci  iclasda (2 mart 2018-ci  il, protokol № 37 ) iştirak etmişlər:

Sədr: prof. Quliyev F.Ə., Elmi katib: dos. Yusifova C.Y.,  üzvlər: prof. Qarayev E.A., prof. İsayev C.İ. dos. İsgəndərov V.H., dos. Əliyeva K.Y., dos. Sailova C.C., dos. Mehraliyeva S.C.,  dos. Mansurova L.N., dos. Məmmədova N.H., dos. Bağırzadə Q.Ə., dos. Naibov N.M., b/m Tağıyev S.Ə., b/m Məmmədov F.İ.

və aşağıdakı məsələlər müzakirə olunmuşdur:

Eşidildi: 

Ümumi   kimya kafedrasının dissertantı Sadıqova Alvina İ.  qızının kimya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almaq üçün “Müxtəlif əvəzləyiciyə malik tsiklopropan tərkibli monomerlərin sintezi, polimerləşməsi və onların xassələrinin tətbiqi” adlı fəlsəfə doktorluğu dissertasiyasının mövzusu, iş və təqvim planlarının müzakirəsi və təsdiqi (Elmi rəhbər:  k.e.d., prof.  Kazım Quliyev).
Qərara alındı:

Ümumi   kimya kafedrasının dissertantı Sadıqova Alvina İ.  qızının kimya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almaq üçün “Müxtəlif əvəzləyiciyə malik tsiklopropan tərkibli monomerlərin sintezi, polimerləşməsi və onların xassələrinin tətbiqi” adlı fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işinin mövzusu, iş və təqvim  planları Əczaçılıq fakültəsinin Elmi Şurasında təsdiq edilməsi üçün tövsiyə edilsin. Elmi rəhbər kimi k.e.d., prof.  Kazım Quliyev tövsiyə  edilsin.

Eşidildi: 

3.        Əczaçılıq kimyası  (Balayeva E.Z., Şükürov Ç.Y.), əczaçılıq texnologiyası və idarəçiliyi (Xəlilov N.Q., Musayeva A.E.)  doktorantlarının fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işlərinin yerinə yetirilməsi haqqında yekun hesabatları.
Qərara alındı:

 Əczaçılıq kimyası rafedrasının doktorantın  Balayeva Emilya Zakir qızının  “Bitki mənşəli bəzi dərman preparatlarının miqdarı təyini üsullarının validasiyası” mövzusunda fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işinin yerinə yetirilməsi haqqında yekun hesabatı qənaətbəxş hesab edilsin və Əczaçılıq fakültəsinin Elmi Şurasında təsdiq edilməsi üçün tövsiyə  edilsin.
Uç doktorantın, onlardan biri Şükürov Ç.Y. üzürlü səbəbə görə gəlməyib, diqərləri – Xələlov N.Q., Musayeva A.E bəzi iradlar və əlavələr olduqda, fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işlərinin yerinə yetirilməsi haqqında yekun hesabatları  növbəti iclasda müzakirə olunsun.

İkinci  iclasda (05 iyun 2018-ci  il, protokol № 38) iştirak etmişlər:

Sədr: prof. Quliyev F.Ə., Elmi katib: dos. Yusifova C.Y.,  üzvlər: prof. Qarayev E.A., prof. İsayev C.İ. dos. İsgəndərov V.H., prof. Mövsümov İ.S., dos. Əliyeva K.Y., dos. Sailova C.C., dos. Mehraliyeva S.C.,  dos. Məmmədova N.H., dos. Bağırzadə Q.Ə., dos. Naibov N.M., b/m Tağıyev S.Ə., b/m Məmmədov F.İ.

İkinci iclasda aşağıdakı məsələ müzakirə edildi:

Eşidildi:

Əczaçılıq  kimyası kafedrasının doktorantı Qəribli Aytəkin Səbuhi qızının əczaçılıq elmləri üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almaq üçün “Medicago L. cinsınə aid bəzi növlərin xammalının fitokimyəvi tədqiqi və standartlaşdırılması” adlı fəlsəfə doktorluğu dissertasiyasının mövzusu, iş və təqvim planlarının müzakirəsi və təsdiqi (Elmi rəhbər: prof. Süleymanov T. A.).
Qərara alındı:  Əczaçılıq  kimyası kafedrasının doktorantı Qəribli Aytəkin Səbuhi qızının “Medicago L. cinsınə aid bəzi növlərin xammalının  fitokimyəvi tədqiqi və standartlaşdırılması” mövzusunda fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işinin təqvim və iş planlarının Əczaçılıq fakültəsinin Elmi Şürasında təsdiq  edilməsi üçün tövsiyə edilsin. Elmi rəhbər  kimİ prof. Süleymanov T.A. təsdiq edilsin.

Eşidildi:

Ümumi və toksikoloji kimya kafedrasının doktorantı Vəliyeva Adilə Kərəm  qızının əczaçılıq elmləri üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almaq üçün “Azərbaycan florasından tropan qrupu alkaloidləri daşıyan bəzi bitki növlərinin kimyəvi tərkibinin tədqiqi” adlı fəlsəfə doktorluğu dissertasiyasının mövzusu, iş və təqvim planlarının müzakirəsi və təsdiqi. (Elmi rəhbər: prof. E.A. Qarayev).
Qərara alındı:  Ümumi və toksikoloji kimya kafedrasının doktorantı Vəliyeva Adilə Kərəm  qızının  “Azərbaycan florasından tropan qrupu alkaloidləri saxlayan bəzi bitki növlərinin kimyəvi tərkibinin tədqiqi” mövzusunda  fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işinin təqvim və iş planlarının Əczaçılıq fakültəsinin Elmi Şürasında təsdiq  edilməsi üçün tövsiyə edilsin.  Elmi rəhbər kimi  prof. E.A. Qarayev təsdiq  edilsin.

Eşidildi:

Farmakoqnoziya və botanika kafedrasının doktorantı Qədimli Aydan İsrafil qızının əczaçılıq elmləri üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almaq üçün “Azərbaycan florasından olan acıçiçək (Gentiana L.) cinsinə aid bitkilərin farmakoqnostik tədqiqi” adlı fəlsəfə doktorluğu dissertasiyasının mövzusu, iş və təqvim planlarının müzakirəsi və təsdiqi (Elmi rəhbər: prof. C. İ. İsayev).
Qərara alındı:  Farmakoqnoziya və botanika kafedrasının doktorantı Qədimli  Aydan İsrafil qızının “Azərbaycan florasından olan acıçiçək (Gentiana L.) cinsinə aid bitkilərin farmakoqnostik tədqiqi”mövzusunda  fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işinin təqvim və iş planlarının Əczaçılıq fakültəsinin Elmi Şürasında təsdiq  edilməsi üçün tövsiyə edilsin. Elmi rəhbər  kimi prof. C.İ.İsayev təsdiq  edilsin.

Eşidildi Əczaçılıq kimyası (Şükürov Ç.Y.), əczaçılıq texnologiyası və idarəçiliyi (Xəlilov N. Q.) kafedraların doktorantlarının fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işlərinin yerinə yetirilməsi haqqında yekun hesabatları. 

Qərara alındı: Əczaçılıq kimyası kafedrasının doktorantı Şükürov Çingiz Yavər oğlunun “Ditiokarbamat törəmələrinin sintezi və bioloji fəallığının öyrənilməsi” mövzusunda fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işinin yerinə yetirilməsi haqqında yekun hesabatı qənaətbəxş hesab edilsin və Əczaçılıq fakültəsinin Elmi Şurasında təsdiq edilməsi üçün tövsiyə  edilsin.

Qərara alındı: Əczaçılıq texnologiyası və idarəçiliyi kafedrasının  doktorantı Nicat Qədiməli oğlu  Xəlilovun “Azərbaycanda icbari tibb  Sığorta sistemində dərman təchizatının öyrənilməsi” mövzusunda fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işinin yerinə yetirilməsi haqqında yekun hesabatı qənaətbəxş hesab edilsin və Əczaçılıq fakültəsinin Elmi Şurasında təsdiq edilməsi üçün tövsiyə  edilsin

Üçüncü iclasda (30 noyabr 2018-ci  il, protokol № 39 ) iştirak etmişlər:

Sədr: prof. Quliyev F.Ə., Elmi katib: dos. Yusifova C.Y.,  üzvlər: dos. İsgəndərov V.H., prof. Mövsümov İ.S., dos. Əliyeva K.Y., dos. Mehraliyeva S.C.,  dos. Məmmədova N.H., dos. Bağırzadə Q.Ə., dos. Naibov N.M., b/m Tağıyev S.Ə., b/m Məmmədov F.İ.

 Üçüncü iclasda aşağıdakı məsələ müzakirə edildi:

Eşidildi:

1.      Biofiziki və bioüzvi kimya kafedrasının assistenti Bayramov Natiq Tapdıq oğlunun əczaçılıq elmləri  üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almaq üçün “Azərbaycanın təbii seolitləri əsasında əczaçılıq məhsullarının işlənib hazırlanması texnologiyası” adlı  fəlsəfə doktorluğu dissertasiyasının mövzusu, iş və təqvim planlarının müzakirəsi və təsdiqi.
Qərara alındı: Biofiziki və bioüzvi kimya kafedrasının dissertantı Bayramov Natiq Tapdıq oğlunun “Azərbaycanın təbii seolitləri əsasında əczaçılıq məhsullarının işlənib hazırlanması texnologiyası” mövzusund fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işinin təqvim və iş planlarının Əczaçılıq fakültəsinin Elmi Şürasında təsdiq  edilməsi üçün tövsiyə edilsin. Elmi rəhbər kimi prof. M.N.Vəliyeva təsdiq edilsin.

Eşidildi:

1.      Əczaçılıq  kimyası kafedrasının doktorantı Paşayeva Nigar Hidayət qızının  “Veronica L. cinsınə aid bəzi növlərin xammalının fitokimyəvi tədqiqi və standartlaşdırılması”  mövzusunda fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işinin yerinə yetirilməsi haqqında hesabat (Elmi rəhbər: prof. Süleymanov T. A.; 27.04.2017).
Qərara alındı: Əczaçılıq kimyası kafedrasının doktorantı  Paşayeva Nigar Hidayət qızının  “Veronica L. cinsınə aid bəzi növlərin xammalının fitokimyəvi tədqiqi və standartlaşdırılması” mövzusunda fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işinin yerinə yetirilməsi haqqında  hesabatı qənaətbəxş hesab edilsin və Əczaçılıq fakültəsinin Elmi Şurasında təsdiq edilməsi üçün tövsiyə  edilsin.

Eşidildi:

2.      Əczaçılıq texnologiyası və idarəçiliyi kafedrasının doktorantı Abdullayev Elsevər Ziyəddin oğlunun  “Azərbaycan əczaçılıq bazarında virus əleyhinə dərman vasitələrinin marketinq tədqiqatlarının aparılması” mövzusunda  fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işinin yerinə yetirilməsi haqqında hesabat  (Elmi rəhbər: prof. Vəliyeva M. N.; 27.04.2017).
Qərara alındı: Əczaçılıq kimyası kafedrasının doktorantı Abdullayev Elsevər Ziyəddin oğlunun  “Azərbaycan əczaçılıq bazarında virus əleyhinə dərman vasitələrinin marketinq tədqiqatlarının aparılması” mövzusunda fəlsəfə doktorluğu dissertasiya işinin yerinə yetirilməsi haqqında  hesabatı qənaətbəxş hesab edilsin və Əczaçılıq fakültəsinin Elmi Şurasında təsdiq edilməsi üçün tövsiyə  edilsin.

 

HƏRBİ TƏBABƏT ÜZRƏ PROBLEM KOMİSSİYASININ H E S A B A T I

2018-ci ildə komissiyanın 2 iclası keçirilmişdir

I iclasda (03.05.2018-ci il) iştirak etmişdilər: T.ü.f.d, t/x polkovniki İsayev N.İ (Sədr), tibb ü.f.d., t/x polkovniki Meybəliyev F.T. (Müavin), tibb ü.f.d., t/x mayoru Məmmədov S.T. (Katib), t/x polkovniki Əlləzov Ç.B., tibb ü.f.d., t/x baş leytenantı Orucova S.R., t/x polkovniki Həsənov K.İ., t/x polkovniki Məmmədov S.Y., t/x polkovnik-leytenantı Əhmədov A.K., tibb ü.f.d., Ömərov İ.O.

1. Hərbi Tibb fakültəsinin Tibbi profilaktika kafedrasının “Kütləvi qırğın silahlarından tibbi mühafizə və Azərbaycan Ordusunda aktual yoluxucu xəstəliklərin profilaktikasının müasir aspektləri” elmi mövzusunun müzakirəsi.

II iclasda (15.11.2018-ci il) iştirak etmişdilər: T.ü.f.d, t/x polkovniki İsayev N.İ (sədr), tibb ü.f.d., t/x polkovniki Meybəliyev F.T. (müavin), tibb ü.f.d., t/x mayoru Məmmədov S.T. (katib), tibb ü.f.d., t/x baş leytenantı Orucova S.R., t/x polkovniki Əlləzov Ç.B., t/x polkovniki Məmmədov S.Y., t/x polkovnik-leytenantı Rzayev M.V., t/x polkovnik-leytenantı Əhmədov A.K., tibb ü.f.d. Ömərov İ.O.

1. Amerika BirləşmişŞtatlarının Nyu Orlean şəhərində Amerika Mikrobiologiya Elmi Cəmiyyətinin (ASM) “Tropik xəstəliklər” üzrə 28.10.-01.11.2018-ci il tarixlərdəkeçirilən illik konfransında “Seroprevalence and Seroincidence indicators of the anthropodborne and zoonotic infections among male communities (aged18-35) in the Republic of Azerbaijan” posterın təqdimatı ilə çıxış edən Tibbi profilaktika kafedrasının baş müəllimi tibb üzrə fəlsəfə doktoru, tibb xidməti  polkovnik-leytenantı Məmmədov Surxay Telman oğlunun hesabatı.

Hərbi təbabət ixtisası üzrə problem komissiyasının sədri

tibb xidməti polkovniki Niyazi İsayev

I. Hərbi Tibb fakültəsində təsdiq olunmuş mövzular: 

1. HTF-nin rəisi t/x polkovniki Ç.B.Əlləzovun “Kəllə beyin odlu silah yaralanmalarında tibb yardımın muasir aspektləri” tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almaq üçün dissertasiya işi.

II. Hərbi Tibb fakültəsinin zabit-müəllim heyətinin elmi ezamiyyətləri barədə məlumat:

1. Tibbi profilaktika kafedrasının baş müəllimi tibb üzrə fəlsəfə doktoru, tibb xidməti mayoru S.T. Məmmədov. Amerika BirləşmişŞtatlarının Nyu Orlean şəhərində Amerika Mikrobiologiya Elmi Cəmiyyətinin (ASM) “Tropik xəstəliklər” üzrə 28.10.-01.11.2018-ci il tarixlərdəkeçirilən illik konfransında iştirak.

Hərbi Tibb fakültəsinin adyunktların hesabatları tədqiqlərin hərbi təmayülünü nəzərə alaraq AR Silahlı Qüvvələrin  Hərbi Akademiyasına təqdim edilir.
FAYDALI LİNKLƏR
Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Tələbə Qəbulu Üzrə Dövlət Komissiyası Virtual Qarabağ
KLİNİKALAR
Azərbaycan Tibb Universitetinin Onkoloji Klinikası Azərbaycan Tibb Universitetinin Tədris Terapevtik Klinikası        Azərbaycan Tibb Universitetinin Stomatoloji Klinikası Azərbaycan Tibb Universitetinin Tədris Cərrahiyə Klinikası    

Copyright © 2013-2017.
Azərbaycan Tibb Universiteti
Bütün hüquqlar qorunur
    

Tel: (+99412) 597-38-98
Faks: (+99412) 597-38-98
E-mail: [email protected]

Rektora Yazın Elektron UniversitetOnline KitabxanaXarici tələbələr üçün Əlaqə Saytın xəritəsiTəbib qəzetiTələbələr üçün test bankı