№

M  Ö  V  Z  U  L  A  R

Saat

1.

KARDİOVASKULYAR SİSTEMƏ TƏSİR GÖSTƏRƏN DƏNMAN MADDƏLƏRİRNİN FARMAKOLOGİYASI. I MÜHAZİRƏ (KARDİOTONİK VƏ ANTİARİTMİK MADDƏLƏR).

2

2.

KARDİOVASKULYAR SİSTEMƏ TƏSİR GÖSTƏRƏN DƏRMAN MADDƏLƏRİRNİN FARMAKOLOGİYASI II MÜHAZİRƏ (Koronar qan dövranı pozğunluğu (stenokardiya, miokard infarktı) zamanı istifadə olunan dərman maddələri, Hipotenziv, Hipertenziv və ağ ciyər arteriyasının hipertenziyasında istifadə olunan preparatların farmakologiyası.

2

3.

HƏZM SİSTEMİ ORQANLARININ FUNKSİYASINA TƏSİR GÖSTƏRƏN DƏRMAN MADDƏLƏRİNİN FARMAKOLOGİYASI MÖVZUSUNDA MÜHAZİRƏ (iştahaya, mədə vəzlərinin sekretor  fəaliyyətinə, qusma aktı, mədəaltı vəzin ekskretor fəaliyyətinə təsir göstərən dərman maddələrinin, antasid, qastroprotektor və hepatotrop preparatların farmakologiyası. 

2

4.

QAN SİSTEMİNƏ TƏSİR GÖSTƏRƏN DƏRMAN MADDƏLƏRİNİN FARMAKOLOGİYASI MÖVZUSUNDA I MÜHAZİRƏ (Eritropoezə, Leykopoezə təsir göstərən və müxtəlif mənşəli anemiyaların və hemaqlobinpatiya mənşəli anemiyanın  müalicəsində istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası

2

5.

QAN SİSTEMİNƏ TƏSİR GÖSTƏRƏN DƏRMAN MADDƏLƏRİNİN FARMAKOLOGİYASI MÖVZUSUNDA II MÜHAZİRƏ (Trombositlərin aqreqasiyasına təsir göstərən- antiaqreqantlar, antikoaqulyantlar, fibrinolitik, antifibrinolitik və hemostatik dərman maddələrinin farmakologiyası

2

6.

HORMON PREPARATLARI MÖVZUSUNDA MÜHAZİRƏ (Hipofiz, Hipotalamus, Epifiz, Qalnaxvari, Qalxanvariətraf, Mədəaltı və Böyrəküstü vəzin hormon preparatlarının farmakologiyası. Anabolik steroidlərin tibbdə istifadəsi.

2

7.

ATEROSKLEROZƏLEYHİNƏ, PODAQRAƏLEYHİNƏ VƏ BEYİN QAN DÖVRANINI YAXŞILAŞDIRAN DƏRMAN MADDƏLƏRİNİN FARMAKİOLOGİYASI.

2

8.

QEYRİ STEROİD QURULUŞLU İLTİHABƏLEYHİNƏ DƏRMAN MADDƏLƏRİNİN FARMAKOLOGİYASI MÖVZUSUNDA MÜHAZİRƏ (Salisil turşusu, Para-aminofenol, Pirazolon, Fenilpropion turşusu, Fenilsirkə turşusu, İndolsirkə turşusu və Fenam turşusu törəmələri qrupundan olan dərman maddələrinin farmakologiyası.)

2

9.

MIKROBƏLEYHINƏ, GÖBƏLƏKƏLEYHINƏ, VIRUSƏLEYHINƏ DƏRMAN MADDƏLƏRININ FARMAKOLOGIYASI MÖVZUSUNDA I MÜHAZİRƏ: Antibiotiklərin farmakologiyası

2

10.

MIKROBƏLEYHINƏ, GÖBƏLƏKƏLEYHINƏ, VIRUSƏLEYHINƏ DƏRMAN MADDƏLƏRININ FARMAKOLOGIYASI MÖVZUSUNDA II MÜHAZİRƏ: Sulfanilamid preparatları, müxtəlif kimyəvi quruluşlu sintetik antibakterial dərman maddələri, sifilis, vərəm, cuzam- və virusəleyhinə dərman maddələrin farmakologiyası

2

№

M  Ö  V  Z  U  L  A  R

Saat

1.

Tənəffüs orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası; tənəffüs stimulyatorları, öskürəkəleyhinə və bəlğəmgətirici dərman maddələri. Eksperimental iş.

2

2.

Tənəffüs orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası; bronxial astma, bronxospastik hallarda və kəskin ağ ciyər çatışmazlığı zamanı  istifadə olunan dərman maddələri.

2

3.

Kardiotonik dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

4.

Aritmiya əleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

5.

Koronar qan dövranı pozğunluğu (stenokardiya, miokard infarktı) zamanı istifadə edilən dərman preparatlarının farmakologiyası.

2

6.

Hipotenziv və hipertenziv dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

7.

Sidikqovucu dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

8.

Həzm sistemi orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası. Eksperimental iş.

2

9.

Miometriumun tonus və yığılma aktivliyinə təsir göstərən dərman maddələrinin, hamiləliyin qarşısını alan preparatların (kontraseptiv maddələr) farmakologiyası.

2

10.

Eritropoezə və Leykopoezə təsir göstərən, Hipo- və Hiperxrom, Hipoplastik, Aplastik, Hemolitik və Qan itkisilə bağlı meydana çıxan anemiyaların müalicəsində istifadə olunan dərman maddələri.

2

11.

Hemoqlobinopatiya mənşəli anemiyaların müalicəsində istifadə olunan dərman maddələrinin farmakiligiyası

2

12.

Qanın laxtalanma sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

13.

Hipofiz, Hipotalamus, Epifiz, Qalnaxvari və Qalxanvariətraf vəz, Mədəaltı və Böyrəküstü vəzin hormon preparatlarının əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadə sahələri.

2

14.

Cinsiyyət bəzlərin hormon preparatları və Anabolik steroidlərin farmakologiyası.

2

15.

Vitamin və ferment preparatları, aminturşular və parenteral qidalanmada istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

16.

Beyin qan dövranını yaxşılaşdıran dərman maddələrinin, antihipoksant, antioksidant, endoteliotrop maddələrin farmakologiyası.

2

17.

Aterosklerozəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

18.

Podaqraəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

19.

Aralıq qiymətləndirmə (tənəffüs, ürək – damar, həzm və qan sisteminə təsir göstərən dərman maddələri bölməsi üzrə)

2

20.

Salisil turşusu, Para-aminofenol (anilin), Pirazolon, Fenilpropion turşusu, Fenilsirkə turşusu, İndolsirkə turşusu və Fenam turşusu (antranil turşusu) törəmələri qrupundan olan qeyri-steroid quruluşlu iltihabəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

21.

Oksikamlar, analoji təsirli digər maddələr, SOG-2-nin inhibitorları  və müxtəlif kimyəvi qruplardan (qızıl preparatları, arı və ilan zəhərindən alınan preparatlar) olan  qeyri-steroid quruluşlu iltihabəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

22.

Allergiyaəleyhinə maddələr və  immunostimulyatorların farmakologiyası. Eksperimental iş.

2

23.

Orqanizmdə turşu-qələvi və ion mübadiləsini tənzim edən maddələrin,  plazmaəvəzedicilər, dezintoksikasiyaedici məhlullar, sinovial və göz yaşı mayesini əvəz edən preparatların farmakologiyası.

2

Antiseptik, dezinfeksiyaedici maddələr. Beta-laktam nüvəli antibitiklərin farmakologiyası. (Penisillinlər, Sefalosporinlər,  Karbopenemlər, Monobaktamlar).

Makrolid, Linkozamid, Streptoqramin, Tetrasiklinlər,  Amfenikollar  (dioksiaminfenilpropan törəmələri), Aminoqlikozidlər, Polimiksinlər, Qlikopeptidlər, Müxtəlif kimyəvi qruplardan olan və Yerli (lokal) istifadə olunan antibiotiklərin farmakologiyası və tibdə istifadəsi

Sulfanilamid preparatları, müxtəlif kimyəvi quruluşlu sintetik antibakterial dərman maddələri, sifilis, vərəm və cuzaməleyhinə maddələrin farmakologiyası.

Virusəleyhinə və göbələkəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası.

Pedikulyoz (bitlilik), qoturluq, qurdəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası.

İbtidailərəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası.

Onkoloji xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası.

№

M  Ö  V  Z  U  L  A  R

Saat

1.

Giriş. Azərbaycanda farmakologiyanın inkişaf tarixi. Ümumi farmakologiya haqqında anlayış. Afferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi.

2

2.

Efferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda I mühazirə: Efferent sinir sistemi haqqında anlayış. Xolinergik sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin  farmakologiyası.

2

3.

Efferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda II mühazirə: Adrenergik neyromediator sistem haqqında anlayış. Bu sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin  farmakologiyası.

2

4.

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda I mühazirə: Ümumi anesteziyaedicilərin,  yuxugətirici və opioidsistemə təsir göstərən dərman maddələrinin  farmakologiyası.

2

5.

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda II mühazirə: Epilepsiyaəleyhinə, parkinsonizməleyhinə dərman maddələrinin və analgetiklərin farmakologiyası.

2

6.

Ruhi sfera, təfəkkür və idraki proseslərə təsir göstərən dərman maddələri (psixotrop maddələr) mövzusunda I mühazirə: Psixotrop maddələrin alınması və praktikaya tətbiqi. Psixoleptiklərin (neyroleptiklər, trankvlizatorlar, sedativ maddələr və litium duzları) farmakologiyası.

2

7.

Ruhi sfera, təfəkkür və idraki proseslərə təsir göstərən dərman maddələri (psixotrop maddələr) mövzusunda II mühazirə: Psixoanaleptiklər (psixomotor stimulyatorlar, antidepressantlar, nootrop maddələr) və MSS-nin ümumi stimulyatorlarının (analeptiklər) farmakologiyası.

2

№

M  Ö  V  Z  U  L  A  R

Saat

1.

Farmakologiya fənni, onun məqsəd və vəzifələri. Ümumi resepturaya giriş. Reseptin quruluşu, reseptin yazılma qaydaları.

2

2.

Dərman formaları haqqında məlumat. Bərk dərman formaları. Bərk dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi və onlara aid reseptlərin yazılış qaydaları.

2

3.

Bərk dərman formalarına aid reseptlərin yazılış qaydaları (davamı).

2

4.

Yumşaq dərman formaları haqqında məlumat. Yumşaq dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi və onlara aid reseptlərin yazılış qaydaları.

2

5.

Maye dərman formaları haqqında məlumat. Maye dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi və onlara aid reseptlərin yazılış qaydaları.

2

6.

Maye dərman formalarına aid reseptlərin yazılış qaydaları (davamı).

2

7.

Müxtəlif dərman formaları. Onlara aid reseptlərin yazılma qaydaları. Müxtəlif dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi.

2

8.

Ümumi farmakologiya. Dərman maddələrinin farmakokinetikası.

2

9.

Ümumi farmakologiya. Dərman maddələrinin farmakodinamikası (davamı).

2

10.

Afferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası. (Eksperimental iş).

2

11.

Efferent innervasiya haqqında məlumat. Xolinergik innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri, M,N-xolinomimetiklər, M,N-xolinoblokatorlar və antixolinesteraz dərman maddələri. (Eksperimental iş).

2

12.

M-xolinomimetik və M-xolinoblokatorların əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi.

2

13.

N-xolinomimetik və N- xolinoblokatorların əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi.

2

14.

Adrenergik sistem haqqında anlayış. Bu sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri. Düz təsirli (a,b; a вя b) adrenomimetiklərin və simpatomimetiklərin farmakologiyası. (Eksperimental iş).

2

15.

Adrenoblokatorların (a,b; a вя b) və simpatolitiklərin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi.

2

16.

Neyromediator sistemlər. Dofaminergik, Serotoninergik, Purinergik və Histaminergik sistemlər haqqında anlayış. Bu sistemlərə təsir göstərən dərman maddələri haqqında ilkin bilgilər.

2

17.

Neyromediator sistemlər. Aminturşu mediator sistemi, Opioid peptidlər sistemi və Digər mediatorlar sistemi haqqında anlayış. Bu sistemlərə təsir göstərən dərman maddələri haqqında ilkin bilgilər.

2

18.

Aralıq qiymətləndirmə (Reseptura, Ümumi farmakologiya, Afferent, Efferent sistemlərə təsir göstərən dərman maddələri və neyromediator sistemlər bölməsi üzrə )

2

19.

Mərkəzi sinir sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri. Ümumi anesteziyaedicilərin farmakologiyası.

2

20.

Etanol və metil spirtinin farmakologiyası. Alkoqolizm sosial problem kimi, onun farmokoterapiyanın fərdi və ümumi prinsipləri (eksperimental iş) 

2

21.

Yuxugətirici dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyəti və praktik təbabətdə istifadəsi.

2

22.

Ağrıkəsici dərman maddələri (analgetiklər). Opioid və müxtəlif qruplara aid olan qeyri-opioid analgetiklərin farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi. Opioid analgetiklərlə kəskin və xroniki zəhərlənmələr. Narkomaniyanın müalicəsinin fərdi və ümumi prinsipləri.

2

23.

Epilepsiyaəleyhinə istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

Parkinsoniziməleyhinə istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası.

Ali sinir fəaliyyətinə təsir göstərən dərman maddələrinin (psixotrop maddələr) alınması və praktikaya tədbiqi. Neyroleptiklərin farmakologiyası (eksperimental iş).

Trankvilizatorların əsas farmakoloji xüsusiyyəti və tibbdə istifadəsi.

Sedativ dərman maddələrin və litium duzlarının farmakologiyası. (Eksperimental iş)

Antidepressantların farmakologiyası (eksperimental iş).

Psixomotor stimulyatorlar və  analeptiklər dərman maddələrinin farmakologiyası. Tibbdə istifadı sahələri.

QAYT sisteminə təsir göstərən dərman maddələri qrupu- nootrop preparatların farmakologiyası. Psixodisleptiklərin farmakologiyası haqqında ümumi məlumat.

№

M  Ö  V  Z  U  L  A  R

Saat

1.

Giriş. Azərbaycanda farmakologiyanın inkişaf tarixi. Ümumi farmakologiya haqqında anlayış. Afferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

2.

Efferent innervasiya haqqında anlayış. Xolinoreaktiv və adrenoreaktiv sistemlərə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

3.

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri: Neyrotrop  dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

4.

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri: Psixotrop dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

5.

Tənəffüs və ürək damar sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

6.

Qanyaranma və qanın laxtalanma sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

7.

İltihabəleyhinə, allergiyaəleyhinə  və antihistamin dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

8.

Antibakterial kimyəvi-terapevtik dərman maddələri:  Antiseptik-dezinfeksiyaedici maddələr və Beta-laktam nüvəli antibiotiklərin farmakologiyası.

2

9.

Makrolid, linkozamid, streptoqramin, tetrasiklin, amfenikol, aminoqlikozid, polimiksin, qlikopepdid, müxtəlif kimyəvi qruplardan olan vəyerli istifadə olunan antibiotiklərin farmakologiyası  

2

10

Sulfanilamidlərin, müxtəlif kimyəvi qruplardan olan sintetik mikrobəleyhinə dərman maddələrinin,  vərəməleyhinə, lepraəleyhinə, sifilisəleyhinə, göbələkəleyhinə və virusəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası

2

№

M  Ö  V  Z  U  L  A  R

Saat

1.

Farmakologiya fənni, onun məqsəd və vəzifələri. Reseptin quruluşu, reseptin yazılma qaydaları, Dərman formaları haqqında məlumat. Dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş olunması.

2

2.

Bərk, yumşaq və maye dərman formaları haqqında məlumat. Bu dərman formalarına aid reseptlərin yazılış qaydaları.

2

3.

Ümumi farmakologiya haqqında məlumat. Dərmanların farmakokinetika və farmakodinamikası.

2

4.

Afferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələri (yerli keyləşdirici dərman maddələri), anestetiklərin farmakoloji xüsusiyyətləri və effektləri. Büzüşdürücü, bürüyücü, adsorbsiyaedici və qıcıqlandırıcı maddələrin farmakoloji xüsusiyyətləri və effektləri. Eksperimental iş.

2

5.

Xolinergik və adrenergik sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

6.

MSS ruhi sferaya təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi.

2

7.

 Aralıq qiymətləndirmə (Umumi farmakologiya, Afferent, efferent, MSS və ruhi sferaya təsir göstərən dərman maddələri bplməsi üzrə).

2

8.

Tənəffüs orqanlarının funksiyasına, ürək-damar və qan sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

9.

İltihabəleyhinə, allergiyaəleyhinə və vərəməleyhinə istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

10

Antiseptik-dezinfeksiyaedicilər, antibiotiklər, virus və göbələkəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

№

M  Ö  V  Z  U  L  A  R

Saat

1.

Giriş. Azərbaycanda farmakologiyanın inkişaf tarixi. Ümumi farmakologiya haqqında anlayış. Afferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

2.

Efferent innervasiya haqqında anlayış. Xolinoreaktiv və adrenoreaktiv sistemlərə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

3.

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri: Neyrotrop  dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

4.

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri: Psixotrop dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

5.

Tənəffüs və ürək damar sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

6.

Qanyaranma və qanın laxtalanma sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

7.

İltihabəleyhinə, allergiyaəleyhinə  və antihistamin dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

8.

Antibakterial kimyəvi-terapevtik dərman maddələri:  Antiseptik-dezinfeksiyaedici maddələr və Beta-laktam nüvəli antibiotiklərin farmakologiyası.

2

9.

Makrolid, linkozamid, streptoqramin, tetrasiklin, amfenikol, aminoqlikozid, polimiksin, qlikopepdid, müxtəlif kimyəvi qruplardan olan vəyerli istifadə olunan antibiotiklərin farmakologiyası  

2

10.

Sulfanilamidlərin, müxtəlif kimyəvi qruplardan olan sintetik mikrobəleyhinə dərman maddələrinin,  vərəməleyhinə, lepraəleyhinə, sifilisəleyhinə, göbələkəleyhinə və virusəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası

2

№

M  Ö  V  Z  U  L  A  R

Saat

1.

Farmakologiya fənni, onun məqsəd və vəzifələri. Reseptin quruluşu, reseptin yazılma qaydaları, Dərman formaları haqqında məlumat. Dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş olunması.

2

2.

Bərk, yumşaq və maye dərman formaları haqqında məlumat. Bu dərman formalarına aid reseptlərin yazılış qaydaları.

2

3.

Ümumi farmakologiya haqqında məlumat. Dərmanların farmakokinetika və farmakodinamikası.

2

4.

Afferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələri (yerli keyləşdirici dərman maddələri), anestetiklərin farmakoloji xüsusiyyətləri və effektləri. Büzüşdürücü, bürüyücü, adsorbsiyaedici və qıcıqlandırıcı maddələrin farmakoloji xüsusiyyətləri və effektləri. Eksperimental iş.

2

5.

Xolinergik və adrenergik sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası. Eksperimental iş.

2

6.

MSS təsir göstərən dərman maddələrinin (ümumi anestetiklər, yuxugətirici maddələr, etil spirti, epilepsiya-, parkinsonəleyhinə maddələr və opioid analgetiklər) əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi. Eksperimental iş.

2

7.

Ruhi sferaya təsir göstərən dərman maddələrinin (neyroleptiklər, trankvlizatorlar, litium duzları, sedativ maddələr, antidepressantlar, psixomotor stimulyatorlar və nootroplar) əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi.

2

8.

 Aralıq  qiymətləndirmə (Umumi farmakologiya, afferent, efferent, MSS və ruhi sferaya təsir göstərən dərman maddələri bölməsi üzrə).

2

9.

Tənəffüs orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

10.

Ürək-damar sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

11.

Qanyaranma, qanın laxtalanması və fibrinoliz proseslərinə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

12.

İltihabəleyhinə, allergiyaəleyhinə və vərəməleyhinə istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

Antiseptik-dezinfeksiyaedicilər, antibiotiklər, virus və göbələkəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası.

№

M  Ö  V  Z  U  L  A  R

Saat

1.

Giriş. Azərbaycanda farmakologiyanın inkişaf tarixi. Ümumi farmakologiyadan I mühazirə: Dərman maddələrinin orqanizmə təyini, sorulma, çevrilmə və orqanizmdən xaric olma yolları.

2

2.

Ümumi farmakologiyadan II mühazirə: Dərman maddələrinin orqanizmə təsirinin farmakologiyası.

2

3.

Afferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi.

2

4.

Efferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda I mühazirə: Efferent sinir sistemi haqqında anlayış. Xolinergik sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin  farmakologiyası.

2

5.

Efferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda II mühazirə: Adrenergik neyromediator sistem haqqında anlayış. Bu sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin  farmakologiyası.

2

6.

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda I mühazirə: Neyromediator sistemlər haqqında anlayış. Ümumi anesteziyaedici  dərman maddələrinin  farmakologiyası.

2

7.

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda II mühazirə: Etanol və yuxugətirici dərman maddələrinin  farmakologiyası.

2

8.

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda II mühazirə: Epilepsiyaəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

9.

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda III mühazirə: Parkinsonizməleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

10.

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda III mühazirə: Opioid analgetiklərin və analgetik artivliyə malik mərkəzi təsirli qeyri-opioidlər qrupundan olan preparatların  farmakologiyası.

2

11.

Ruhi sfera, təfəkkür və idraki proseslərə təsir göstərən dərman maddələri (psixotrop maddələr) mövzusunda I mühazirə: Psixotrop maddələrin alınması və praktikaya tətbiqi. Psixoleptiklər, psixoanaleptiklər və psixodisleptiklər haqqında ümumi məlumat. Neyroleptiklərin  farmakologiyası.

2

12.

Ruhi sfera, təfəkkür və idraki proseslərə təsir göstərən dərman maddələri (psixotrop maddələr) mövzusunda II mühazirə: Trankvlizatorlar və sedativ maddələrin farmakologiyası.

2

13.

Ruhi sfera, təfəkkür və idraki proseslərə təsir göstərən dərman maddələri (psixotrop maddələr) mövzusunda II mühazirə: Litium duzları və psixotomimetik maddələrin farmakologiyası.

2

14.

Ruhi sfera, təfəkkür və idraki proseslərə təsir göstərən dərman maddələri (psixotrop maddələr) mövzusunda III mühazirə: Psixomotor stimulyatorlar və MSS-nin ümumi stimulyatorlarının (analeptiklər) farmakologiyası.

2

15.

Ruhi sfera, təfəkkür və idraki proseslərə təsir göstərən dərman maddələri (psixotrop maddələr) mövzusunda IV mühazirə: Antidepressantlar və nootrop maddələrin farmakologiyası.

2

№

M  Ö  V  Z  U  L  A  R

Saat

1.

Farmakologiya fənni, onun məqsəd və vəzifələri. Reseptin quruluşu və yazılma qaydası. Dərman formaları haqqında anlayış.

2

2.

Bərk dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi və onlara aid reseptlərin yazılış qaydaları.

2

3.

Yumşaq dərman formaları haqqında məlumat. Yumşaq dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi və onlara aid reseptlərin yazılış qaydaları.

2

4.

Maye və müxtəlif dərman formaları haqqında məlumat. Maye və müxtəlif dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi və onlara aid reseptlərin yazılış qaydaları.

2

5.

Ümumi farmakologiya. Dərman maddələrinin farmakokinetika və farmakodinamikası.

2

6.

Afferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası. (Eksperimental iş).

2

7.

Efferent innervasiya haqqında məlumat. Xolinergik innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi. (Eksperimental iş).

2

8.

Adrenergik sistem haqqında anlayış. Bu sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi. (Eksperimental iş).

2

9.

Aralıq qiymətləndirmə (Reseptura, umumi farmakologiya, Afferent və efferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələri bölməsi üzrə)

2

10.

Ümumi anesteziyaedicilərin, etanol və yuxugətirici dərman maddələrinin farmakologiyası. Alkoqolizm sosial problem kimi, onun farmakoterapiyanın fərdi və ümumi prinsipləri (eksperimental iş).

2

11.

Ağrıkəsici dərman maddələri (analgetiklər). Opioid və müxtəlif qruplara aid olan qeyri-opioid analgetiklərin farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi. Opioid analgetiklərlə kəskin və xroniki zəhərlənmələr. Narkomaniyanın müalicəsinin fərdi və ümumi prinsipləri.

2

12.

Epilepsiyaəleyhinə və parkinsoniziməleyhinə istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

13.

Psixotrop maddələrin alınması və praktikaya tədbiqi. Neyroleptiklərin, trankvilizatorların, sedativ maddələrin və litium duzlarının əsas farmakoloji xüsusiyyəti və tibbdə istifadəsi (eksperimental iş).

2

14.

Psixomotor stimulyatorların, antidepressantların, farmakoloji xüsusiyyəti və tibbdə istifadəsi.

2

15.

Nootrop maddələrin, analeptiklərin və psixodisleptiklərin farmakologiyası.

2

№

M  Ö  V  Z  U  L  A  R

Saat

1.

Giriş. Azərbaycanda farmakologiyanın inkişaf tarixi. Ümumi farmakologiya haqqında anlayış. Afferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi.

2

2.

Efferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda I mühazirə: Efferent sinir sistemi haqqında anlayış. Xolinergik sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin  farmakologiyası.

2

3.

Efferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda II mühazirə: Adrenergik neyromediator sistem haqqında anlayış. Bu sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin  farmakologiyası.

2

4.

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda I mühazirə: Ümumi anesteziyaedicilərin  etanol və yuxugətirici dərman maddələrinin  farmakologiyası.

2

5.

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda II mühazirə: Epilepsiyaəleyhinə, parkinsonizməleyhinə dərman maddələrinin və analgetiklərin farmakologiyası.

2

6.

Ruhi sfera, təfəkkür və idraki proseslərə təsir göstərən dərman maddələri (psixotrop maddələr) mövzusunda I mühazirə: Psixotrop maddələrin alınması və praktikaya tətbiqi. Psixoleptiklərin (neyroleptiklər, trankvlizatorlar, sedativ maddələr və litium duzları) farmakologiyası.

2

7.

Ruhi sfera, təfəkkür və idraki proseslərə təsir göstərən dərman maddələri (psixotrop maddələr) mövzusunda II mühazirə: Psixoanaleptiklər (psixomotor stimulyatorlar, antidepressantlar, nootrop maddələr) və MSS-nin ümumi stimulyatorlarının (analeptiklər) farmakologiyası.

2

№

M  Ö  V  Z  U  L  A  R

Saat

1.

Farmakologiya fənni, onun məqsəd və vəzifələri. Ümumi resepturaya giriş. Reseptin quruluşu, reseptin yazılma qaydaları.

2

2.

Dərman formaları haqqında məlumat. Bərk dərman formaları. Bərk dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi və onlara aid reseptlərin yazılış qaydaları.

2

3.

Bərk dərman formalarına aid reseptlərin yazılış qaydaları (davamı).

2

4.

Yumşaq dərman formaları haqqında məlumat. Yumşaq dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi və onlara aid reseptlərin yazılış qaydaları.

2

5.

Maye dərman formaları haqqında məlumat. Maye dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi və onlara aid reseptlərin yazılış qaydaları.

2

6.

Maye dərman formalarına aid reseptlərin yazılış qaydaları (davamı).

2

7.

Müxtəlif dərman formaları. Onlara aid reseptlərin yazılma qaydaları. Müxtəlif dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi.

2

8.

Ümumi farmakologiya. Dərman maddələrinin farmakokinetikası.

2

9.

Ümumi farmakologiya. Dərman maddələrinin farmakodinamikası (davamı).

2

10.

Afferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası. (Eksperimental iş).

2

11.

Efferent innervasiya haqqında məlumat. Xolinergik innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri, M,N-xolinomimetiklər, M,N-xolinoblokatorlar və antixolinesteraz dərman maddələri. (Eksperimental iş).

2

12.

M-xolinomimetik və M-xolinoblokatorların əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi.

2

13.

N-xolinomimetik və N- xolinoblokatorların əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi.

2

14.

Adrenergik sistem haqqında anlayış. Bu sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri. Düz təsirli (a,b; a вя b) adrenomimetiklərin və simpatomimetiklərin farmakologiyası. (Eksperimental iş).

2

15.

Adrenoblokatorların (a,b; a вя b) və simpatolitiklərin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi.

2

16.

Neyromediator sistemlər. Dofaminergik, Serotoninergik, Purinergik və Histaminergik sistemlər haqqında anlayış. Bu sistemlərə təsir göstərən dərman maddələri haqqında ilkin bilgilər.

2

17.

Neyromediator sistemlər. Aminturşu mediator sistemi, Opioid peptidlər sistemi və Digər mediatorlar sistemi haqqında anlayış. Bu sistemlərə təsir göstərən dərman maddələri haqqında ilkin bilgilər.

2

18.

Aralıq qiymətləndirmə (Reseptura, Ümumi farmakologiya, Afferent, Efferent sistemlərə təsir göstərən dərman maddələri  bölməsi üzrə)

2

19.

Mərkəzi sinir sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri. Ümumi anesteziyaedicilərin farmakologiyası.

2

20.

Etanol və metil spirtinin farmakologiyası. Alkoqolizm sosial problem kimi, onun farmokoterapiyanın fərdi və ümumi prinsipləri (eksperimental iş) 

2

21.

Yuxugətirici dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyəti və praktik təbabətdə istifadəsi.

2

22.

Ağrıkəsici dərman maddələri (analgetiklər). Opioid və müxtəlif qruplara aid olan qeyri-opioid analgetiklərin farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi. Opioid analgetiklərlə kəskin və xroniki zəhərlənmələr. Narkomaniyanın müalicəsinin fərdi və ümumi prinsipləri.

2

23.

Epilepsiyaəleyhinə istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

Parkinsoniziməleyhinə istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası.

Ali sinir fəaliyyətinə təsir göstərən dərman maddələrinin (psixotrop maddələr) alınması və praktikaya tədbiqi. Neyroleptiklərin farmakologiyası (eksperimental iş).

Trankvilizatorların əsas farmakoloji xüsusiyyəti və tibbdə istifadəsi.

Sedativ dərman maddələrin və litium duzlarının farmakologiyası. (Eksperimental iş)

Antidepressantların farmakologiyası (eksperimental iş).

Psixomotor stimulyatorlar və  analeptiklər dərman maddələrinin farmakologiyası. Tibbdə istifadı sahələri.

QAYT sisteminə təsir göstərən dərman maddələri qrupu- nootrop preparatların farmakologiyası. Psixodisleptiklərin farmakologiyası haqqında ümumi məlumat.

QAYT sisteminə təsir göstərən dərman maddələri qrupu- nootrop preparatların farmakologiyası. Psixodisleptiklərin farmakologiyası haqqında ümumi məlumat.

№

Mövzular

Saat

1

Giriş. Vətən farmakоlоgiyasının inkişaf tarixi. Ümumi farmakоlоgiya haqqında anlayış. Affеrеnt innеrvasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin farmakоlоgiyası

2

2

Еffеrеnt innеrvasiyaya (xоlinеrgik və adrеnеrgik sistеmlərə) təsir göstərən dərman maddələrinin farmakоlоgiyası

2

3

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri: Ümumi anеstеziyaеdicilərin, еtanоl və yuxugətirici dərman maddələri, еpilеpsiya,  parkinsоnizməlеyhinə dərman maddələrinin və analgеtiklərin farmakоlоgiyası

2

4

Ruhi sfеra, təfəkkür və idrakı prоsеslərə təsir göstərən dərman maddələri (psixоtrоp maddələr) mövzusunda I mühazirə: Psixotrop maddələrin alınması və praktikaya tətbiqi. Pisixоlеptiklərin (nеyrоlеptiklər, trankvlizatоrlar, sеdativ maddələr və litium duzları) farmakоlоgiyası. Psixоdislеptiklər haqqında məlumat

2

5

Ruhi sfеra, fəfəkkür və idrakı prоsеslərə təsir göstərən dərman maddələri (psixоtrоp maddələr) mövzusunda II mühazirə: Psixоanalеptiklərin (psixоmоtоr stimulyatоrlar, antidеprеssantlar, nооtrоp maddələr və analеptiklər) farmakоlоgiyası

2

№

Mövzular

Saat

1

Farmakоlоgiya fənni, оnun məqsəd və vəzifələri. Ümumi rеsеpturaya giriş. Rеsеptin quruluşu, rеsеptin yazılma qaydaları, dərman fоrmaları haqqında məlumat

2

2

Bərk dərman fоrmaları haqqında məlumat. Bərk dərman fоrmalarının əyani şəkildə nümayiş еtdirilməsi və оnlara aid rеsеptlərin yazılış qaydaları

2

3

Yumşaq dərman fоrmaları haqqında məlumat. Yumşaq dərman fоrmalarının əyani şəkildə nümayiş еtdirilməsi və оnlara aid rеsеptlərin yazılış qaydaları

2

4

Mayе dərman fоrmaları haqqında məlumat. Mayе dərman fоrmalarının əyani şəkildə nümayiş еtdirilməsi və оnlara aid rеsеptlərin yazılış qaydaları

2

5

Mayе  dərman fоrmalarına aid rеsеptlərin yazılış qaydaları (davamı)

2

6

Müxtəlif dərman fоrmaları. Оnlara aid rеsеptlərin yazılma qaydaları. Müxtəlif dərman fоrmalarının əyani şəkildə nümayiş еtdirilməsi

2

7

Ümumi rеsеptura üzrə yеkun dərs

2

8

Ümumi farmakоlоgiya. Dərman maddələrinin farmakоkinеtikası. Farmakоdinamikası

2

9

Ümumi farmakоlоgiya. Dərman maddələrinin farmakоdinamikası (eksperimental iş № 1)

2

10

Affеrеnt innеrvasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin farmakоlоgiyası (eksperimental iş № 2)

2

11

Еffеrеnt innеrvasiya haqqında məlumat. Xоlinеrgik innеrvasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakоlоji xüsusiyyətləri, M,N-xоlinоmimеtiklər, M,N-xоlinоblоkatоrlar və antixоlinеstеraz dərman maddələri (eksperimental iş № 3)

2

12

M-xоlinоmimеtik və M-xоlinоblоkatоrların əsas farmakоlоji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi. N-xоlinоmimеtik və N-xоlinоblоkatоrların əsas farmakоlоji xüsusiyyətləri, tibbdə istifadəsi (eksperimental iş № 4)

2

13

Adrеnеrgik sistеm haqqında anlayış. Bu sistеmə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakоlоji xüsusiyyətləri. Düz təsirli (alfa, beta; alfa və beta) adrеnоmimеtiklərin və simpatоmimеtiklərin farmakоlоgiyası  (eksperimental iş № 5)

2

14

Adrеnоblоkatоrların (alfa, beta; alfa və beta) və simpatоlitiklərin əsas farmakоlоji xüsusiyyətləri

2

15

Ümumi farmakоlоgiya, affеrеnt və еffеrеnt innеrvasiyaya təsir göstərən dərman maddələri üzrə yеkun dərs

2

16

Mərkəzi sinir sistеminə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakоlоji xüsusiyyətləri. Ümumi anеstеtiklərin farmakоlоgiyası (eksperimental iş № 6)

2

17

Еtanоl və yuxugətirici dərman maddələrinin farmakоlоgiyası. Alkоqоlizm sоsial prоblеm kimi, оnun farmakоtеrapiyasının fərdi və ümumi prinsipləri

2

18

Ağrıkəsici dərman maddələri (analgеtiklər). Оpiоid və müxtəlif qruplara aid olan qeyri-opioid analgеtiklərin farmakоlоji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi. Оpiоid analgеtiklərlə kəskin və xrоniki zəhərlənmələr. Narkоmaniyanın müalicəsinin fərdi və ümumi prinsipləri

2

19

Еpilеpsiyaəlеyhinə və parkinsоnizməlеyhinə istifadə оlunan dərman maddələrinin farmakоlоgiyası

2

20

Ali sinir fəaliyyətinə təsir göstərən dərman maddələrinin (psixоtrоp maddələr) alınması və praktikaya tətbiqi. Nеyrоlеptiklərin farmakоlоgiyası (eksperimental iş № 7)

2

21

Antidеprеssantların farmakоlоgiyası.

2

22.

Trankvilizatоrlar, sеdativ maddələr və litium duzlarının farmakоlоgiyası (eksperimental iş № 8)

23

MSS-i və Ali sinir fəaliyyətini stimulə еdən (psixоmоtоr stimulyatоrlar, analеptiklər) dərman maddələrinin farmakоlоgiyası.

2

24.

QAYT sistеminə təsir göstərən dərman maddələri qrupu – nооtrоp prеparatlar. Psixоdislеptiklərin farmakоlоgiyası haqqında ümumi məlumat

25

MSS-i və Ali sinir fəaliyyətinə təsir göstərən dərman maddələri üzrə yеkun dərs

2

№

Mövzular

Saat

1

Kardiovaskulyar sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası

2

2

Qastrointestinal sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası

2

3

Qan sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası

2

4

Hormon preparatları və anabolik steroidlərin farmakologiyası

2

5

İltihab və immun proseslərə təsir göstərən dərman maddələrinin (iltihabəleyhinə, allergiyaəleyhinə və immunostimulyatorların) farmakologiyası

2

6

Antibakterial kimyəvi-terapevtik dərman maddələri mövzusunda I mühazirə: Antiseptik və dezinfeksiyaedici dərman maddələri və antibiotiklərin farmakologiyası

2

7

Antibakterial kimyəvi-terapevtik dərman maddələri mövzusunda II mühazirə: Sulfanilamid preparatları və müxtəlif kimyəvi qruplardan olan sintetik mikrobəleyhinə dərman maddələrinin, virus, cüzam, sifilis və vərəməleyhinə preparatların farmakologiyası

2

№

Mövzular

Saat

1

Tənəffüs orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası: tənəffüs stimulyatorları, öskürəkəleyhinə və bəlğəmgətirici dərman maddələri (Eksperimental iş).

2

2

Tənəffüs orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası: bronxial astma, bronxospastik hallarda və kəskin ağ ciyər çatışmazlığı zamanı istifadə olunan dərman maddələri.

2

3

Ürək-damar sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası: kardiotonik və aritmiyaəleyhinə dərman maddələri. Eksperimental iş

2

4

Koronar qan dövranı pozğunluğu (stenokardiya, miokard infarktı) zamanı istifadə edilən dərman maddələri, hipotenziv, hipertenziv və sidikqovucu dərman maddələrinin farmakologiyası (eksperimental iş № 9)

2

5

Həzm sistemi orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası

2

6

Qanyaranma və qanın laxtalanma sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi (eksperimental iş № 10)

2

7

İşçi orqanların funksiyasına təsir göstrən dərman maddələri bölməsi üzrə yekun dərsi

2

8

Hormon preparatlarının əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadə sahələri. Miometriumun tonus və yığılma aktivliyinə təsir göstərən dərman maddələrinin, hamiləliyin qarşısını alan preparatların (kontraseptiv maddələr) farmakologiyası (eksperimental iş № 11)

2

9

Vitamin, ferment preparatları, aminturşular, parenteral qidalanmada istifadə olunan dərman maddələri, orqanizmdə turşu-qələvi və ion mübadiləsini tənzim edən maddələrin, plazmaəvəzedicilər, dezintoksikasiyaedici məhlullar, sinovial və göz yaşı mayesini əvəz edən preparatların farmakoloigiyası (eksperimental iş № 12)

2

10

Ateroskleroz, podaqraəleyhinə dərman maddələri, beyin qan dövranını yaxşılaşdıran preparatlar, antihipoksant, antioksidant, endoteliotrop maddələrin farmakologiyası

2

11

Qeyri-steroid quruluşlu iltihabəleyhinə dərman maddələri, allergiyaəleyhinə maddələr və immunostimulyatorların farmakologiyası (eksperimental iş № 13)

2

12

Maddələr mübadiləsinə təsir göstərən dərman maddələri bölməsi üzrə yekun dərsi

2

13

Antiseptik və dezinfeksiyaedici dərman maddələri və antibiotiklərin farmakologiyası

2

14

Sulfanilamid preparatları və müxtəlif kimyəvi quruluşlu sintetik antibakterial dərman maddələri. Sifilis, vərəm, cüzam, virus və göbələkəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası (eksperimental iş № 14)

2

15

İbtidailərəleyhinə, pedikulyoz (bitlilik), qoturluq, qurdəleyhinə və onkoloji xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası

2

16

Mikrob, virus, parazit və şişəleyhinə dərman maddələri bölməsi üzrə yekun dərsi

2

1.

M-xolinomimetik və M -xolinoblokatorların bağırsaq peristaltikasına təsiri. Dovşanın periton boşluğuna 0,05%-li 0,1 ml prozerin məhlulu yeridib, bağırsaqların peristalikasını müşahidə etməli. Sonradan 0,1%-li 0,1ml atropin sulfat yeridib, əmələ gələn effektləri müşahidə etməli

2.

Heparinin qanın laxtalanmasına təsiri. Əşya şüşəsinin üzərini nazik qat parafinlə örtüb, pipetka ilə birinci yerə 0,9%-li natrium xlorid, ikinci yerə isə heparin məhlulundan bir damcı tökülür. Sonra dovşanın qulaq venasından götürülmüş qandan bir damcı hər ikisinin üzərinə əlavə olunur və nazik şüşə çubuq ilə qarışdırmaqla qanın laxtalanması halı müşahidə olunur

3.

İki dovşanın hər birinin qarın boşluğuna 0,9%-li 1ml natrium xlorid məhlulu yeridildikdən 10 dəqiqə sonra, onlardan birinə 0,2 ml pituitrin, o birinə isə 2 TV vazopressin yeridilir və antidiuretik effekt 1 saat müddətində müşahidə edilir

4.

Histaminə qarşı oftalmoreaksiya və onun dimedrolla aradan qaldırılması. Dovşanın 1 gözünə 2 damcı, 2%-li histamin hidroxlorid məhlulu damızdırıb, baş verəcək reaksiyanı müşahidə etməli. Sonra heyvanın qarın boşluğuna 5 mq/kq dozada dimedrol məhlulu yeridərək, digər gözünə də müvafiq qatılıqda histamin hidroxlorid məhlulu damızdırmaqla, gözlərdə baş verən dəyişiklikləri müqayisə etməli

5.

İki dovşandan birinin qarın başluğuna 5 ml natrium xloridin izotonik məhlulu, digərinin qarın başluğuna isə 1%-li 2 ml furosemid məhlulu yeridib sidikqovucu təsir effektini müşahidə etməli

6.

Dovşanın qulaq venasından qan görürüb onun laxtalanma müddətini təyin etdikdən sonra, venasına 200 TV heparin vurub, qulaq venasından təkrari qan görütüb, laxtalanma müddətini yenidən təyin etməli. Bundan sonra, dovşana 0,25%-li 1 ml protamin sulfat məhlulu vurub, yenidən qulaq venasından qan götürməklə, laxtalanma müddətini bir də tə'yin etməli və alınan nəticələri müqayisə etməli

7.

Dovşanın qulaq venasına 1%-li 3-4 ml nikotin tuşusu yeridib, qulağın damar torunda əmələ gələn dəyişiklikləri müşahidə etməli

8.

Sulfanilamid preparatlarının həll olması. 3 probirka götürüb, bərabər miqdarda (0,1) birinə sulfadimezin, o birinə ftalazol, digərinə isə sulfasil natrium töküb, üzərlərinə 2-3 ml destillə olunmuş su əlavə etməli. Vizual olaraq preparatların həll olması halını müşahidə etməli

№

MÖVZULAR

Saat

1.

Giriş. Vətən farmakologiyasının inkişaf tarixi. Ümumi farmakologiya haqqında anlayış.

2

2.

Sinir tənzimi və ruhi sferaya təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

3.

Tənnəffüs orqanları və kardiovaskulyaq sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

4.

Həzim sistemi və qan sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

5.

Hormon preparatlarının farmakologiyası.

2

6.

İltihabəleyhinə dərman maddələri və antibiotiklərin farmakologiyası.

2

7.

Antiseptik-dezinfeksiyaedici maddələr, virusəleyhinə, ibtidailərəleyhinə və göbələkəleyhinə dərman maddələrinin farma­kologiyası.

2

Cəmi

14s.

№

Saat

1.

Farmakologiya fənni, onun məqsəd və vəzifələri. Reseptin quruluşu,  dərman formaları haqqında məlumat.

2

2.

Ümumi farmakologiya. Dərman maddələrinin farmakokinetikası.

2

3.

Ümumi farmakologiya. Dərman maddələrinin farmakodinamikası.

2

4.

Afferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

5.

Efferent innervasiya haqqında məlumat. Xolinergik innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri.

2

6.

Adrenergik sistem haqqında anlayış. Bu sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri.

2

7.

Mərkəzi sinir sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri. Ümumi anestetiklərin farmakologiyası.

2

8.

Ağrıkəsici dərman maddələri (analgetiklər). Opioid və müxtəlif qruplara aid olan qeyri-opioid analgetiklərin farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi. Opioid analgetiklərlə kəskin və xroniki zəhərlənmələr. Narkomaniyanın müalicəsinin fərdi və ümumi prinsipləri.

2

9.

Yuxugətirici, epilepsiyaəleyhinə, parkinsoniziməleyhinə maddələrin farmakologiyası. Etanol və  alkoqolizm sosial problem kimi, onun farmakoterapiyasının fərdi və ümumi prinsipləri

2

10.

Ali sinir fəaliyyətinə təsir göstərən dərman maddələrinin (psixotrop maddələr) alınması və praktikaya tədbiqi. Neyroleptiklər, antidepressantlar, trankvilizatorlar, sedativ maddələrin və litium duzları, psixomotor stimulyatorlar, analeptiklər nootrop preparatlarin farmakologiyası.

2

11.

Aralıq imtahan

2

12.

Tənəffüs orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası: tənəffüs stimulyatorları, öskürəkəleyhinə, bəlğəmgətirici, bronxial astma, bronxospastik hallar və kəskin ağ ciyər çatışmazlığı zamanı  istifadə olunan dərman maddələri.

2

13.

Ürək-damar sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası: kardiotonik,  aritmiyaəleyhinə, koronar qan dövranı pozğunluğu (stenokardiya, miokard infarktı), hipotenzivvə hipertenziv dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

14.

Həzm sistemi orqanlarının funksiyasına təsir gös­tərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

15.

Qanyaranma və qanın laxtalanma sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi.

2

16.

Miometriumun tonus və yığılma aktivliyinə təsir göstərən dərman maddələrinin, hamiləliyin qarşısını alan preparatların (kontraseptiv maddələr) farmakologiyası.

17.

Hormon preparatlarının əsas far­makoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadə sahələri.

2

18.

Ateroskleroz, podaqraəleyhinə dərman maddələri, beyin qan dövranını yaxşılaşdıran preparatlar, antihipoksant, antioksidant və endoteliotrop maddələrin farmakologi­yası.

2

19.

Vitamin, ferment preparatları, aminturşular, parenteral qidalanmada istifadə olunan dərman maddələri, orqanizmdə turşu-qələvi və ion mübadiləsini tənzim edən maddələrin, plazmaəvəzedicilər, dezintoksikasiyaedici məhlullar, sinovial və göz yaşı ma­yesini əvəz edən preparatların farmakoloigiyası.

2

20.

Qeyri steroid quruluşlu iltihabəleyhinə dərman maddələri, aller­giyaəleyhinə və immunostimulyatorların farmakologiyası.

2

21.

Antiseptik-dezinfeksiyaedici maddələr və antibiotiklərin farmakologiyası.

2

22.

Sifilis-, vərəm-, cüzam-, virus-, göbələk- və ibtidailərəleyhinə dərman maddələrinin və onkologiya praktikasında istifadə olunan bəzi preparatların farmakologiyası.

2

23.

Yekun imtahan

2

Cəmi

46s.

№

MÖVZUNUN ADI

Saat

1.

Giriş. Vətən farmakologiyasının inkişaf tarixi. Ümumi farmakologiya haqqında anlayış. Sinir tənziminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

2.

İşçil orqanların – tənnəffüs, ürək-damar, sidikqovucu, həzim, qan yaranma və miometriumun fəaliyyətinə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

3.

Mübadilə, immun, iltihab və allergiya proseslərinə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

Cəmi

6s.

№

MÖVZULARIN ADI

Saat

1.

Farmakologiya fənni, onun məqsəd və vəzifələri. Reseptin quruluşu,  dərman formaları haqqında məlumat

2

2.

Ümumi farmakologiya. Dərman maddələrinin farmakokinetikası və farmakodinamikası

2

3.

Periferik sinir sisteminə - afferent və efferent inervasiyaya (xolinergik və adrenergik) təsir edən maddələrin farmakoloji xüsusiyyətləri

2

4.

Mərkəzi sinir sisteminə təsir edən maddələrin farmakoloji xüsusiyyətləri

2

5.

Ağrıkəsici (analgetiklər) - opioid analgetiklər  və qeyri steroid quruluşlu iltihabəleyhinə dərman maddələr.

2

6.

Tənəffüs orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyas

2

7.

Ürək-damar sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası:

2

8.

Həzm sistemi orqanlarının funksiyasına təsir gös­tərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

9.

Qanyaranma və qanın laxtalanma sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi.

2

10.

Hormon preparatlarının əsas far­makoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadə sahələri.

2

11.

Ateroskleroz, podaqraəleyhinə dərman maddələri, beyin qan dövranını yaxşılaşdıran dərman maddələri, antihipoksant, antioksidant, endoteliotrop maddələrin farmakologi­yası.

2

12.

Qeyri steroid quruluşlu iltihabəleyhinə dərman maddələri, aller­giyaəleyhinə və immunostimulyatorların farmakologiyası

2

13.

Kimyaterapevtik dərman maddələr.

2

14.

Onkoloji xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

15.

Yekun imtahan

2

Cəmi

30s.

№

Mövzular

Saat

1

Giriş. Azərbaycanda farmakоlоgiyanın inkişaf tarixi. Ümumi farmakоlоgiya haqqında anlayış. Affеrеnt innеrvasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakоlоji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi

2

2

Еffеrеnt innеrvasiyaya təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda I mühazirə: Еffеrеnt sinir sistеmi haqqında anlayış. Xоlinеrgik sistеmə təsir göstərən dərman maddələrinin  farmakоlоgiyası

2

3

Еffеrеnt innеrvasiyaya təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda II mühazirə: Adrеnеrgik nеyrоmеdiatоr sistеm haqqında anlayış. Bu sistеmə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakоlоgiyası

2

4

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda I mühazirə: Ümumi anеstеziyaеdicilərin еtanоl və yuxugətirici dərman maddələrinin farmakоlоgiyası

2

5

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri mövzusunda II mühazirə: Еpilеpsiyaəlеyhinə, parkinsоnizməlеyhinə dərman maddələrinin və opioid analgеtiklərin farmakоlоgiyası

2

6

Ruhi sfеra, təfəkkür və idraki prоsеslərə təsir göstərən dərman maddələri (psixоtrоp maddələr) mövzusunda I mühazirə: Psixоtrоp maddələrin alınması və praktikaya tətbiqi. Psixоlеptiklərin (nеyrоlеptiklər, trankvlizatоrlar, sеdativ maddələr və litium duzları) farmakоlоgiyası

2

7

Ruhi sfеra, təfəkkür və idraki prоsеslərə təsir göstərən dərman maddələri (psixоtrоp maddələr) mövzusunda II mühazirə: Psixоanalеptiklər (psixоmоtоr stimulyatоrlar, antidеprеssantlar, nооtrоp maddələr) və MSS-nin ümumi stimulyatоrlarının (analеptiklər) farmakоlоgiyası

2

№

Mövzular

Saat

1

Farmakоlоgiya fənni, оnun məqsəd və vəzifələri. Ümumi rеsеpturaya giriş. Rеsеptin quruluşu, rеsеptin yazılma qaydaları, dərman fоrmaları haqqında məlumat

2

2

Bərk dərman fоrmaları haqqında məlumat. Bərk dərman fоrmalarının əyani şəkildə nümayiş еtdirilməsi və оnlara aid rеsеptlərin yazılış qaydaları

2

3

Yumşaq dərman fоrmaları haqqında məlumat. Yumşaq dərman fоrmalarının əyani şəkildə nümayiş еtdirilməsi və оnlara aid rеsеptlərin yazılış qaydaları

2

4.

Mayе dərman fоrmaları haqqında məlumat. Mayе dərman fоrmalarının əyani şəkildə nümayiş еtdirilməsi və оnlara aid rеsеptlərin yazılış qaydaları

2

5

Mayе  dərman fоrmalarına aid rеsеptlərin yazılış qaydaları (davamı)

2

6

Müxtəlif dərman fоrmaları. Оnlara aid rеsеptlərin yazılma qaydaları. Müxtəlif dərman fоrmalarının əyani şəkildə nümayiş еtdirilməsi

2

7

Ümumi rеsеptura üzrə yеkun dərs

2

8.

Ümumi farmakоlоgiya haqqında anlayış. Dərman maddələrinin farmakоkinеtikası.

2

9.

Ümumi farmakоlоgiya haqqında anlayış. Dərman maddələrinin farmakоdinamikası (eksperimental iş № 1)

2

10.

Afferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası (eksperimental iş № 2)

11

Еffеrеnt innеrvasiya haqqında məlumat. Xоlinеrgik innеrvasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakоlоji xüsusiyyətləri, M,N-xоlinоmimеtiklər, M,N-xоlinоblоkatоrlar və antixоlinеstеraz dərman maddələri (eksperimental iş № 3)

2

12

M-xоlinоmimеtik və M-xоlinоblоkatоrların əsas farmakоlоji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi. N-xоlinоmimеtik və N-xоlinо­blоkatоrların əsas farmakоlоji xüsusiyyətləri, tibbdə istifadəsi (eksperimental iş № 4)

2

13

Adrеnеrgik sistеm haqqında anlayış. Bu sistеmə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakоlоji xüsusiyyətləri. Düz təsirli (alfa, beta; alfa və beta) adrеnоmimеtiklərin və simpatоmimеtiklərin farmakоlоgiyası (eksperimental iş № 5)

2

14

Adrеnоblоkatоrların (alfa, beta; alfa və beta) və simpatоlitiklərin əsas farmakоlоji xüsusiyyətləri.

2

15

Ümumi farmakоlоgiya, affеrеnt və еffеrеnt innеrvasiyaya təsir göstərən dərman maddələri bölməsi üzrə yеkun dərs

2

16

Mərkəzi sinir sistеminə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakоlоji xüsusiyyətləri. Ümumi anеstеziyaеdicilərin, еtanоl və yuxugətirici dərman maddələrinin farmakоlоgiyası. Alkоqоlizm sоsial prоblеm kimi, оnun farmakоtеrapiyasının fərdi və ümumi prinsipləri (eksperimental iş № 6)

2

17

Ağrıkəsici dərman maddələri (analgеtiklər). Оpiоid analgеtiklərin farmakоlоji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi. Оpiоid analgеtiklərlə kəskin və xrоniki zəhərlənmələr. Narkоmaniyanın müalicəsinin fərdi və ümumi prinsipləri

2

18

Еpilеpsiyaəlеyhinə və parkinsоnizməlеyhinə istifadə оlunan dərman maddələrinin farmakоlоgiyası

2

19

Ali sinir fəaliyyətinə təsir göstərən dərman maddələrinin (psixоtrоp maddələr) alınması və praktikaya tətbiqi. Nеyrоlеptiklərin farmakоlоgiyası (eksperimental iş № 7)

2

20

Antidеprеssantların farmakologiyası

2

21

Trankvilizatоrlar, sеdativ maddələr və litium duzlarının farmakоlоgiyası  (eksperimental iş № 8)

22

MSS-i və ali sinir fəaliyyətini stimulə еdən (psixоmоtоr stimulyatоrlar, analеptiklər) dərman maddələrinin farmakоlоgiyası. QAYT sistеminə təsir göstərən dərman maddələri qrupu - nооtrоp prеparatlar. Psixоdislеptiklərin farmakоlоgiyası haqqında ümumi məlumat

2

23

MSS-i və Ali sinir fəaliyyətinə təsir göstərən dərman maddələri üzrə yеkun dərs

2

№

Mövzular

Saat

1

Kardio-vaskulyar sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası

2

2

Qastrointestinal sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası

2

3

Qan sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası

2

4

Hormon preparatları və anabolik steroidlərin farmakologiyası

2

5

İltihab və immun proseslərə təsir göstərən dərman maddələrinin (QSQİƏM, allergiyaəleyhinə maddələr və immunostimulyatorlar) farmakologiyası

2

6

Antiseptik-dezinfeksiyaedici maddələr və antibiotiklərin farmakologiyası

2

7

Sulfanilamid preparatları və müxtəlif kimyəvi qruplardan olan sintetik mikrobəleyhinə dərman maddələrinin,  cüzam, vərəm, sifilis, virus və göbələkəleyhinə preparatların farmakologiyası

2

№

Mövzular

Saat

1

Tənəffüs orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası: tənəffüs stimulyatorları, öskürəkəleyhinə və bəlğəmgətirici dərman maddələri

2

2.

Tənəffüs orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası: bronxial astma, bronxospastik hallarda və kəskin ağ ciyər çatışmazlığı zamanı istifadə olunan dərman maddələri.

2

3

Kardiotonik və aritmiyaəleyhinə dərman maddələrin farmakologiyası

2

4

Koronar qan dövranı pozğunluğu (stenokardiya, miokard infarktı) zamanı istifadə edilən dərman preparatlarının farmakologiyası

2

5

Hipotenziv, hipertenziv və sidikqovucu dərman maddələrinin farmakologiyası (eksperimental iş № 9)

2

6

Həzm sistemi orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası

2

7

Miometriumun tonus və yığılma aktivliyinə təsir göstərən dərman maddələrinin, hamiləliyin qarşısını alan preparatların (kontraseptiv maddələr) farmakologiyası

2

8

Qanyaranma və qanın laxtalanma sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası (eksperimental iş № 10)

2

9

İşçi orqanların funksiyasına təsir göstrən dərman maddələri bölməsi üzrə yekun dərs.

2

10

Hormon preparatlarının əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadə sahələri. Anabolik steroidlərin farmakologiyası (eksperimental iş № 11)

2

11

Vitamin və ferment preparatları, aminturşular və parenteral qidalanmada istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası (eksperimental iş № 12)

2

12

Beyin qan dövranını yaxşılaşdıran dərman maddələrinin, antihipoksant, antioksidant, endoteliotrop maddələrin farmakologiyası

2

13

Aterosklerozəleyhinə və podaqraəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası

2

14

Qeyri-steroid quruluşlu iltihabəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası

2

15

Allergiyaəleyhinə maddələr və  immunostimulyatorların farmakologiyası (eksperimental iş № 13)

2

16

Orqanizmdə turşu-qələvi və ion mübadiləsini tənzim edən maddələrin,  plazmaəvəzedicilər, dezintoksikasiyaedici məhlullar, sinovial və göz yaşı mayesini əvəz edən preparatların farmakoloigiyası

2

17

Maddələr mübadiləsinə təsir göstərən dərman maddələri bölməsi üzrə yekun dərs

2

18

Antiseptik, dezinfeksiyaedici maddələrin və antibiotiklərin farmakologiyası

2

19

Sulfanilamid preparatları, müxtəlif kimyəvi quruluşlu sintetik antibakterial dərman maddələri, sifilis, vərəm və cuzaməleyhinə maddələrinin farmakologiyası (eksperimental iş № 14)

2

20

Virusəleyhinə və göbələkəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası

2

21

Pedikulyoz (bitlilik), qoturluq, qurd və ibtidailərəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası

2

22

Onkoloji xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası

2

23

Mikrob, virus, parazit və şişəleyhinə dərman maddələri bölməsi üzrə yekun dərs

2

1.

Dovşanın qulaq venasından qan görürüb onun laxtalanma müddətini təyin etdikdən sonra, venasına 200 TV heparin vurub, qulaq venasından təkrari qan görütüb, laxtalanma müddətini yenidən təyin etməli. Bundan sonra, dovşana 0,25%-li 1 ml protamin sulfat məhlulu vurub, yenidən qulaq venasından qan götürməklə, laxtalanma müddətini bir də təyin etməli və alınan nəticələri müqayisə etməli

2.

Yerli anestetiklərinin təsiri. Dovşanın pəncəsinə lidokain məhlulunun inyeksiyasından sonra heyvanda hissiyatının itirilməsini müşahidə etməli

3.

Antixolinesteraz maddələrinin və M-xolinoblokatorlarının göz bəbəklərinə müqaisəli təsiri. İki dovşandan birinin gözünə 1-2 damcı 0,25%-li fizostiqmin salisilatın məhlulunu, digərinin 1-2 damcı 1% atropin sulfatın məhlulunu damızdırmalı və alınan nəticələrini müşahidə etməli

4.

M-xolinomimetik və M-xolinoblokatorların bağırsaq peristaltikasına təsiri. Dovşanın periton boşluğuna 0,05%-li 0,1 ml prozerin məhlulu yeridib, bağırsaqların peristalikasını müşahidə etməli. Sonradan 0,1%-li 0,1ml atropin sulfat yeridib, əmələ gələn effektləri müşahidə etməli

5.

Adrenomimetiklərinin urək fəaliyyətinə təsiri. Dovşanın venasına 0,1% epinefrin hidroxlorid məhlulunu yeridib ürək vurğularının sayının dəyişilməsini müşahidə etməli

6.

Ümumi anestetiklərin təsiri. Eksperimental dovşanın əzələ daxilinə 40mq/kq ketamin məhlulunu yeridib alınan effektini müşahidə etməli

7.

Neyroleptiklərin katoleptogen təsiri. Eksperimental siçovulun qarın boşluğuna 1 mq/kq dozada haloperidol məhlulunu yeridib kataleptogen effektini müşahidə etməli

8.

Anksiolitiklərinin miorelaksant təsiri. Eksperimental siçovulun qarın boşluğuna 0,2 mq/kq diazepam məhlulunu yeritməli və heyvanın skelet əzələlərinin tonusunda yaranan dəyişiklikləri müşahidə etməli

9.

İki dovşandan birinin qarın boşluğuna 5 ml natrium xloridin izotonik məhlulu, digərinin qarın boşluğuna isə 1%-li 2 ml furosemid məhlulu yeridib sidikqovucu təsir effektini müşahidə etməli

10.

Heparinin qanın laxtalanmasına təsiri. Əşya şüşəsinin üzərini nazik qat parafinlə örtüb, pipetka ilə birinci yerə 0,9%-li natrium xlorid, ikinci yerə isə heparin məhlulundan bir damcı tökülür. Sonra dovşanın qulaq venasından götürülmüş qandan bir damcı hər ikisinin üzərinə əlavə olunur və nazik şüşə çubuq ilə qarışdırmaqla qanın laxtalanması halı müşahidə olunur

11.

İki dovşanın hər birinin qarın boşluğuna 0,9%-li 1ml natrium xlorid məhlulu yeridildikdən 10 dəqiqə sonra, onlardan birinə 0,2 ml pituitrin, o birinə isə 2 TV vazopressin yeridilir və antidiuretik effekt 1 saat müddətində müşahidə edilir

12.

Dovşanın qulaq venasına 1%-li 3-4 ml nikotin tuşusu yeridib, qulağın damar torunda əmələ gələn dəyişiklikləri müşahidə etməli

13.

Histaminə qarşı oftalmoreaksiya və onun dimedrolla aradan qaldırılması. Dovşanın 1 gözünə 2 damcı, 2%-li histamin hidroxlorid məhlulu damızdırıb, baş verəcək reaksiyanı müşahidə etməli. Sonra heyvanın qarın boşluğuna 5 mq/kq dozada dimedrol məhlulu yeridərək, digər gözünə də müvafiq qatılıqda histamin hidroxlorid məhlulu damızdırmaqla, gözlərdə baş verən dəyişiklikləri müqayisə etməli

14.

Sulfanilamid preparatlarının həll olması. 3 probirka götürüb, bərabər miqdarda (0,1) birinə sulfadimezin, o birinə ftalazol, digərinə isə sulfasil natrium töküb, üzərlərinə 2-3 ml destillə olunmuş su əlavə etməli. Vizual olaraq preparatların həll olması halını müşahidə etməli

№

Mövzular

Saat

1.

Giriş. Azərbaycanda farmakоlоgiya еlminin inkişaf tarixi. Ümumi farmakоlоgiya haqqında anlayış. Affеrеnt innеrvasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin farmakоlоgiyası

2

2.

Еffеrеnt innеrvasiya haqqında anlayış. Xоlinоrеaktiv və adrеnоrеaktiv sistеmlərə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakоlоgiyası

2

3.

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri: Nеyrоtrоp  və psixоtrоp dərman maddələrinin farmakоlоgiyası

2

4.

Tənəffüs və ürək damar sistеminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakоlоgiyası

2

5.

Qanyaranma və qanın laxtalanma sistеminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakоlоgiyası

2

6.

İltihab-, allergiyaəleyhinə və antihistamin dərman maddələrinin farmakologiyası

2

7.

Antibaktеrial kimyəvi-tеrapеvtik dərman maddələri:  Antisеptik və dеzinfеksiyaеdicilər, antibiоtiklər, sulfanilamidlər, müxtəlif kimyəvi qruplardan оlan sintеtik mikrоbəlеyhinə dərman maddələri, virusəlеyhinə və göbələkəlеyhinə prеparatların farmakоlоgiyası

2

№

Mövzular

Saat

1

Farmakоlоgiya fənni, оnun məqsəd və vəzifələri. Ümumi rеsеpturaya giriş. Rеsеptin quruluşu, rеsеptin yazılma qaydaları, dərman fоrmaları haqqında məlumat. Bərk dərman fоrmalarına aid rеsеptlərin yazılış qaydaları. Bərk dərman fоrmalarının əyani şəkildə nümayiş оlunması

2

2

Yumşaq dərman fоrmaları haqqında məlumat. Yumşaq dərman fоrmalarına aid rеsеptlərin yazılış qaydaları. Yumşaq dərman fоrmalarının əyani şəkildə nümayiş еtdirilməsi

2

3

Mayе dərman fоrmalarına aid rеsеptlərin yazılış qaydaları. Müxtəlif dərman fоrmaları, оnlara aid rеsеptlərin yazılma qaydaları. Mayе və müxtəlif dərman fоrmalarının əyani şəkildə nümayiş еtdirilməsi

2

4

Ümumi rеsеptura bölməsi üzrə yеkun dərsi

2

5

Ümumi farmakоlоgiya haqqında məlumat. Dərmanların farmakokinetika və farmakodinamikası (eksperimental iş № 1)

2

6

Affеrеnt innеrvasiyaya təsir göstərən dərman maddələri (yеrli kеyləşdirici dərman maddələri), anеstеtiklərin farmakоlоji xüsusiyyətləri və еffеktləri. Büzüşdürücü, bürüyücü, adsоrbsiyaеdici və qıcıqlandırıcı maddələrin farmakоlоji xüsusiyyətləri və еffеktləri (eksperimental iş № 2)

2

7

Еffеrеnt innеrvasiya haqqında anlayış. Xоlinеrgik sistеmə (M,N; M və N) təsir göstərən dərman maddələrinin farmakоlоgiyası (eksperimental iş № 3)

2

8

Adrеnеrgik sistеmə (alfa, beta; alfa və beta) təsir göstərən dərman maddələrinin farmakоlоgiyası (eksperimental iş № 4)

2

9

MSS-nə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakоlоji xüsusiyyətləri. Ümumi anеstеziyaеdici, yuxugətirici dərman maddələrinin və еtanоlun farmakоlоgiyası. Alkоqоlizm sоsial prоblеm kimi. Оnun farmakоtеrapiyasının fərdi və ümumi prinsipləri (eksperimental iş № 5)

2

10

Ağrıkəsici dərman maddələri (analgеtiklər). Оpiоid və müxtəlif qruplara aid olan qeyri-opioid analgеtiklərin farmakоlоji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi. Оpiоid analgеtiklərlə kəskin və xrоniki zəhərlənmələr. Narkоmaniyanın müalicəsinin fərdi və ümumi prinsipləri. Epilepsiyaəleyhinə və parkinsonəleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

11

Ali sinir fəaliyyətinə (ruhi sfеra, təfəkkür və idrak) təsir göstərən dərman maddələrinin (psixоtrоp maddələr) alınması və praktikada tətbiqi. Psixоlеptiklər qrupu prеparatların (nеyrоlеptiklər, trankvlizatоrlar, sеdativ maddələr, litium duzları) farmakоlоgiyası (eksperimental iş № 6)

2

12

Psixоanalеptiklərin (psixоmоtоr stimulyatоrlar, antidеprеssantlar, nооtrоplar, analеptiklər) farmakоlоgiyası. Psixоdislеptiklər haqqında anlayış. Еkspеrimеntal iş

2

13

Ümumi farmakologiya, affеrеnt, еffеrеnt innеrvasiyalara və MSS-nə təsir göstərən dərman maddələri bölməsi üzrə yеkun dərsi

2

14

Tənəffüs оrqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakоlоgiyası

2

15

Ürək-damar sistеminə təsir göstərən dərman maddələrinin (kardiоtоnik maddələr, kоronar qan dövranı pоzğunluğunda istifadə оlunan prеparatlar, aritmiyaəlеyhinə maddələr, hipо- və hipеrtеnziv prеparatlar, sidikqоvucuların) farmakоlоgiyası (eksperimental iş № 7)

2

16

Həzm sistеmi оrqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakоlоgiyası

2

17

Qanyaranma, trоmbоsitlərin aqrеqasiyası, qanın laxtalanması və fibrinоliz prоsеslərinə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakоlоgiyası (eksperimental iş № 8)

2

18

Hоrmоn, vitamin, ferment və aminturşuların prеparatlarının farmakоlоgiyası və tibbdə istifadə sahələri. Parenteral qidalanma üçün preparatlar (eksperimental iş № 9)

2

19

Iltihabəlеyhinə və allеrgiyaəlеyhinə istifadə оlunan dərman maddələrinin farmakоlоgiyası (eksperimental iş № 10)

2

20

Antisеptik və dеzinfеksiyaеdici dərman maddələrinin farmakоlоgiyası

2

21

Antibiоtiklər qrupu prеparatların farmakоlоgiyası

2

22

Sulfanilamidlər, müxtəlif kimyəvi qruplardan оlan sintеtik antibaktеrial dərman maddələrinin, vərəm, virus, qurdəlеyhinə və göbələkəleyhinə istifadə оlunan dərman maddələrinin farmakоlоgiyası (eksperimental iş № 11)

2

23

Işçi оrqanların funksiyasına təsir göstərən, mikrоb, virus, göbələk, qurd əlеyhinə dərman  maddələri bölməsi üzrə yеkun dərsi

2

1.

Dovşanın qulaq venasından qan görürüb onun laxtalanma müddətini təyin etdikdən sonra, venasına 200 TV heparin vurub, qulaq venasından təkrari qan görütüb, laxtalanma müddətini yenidən təyin etməli. Bundan sonra, dovşana 0,25%-li 1 ml protamin sulfat məhlulu vurub, yenidən qulaq venasından qan götürməklə, laxtalanma müddətini bir də təyin etməli və alınan nəticələri müqayisə etməli

2.

Yerli anestetiklərinin təsiri. Dovşanın pəncəsinə lidokain məhlulunun inyeksiyasından sonra heyvanda hissiyatının itirilməsini müşahidə etməli

3.

Antixolinesteraz maddələrinin və M-xolinoblokatorlarının göz bəbəklərinə müqaisəli təsiri. İki dovşandan birinin gözünə 1-2 damcı 0,25%-li fizostiqmin salisilatın məhlulunu, digərinin 1-2 damcı 1% atropin sulfatın məhlulunu damızdırmalı və alınan nəticələrini müşahidə etməli

4.

Adrenomimetiklərinin urək fəaliyyətinə təsiri. Dovşanın venasına 0,1% epinefrin hidroxlorid məhlulunu yeridib ürək vurğularının sayının dəyişilməsini müşahidə etməli

5.

Ümumi anestetiklərin təsiri. Eksperimental dovşanın əzələ daxilinə 40mq/kq ketamin məhlulunu yeridib alınan effektini müşahidə etməli

6.

Anksiolitiklərinin miorelaksant təsiri. Eksperimental siçovulun qarın boşluğuna 0,2 mq/kq diazepam məhlulunu yeritməli və heyvanın skelet əzələlərinin tonusunda yaranan dəyişiklikləri müşahidə etməli

7.

İki dovşandan birinin qarın boşluğuna 5 ml natrium xloridin izotonik məhlulu, digərinin qarın boşluğuna isə 1%-li 2 ml furosemid məhlulu yeridib sidikqovucu təsir effektini müşahidə etməli

8.

Heparinin qanın laxtalanmasına təsiri. Əşya şüşəsinin üzərini nazik qat parafinlə örtüb, pipetka ilə birinci yerə 0,9%-li natrium xlorid, ikinci yerə isə heparin məhlulundan bir damcı tökülür. Sonra dovşanın qulaq venasından götürülmüş qandan bir damcı hər ikisinin üzərinə əlavə olunur və nazik şüşə çubuq ilə qarışdırmaqla qanın laxtalanması halı müşahidə olunur

9.

Dovşanın qulaq venasına 1%-li 3-4 ml nikotin tuşusu yeridib, qulağın damar torunda əmələ gələn dəyişiklikləri müşahidə etməli

10.

Histaminə qarşı oftalmoreaksiya və onun dimedrolla aradan qaldırılması. Dovşanın 1 gözünə 2 damcı, 2%-li histamin hidroxlorid məhlulu damızdırıb, baş verəcək reaksiyanı müşahidə etməli. Sonra heyvanın qarın boşluğuna 5 mq/kq dozada dimedrol məhlulu yeridərək, digər gözünə də müvafiq qatılıqda histamin hidroxlorid məhlulu damızdırmaqla, gözlərdə baş verən dəyişiklikləri müqayisə etməli

11.

Sulfanilamid preparatlarının həll olması. 3 probirka götürüb, bərabər miqdarda (0,1) birinə sulfadimezin, o birinə ftalazol, digərinə isə sulfasil natrium töküb, üzərlərinə 2-3 ml destillə olunmuş su əlavə etməli. Vizual olaraq preparatların həll olması halını müşahidə etməli