FARMAKOLOGIYA KAFEDRASINDA 2016/2020-CI ILLƏR ƏRZINDƏ APARILMASI PLANLAŞDIRILAN
ELMI-TƏDQIQAT IŞLƏRI
2016-2020-ci illərdə farmakologiya kafedrasında «Neyro və psixoaktiv fəallığa malik təbii və sintetik mənşəli dərman preparatlarının və analoji aktivliyi ehtimal olunan müxtəlif dərman bitkilərindən alınmış cıxarışlarının əhatəli eksperimental farmakoloji tədqiqi və neyroleptoterapiya zamanı törənən mərkəzi mənşəli pozğunluqların eksperimental terapiya metodlarının işlənib hazırlanması» mövzusunda elmi-tədqiqat işlərinin aparılması planlaşdırılmışdır. Bu tədqiqat işi kafedrada son 30 ildə qəbul olunan «təbii və sintetik mənşəli bioloji aktiv maddələrin alınması və öyrənilməsi» mövzusunda ümumi elmi istiqamətin tərkib hissəsi və davamıdır. Aparılacaq elmi-tədqiqat işləri kafedranın qəbul olunmuş iş planının tərkib hissəsi olub, ATU-nun Elmi Tədqiqat Mərkəzi, Milli Elmlər Akademiyasının Fiziologiya institutu, əczaçılıq fakultəsinin farmakoqnoziya və əczaçılıq kimyası kafedraları ilə əlaqəli, eləcə də Rusiya Federasiyası V.V.Zakusov adına ET Farmakologiya İnstitutu arasında bağlanmış müqaviləyə uyğun olaraq həyata keçiriləcəkdir. Problemin elmi rəhbəri farmakologiya kafedrasının müdiri t.e.d., professor Musa Qəniyev, məsul icraçı dosent D.Ə.Həsənovadır.
Aparılacaq tədqiqat işlərinin mövzu planına uyğun olaraq 2016-2020-cı illərdə Respublikamızın ərazisində bitən adi göyrüş, tikanlı odotu, quşqonmaz və qantəpər bitkilərindən, eləcə də müxtəlif dərman otlarından alınmış və şərti olaraq fitokompozisiya №1;№2;№3;№4 adlandırılan bioloji aktiv qarışıqların ilkin farmakoloji tədqiqi aparılacaqdır. Elektron mikroskopiya metodu ilə uzunmüddətli neyroleptoterapiya zamanı qabıqaltı strukturlarda törənən dəyişikliklər öyrəniləcəkdir.
Tədqiqat işi illər üzrə aşağıdakı mərhələlərlə aparılacaqdır:
2016-cı ildə
Adi göyrüş, tikanlı odotu, quşqonmaz və qantəpər bitkiləindən alınmış bioloji aktiv çıxarışların vəşərti laborator adı fitokompozisiya №1;№2;№3 və №4 olan mürəkkəb tərkibli çıxarışların kəskin toksikliyi və effektiv eksperimental dozalarının müəyyən edilməsi.
2017-ci ildə
Adi göyrüş, tikanlı odotu, quşqonmaz və qantəpər bitkiləindən alınmış bioloji aktiv çıxarışların baş beyin strukturlarında (striatum və beyinin alın payı) və qanda lipid peroksid məhsullarının miqdarına təsirinin öyrənilməsi, şərti laborator adı fitokompozisiya №1;№2;№3 və №4 olan mürəkkəb tərkibli çıxarışların orqanizmin immun sisteminə təsirinin tədqiqi
2018-ci il
Azərbaycanın müxtəlif ərazisində bitən adi göyrüş, tikanlı odotu, quşqonmaz və qantəpər bitkilərindən alınmış çıxarışların hipoksiya fonunda baş beyin strukturlarında və qanda lipid peroksidi məhsullarının miqdarına təsirinin tədqiqi
2019-cu il
Azərbaycanın müxtəlif ərazisində bitən adi göyrüş, tikanlı odotu, quşqonmaz və qantəpər bitkilərindən alınmış bioloji aktiv qarışıqların ağ siçovulların hipoksiyaya qarşı dözümlüklərinə təsirinin öyrənilməsi, şərti laborator adı fitokompozisiya №1;№2;№3 və №4 olan mürəkkəb tərkibli çıxırışların saya əzələ aktivliyinə, qan təzyiqi və periferik damar müqavimətinə təsirinin tədqiqi.
2020-ci il
Adi göyrüş, tikanlı odotu, quşqonmaz və qantəpər bitkilərindən alınmış bioloji aktiv qarışıqların ağ siçovullarda antioksidant sistemin fermentlərinin aktivliyinə təsirinin tədqiqi.
2010-2015-ci illərdə cap olunmuş dərslik və dərs vəsaitləri
DƏRSLİKLƏR
1. Farmakologiya, Dərslik,
I hissə, 8-ci nəşr Bakı, Təbib nəşriyyatı, 2010, 494 s. 30,87 ç.v.
2. Farmakologiya, Dərslik,
II hissə, 8-cu nəşr Bakı, Təbib nəşriyyatı, 2010, 574 s. 36 ç.v.
3. Farmacology, textbook,
I EDITION (İngilis dilində) Bakı (A.R.Mirzəyeva ilə), 2010, 384 s.
4. Atlas of pharmakology, textbook
(İngilis dilində) Bakı A. R.Mirzəyeva ilə), 2012, 238 s.
5. Farmakologiya, Dərslik,
I hissə, 9-cu stereotip nəşr Bakı, Təbib nəşriyyatı, 2013, 500 s. 31 ç.v.
6. Farmakologiya, Dərslik,
II hissə, 9-cu nəşr Bakı, Təbib nəşriyyatı, 2014, 840 s. 52,5 ç.v.
7. Farmakologiya, Dərslik,
Stomatologiya fakultəsi
tələbələri üçün, 1-cu nəşr Bakı, Təbib nəşriyyatı, 2015, 573 s. 30,87 ç.v.
DƏRS VƏSAİTLƏRİ
1. Farmakologiyadan test tapşırıqları Bakı, Təbib nəşriyyatı, 2011. 197 s. 12,37 ç.v.
2. Ümumi farmakologiya Bakı, Təbib nəşriyyatı, 2011. 127 s. 8 ç.v.
3. Hormon sisteminə təsir göstərən
maddələrin farmakologiyası Bakı, Təbib nəşriyyatı, 2015, 218 s.
4. Qan sisteminə təsir göstərən Bakı, Təbib nəşriyyatı, 2015, 203 s.
maddələrin farmakologiyası
5. Ümumi reseptura, 5-ci nəşr Bakı, Təbib nəşriyyatı, 2015. 328 s. 11 ç.v.
ÇAP OLUNMUŞ ELMİ İŞLƏRİN SİYAHISI
2011
1. Hüseynova G.A., Qarayeva S.Q., Quliyeva S.V., Məmmədyarova K.F. «Metabol» fitokompleksin qanda intoksikasiya markerlərinin miqdarına təsirinin öyrənilməsinin nəticələri. ATU-nun Elmi Tədqiqat Mərkəzi// Sağlamlıq Bakı-2010, səh.152-155, № 9.
2.Xəlilov V.H., Məmmədyarova K.F., Hüseynova G.A., Mikayılova N.X. Qaraciyər və öd yolları xəstəliklərinin müalicəsi üçün «Metabol» fitokompleksinin sitogenetik toksikliyinin öyrənilməsinin nəticələri. ATU-nun Elmi Tədqiqat Mərkəzi və Farmakologiya kafedrası// Sağlamlıq Bakı-2011, səh.159-161, № 2.
3. Джафарова Р.Э., Гараев Г.Ш., Гусейнова Г.А., Полухова Ш.М. «Влияние растительных средств на адренергическое регулирование выделения инсулина β-клетками поджелудочной железы в условиях диабета моделированного аллоксаном» //Azərbaycan Milli Elimlər Akademiyası A.İ.Qarayev adına Fiziologiya İnstitutu və Azərbaycan Fizioloqlar cəmiyyətinin elmi əsərlərinin külliyatı. Баку 2011, с.177-183.
4. Ахундов Р.А., Гипоксия и антигипоксанты. Монография по фармакологии и клинической фармакологии. «Асполиграф», Баку, 2011, с.327
5. Ахундов Р.А., Гараханова В.Р., Тагиев С.А., Ханум Айдын кызы. Противогипоксическая и фармаколдантогенная активность фитокомпозиции розхмелиеиорицы. Азерб. Психиатр. журналы, 2011, №1, с.115-128
6. Ахундов Р.А., Ханум Айдын кызы, Мирзоева А.Р. Противогипоксическая и антиалкогольная активность мексидола и никоморфолина. Мат. XIV Межд. конф. «Здоровье семьи-XXI век», Испания, 2011, с. 28-29.
7. Ахундов Р.А., Ханум Айдын гызы, Гараханова В.Р., Эцвазов ТА. Фармакологическая коррекция синдрома хронической усталости. Мат. XV Межд. конф. «Здоровье семьи-XXI век», Дубай, 2011, с. 35-42.
8. Ахундов Р.А., Алиев А.Н., Ахундова Х. Р. Мексидол-противогипоксический препарат с антиоксидантной активностью. Tamerlan Əliyevin anadan olmasının 90 ill.həsr edilmiş elmi konf.,ATU,2011, s.346-347
9. Пириева Д.А., Рзакулиева Д.М., Гаджиева Г.Я., Ахундов Р.А. Изучение вязкости крови при перитоните путем эндолимфатического введения лекарственных препаратов. Tamerlan Əliyevin anadan olmasının 90 ill.həsr edilmiş elmi konf., ATU, 2011, s.355
10. Ахундов Р.А. О структуре и деятельности отдела фармакологии и токсикологии НИЦ. «Sağlamlıq» Jurnalı, 2011, №1, с. 153-159
11. Гараханова В.Р., Ахундов Р.А., Тагиев С.А. Фитокомпозиции с противогипоксической, антидепрессивной и адаптогенной активностью (Обзор). Azərb. Tibb Jurn., 2011., 2011, №3, с. 118-122
12. Axundov R.A., Tağıyev S.Ə., Piriyeva C.Ə., Hüseynova F.D., Qaraxanova V.R. «Rozxmelisporisiya» fitokompozisiyası, onun alınması. Azərb. Resp. Patenti (müsbət qərar № a 2010 0140 17.06.2010).
13. Асметов В.Я. Фармакологическая коррекция верапамилом миестисеских нарушений, вызванных галоперидолом. Киев. Мед. науки в. печати.
14. Алиев А.Н., Джафарова Р.Э., Гусейнова Ф.Д. Лекарственные средства, влияющие на систему кроветворения. Баку-2011. с. 70.
15. Dadaşova S.B., Hüseynli İ.Ş., Nəsənova D.Ə., Bayramova S.Ə.,Qurbanova İ.M., Abdullayev X.D., Həsənov R.Ə. Bir sıra bitki ekstraktlarının antioksidant və antiradikal aktivliyinin təyini. İzvestiə akademii nauk.
2012
1. M. Qəniyevin redaktəsilə həmmüəllif «Farmakologiyadan test sualları» Dərs vəsaiti Bakı – 2011, səh. 188
2. M.Qəniyev, V. Əsmətov, G. Hüseynova «Ümumi farmakologiya» dərs vəsaiti I nəşr, Bakı – 2011, səh. 127
3. Babayeva S.M. «Verapamil, sinnarizin və amlodipinin psixostimulyator mezokarbın təyinin fonunda ağ siçovulların davranış parametrlərinə təsiri». Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyevin anadan olmasının 115 illiyinə həsr edilmiş konfransın materialları, Bakı-2012, səh. 367-368.
4. Bağırov A.Ə., Əsmətov V.Y., Abdullayeva R.M., Məlikova N. V., Qəniyev M.M. «Presinaptik noradrenergik reseptorların tənzim mexanizmlərinin pozulması zamanı kalsium anatonistəlrinin törətdiyi effektlərin müqayisəli öyrənilməsi (Klonidinin presinaptik dozası fonunda tədqiqatların aparılması)». Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyevin anadan olmasının 115 illiyinə həsr edilmiş konfransın materialları, Bakı-2012, səh. 370-372.
5. Bağırov A.Ə., Əsmətov V.Y., Məlikova N. V., Qəniyev M.M. «Mediatorun endogen ehtiyatının tükənməsi fonunda kalsium antaqonistlərinin təsirinin öyrənilməsi (preparatların rezerpin vurulmuş heyvanların hərəki fəaliyyətinə təsiri)». Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyevin anadan olmasının 115 illiyinə həsr edilmiş konfransın materialları, Bakı-2012, səh. 372-373.
6. İsmayılova Z.C., Qurbanov Q.N., Quliyeva S.T., Qəniyev M.M. «Kalsium antaqonistlərini verapamil, sinnarizin və amlodipinin apomorfin presinaptik dozada təyini fonunda ağ siçovulların davranış parametrlərinə təsiri». Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyevin anadan olmasının 115 illiyinə həsr edilmiş konfransın materialları, Bakı-2012, səh. 420-421.
7. Yaqubov K.M., Bağırov A.Ə., Əsmətov V.Y., Quliyeva S.T., Qəniyev M.M. «Verapamil, sinnarizin və amlodipinin haloperidolun presinaptik dozasının təyini fonunda ağ siçovulların davranış parametrlərinə təsiri». Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyevin anadan olmasının 115 illiyinə həsr edilmiş konfransın materialları, Bakı-2012, səh. 467-468.
8. Бабаева С.М., Ибадзаде А.Г., Гусейнова Б.М., Ганиев М.М. « Влияние замещенных бензамидов на апоморфиновую стереотипию и поведенческие показатели интактных крыс». Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyevin anadan olmasının 115 illiyinə həsr edilmiş konfransın materialları, Bakı-2012, səh. 467-468.
9. Yaqubov K.M., Abdullayeva R.M. «Verapamil, sinnarizin və amlodipinin propronololun təyini fonunda ağ siçovulların davranış parametrlərinə təsiri». Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyevin anadan olmasının 115 illiyinə həsr edilmiş конфрансын материаллары, Бакы-2012, сящ. 464-465.
10. Ахундов Р.А., Пириева Д.А., Гусейнова Ф.Д., Ахундова Х.Р. Антиалкогольная активность мексидола. Матер. научно-практ. Конф., посв. памяти проф. Т.А. Таги-заде, 2012, с. 28-29.
11. Tağıyev S.Ə., Axundov R.A., Əliyeva L.Y. Xloramfenikol mikrokapsullarının alınma texnologiyası və onun bəzi bioəczaçılıq xassələrinin öyrənilməsi. Azərb. Əczaçılıq və Farmakoterapiya jurnalı, 2011, №2, s. 22-27.
12. Məmmədova Ə.E., Axundov R.A. Vəliyeva M.N. Qlisirizin turşu əsasında hazırlanmış müalicəvi-kosmetoloji vasitənin eksperimental yaraya təsirinin öyrənilməsi. «Faydalı bitkilərdən istifadənin aktual problemləri» Bakı-2011, s. 312-315.
13. Гараев Г.Ш., Ахундов Р.А., Низамов Т.И., Исаев Э.И., Ахундова Х.Р. Изменение поведенческой мотивации животных в условиях воздействия медицинского озона. Мат. XVI Межд. Конф. «Здоровье семьи-XXI век», Венгрия, Будапешт-2012, с. 63-66.
14. Qaraxanova V.R., Axundov R.A., Hüseynova F.D., Xanım Aydın qızı, Quliyeva S.T. Xroniki yorğunluq sindromu, farmakoloji korreksiyası. Patoloji proseslər və onların korreksiya üsulları, Bakı-2012. s. 71-73
15. Tağıyev S.Ə. Axundov R.A., Səfərova A.T. Mayaotu qozalarında fitoestrogenin keyfiyyət və miqdarı analizi. Patoloji proseslər və onların korreksiya üsulları, Bakı-2012. s. 105-106.
16. Мамедгасанов Р.М., Джафарова Р.Э. Современная концепция этиопатогенеза сахарного диабет как медико-социальная проблема. Журнал «Сагламлыг» 2012, №5.
17. Hüseynova G.A., Abdullayeva R.M. Yeni nəsil kalsium antaqonisti diumankalın davranış parametrlərində törətdiyi dəyişiklərin korrelyasion analizi. Sağlamlıq jurnalı Bakı-2012, səh.141-145., səh.4.
18. Yaqubov K.M., Qurbanov Q. N., «Verapamil, sinnarizin və amlodipinin sulpiridin presinaptik dozasının təyini fonunda ağ siçovulların davranış parametrlərinə təsiri». Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyevin anadan olmasının 115 illiyinə həsr edilmiş konfransın materialları, Bakı-2012, səh. 465-466.
19. Abdullayeva R.M. və başqaları. «Antimikrob dərman vəsitələrinin istifadəsi üzrə klinik protokol». Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi. Bakı-2009. 164 səh.
20. Abdullayeva R.M. və başqaları. «Depressiyasının diaqnostika və müalicə üzrə klinik protokol». Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi. Bakı-2009. 60 səh.
21. Abdullayeva R.M. və başqaları. «Anaflaktik şok üzrə klinik protokol». Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi. Bakı-2009. 28 səh.
2013
1. Farmakologiya Dərslik, I hissə. Bakı, Təbib nəşriyyatı, 2013. (Dərslik, Doqquzuncu nəşr. Yenidən işlənilmiş və təkmilləşdirilmişdir, 31,12 ç.v.
2. У.М. Меджидова, В.Я. Асметов, М.М. Ганиев «Фармакологическая коррекция верапамилом мнестических нарушений, вызванных галоперидолом» Азярбайжан тябабятинин мцасир наилиййятляри №2, 2012. сящ.185-187.
3. У.М. Меджидова, В.Я. Асметов, М.М. Ганиев «Фармакологическая коррекция экстрапирамидных осложнений, вызыванных введением нейролептиков» Терапевтический вестник Казахстана №3, 2012 стр. 68-70.
4. У.М. Меджидова, В.Я. Асметов «Предотвращение верапамилом возникновения побочных эффектов галоперидола» Центерально-Азиатский Медицинский журнал. Том XVIII, №3, 2012. Стр. 325-327.
5. Ü.M. Məcidova, V.Y. Əsmətov «Haloperidolun prooksidant effektinin korreksiyası» Azərbaycan təbabətinin müasir nailiyyətləri № 4/2012. səh.197-199.
6. Ханум Айдын к., Ф.Д. Гусейнова «Детоксикационное действие мексидола при сахарном диабете в условиях эксперимента». Family health in the XXI century Lisbon, 2013, p. 32-35.
7. Abdullayeva R.M., Ağayev E.A. «Stress fonunda siçovulların baş beyində lipid peroksiləşməsi proseslərinə benzopiran törəmələrinin təsiri» A.İ.Qarayev adına Fiziologiya İnstitutu //Azərbaycan Tibb Jurnalı Bakı-2013, səh.14-16, №
8. Ибрагимли Ф. И., Шадлински Е.А., «Влияние комбинированной терапии ацетилсалициловой кислотой и клопидогрелем на систему гемостаза в условиях острого транзиторного нарушения коронарного кровотока» Журнал «Sağlamlıq» Баку 2012 №3 ст 142-146
9. S.B. Dadaşova, İ.Ş. Hüseynli, S.Ə. Bayramova, İ.M. Qurbanova, X.D.Abdullayev, Д.Я. Щясянова «Bir sıra bitki ekstraktlarının antioksidant və antiradikal aktivliyinin təyini». Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Botanika İnstitutu, Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Tibb Universiteti, Xəbərlər MEAE 2012. s. 170-171.
10. S.Dadashova, S.Tagiyev, S.Hуseinli, D.A. Hasanova «Antioxydant and free radical scavenging activities somecompounds from at Azerbaijan flora». Second National conferens on “Biologytechnology, biologyinformatics and biologyingeneric” 24-25 februari 2012 Colhapur, 41 Maharashtra, India., p. 76.
11. Abdullayeva R.A., Hüseynova G.A. «Yeni nəsil kalsium antaqonisti diumankalın davranış parametrlərində törətdiyi dəyişiklərin korrelyasion analizi». Sağlamlıq jurnalı №4, Bakı-2012, səh.141-145.
12. Qaraxanova V.R., Axundov R.A., Hüseynova F.D., Xanım Aydın qızı, S.T. Quliyeva «Xroniki yorğunluq sindromu, farmakoloji korreksiyası» Patoloji proseslər və onların korreksiya üsulları, Bakı, 2012, s. 71-73.
2014
2015
6. Qəniyev M.M., Qurbanov Q.N., Əliyev A.N., Əsmətov V.Y. “QAYT sistemin yaqqaşın əmələ qəlməsində rolu”. Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 92-ci ildönümünə həsr olunmuş Təbabətin Aktual Problemləri 2015 elmi praktik konfransın materialları. Bakı 2015, səh.183.
7. Ганиев М.М., Асметов В.Я., Ягубов К.М., Гулиева С.Т. “Влияние пирацетама на консолидацию памяти при электрошоке“.Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 92-ci ildönümünə həsr olunmuş Təbabətin Aktual Problemləri 2015 elmi praktik konfransın materialları. Bakı 2015, səh.183.
8. Д.А. Гасанова «Определение токсичности растений, входящих в состав гепатопротекторных и иммуномодулирующих фитокомпозиций (II часть)» Азярбайжан Яжзачылыг ъурналы. 23.ЫЫ.2015. сящ.1-10.
Elmi əlaqələr