Azərbaycan Tibb Universiteti                        “TƏSDİQ EDİRƏM”

ÜZVİ  KİMYA                                               “Ümumi və toksikoloji kimya

    fənni üzrə                                                       kafedrasının müdiri”

                                                                           Qarayev E.A.

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI                              İmza ___________________

              (SİLLABUS)                                                  

 

 

FƏNNİN KODU:

FƏNNİN NÖVÜ:                                                Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:                         III və IV semestrlər

FƏNNİN KREDİTİ:                                             5 və 5 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                           Əyani

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                                     Azərbaycan

FƏNNİ TƏDRİS EDƏN

MÜƏLLİMLƏR:                                                 dos. Həsənov F.P.

 

KAFEDRANIN ƏLAQƏ

NÖMRƏLƏRİ:                                                     597-44-98

 

E-MAİL:

       PREREKVİZİTLƏR:

       Fənnin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənn: ümumi kimya.

 

       KOREKVİZİTLƏR:

       Bu fənnin tədrisi ilə eyni vaxtda başqa  fənlərin də tədris olunması zəruridir:

       analitik kimya, fizkol kimya

 

       TƏDRİS PROQRAMI:

       Əczaçılıq ixtisası üzrə bakalavr üçün “Üzvi kimya” fənni üzrə tədris proqramı Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi elmi-metodik şuranın “Kimya və kimya texnologiyası”  bölməsinin 18 aprel 2005-ci il tarixli iclasının  (protokol №14) qərarı ilə təsdiq edilmişdir.

 

       TƏDRİS PLANI:

       Azərbaycan Tibb Universitetinin rektoru, Prof.G.Ç.Gəraybəyli tərəfindən təsdiq edilmiş tədris planına əsasən kredit sistemi üzrə tədris aparılan əczaçılıq ixtisası üzrə üzvi kimya məcburi və ardıcıl fənn kimi 2 semestr ərzində (III və IV) tədris olunur: III semestrdə 75 saat (14 saat mühazirə, 61 saat məşğələ),  IV semestrdə 60 saat (10 saat mühazirə, 50 saat məşğələ) dərs keçilməsi nəzərdə tutulur. Hər iki semestr üzrə tədrisin müddəti 15 həftədir. 

 

      KURSUN TƏSVİRİ:

      Bu fənndə külli miqdar üzvi birləşmələrin təsnifatı, üzvi birləşmələrin əsas çevrilmələrinin müasir mexanizmləri, üzvi maddələrin saflaşdırılması və analizi canlı orqanizmdən kənarda və canlı orqanizmlərdə iştirak edən üzvi birləşmələrin tərkibi, quruluşu, alınması xassələri və təbabətdə tətbiqi geniş şəkildə şərh edilir. Bundan əlavə, üzvi maddələrin canlı orqanizmlərin həyat fəaliyyətində və çoxlu sayda nümayəndələrinin dərman preparatı kimi istifadələri haqqında ətraflı məlumat verilir

 

        KURSUN MƏQSƏDİ:

        Tələbələrdə üzvi kimyanın nəzəri əsasları haqqında biliklər toplusu və təcrübi vərdişlər aşılamaq, həmçinin təməl fənn kimi gələcəkdə tədris olunacaq ixtisas fənlərin (bioloji kimya, əczaçılıq kimyası, toksikoloji kimya) tələbələr tərəfindən daha yaxşı və asan mənimsənilməsinə zəmin yaratmaqdır.

 

        KURSUN NƏTİCƏLƏRİ:

        Üzvi kimya tədris olunub qurtardıqdan sonra tələbələr üzvi maddələrin saflaşdırılması və analiz üsullarını bilməli, hər-hansı bir sinfə mənsub olan üzvi maddələrin sintezini və fiziki kimyəvi analiz üsullarını bacarmalı və həyata keçirməlidir.  

 

        QEYD:

        İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

 

        A -  “Əla”                -  91 – 100 bal

        B  - “Çox yaxşı”      -  81 – 90 bal

       C  -  “Yaxşı”             -  71  – 80 bal

        D  -  “Kafi”               -  61 – 70 bal

        E  -  “Qənaətbəxş”     - 51 – 60 bal

        F  -  “Qeyri-kafi”       - 51 baldan aşağı

 

        SƏRBƏST İŞ:

        Hər semestr üzrə 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

        Sərbəst iş yazılı formada, word faylı formasında, həcmi 1-2 səhifə (şrift 12) olmalıdır. Sərbəst işlər asan oxunan əl yazması formasında da ola bilər.

        Hər bir sərbəst iş tələbənin fərdi fikirlərinin məcmusu olduğuna görə plagiat

yol verilməzdir.   

 

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL

VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ

№	Mövzular	Son tarix
1.	Üzvi  Molekulda atomların qarşılıqlı təsiri. Reaksiya mərkəzlərinin yaranması.	5-ci həftə
2.	Üzvi reaksiyaların mexanizmi. Radikal elektrofil və nukleofil reagentlər.	6-cı həftə
3.	Ster Üzvi birləşmələrin fəza quruluşu. Enantiomerlər və dias diasteromerlər.	7-ci həftə
4.	Üzvi birləşmələrin tədqiqi. spektroskopiya.	8-ci həftə
5.	Karbohidrogenlər. (Alkanlar, tsikloalkanlar, alkenlər, alkadienlər, alkinlər və arenlər). Arenlərdə elektrofil əvəzolma reaksiyasının mexanizmi.	9-cu həftə
6.	Aminlər. Biogen aminlər haqqında ümumi məlumat. Aminlərin təbabətdə rolu.	10-cu həftə
7.	Spirtlər və fenolların alınması və xassələri. Aldehid və ketonlarda nukleofil birləşmə reaksiyalarının mexanizmi.	12-ci həftə
8.	Üzvi turşuların əhəmiyyətli törəmələri və orqanizmdə rolu	13-cü həftə
9.	Heterofunksional birləşmələr. Canlı orqanizmdə və əczaçılıqda rolu.	14-cü həftə
10.	Oksi-və oksoturşuların canlı orqanizmdə rolu.	15-ci həftə
11.	Beşüzvlü h/tsiklik birləşmələrin əczaçılıqda rolu.	5-ci həftə
12.	Altıüzvlü h/tsiklik birləşmələrdə elektrofil və nukleofil əvəzolma reaksiyaların mexanizmi.	6-cı həftə
13.	Kondensləşmiş heterotsiklik birləşmələrin əsas törəmələri və əczaçılıqda rolu.	7-ci həftə
14.	α-Aminturşular. Peptidlər və zülallar. Əsas nümayəndələri və tibbdə rolu.	8-ci həftə
15.	Karbohidratlar. Stereoizomerlik.	9-cu həftə
16.	Nuklein turşuları və canlı orqanizmdə rolu.	10-cu həftə
17.	Hidroliz olunan lipidlər. Mürəkkəb lipidlərin təsnifatı.	11-ci həftə
18.	Hidroliz olunmayan lipidlər. Terpenlər və terpenoidlərin əczaçılıqda rolu.	12-ci həftə
19.	Hidroliz olunmayan lipidlər. Stereoidlərin əczaçılıqda rolu.	13-cü həftə
20.	Alkaloidlər. Təsnifatı və əczaçılıqda rolu.	14-cü həftə

 

        Son tarixdən sonra təqdim olunan sərbəst işlər səbəbindən asılı olmayaraq nəzərə alınmayacaqdır.

        Sərbəst işlərin nəticələri jurnalda yazılır.

  

        FƏNNİN MÖVZULARI:

1. Üzvi kimya laboratoriyasında iş qaydaları. Təhlükəsizlik  texnikası. Kimyəvi qablar və ləvazimatlar.  

2. Üzvi molekullarda atomların qarşılıqlı təsiri . Kimyəvi rabitələr. Elektron effektləri. Üzvi birləşmələrdə turşuluq və fraklsiyalı distillə. 

3. Stereoizomerlik. Konfiqurasiya və konformasiya. Enantiomerlər və diastereomerlər.  Spektroskopiya.  Şuasındırma əmsalının və ərimə temperaturunun təyini.

4. Karbohidrogenlər. Alkanlar və tsikloalkanlar. Alkenlər. alkadienlər və alkinlər. Arenlər. Etilen və asetilenin alınması. İki və üçqat rabitələrə aid vəsfi reaksiyalar.

5. Karbohidrogenlərin halogenli törəmələri. Aminlər. Azo-və diazo-birləşmələr. Karbohidrogenlərin halogenli törəmələrinin və aminlərin vəsfi təyini.

6. Spirtlər və fenollar. Aldehid və ketonlar. Çoxatomlu spirtlərin mis-2-hidroksidlə reaksiyası.

7. Birəsaslı doymuş və doymamış turşular. Benzoy turşusunun sintezi.

8. İkiəsaslı doymuş və doymamış turşular.

9. Heterofunksional birləşmələr.Aminspirtlər və aminfenollar.  Aminspirtlərin vəsfi reaksiyaları.

10. Aldehid-və ketonturşular.

11. Oksi-və fenolturşular.

12. Beşüzvlü heterotsiklik birləşmələr.

13. Altıüzvlü heterotsiklik birləşmələr.

14. Kondensləşmiş heterotsiklik birləşmələr.

15. Aminturşular. Peptidlər və zülallar.

16. Karbohidratlar.

17. Nuklein turşuları.

18. Hidroliz olunan lipidlər.

19. Hidroliz olunmayan lipidlər.

20. Alkaloidlər.

 

        FƏNNİN TƏQVİM-MÖVZU PLANI:

        Fənn üzrə mühazirə və məşğələ dərslərinin təqvim-mövzu planı tərtib olunmuş, fənn müəllimlərinə paylanılmış, bir nüsxəsi isə kafedranın sənədləri siyahısında saxlanılır.

 

        QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

        Fənn üzrə kredit toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq:

        50 bal – imtahana qədər

        O cümlədən:

        10 bal – dərsə davamiyyət

        10 bal – sərbəst iş

        30 bal – seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

        Semestr ərzində 4 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 4). Kollok-viumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

        50 bal – imtahanda toplanılacaq.

        İmtahan test üsulu ilə virtual test mərkəzində keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır.Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

 

        ƏDƏBİYYAT VƏ MATERİALLAR:

1. Faiq Həsənov: Bioüzvi kimya, dərslik. Bakı, 2010, .... səh.

2. M. Mövsümzadə.”Üzvi kimya”, dərslik. Bakı, 1988, ... səh.

3. Faiq Həsənov “Üzvi kimya reaktivinin dərslik” Bakı, 2001, 211 səh.

4. Q.B. İskəndərov, N.Ş. Rəsulov “Alkaloidlər və izoprenoidlər” Tədris metodik  işləmə. Bakı, 2000.

5. N.Ş. Rəsulov., Ü.Ə.Həsənova. Bəzi azotlu, kükürdün və fosforlu üzvi birləşmələr. (dərs vəsaiti). Bakı, 2000    

6. N.Ş. Rəsulov, Ü.Ə. Həsənova. Oksobirləşmələr. (dərs vəsaiti). Bakı, 2000

7. N.Ş. Rəsulov., Ü.Ə. Həsənova. Üzvi birləşmələrin adlandırılması və fəza quruluşu. (dərs vəsaiti).

8. N.Ş. Rəsulov., Ü.Ə. Həsənov. Bəzi mono-, poli- və heterofunksional üzvi birləşmələr. (dərs vəsaiti). Bakı, 2013

9. Ş.F. Qarayev., U.B. İmaşov., G.M. Talibov. Üzvi kimya. (dərslik). Bakı, 2003

     

        KURS İŞİ

Bu fənn üzrə kurs işi nəzərdə tutulmur.

 

        TƏCRÜBƏ

Bu fənn üzrə istehsalat təcrübəsi nəzərdə tutulmur.

 

 

Azərbaycan Tibb Universiteti                        “TƏSDİQ EDİRƏM”

ÜZVİ  KİMYA                                               “Ümumi və toksikoloji kimya

    fənni üzrə                                                       kafedrasının müdiri”

                                                                           İskəndərov Q.B.

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI                              İmza ___________________

              (SİLLABUS)                                                  

 

 

 

FƏNNİN KODU:

FƏNNİN NÖVÜ:                                                Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:                         III və IV semestrlər

FƏNNİN KREDİTİ:                                             6 və 4 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                           Əyani

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                                     Azərbaycan

FƏNNİ TƏDRİS EDƏN

MÜƏLLİMLƏR:                                                 dos. Rəsulov N.Ş.

                                                                              dos.Hsəsnov F.P.

                                                                              ass. Zeynalova G.R.

 

KAFEDRANIN ƏLAQƏ

NÖMRƏLƏRİ:                                                     597-44-98

 

E-MAİL:

       PREREKVİZİTLƏR:

       Fənnin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənn: ümumi kimya.

 

       KOREKVİZİTLƏR:

       Bu fənnin tədrisi ilə eyni vaxtda başqa  fənlərin də tədris olunması zəruridir:

       analitik kimya, fizkol kimya

 

       TƏDRİS PROQRAMI:

       Əczaçılıq ixtisası üzrə bakalavr üçün “Üzvi kimya” fənni üzrə tədris proqramı Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi elmi-metodik şuranın “Kimya və kimya texnologiyası”  bölməsinin 18 aprel 2005-ci il tarixli iclasının  (protokol №14) qərarı ilə təsdiq edilmişdir.

 

       TƏDRİS PLANI:

       Azərbaycan Tibb Universitetinin rektoru, Prof.G.Ç.Gəraybəyli tərəfindən təsdiq edilmiş tədris planına əsasən kredit sistemi üzrə tədris aparılan əczaçılıq ixtisası üzrə üzvi kimya məcburi və ardıcıl fənn kimi 2 semestr ərzində (III və IV) tədris olunur: III semestrdə 75 saat (14 saat mühazirə, 61 saat məşğələ),  IV semestrdə 60 saat (10 saat mühazirə, 50 saat məşğələ) dərs keçilməsi nəzərdə tutulur. Hər iki semestr üzrə tədrisin müddəti 15 həftədir. 

 

      KURSUN TƏSVİRİ:

      Bu fənndə külli miqdar üzvi birləşmələrin təsnifatı, üzvi birləşmələrin əsas çevrilmələrinin müasir mexanizmləri, üzvi maddələrin saflaşdırılması və analizi canlı orqanizmdən kənarda və canlı orqanizmlərdə iştirak edən üzvi birləşmələrin tərkibi, quruluşu, alınması xassələri və təbabətdə tətbiqi geniş şəkildə şərh edilir. Bundan əlavə, üzvi maddələrin canlı orqanizmlərin həyat fəaliyyətində və çoxlu sayda nümayəndələrinin dərman preparatı kimi istifadələri haqqında ətraflı məlumat verilir

 

        KURSUN MƏQSƏDİ:

        Tələbələrdə üzvi kimyanın nəzəri əsasları haqqında biliklər toplusu və təcrübi vərdişlər aşılamaq, həmçinin təməl fənn kimi gələcəkdə tədris olunacaq ixtisas fənlərin (bioloji kimya, əczaçılıq kimyası, toksikoloji kimya) tələbələr tərəfindən daha yaxşı və asan mənimsənilməsinə zəmin yaratmaqdır.

 

        KURSUN NƏTİCƏLƏRİ:

        Üzvi kimya tədris olunub qurtardıqdan sonra tələbələr üzvi maddələrin saflaşdırılması və analiz üsullarını bilməli, hər-hansı bir sinfə mənsub olan üzvi maddələrin sintezini və fiziki kimyəvi analiz üsullarını bacarmalı və həyata keçirməlidir.  

 

        QEYD:

        İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

 

        A -  “Əla”                -  91 – 100 bal

        B  - “Çox yaxşı”      -  81 – 90 bal

       C  -  “Yaxşı”             -  71  – 80 bal

        D  -  “Kafi”               -  61 – 70 bal

        E  -  “Qənaətbəxş”     - 51 – 60 bal

        F  -  “Qeyri-kafi”       - 51 baldan aşağı

 

        SƏRBƏST İŞ:

        Hər semestr üzrə 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

        Sərbəst iş yazılı formada, word faylı formasında, həcmi 1-2 səhifə (şrift 12) olmalıdır. Sərbəst işlər asan oxunan əl yazması formasında da ola bilər.

        Hər bir sərbəst iş tələbənin fərdi fikirlərinin məcmusu olduğuna görə plagiat

yol verilməzdir.   

 

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL

VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ

№ si	Mövzular	Son tarix
1.	Üzvi  Molekulda atomların qarşılıqlı təsiri. Reaksiya mərkəzlərinin yaranması.	5-ci həftə
2.	Üzvi reaksiyaların mexanizmi. Radikal elektrofil və nukleofil reagentlər.	6-cı həftə
3.	Ster   Üzvi birləşmələrin fəza quruluşu. Enantiomerlər və dias  diasteromerlər.	7-ci həftə
4.	Üzvi birləşmələrin tədqiqi. spektroskopiya.	8-ci həftə
5.	Karbohidrogenlər. (Alkanlar, tsikloalkanlar, alkenlər, alkadienlər, alkinlər və arenlər). Arenlərdə elektrofil əvəzolma reaksiyasının mexanizmi.	9-cu həftə
6.	Aminlər. Biogen aminlər haqqında ümumi məlumat. Aminlərin təbabətdə rolu.	10-cu həftə
7.	Spirtlər və fenolların alınması və xassələri. Aldehid və ketonlarda nukleofil birləşmə reaksiyalarının mexanizmi.	12-ci həftə
8.	Üzvi turşuların əhəmiyyətli törəmələri və orqanizmdə rolu.	13-cü həftə
9.	Heterofunksional birləşmələr. Canlı orqanizmdə və əczaçılıqda rolu.	14-cü həftə
10.	Oksi-və oksoturşuların canlı orqanizmdə rolu.	15-ci həftə
11.	Beşüzvlü h/tsiklik birləşmələrin əczaçılıqda rolu.	5-ci həftə
12.	Altıüzvlü h/tsiklik birləşmələrdə elektrofil və nukleofil əvəzolma reaksiyaların  mexanizmi.	6-cı həftə
13.	Kondensləşmiş heterotsiklik birləşmələrin əsas törəmələri və əczaçılıqda rolu.	7-ci həftə
14.	α-Aminturşular. Peptidlər və zülallar. Əsas nümayəndələri və tibbdə rolu.	8-ci həftə
15.	Karbohidratlar. Stereoizomerlik.	9-cu həftə
16.	Nuklein turşuları və canlı orqanizmdə rolu.	10-cu həftə
17.	Hidroliz olunan lipidlər. Mürəkkəb lipidlərin təsnifatı.	11-ci həftə
18.	Hidroliz olunmayan lipidlər. Terpenlər və terpenoidlərin əczaçılıqda rolu.	12-ci həftə
19.	Hidroliz olunmayan lipidlər. Stereoidlərin əczaçılıqda rolu.	13-cü həftə
20.	Alkaloidlər. Təsnifatı və əczaçılıqda rolu.	14-cü həftə

 

        Son tarixdən sonra təqdim olunan sərbəst işlər səbəbindən asılı olmayaraq nəzərə alınmayacaqdır.

        Sərbəst işlərin nəticələri jurnalda yazılır.

 

 

        FƏNNİN MÖVZULARI:

1. Üzvi kimya laboratoriyasında iş qaydaları. Təhlükəsizlik  texnikası. Kimyəvi qablar və ləvazimatlar.  

2. Üzvi molekullarda atomların qarşılıqlı təsiri . Kimyəvi rabitələr. Elektron effektləri. Üzvi birləşmələrdə turşuluq və fraklsiyalı distillə. 

3. Stereoizomerlik. Konfiqurasiya və konformasiya. Enantiomerlər  və diastereomerlər. Spektroskopiya.  Şuasındırma əmsalının və ərimə temperaturunun təyini.

4. Karbohidrogenlər. Alkanlar və tsikloalkanlar. Alkenlər. alkadienlər və alkinlər. Arenlər. Etilen və asetilenin alınması. İki və üçqat rabitələrə aid vəsfi reaksiyalar.

5. Karbohidrogenlərin halogenli törəmələri. Aminlər. Azo-və diazo-birləşmələr.

    Karbohidrogenlərin halogenli törəmələrinin və aminlərin vəsfi təyini.

6. Spirtlər və fenollar. Aldehid və ketonlar. Çoxatomlu spirtlərin mis-2-hidroksidlə reaksiyası.

7. Birəsaslı doymuş və doymamış turşular. Benzoy turşusunun sintezi.

8. İkiəsaslı doymuş və doymamış turşular.

9. Heterofunksional birləşmələr.Aminspirtlər və aminfenollar.

    Aminspirtlərin vəsfi reaksiyaları.

10. Aldehid-və ketonturşular.

11. Oksi-və fenolturşular.

12. Beşüzvlü heterotsiklik birləşmələr.

13. Altıüzvlü heterotsiklik birləşmələr.

14. Kondensləşmiş heterotsiklik birləşmələr.

15. Aminturşular. Peptidlər və zülallar.

16. Karbohidratlar.

17. Nuklein turşuları.

18. Hidroliz olunan lipidlər.

19. Hidroliz olunmayan lipidlər.

20. Alkaloidlər.

 

        FƏNNİN TƏQVİM-MÖVZU PLANI:

        Fənn üzrə mühazirə və məşğələ dərslərinin təqvim-mövzu planı tərtib olunmuş, fənn müəllimlərinə paylanılmış, bir nüsxəsi isə kafedranın sənədləri siyahısında saxlanılır.

 

        QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

        Fənn üzrə kredit toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq:

        50 bal – imtahana qədər

        O cümlədən:

        10 bal – dərsə davamiyyət

        10 bal – sərbəst iş

        30 bal – seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

        Semestr ərzində 4 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 4). Kollok-viumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

        50 bal – imtahanda toplanılacaq.

        İmtahan test üsulu ilə virtual test mərkəzində keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır.Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

 

        ƏDƏBİYYAT VƏ MATERİALLAR:

1. Faiq Həsənov: Bioüzvi kimya, dərslik. Bakı, 2010, .... səh.

2. M. Mövsümzadə.”Üzvi kimya”, dərslik. Bakı, 1988, ... səh.

3. Faiq Həsənov “Üzvi kimya reaktivinin dərslik” Bakı, 2001, 211 səh.

4. Q.B. İskəndərov, N.Ş. Rəsulov “Alkaloidlər və izoprenoidlər” Tədris metodik işləmə. Bakı, 2000.

5. N.Ş. Rəsulov., Ü.Ə.Həsənova. Bəzi azotlu, kükürdün və fosforlu üzvi birləşmələr. (dərs vəsaiti). Bakı, 2000    

6. N.Ş. Rəsulov, Ü.Ə. Həsənova. Oksobirləşmələr. (dərs vəsaiti). Bakı, 2000

7. N.Ş. Rəsulov., Ü.Ə. Həsənova. Üzvi birləşmələrin adlandırılması və fəza quruluşu. (dərs vəsaiti).

8. N.Ş. Rəsulov., Ü.Ə. Həsənov. Bəzi mono-, poli- və heterofunksional üzvi birləşmələr. (dərs vəsaiti). Bakı, 2013

9. Ş.F. Qarayev., U.B. İmaşov., G.M. Talibov. Üzvi kimya. (dərslik). Bakı, 2003

     

        KURS İŞİ

Bu fənn üzrə kurs işi nəzərdə tutulmur.

 

        TƏCRÜBƏ

Bu fənn üzrə istehsalat təcrübəsi nəzərdə tutulmur.

 

 

Azərbaycan Tibb Universiteti                        “TƏSDİQ EDİRƏM”

ÜZVİ  KİMYA                                               “Ümumi və toksikoloji kimya

    fənni üzrə                                                       kafedrasının müdiri”

                                                                           Qarayev E.A.

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI                              İmza ___________________

              (SİLLABUS)                                                  

 

 

 

FƏNNİN KODU:

FƏNNİN NÖVÜ:                                                Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:                         III və IV semestrlər

FƏNNİN KREDİTİ:                                             6 və 4 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                           Əyani

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                                     Azərbaycan, rus, dili

FƏNNİ TƏDRİS EDƏN

MÜƏLLİMLƏR:                                                 as.Zeynalova G.R.

                                                                             dos. Həsənov F.P.

                                                                             dos. Rəsulov N.Ş.

KAFEDRANIN ƏLAQƏ

NÖMRƏLƏRİ:                                                     597-44-98

 

E-MAİL:

       PREREKVİZİTLƏR:

       Fənnin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənn: ümumi kimya.

 

       KOREKVİZİTLƏR:

       Bu fənnin tədrisi ilə eyni vaxtda başqa  fənlərin də tədris olunması zəruridir:

       analitik kimya, fizkol kimya

 

       TƏDRİS PROQRAMI:

       Əczaçılıq ixtisası üzrə bakalavr üçün “Üzvi kimya” fənni üzrə tədris proqramı Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi elmi-metodik şuranın “Kimya və kimya texnologiyası”  bölməsinin 18 aprel 2005-ci il tarixli iclasının  (protokol №14) qərarı ilə təsdiq edilmişdir.

 

       TƏDRİS PLANI:

       Azərbaycan Tibb Universitetinin rektoru, Prof. G.Ç.Gəraybəyli tərəfindən təsdiq edilmiş tədris planına əsasən kredit sistemi üzrə tədris aparılan əczaçılıq ixtisası üzrə üzvi kimya məcburi və ardıcıl fənn kimi 2 semestr ərzində (III və IV) tədris         olunur: III semestrdə 75 saat (14 saat mühazirə, 61 saat məşğələ),  IV semestrdə 60 saat (10 saat mühazirə, 50 saat məşğələ) dərs keçilməsi nəzərdə tutulur. Hər iki semestr üzrə tədrisin müddəti 15 həftədir.        

 

      KURSUN TƏSVİRİ:

      Bu fənndə külli miqdar üzvi birləşmələrin təsnifatı, üzvi birləşmələrin əsas çevrilmələrinin müasir mexanizmləri, üzvi maddələrin saflaşdırılması və analizi canlı orqanizmdən kənarda və canlı orqanizmlərdə iştirak edən üzvi birləşmələrin tərkibi, quruluşu, alınması xassələri və təbabətdə tətbiqi geniş şəkildə şərh edilir. Bundan əlavə, üzvi maddələrin canlı orqanizmlərin həyat fəaliyyətində və çoxlu sayda nümayəndələrinin dərman preparatı kimi istifadələri haqqında ətraflı məlumat verilir

 

        KURSUN MƏQSƏDİ:

        Tələbələrdə üzvi kimyanın nəzəri əsasları haqqında biliklər toplusu və təcrübi vərdişlər aşılamaq, həmçinin təməl fənn kimi gələcəkdə tədris olunacaq ixtisas fənlərin (bioloji kimya, əczaçılıq kimyası, toksikoloji kimya) tələbələr tərəfindən daha yaxşı və asan mənimsənilməsinə zəmin yaratmaqdır.

 

        KURSUN NƏTİCƏLƏRİ:

        Üzvi kimya tədris olunub qurtardıqdan sonra tələbələr üzvi maddələrin saflaşdırılması və analiz üsullarını bilməli, hər-hansı bir sinfə mənsub olan üzvi maddələrin sintezini və fiziki kimyəvi analiz üsullarını bacarmalı və həyata keçirməlidir.  

 

        QEYD:

        İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

 

        A -  “Əla”                -  91 – 100 bal

        B  - “Çox yaxşı”      -  81 – 90 bal

       C  -  “Yaxşı”             -  71  – 80 bal

        D  -  “Kafi”               -  61 – 70 bal

        E  -  “Qənaətbəxş”     - 51 – 60 bal

        F  -  “Qeyri-kafi”       - 51 baldan aşağı

 

        SƏRBƏST İŞ:

        Hər semestr üzrə 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

        Sərbəst iş yazılı formada, word faylı formasında, həcmi 1-2 səhifə (şrift 12) olmalıdır. Sərbəst işlər asan oxunan əl yazması formasında da ola bilər.

        Hər bir sərbəst iş tələbənin fərdi fikirlərinin məcmusu olduğuna görə plagiat

yol verilməzdir.   

 

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL

VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ

№ si	Mövzular	Son tarix
1.	Üzvi  Molekulda atomların qarşılıqlı təsiri. Reaksiya mərkəzlərinin yaranması.	5-ci həftə
2.	Üzvi reaksiyaların mexanizmi. Radikal elektrofil və nukleofil reagentlər.	6-cı həftə
3.	Ster   Üzvi birləşmələrin fəza quruluşu. Enantiomerlər və dias  diasteromerlər.	7-ci həftə
4.	Üzvi birləşmələrin tədqiqi. spektroskopiya.	8-ci həftə
5.	Karbohidrogenlər. (Alkanlar, tsikloalkanlar, alkenlər, alkadienlər, alkinlər və arenlər). Arenlərdə elektrofil əvəzolma reaksiyasının mexanizmi.	9-cu həftə
6.	Aminlər. Biogen aminlər haqqında ümumi məlumat. Aminlərin təbabətdə rolu.	10-cu həftə
7.	Spirtlər və fenolların alınması və xassələri. Aldehid və ketonlarda nukleofil birləşmə reaksiyalarının mexanizmi.	12-ci həftə
8.	Üzvi turşuların əhəmiyyətli törəmələri və orqanizmdə rolu.	13-cü həftə
9.	Heterofunksional birləşmələr. Canlı orqanizmdə və əczaçılıqda rolu.	14-cü həftə
10.	Oksi-və oksoturşuların canlı orqanizmdə rolu.	15-ci həftə
11.	Beşüzvlü h/tsiklik birləşmələrin əczaçılıqda rolu.	5-ci həftə
12.	Altıüzvlü h/tsiklik birləşmələrdə elektrofil və nukleofil əvəzolma reaksiyaların  mexanizmi.	6-cı həftə
13.	Kondensləşmiş heterotsiklik birləşmələrin əsas törəmələri və əczaçılıqda rolu.	7-ci həftə
14.	α-Aminturşular. Peptidlər və zülallar. Əsas nümayəndələri və tibbdə rolu.	8-ci həftə
15.	Karbohidratlar. Stereoizomerlik.	9-cu həftə
16.	Nuklein turşuları və canlı orqanizmdə rolu.	10-cu həftə
17.	Hidroliz olunan lipidlər. Mürəkkəb lipidlərin təsnifatı.	11-ci həftə
18.	Hidroliz olunmayan lipidlər. Terpenlər və terpenoidlərin əczaçılıqda rolu.	12-ci həftə
19.	Hidroliz olunmayan lipidlər. Stereoidlərin əczaçılıqda rolu.	13-cü həftə
20.	Alkaloidlər. Təsnifatı və əczaçılıqda rolu.	14-cü həftə

 

        Son tarixdən sonra təqdim olunan sərbəst işlər səbəbindən asılı olmayaraq nəzərə alınmayacaqdır.

        Sərbəst işlərin nəticələri jurnalda yazılır.

 

        FƏNNİN MÖVZULARI:

1. Üzvi kimya laboratoriyasında iş qaydaları. Təhlükəsizlik  texnikası. Kimyəvi qablar və ləvazimatlar.  

2. Üzvi molekullarda atomların qarşılıqlı təsiri . Kimyəvi rabitələr. Elektron effektləri. Üzvi birləşmələrdə turşuluq və fraklsiyalı distillə. 

3. Stereoizomerlik. Konfiqurasiya və konformasiya. Enantiomerlər  və diastereomerlər. Spektroskopiya.  Şuasındırma əmsalının və ərimə temperaturunun təyini.

4. Karbohidrogenlər. Alkanlar və tsikloalkanlar. Alkenlər. alkadienlər və alkinlər. Arenlər. Etilen və asetilenin alınması. İki və üçqat rabitələrə aid vəsfi reaksiyalar.

5. Karbohidrogenlərin halogenli törəmələri. Aminlər. Azo-və diazo-birləşmələr. Karbohidrogenlərin halogenli törəmələrinin və aminlərin vəsfi təyini.

6. Spirtlər və fenollar. Aldehid və ketonlar. Çoxatomlu spirtlərin mis-2-hidroksidlə reaksiyası.

7. Birəsaslı doymuş və doymamış turşular. Benzoy turşusunun sintezi.

8. İkiəsaslı doymuş və doymamış turşular.

9. Heterofunksional birləşmələr.Aminspirtlər və aminfenollar. Aminspirtlərin vəsfi reaksiyaları.

10. Aldehid-və ketonturşular.

11. Oksi-və fenolturşular.

12. Beşüzvlü heterotsiklik birləşmələr.

13. Altıüzvlü heterotsiklik birləşmələr.

14. Kondensləşmiş heterotsiklik birləşmələr.

15. Aminturşular. Peptidlər və zülallar.

16. Karbohidratlar.

17. Nuklein turşuları.

18. Hidroliz olunan lipidlər.

19. Hidroliz olunmayan lipidlər.

20. Alkaloidlər.

 

        FƏNNİN TƏQVİM-MÖVZU PLANI:

        Fənn üzrə mühazirə və məşğələ dərslərinin təqvim-mövzu planı tərtib olunmuş, fənn müəllimlərinə paylanılmış, bir nüsxəsi isə kafedranın sənədləri siyahısında saxlanılır.

 

        QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

        Fənn üzrə kredit toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq:

        50 bal – imtahana qədər

        O cümlədən:

        10 bal – dərsə davamiyyət

        10 bal – sərbəst iş

        30 bal – seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

        Semestr ərzində 4 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 4). Kollok-viumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

        50 bal – imtahanda toplanılacaq.

        İmtahan test üsulu ilə virtual test mərkəzində keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır.Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

 

        ƏDƏBİYYAT VƏ MATERİALLAR:

1. Faiq Həsənov: Bioüzvi kimya, dərslik. Bakı, 2010, .... səh.

2. M. Mövsümzadə.”Üzvi kimya”, dərslik. Bakı, 1988, ... səh.

3. Faiq Həsənov “Üzvi kimya reaktivinin dərslik” Bakı, 2001, 211 səh.

4. Q.B. İskəndərov, N.Ş. Rəsulov “Alkaloidlər və izoprenoidlər” Tədris metodik işləmə. Bakı, 2000.

5. N.Ş. Rəsulov., Ü.Ə.Həsənova. Bəzi azotlu, kükürdün və fosforlu üzvi birləşmələr. (dərs vəsaiti). Bakı, 2000    

6. N.Ş. Rəsulov, Ü.Ə. Həsənova. Oksobirləşmələr. (dərs vəsaiti). Bakı, 2000

7. N.Ş. Rəsulov., Ü.Ə. Həsənova. Üzvi birləşmələrin adlandırılması və fəza quruluşu. (dərs vəsaiti).

8. N.Ş. Rəsulov., Ü.Ə. Həsənov. Bəzi mono-, poli- və heterofunksional üzvi birləşmələr. (dərs vəsaiti). Bakı, 2013

9. Ş.F. Qarayev., U.B. İmaşov., G.M. Talibov. Üzvi kimya. (dərslik). Bakı, 2003

     

        KURS İŞİ

Bu fənn üzrə kurs işi nəzərdə tutulmur.

 

        TƏCRÜBƏ

Bu fənn üzrə istehsalat təcrübəsi nəzərdə tutulmur.