Azərbaycan Tibb Universiteti                        “TƏSDİQ EDİRƏM”

ANALİTİK KİMYA                                        “Ümumi və toksikoloji kimya

        fənni üzrə                                                    kafedrasının müdiri”

                                                                           Qarayev E.A.

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI                              İmza ___________________

              (SİLLABUS)                                                  

 

 

 

FƏNNİN KODU:                                                02.0002

FƏNNİN NÖVÜ:                                                Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:                         III və IV semestrlər

FƏNNİN KREDİTİ:                                            6 və 5 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                           Əyani

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                                     Azərbaycan  

FƏNNİ TƏDRİS EDƏN

MÜƏLLİMLƏR:                                                 ass.Hüseynova N.S.

                                                                             prof.Q.B.İskəndərov

                                                                             b/m. İsmayılova Ş.Y.

                                                                             

                                                                            

                                                                             

KAFEDRANIN ƏLAQƏ

NÖMRƏLƏRİ:                                                     597-44-98

 

E-MAİL:

       PREREKVİZİTLƏR:

       Fənnin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənn: ümumi kimya, qeyri-üzvi   

       kimya

 

       KOREKVİZİTLƏR:

       Bu fənnin tədrisi ilə eyni vaxtda başqa fənlərin də tədris olunması zəruridir:

       üzvi kimya, fizkol kimya

 

       TƏDRİS PROQRAMI:

       Əczaçılıq ixtisası üzrə bakalavr üçün “Analitik kimya” fənni üzrə tədris proqramı Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi elmi-metodik şuranın “Kimya və kimya texnologiyası”  bölməsinin 18 aprel 2005-ci il tarixli iclasının  (protokol №14) qərarı ilə təsdiq edilmişdir.

 

       TƏDRİS PLANI:

       Azərbaycan Tibb Universitetinin rektoru, Prof. G.Ç.Gəraybəyli tərəfindən təsdiq edilmiş tədris planına əsasən kredit sistemi üzrə tədris aparılan əczaçılıq ixtisası üzrə analitik kimya məcburi və ardıcıl fənn kimi 2 semestr ərzində (III və IV) tədris olunur: III semestrdə 90 saat (18 saat mühazirə, 72 saat məşğələ), IV semestrdə 75 saat (14 saat mühazirə, 61 saat məşğələ) dərs keçilməsi nəzərdə tutulur. Hər iki semestr üzrə tədrisin müddəti 15 həftədir.        

 

      KURSUN TƏSVİRİ:

      Bu fənndə klassik və müasir kimyəvi analiz üsulları, vəsfi, miqdari və instrumental analiz, onların mahiyyəti, yerinə yetirilməsi, maddə nümunələrinin analizi, lazım gələn avadanlıq, reaktivlər, analizin yekunlaşdırılması və son nəticəsinin statistik cəhətdən işlənilməsi qaydaları geniş şərh edilir.

       Bundan başqa kimyəvi laboratoriyada iş qaydaları, texniki təhlükəsizlik və bədbəxt hallarda ilk yardım, zəhərli və şiddətli təsirə malik maddələrlə davranma, kimyəvi reaktivlər və s. haqqında müfəssəl məlumatlar verilir.

       Analiz və təyin olunan maddələr  haqqında anlayış, maddənin fiziki və kimyəvi xassələri, onların nümunələrinin götürülməsi, analiz olunan maddənin məhlul şəklinə çevrilmə qaydaları (suda, turşularda, qələvilərdə və digər həlledicilərdə həll etmə) haqqında ətraflı məlumat verilir.

        Maddələrin aşkar edilmə prinsipləri, analitik xassə, analitik səmərə, identifikasiyası, vəsfi analizin fiziki, kimyəvi, fiziki-kimyəvi üsulları, analitik reaksiyalar, reaktivlər, analitik reaksiyaların təsnifatı, spesifikliyi, həssaslığı, kənar qarışıqların pərdələnməsi, quru reaksiyalar, növləri, alovu boyama, pirokimyəvi reaksiyalar və s. haqqında məlumatlar təqdim edilir.

        Vəsfi analiz üzrə kation və anionların analitik reaksiyaları analitik qruplar üzrə məşğələ dərslərində şərh edilir.

        Analitik kimyanın nəzəri əsasları əsasən mühazirə dərslərində nəzərə çatdırılır.

 

        KURSUN MƏQSƏDİ:

        Tələbələrdə kimyəvi analizin nəzəri əsasları haqqında biliklər toplusu və təcrübi vərdişlər aşılamaq, həmçinin təməl fənn kimi gələcəkdə tədris olunacaq ixtisas fənlərin (əczaçılıq kimyası, toksikoloji kimya, farmakoqnoziya, dərmanların texnologiyası) tələbələr tərəfindən daha yaxşı və asan mənimsənilməsinə zəmin yaratmaqdır.

 

        KURSUN NƏTİCƏLƏRİ:

        Analitik kimya tədris olunub qurtardıqdan sonra tələbələr hər hansı bir maddənin kimyəvi analiz üsulları əsasında tədqiq olunmasını bilməli, bacarmalı və həyata keçirməlidir, başqa sözlə desək kimyaçı-analitik kimi formalaşdığı təsdiq olunmalıdır.

 

        QEYD:

        İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

 

        A -  “Əla”                -  91 – 100 bal

        B  - “Çox yaxşı”      -  81 – 90 bal

       C  -  “Yaxşı”             -  71  – 80 bal

        D  -  “Kafi”               -  61 – 70 bal

        E  -  “Qənaətbəxş”     - 51 – 60 bal

        F  -  “Qeyri-kafi”       - 51 baldan aşağı

 

        SƏRBƏST İŞ:

        Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

        Sərbəst iş yazılı formada, word faylı formasında, həcmi 1-2 səhifə (şrift 12) olmalıdır. Sərbəst işlər asan oxunan əl yazması formasında da ola bilər.

        Hər bir sərbəst iş tələbənin fərdi fikirlərinin məcmusu olduğuna görə plagiat

yol verilməzdir.    

 

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL

VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ

№ si	Mövzular	Son tarix
1	I qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	5-ci həftə
2	II qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	6-cı həftə
3	III qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	7-ci həftə
4	IV qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	8-ci həftə
5	V qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	9-cu həftə
6	VI qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	10-cu həftə
7	I, II, III qrup anionlar və xüsusi reaksiyaları	11-ci həftə
8	pH-ın hesablanması. Bufer məhlullar. Duzların hidrolizi.	12-ci həftə
9	Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları və analitik əhəmiyyəti.	13-cü həftə
10.	Kompleks birləşmələr və analitik əhəmiyyəti.	14-cü həftə

 

        Son tarixdən sonra təqdim olunan sərbəst işlər səbəbindən asılı olmayaraq nəzərə alınmayacaqdır.

        Sərbəst işlərin nəticələri jurnalda yazılır.

 

  

        FƏNNİN MÖVZULARI:

1. Analitik kimya fənni, vəzifəsi, məqsədi.

2. Kimyəvi analiz, bölmələri, növləri, tətbiq sahələri.

3. Vəsfi analiz, təsnifatı, üsulları. Quru və yaş reaksiyalar, mahiyyəti. Pirokimyəvi

    reaksiyalar. Ardıcıl və fərdi analiz.

4. Kimyəvi reaksiyaların spesifikliyi və həssaslığı.

5. İonların fəal və həqiqi qatılıqları. İon qüvvəsi.

6. Kütlələrin təsiri qanunu və analitik əhəmiyyəti. Tarazlıq sabitləri və növləri.

7. Protolitik nəzəriyyə.

8. Suyun ion hasili.

9. Elektrolit məhlullarında pH-ın təyini.

10. Bufer sistemləri, bufer tutumu.

11. Duzların hidrolizi və pH-ın təyini.

12. Həllolma hasili.

13. Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları və analitik əhəmiyyəti.

14. Kompleksəmələgəlmə reaksiyaları və analitik əhəmiyyəti.

15. Ekstraksiya və kimyəvi analizdə tətbiqi.

16. Vəsfi xromatoqrafiya üsulları.

17. Kationların analitik təsnifatı.

18. I, II, III, IV, V və VI analitik qrup kationları və xüsusi vəsfi reaksiyaları.

19. Anionlar və təsnifatı I, II və III qrup anionlar və vəsfi reaklsiyaları.

 

        FƏNNİN TƏQVİM-MÖVZU PLANI:

        Fənn üzrə mühazirə və məşğələ dərslərinin təqvim-mövzu planı tərtib olunmuş, fənn müəllimlərinə paylanılmış, bir nüsxəsi isə kafedranın sənədləri siyahısında saxlanılır.

 

        QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

        Fənn üzrə kredit toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq:

        50 bal – imtahana qədər

        O cümlədən:

        10 bal – dərsə davamiyyət

        10 bal – sərbəst iş

        10 bal – bacarıq

        20 bal – seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

        Semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

        50 bal – imtahanda toplanılacaq.

        İmtahan test üsulu ilə virtual test mərkəzində keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır.Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

 

        ƏDƏBİYYAT VƏ MATERİALLAR:

1. İskəndərov Q.B., Məmmədəliyeva F.M., Cəbrayılova N.Ə. Kationların vəsfi

analizi (dərs vəsaiti), Bakı, 2003, 98 səh.

2. İskəndərov Q.B., Cəbrayılova N.Ə., Məmmədəliyeva F.M. Kimyəvi miqdari analiz (dərs vəsaiti), Bakı, 2005, 95 səh.

3. Qurbanov Ə.N., İbrahimov H.İ. Vəsfi analiz, Bakı, 200, 185 səh.

4. Şabanov Ə.L. Analitik kimyanın əsasları, Bakı, 1997, 286 səh.

5. Харитонов Ю.Я., Григорьева В.Ю. Примеры и задачи по аналитической химии, Москва, 2008, 300 стр.

6. Пономарев В.Д. Аналитическая химия, 1,2 часть, Москва, 1982, 308 стр, 284 стр.

7. Государственная фармакопея СССР X изд. Москва, 1968, 1078 стр.

8. Государственная фармакопия СССР XI изд., вып. 2. Общие методы анализа. Лекарственное растительное сырье, Москва, 1990, 398 стр.

 

        KURS İŞİ

Bu fənn üzrə kurs işi nəzərdə tutulmur.

 

        TƏCRÜBƏ

Bu fənn üzrə istehsalat təcrübəsi nəzərdə tutulmur.

 

 

 

Azərbaycan Tibb Universiteti                        “TƏSDİQ EDİRƏM”

ANALİTİK KİMYA                                        “Ümumi və toksikoloji kimya

        fənni üzrə                                                    kafedrasının müdiri”

                                                                           Qarayev E.A.

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI                              İmza ___________________

              (SİLLABUS)                                                  

 

 

 

FƏNNİN KODU:                                                02.0002

FƏNNİN NÖVÜ:                                                Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:                         III və IV semestrlər

FƏNNİN KREDİTİ:                                            6 və 5 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                           Əyani

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                                     Azərbaycan, rus

FƏNNİ TƏDRİS EDƏN

MÜƏLLİMLƏR:                                                 b/m. İsmayılova Ş.Y.

                                                                             prof.Q.B.İskəndərov

                                                                             ass.Hüseynova N.S.

                                                                             

                                                                             

KAFEDRANIN ƏLAQƏ

NÖMRƏLƏRİ:                                                     597-44-98

 

E-MAİL:

       PREREKVİZİTLƏR:

       Fənnin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənn: ümumi kimya, qeyri-üzvi   

       kimya

 

       KOREKVİZİTLƏR:

       Bu fənnin tədrisi ilə eyni vaxtda başqa fənlərin də tədris olunması zəruridir:

       üzvi kimya, fizkol kimya

 

       TƏDRİS PROQRAMI:

       Əczaçılıq ixtisası üzrə bakalavr üçün “Analitik kimya” fənni üzrə tədris proqramı Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi elmi-metodik şuranın “Kimya və kimya texnologiyası”  bölməsinin 18 aprel 2005-ci il tarixli iclasının  (protokol №14) qərarı ilə təsdiq edilmişdir.

 

       TƏDRİS PLANI:

       Azərbaycan Tibb Universitetinin rektoru, Prof. G.Ç.Gəraybəyli tərəfindən təsdiq edilmiş tədris planına əsasən kredit sistemi üzrə tədris aparılan əczaçılıq ixtisası üzrə analitik kimya məcburi və ardıcıl fənn kimi 2 semestr ərzində (III və IV) tədris olunur: III semestrdə 90 saat (18 saat mühazirə, 72 saat məşğələ), IV semestrdə 75 saat (14 saat mühazirə, 61 saat məşğələ) dərs keçilməsi nəzərdə tutulur. Hər iki semestr üzrə tədrisin müddəti 15 həftədir.        

 

      KURSUN TƏSVİRİ:

      Bu fənndə klassik və müasir kimyəvi analiz üsulları, vəsfi, miqdari və instrumental analiz, onların mahiyyəti, yerinə yetirilməsi, maddə nümunələrinin analizi, lazım gələn avadanlıq, reaktivlər, analizin yekunlaşdırılması və son nəticəsinin statistik cəhətdən işlənilməsi qaydaları geniş şərh edilir.

       Bundan başqa kimyəvi laboratoriyada iş qaydaları, texniki təhlükəsizlik və bədbəxt hallarda ilk yardım, zəhərli və şiddətli təsirə malik maddələrlə davranma, kimyəvi reaktivlər və s. haqqında müfəssəl məlumatlar verilir.

       Analiz və təyin olunan maddələr  haqqında anlayış, maddənin fiziki və kimyəvi xassələri, onların nümunələrinin götürülməsi, analiz olunan maddənin məhlul şəklinə çevrilmə qaydaları (suda, turşularda, qələvilərdə və digər həlledicilərdə həll etmə) haqqında ətraflı məlumat verilir.

        Maddələrin aşkar edilmə prinsipləri, analitik xassə, analitik səmərə, identifikasiyası, vəsfi analizin fiziki, kimyəvi, fiziki-kimyəvi üsulları, analitik reaksiyalar, reaktivlər, analitik reaksiyaların təsnifatı, spesifikliyi, həssaslığı, kənar qarışıqların pərdələnməsi, quru reaksiyalar, növləri, alovu boyama, pirokimyəvi reaksiyalar və s. haqqında məlumatlar təqdim edilir.

        Vəsfi analiz üzrə kation və anionların analitik reaksiyaları analitik qruplar üzrə məşğələ dərslərində şərh edilir.

        Analitik kimyanın nəzəri əsasları əsasən mühazirə dərslərində nəzərə çatdırılır.

 

        KURSUN MƏQSƏDİ:

        Tələbələrdə kimyəvi analizin nəzəri əsasları haqqında biliklər toplusu və təcrübi vərdişlər aşılamaq, həmçinin təməl fənn kimi gələcəkdə tədris olunacaq ixtisas fənlərin (əczaçılıq kimyası, toksikoloji kimya, farmakoqnoziya, dərmanların texnologiyası) tələbələr tərəfindən daha yaxşı və asan mənimsənilməsinə zəmin yaratmaqdır.

 

        KURSUN NƏTİCƏLƏRİ:

        Analitik kimya tədris olunub qurtardıqdan sonra tələbələr hər hansı bir maddənin kimyəvi analiz üsulları əsasında tədqiq olunmasını bilməli, bacarmalı və həyata keçirməlidir, başqa sözlə desək kimyaçı-analitik kimi formalaşdığı təsdiq olunmalıdır.

 

        QEYD:

        İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

 

        A -  “Əla”                -  91 – 100 bal

        B  - “Çox yaxşı”      -  81 – 90 bal

       C  -  “Yaxşı”             -  71  – 80 bal

        D  -  “Kafi”               -  61 – 70 bal

        E  -  “Qənaətbəxş”     - 51 – 60 bal

        F  -  “Qeyri-kafi”       - 51 baldan aşağı

 

        SƏRBƏST İŞ:

        Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

        Sərbəst iş yazılı formada, word faylı formasında, həcmi 1-2 səhifə (şrift 12) olmalıdır. Sərbəst işlər asan oxunan əl yazması formasında da ola bilər.

        Hər bir sərbəst iş tələbənin fərdi fikirlərinin məcmusu olduğuna görə plagiat

yol verilməzdir.    

 

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL

VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ

№ si	Mövzular	Son tarix
1	I qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	5-ci həftə
2	II qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	6-cı həftə
3	III qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	7-ci həftə
4	IV qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	8-ci həftə
5	V qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	9-cu həftə
6	VI qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	10-cu həftə
7	I, II, III qrup anionlar və xüsusi reaksiyaları	11-ci həftə
8	pH-ın hesablanması. Bufer məhlullar. Duzların hidrolizi.	12-ci həftə
9	Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları və analitik əhəmiyyəti.	13-cü həftə
10.	Kompleks birləşmələr və analitik əhəmiyyəti.	14-cü həftə

 

        Son tarixdən sonra təqdim olunan sərbəst işlər səbəbindən asılı olmayaraq nəzərə alınmayacaqdır.

        Sərbəst işlərin nəticələri jurnalda yazılır.

  

 

        FƏNNİN MÖVZULARI:

1. Analitik kimya fənni, vəzifəsi, məqsədi.

2. Kimyəvi analiz, bölmələri, növləri, tətbiq sahələri.

3. Vəsfi analiz, təsnifatı, üsulları. Quru və yaş reaksiyalar, mahiyyəti. Pirokimyəvi

    reaksiyalar. Ardıcıl və fərdi analiz.

4. Kimyəvi reaksiyaların spesifikliyi və həssaslığı.

5. İonların fəal və həqiqi qatılıqları. İon qüvvəsi.

6. Kütlələrin təsiri qanunu və analitik əhəmiyyəti. Tarazlıq sabitləri və növləri.

7. Protolitik nəzəriyyə.

8. Suyun ion hasili.

9. Elektrolit məhlullarında pH-ın təyini.

10. Bufer sistemləri, bufer tutumu.

11. Duzların hidrolizi və pH-ın təyini.

12. Həllolma hasili.

13. Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları və analitik əhəmiyyəti.

14. Kompleksəmələgəlmə reaksiyaları və analitik əhəmiyyəti.

15. Ekstraksiya və kimyəvi analizdə tətbiqi.

16. Vəsfi xromatoqrafiya üsulları.

17. Kationların analitik təsnifatı.

18. I, II, III, IV, V və VI analitik qrup kationları və xüsusi vəsfi reaksiyaları.

19. Anionlar və təsnifatı I, II və III qrup anionlar və vəsfi reaklsiyaları.

 

        FƏNNİN TƏQVİM-MÖVZU PLANI:

        Fənn üzrə mühazirə və məşğələ dərslərinin təqvim-mövzu planı tərtib olunmuş, fənn müəllimlərinə paylanılmış, bir nüsxəsi isə kafedranın sənədləri siyahısında saxlanılır.

 

        QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

        Fənn üzrə kredit toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq:

        50 bal – imtahana qədər

        O cümlədən:

        10 bal – dərsə davamiyyət

        10 bal – sərbəst iş

        10 bal – bacarıq

        20 bal – seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

        Semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

        50 bal – imtahanda toplanılacaq.

        İmtahan test üsulu ilə virtual test mərkəzində keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır.Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

 

        ƏDƏBİYYAT VƏ MATERİALLAR:

1. İskəndərov Q.B., Məmmədəliyeva F.M., Cəbrayılova N.Ə. Kationların vəsfi

analizi (dərs vəsaiti), Bakı, 2003, 98 səh.

1. İskəndərov Q.B., Cəbrayılova N.Ə., Məmmədəliyeva F.M. Kimyəvi miqdari

analiz (dərs vəsaiti), Bakı, 2005, 95 səh.

  3. Qurbanov Ə.N., İbrahimov H.İ. Vəsfi analiz, Bakı, 200, 185 səh.

  4. Şabanov Ə.L. Analitik kimyanın əsasları, Bakı, 1997, 286 səh.

  5. Харитонов Ю.Я., Григорьева В.Ю. Примеры и задачи по аналитической

      химии, Москва, 2008, 300 стр.

  6. Пономарев В.Д. Аналитическая химия, 1,2 часть, Москва, 1982, 308 стр,

      284 стр.

  7. Государственная фармакопея СССР X изд. Москва, 1968, 1078 стр.

  8. Государственная фармакопия СССР XI изд., вып. 2. Общие методы

      анализа. Лекарственное растительное сырье, Москва, 1990, 398 стр.

 

        KURS İŞİ

Bu fənn üzrə kurs işi nəzərdə tutulmur.

 

        TƏCRÜBƏ

Bu fənn üzrə istehsalat təcrübəsi nəzərdə tutulmur.

 

 

 

Azərbaycan Tibb Universiteti                        “TƏSDİQ EDİRƏM”

ANALİTİK KİMYA                                        “Ümumi və toksikoloji kimya

        fənni üzrə                                                    kafedrasının müdiri”

                                                                           İskəndərov Q.B.

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI                              İmza ___________________

              (SİLLABUS)                                                  

 

 

 

FƏNNİN KODU:                                                02.0002

FƏNNİN NÖVÜ:                                                Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:                         III və IV semestrlər

FƏNNİN KREDİTİ:                                            6 və 5 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                           Əyani

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                                     Azərbaycan, rus, dili

FƏNNİ TƏDRİS EDƏN

MÜƏLLİMLƏR:                                                 ass.Zeynalova G.R.                  

                                                                             prof.Q.B.İskəndərov

                                                                             ass.Hüseynova N.S.

                                                                             b/m. İsmayılova Ş.Y.

                                                                             

KAFEDRANIN ƏLAQƏ

NÖMRƏLƏRİ:                                                     597-44-98

 

E-MAİL:

       PREREKVİZİTLƏR:

       Fənnin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənn: ümumi kimya, qeyri-üzvi   

       kimya

 

       KOREKVİZİTLƏR:

       Bu fənnin tədrisi ilə eyni vaxtda başqa fənlərin də tədris olunması zəruridir:

       üzvi kimya, fizkol kimya

 

       TƏDRİS PROQRAMI:

       Əczaçılıq ixtisası üzrə bakalavr üçün “Analitik kimya” fənni üzrə tədris proqramı Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi elmi-metodik şuranın “Kimya və kimya texnologiyası”  bölməsinin 18 aprel 2005-ci il tarixli iclasının  (protokol №14) qərarı ilə təsdiq edilmişdir.

 

       TƏDRİS PLANI:

       Azərbaycan Tibb Universitetinin rektoru, Prof. G.Ç.Gəraybəyli tərəfindən təsdiq edilmiş tədris planına əsasən kredit sistemi üzrə tədris aparılan əczaçılıq ixtisası üzrə analitik kimya məcburi və ardıcıl fənn kimi 2 semestr ərzində (III və IV) tədris olunur: III semestrdə 90 saat (18 saat mühazirə, 72 saat məşğələ), IV semestrdə 75 saat (14 saat mühazirə, 61 saat məşğələ) dərs keçilməsi nəzərdə tutulur. Hər iki semestr üzrə tədrisin müddəti 15 həftədir.        

 

      KURSUN TƏSVİRİ:

      Bu fənndə klassik və müasir kimyəvi analiz üsulları, vəsfi, miqdari və instrumental analiz, onların mahiyyəti, yerinə yetirilməsi, maddə nümunələrinin analizi, lazım gələn avadanlıq, reaktivlər, analizin yekunlaşdırılması və son nəticəsinin statistik cəhətdən işlənilməsi qaydaları geniş şərh edilir.

       Bundan başqa kimyəvi laboratoriyada iş qaydaları, texniki təhlükəsizlik və bədbəxt hallarda ilk yardım, zəhərli və şiddətli təsirə malik maddələrlə davranma, kimyəvi reaktivlər və s. haqqında müfəssəl məlumatlar verilir.

       Analiz və təyin olunan maddələr  haqqında anlayış, maddənin fiziki və kimyəvi xassələri, onların nümunələrinin götürülməsi, analiz olunan maddənin məhlul şəklinə çevrilmə qaydaları (suda, turşularda, qələvilərdə və digər həlledicilərdə həll etmə) haqqında ətraflı məlumat verilir.

        Maddələrin aşkar edilmə prinsipləri, analitik xassə, analitik səmərə, identifikasiyası, vəsfi analizin fiziki, kimyəvi, fiziki-kimyəvi üsulları, analitik reaksiyalar, reaktivlər, analitik reaksiyaların təsnifatı, spesifikliyi, həssaslığı, kənar qarışıqların pərdələnməsi, quru reaksiyalar, növləri, alovu boyama, pirokimyəvi reaksiyalar və s. haqqında məlumatlar təqdim edilir.

        Vəsfi analiz üzrə kation və anionların analitik reaksiyaları analitik qruplar üzrə məşğələ dərslərində şərh edilir.

        Analitik kimyanın nəzəri əsasları əsasən mühazirə dərslərində nəzərə çatdırılır.

 

        KURSUN MƏQSƏDİ:

        Tələbələrdə kimyəvi analizin nəzəri əsasları haqqında biliklər toplusu və təcrübi vərdişlər aşılamaq, həmçinin təməl fənn kimi gələcəkdə tədris olunacaq ixtisas fənlərin (əczaçılıq kimyası, toksikoloji kimya, farmakoqnoziya, dərmanların texnologiyası) tələbələr tərəfindən daha yaxşı və asan mənimsənilməsinə zəmin yaratmaqdır.

 

        KURSUN NƏTİCƏLƏRİ:

        Analitik kimya tədris olunub qurtardıqdan sonra tələbələr hər hansı bir maddənin kimyəvi analiz üsulları əsasında tədqiq olunmasını bilməli, bacarmalı və həyata keçirməlidir, başqa sözlə desək kimyaçı-analitik kimi formalaşdığı təsdiq olunmalıdır.

 

        QEYD:

        İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

 

        A -  “Əla”                -  91 – 100 bal

        B  - “Çox yaxşı”      -  81 – 90 bal

       C  -  “Yaxşı”             -  71  – 80 bal

        D  -  “Kafi”               -  61 – 70 bal

        E  -  “Qənaətbəxş”     - 51 – 60 bal

        F  -  “Qeyri-kafi”       - 51 baldan aşağı

 

        SƏRBƏST İŞ:

        Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

        Sərbəst iş yazılı formada, word faylı formasında, həcmi 1-2 səhifə (şrift 12) olmalıdır. Sərbəst işlər asan oxunan əl yazması formasında da ola bilər.

        Hər bir sərbəst iş tələbənin fərdi fikirlərinin məcmusu olduğuna görə plagiat

yol verilməzdir.    

 

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL

VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ

№ si	Mövzular	Son tarix
1	I qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	5-ci həftə
2	II qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	6-cı həftə
3	III qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	7-ci həftə
4	IV qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	8-ci həftə
5	V qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	9-cu həftə
6	VI qrup kationlar və xüsusi reaksiyaları	10-cu həftə
7	I, II, III qrup anionlar və xüsusi reaksiyaları	11-ci həftə
8	pH-ın hesablanması. Bufer məhlullar. Duzların hidrolizi.	12-ci həftə
9	Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları və analitik əhəmiyyəti.	13-cü həftə
10.	Kompleks birləşmələr və analitik əhəmiyyəti.	14-cü həftə

 

        Son tarixdən sonra təqdim olunan sərbəst işlər səbəbindən asılı olmayaraq nəzərə alınmayacaqdır.

        Sərbəst işlərin nəticələri jurnalda yazılır.

 

 

        FƏNNİN MÖVZULARI:

1. Analitik kimya fənni, vəzifəsi, məqsədi.

2. Kimyəvi analiz, bölmələri, növləri, tətbiq sahələri.

3. Vəsfi analiz, təsnifatı, üsulları. Quru və yaş reaksiyalar, mahiyyəti. Pirokimyəvi reaksiyalar. Ardıcıl və fərdi analiz.

4. Kimyəvi reaksiyaların spesifikliyi və həssaslığı.

5. İonların fəal və həqiqi qatılıqları. İon qüvvəsi.

6. Kütlələrin təsiri qanunu və analitik əhəmiyyəti. Tarazlıq sabitləri və növləri.

7. Protolitik nəzəriyyə.

8. Suyun ion hasili.

9. Elektrolit məhlullarında pH-ın təyini.

10. Bufer sistemləri, bufer tutumu.

11. Duzların hidrolizi və pH-ın təyini.

12. Həllolma hasili.

13. Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları və analitik əhəmiyyəti.

14. Kompleksəmələgəlmə reaksiyaları və analitik əhəmiyyəti.

15. Ekstraksiya və kimyəvi analizdə tətbiqi.

16. Vəsfi xromatoqrafiya üsulları.

17. Kationların analitik təsnifatı.

18. I, II, III, IV, V və VI analitik qrup kationları və xüsusi vəsfi reaksiyaları.

19. Anionlar və təsnifatı I, II və III qrup anionlar və vəsfi reaklsiyaları.

 

        FƏNNİN TƏQVİM-MÖVZU PLANI:

        Fənn üzrə mühazirə və məşğələ dərslərinin təqvim-mövzu planı tərtib olunmuş, fənn müəllimlərinə paylanılmış, bir nüsxəsi isə kafedranın sənədləri siyahısında saxlanılır.

 

        QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

        Fənn üzrə kredit toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq:

        50 bal – imtahana qədər

        O cümlədən:

        10 bal – dərsə davamiyyət

        10 bal – sərbəst iş

        10 bal – bacarıq

        20 bal – seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

        Semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

        50 bal – imtahanda toplanılacaq.

        İmtahan test üsulu ilə virtual test mərkəzində keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır.Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

 

        ƏDƏBİYYAT VƏ MATERİALLAR:

1. İskəndərov Q.B., Məmmədəliyeva F.M., Cəbrayılova N.Ə. Kationların vəsfi

analizi (dərs vəsaiti), Bakı, 2003, 98 səh.

2. İskəndərov Q.B., Cəbrayılova N.Ə., Məmmədəliyeva F.M. Kimyəvi miqdari

analiz (dərs vəsaiti), Bakı, 2005, 95 səh.

3. Qurbanov Ə.N., İbrahimov H.İ. Vəsfi analiz, Bakı, 200, 185 səh.

4. Şabanov Ə.L. Analitik kimyanın əsasları, Bakı, 1997, 286 səh.

5. Харитонов Ю.Я., Григорьева В.Ю. Примеры и задачи по аналитической химии, Москва, 2008, 300 стр.

6. Пономарев В.Д. Аналитическая химия, 1,2 часть, Москва, 1982, 308 стр, 284 стр.

7. Государственная фармакопея СССР X изд. Москва, 1968, 1078 стр.

8. Государственная фармакопия СССР XI изд., вып. 2. Общие методы анализа. Лекарственное растительное сырье, Москва, 1990, 398 стр.

 

        KURS İŞİ

Bu fənn üzrə kurs işi nəzərdə tutulmur.

 

        TƏCRÜBƏ

Bu fənn üzrə istehsalat təcrübəsi nəzərdə tutulmur.

            

         

Azərbaycan Tibb Universiteti                           “TƏSDİQ EDİRƏM”

ANALİTİK KİMYA                                        “Ümumi və toksikoloji kimya

         fənni üzrə                                                   kafedrasının müdiri”

                                                                             İskəndərov Q.B.

     MÜƏLLİMLƏRİN                                       İmza ___________________

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI                   

            (SİLLABUS)                                                  

 

 

 

FƏNNİN KODU:                                                 02.0002

FƏNNİN NÖVÜ:                                                  Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:                         III və IV semestrlər

FƏNNİN KREDİTİ:                                             6 və 5 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                           Əyani

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                                     Azərbaycan, rus

FƏNNİ TƏDRİS EDƏN

MÜƏLLİMLƏR:                                                  İskəndərov Q.B.

                                                                                

 

 

KAFEDRANIN ƏLAQƏ

NÖMRƏLƏRİ:                                                     597-44-98

 

E-MAİL:

       PREREKVİZİTLƏR:

       Fənnin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənn: ümumi kimya, qeyri-üzvi   

       kimya

 

       KOREKVİZİTLƏR:

       Bu fənnin tədrisi ilə eyni vaxtda başqa fənlərin də tədris olunması zəruridir:

       üzvi kimya, fizkol kimya

 

      FƏNNİN TƏSVİRİ:

      Bu fənndə klassik və müasir kimyəvi analiz üsulları, vəsfi, miqdari və instrumental analiz, onların mahiyyəti, yerinə yetirilməsi, maddə nümunələrinin analizi, lazım gələn avadanlıq, reaktivlər, analizin yekunlaşdırılması və son nəticəsinin statistik cəhətdən işlənilməsi qaydaları geniş şərh edilir.

       Bundan başqa kimyəvi laboratoriyada iş qaydaları, texniki təhlükəsizlik və bədbəxt hallarda ilk yardım, zəhərli və şiddətli təsirə malik maddələrlə davranma, kimyəvi reaktivlər və s. haqqında müfəssəl məlumatlar verilir.

       Analiz və təyin olunan maddələr  haqqında anlayış, maddənin fiziki və kimyəvi xassələri, onların nümunələrinin götürülməsi, analiz olunan maddənin məhlul şəklinə çevrilmə qaydaları (suda, turşularda, qələvilərdə və digər həlledicilərdə həll etmə) haqqında ətraflı məlumat verilir.

        Maddələrin aşkar edilmə prinsipləri, analitik xassə, analitik səmərə, identifikasiyası, vəsfi analizin fiziki, kimyəvi, fiziki-kimyəvi üsulları, analitik reaksiyalar, reaktivlər, analitik reaksiyaların təsnifatı, spesifikliyi, həssaslığı, kənar qarışıqların pərdələnməsi, quru reaksiyalar, növləri, alovu boyama, pirokimyəvi reaksiyalar və s. haqqında məlumatlar təqdim edilir.

        Vəsfi analiz üzrə kation və anionların analitik reaksiyaları analitik qruplar üzrə məşğələ dərslərində şərh edilir.

        Analitik kimyanın nəzəri əsasları əsasən mühazirə dərslərində nəzərə çatdırılır.

 

        FƏNNİN MƏQSƏDİ:

        Tələbələrdə kimyəvi analizin nəzəri əsasları haqqında biliklər toplusu və təcrübi vərdişlər aşılamaq, həmçinin təməl fənn kimi gələcəkdə tədris olunacaq ixtisas fənlərin (əczaçılıq kimyası, toksikoloji kimya, farmakoqnoziya, dərmanların texnologiyası) tələbələr tərəfindən daha yaxşı və asan mənimsənilməsinə zəmin yaratmaqdır.

 

        FƏNNİN NƏTİCƏLƏRİ:

        Analitik kimya tədris olunub qurtardıqdan sonra tələbələr hər hansı bir maddənin kimyəvi analiz üsulları əsasında tədqiq olunmasını bilməli, bacarmalı və həyata keçirməlidir, başqa sözlə desək kimyaçı-analitik kimi formalaşdığı təsdiq olunmalıdır.

 

        QEYD:

        İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

 

        A -  “Əla”                -  91 – 100 bal

        B  - “Çox yaxşı”      -  81 – 90 bal

       C  -  “Yaxşı”             -  71  – 80 bal

        D  -  “Kafi”               -  61 – 70 bal

        E  -  “Qənaətbəxş”     - 51 – 60 bal

        F  -  “Qeyri-kafi”       - 51 baldan aşağı

 

 

Payız semestrində mühazirələrin mövzu plan 

№ si	Mövzunun adı	saat
1	Analitik kimya fənni, məqsədi, vəzifələri. Kimyəvi analiz, təsnifatı. Vəsfi analiz təsnifatı.	2
2	Analitik reaksiyaların spesifikliyi və həssaslığı. Ion qüvvəsi  və fəallıq.Kütlələrin təsiri qanunu, əhəmiyyəti.	2
3	Protolitik nəzəriyyə. Suyun ion hasili. Turşu və əsasların pH-nın hesablanması.	2
4	Solvoliz reaksiyaları və bufer sistemləri.	2
5	Həllolma hasili və müxtəlif  amillərin təsiri.	2
6	Oksidləşmə-reduksiya reaksiyalarının analitik əhəmiyyəti.	2
7	Kompleks birləşmələr və analitik əhəmiyyəti.	2
8	Ekstraksiya üsulu və analitik əhəmiyyəti.	2
9	Xromatoqrafiya üsulları.	2

 

 

Yaz semestrində mühazirəlrin mövzu planı 

№ si	Mövzunun adı	saat
1	Miqdari analiz, əsas prinsipləri, təsnifatı. Titrimetriya, təsnifatı, titrləmə növləri. Turşu-əsasi titrləmə, indikatorlar,  əyrisi, səhvləri.	2
2	Çökdürmə titrləmə üsulları,  indikatorları, əyrisi və səhvləri.	2
3	Redoksimetriya, indikatorları, səhvləri və əyrisi.  Kompleksonometriya üsulları, səhvləri, indikatorları.	2
4	İnstrumental analiz üsulları, təsnifatı. Optik üsullar. Molekulyar-absorbsion üsullar. Kolorimetriya. Fotokolorimetriya.	2
5	Spektrofotometriya. Fotometrik təyinat.Fotometrik reaksiyalar. Ekstraksiyalı-fotometrik analiz.	2
6	Flyuorimetriya. Elektrokimyəvi analiz üsulları. Potensiometriya.	2
7	Konduktometriya. Kulonometriya.                                                                                   Polyaroqrafiya.	2

                                                                                                               

        QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

        Fənn üzrə kredit toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq:

        50 bal – imtahana qədər

        O cümlədən:

        10 bal – dərsə davamiyyət

        10 bal – sərbəst iş

        10 bal – bacarıq

        20 bal – seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

        Semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

        50 bal – imtahanda toplanılacaq.

        İmtahan test üsulu ilə virtual test mərkəzində keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır.Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

 

        ƏDƏBİYYAT VƏ MATERİALLAR:

1. İskəndərov Q.B., Məmmədəliyeva F.M., Cəbrayılova N.Ə. Kationların vəsfi

analizi (dərs vəsaiti), Bakı, 2003, 98 səh.

2. İskəndərov Q.B., Cəbrayılova N.Ə., Məmmədəliyeva F.M. Kimyəvi miqdari

analiz (dərs vəsaiti), Bakı, 2005, 95 səh.

3.  Qurbanov Ə.N., İbrahimov H.İ. Vəsfi analiz, Bakı, 200, 185 səh.

4.  Şabanov Ə.L. Analitik kimyanın əsasları, Bakı, 1997, 286 səh.

5.  Харитонов Ю.Я., Григорьева В.Ю. Примеры и задачи по аналитическо химии, Москва, 2008, 300 стр.

6.  Пономарев В.Д. Аналитическая химия, 1,2 часть, Москва, 1982, 308 стр,284 стр.

7.  Государственная фармакопея СССР X изд. Москва, 1968, 1078 стр.

8.  Государственная фармакопия СССР XI изд., вып. 2. Общие методы анализа. Лекарственное растительное сырье, Москва, 1990, 398 стр.

 

 

        KURS İŞİ

Bu fənn üzrə kurs işi nəzərdə tutulmur.

 

        TƏCRÜBƏ

Bu fənn üzrə istehsalat təcrübəsi nəzərdə tutulmur.