Tədris proqramı

 

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI SƏHİYYƏ NAZİRLİYİ

 

 

ÜMUMİ CƏRRAHLIQ KAFEDRASI

 

“ÜMUMİ CƏRRAHLIQ”

                                                                                                                 fənni üzrə

P R O Q R A M

 

 

 

 

 

 

 

                                                                                                                                                                    BAKI – 2023

 

 

 

 

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI SƏHİYYƏ NAZİRLİYİ

 

AZƏRBAYCAN TİBB UNİVERSİTETİ

 

 

 

 

ÜMUMİ CƏRRAHLIQ KAFEDRASI

 

“ÜMUMİ CƏRRAHLIQ”

                                                                                                                  fənni üzrə

P R O Q R A M

 

 

  “050904 – TİBB”  ixtisasının Ümumi cərrahlıq – 1 “, ” Ümumi cərrahlıq – 2 “ fənni

  “050903  -  STOMATOLOGİYA”  ixtisasının  “Ümumi cərrahlıq” fənni

  “050901 – HƏRBİ TİBB “ ixtisasının “Ümumi cərrahlıq”  fənni

 

                                  

Azərbaycan Tibb Universitetinin

                             II Müalicə profilaktika fakültəsinin Elmi

                                                                   Şurasının 09 dekabr 2022-ci il iclasının

                                       qərarı ilə təsdiq edilmişdir.(Protokol №3)

 

                          

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    

 

 

BAKI - 2023

Azərbaycan Tibb Universitetinin Ümumi cərrahlıq

kafedrasının müdiri t.ü.e.d., professor

E.K.Ağayevin redaktəsi ilə

 

 

Ümumi cərrahlıq kafedrasının əməkdaşları

Prof. Hacıyev C.N., prof.Kərimov M.M., prof. Məmmədov R.Ə., prof. Əliyev M.Y., prof. Hacıyev N.C., dos.Cümşüdov C.N., dos. Qurbanov V.Z., dos. Yusubov M.O., dos.Həsənov A.B., dos. Məmmədov A.İ. dos.Tağıyev E.Q., dos.Allahverdiyev V.A., dos. Həsənov M.C., ass.Məmmədov A.X., ass. Cavadov Ə.C., ass.Qasımov E.M. ass.Z.E.İsmayılova, ass.Neymətov İ.F., ass.İsrafilova S.B., ass.Hüseynzadə A.N., tərəfindən hazırlanmışdır.

 

Rəy verənlər:       1. Azərbaycan Tibb Universitetinin II cərrahi xəstəliklər kafedrasının müdiri, t.e.d., prof. Ağayev R.M.

                              2. Ə.M.Əliyev adına Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun Ümumi cərrahiyyə I kafedrasının dos., t.ü.f.d. Kazımov A.K.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

GİRİŞ

Ümumi cərrahlıq fənnində cərrahlığının qısa inkişaf tarixi, cərrahi deontologiya, həkim etiksı, maye-elektrolit balansında gedən dəyişikliklər və onların korreksiyası yollarını,  antiseptika, onun növləri, aseptika qaydaları, cərrahi xəstələrin müayinə üsulları, əməliyyatdan əvvəlki dövr, xəstələrin vəziyyətinin əməliyyatöncəsi dəyərləndirilməsi, xəstələrin cərrahi müdaxiləyə hazırlanması, cərrahi əməliyyatların təşkili və icrasının qaydaları, əməliyyatdan sonrakı dövrün xüsusiyyətləri, orqanizmin humoral sistemlərində,  həyati vacib orqanlarda baş verə biləcək erkən əməliyyatdan sonrakı ağırlaşmalar, onların proqnozlaşdırılması və profilaktikası, cərrahi xəstələrə qulluğun xüsusiyyətləri, yerli və ümumi anesteziya, qanaxmalar, qan qrupu və rezus faktorun təyini, qanköçürmə, travmalar, travmalara endokrin, immunoloji və metabolik cavab, yaralar, yaraların sağalması, cərrahi infeksiyalar, antibiotikoprofilaktika və antibiotikoterapiya, sepsis, septiki şok, sistemik iltihabi reaksiya sindromu (SİRS), yanıqlar, donmalar, maye-elektrolit balansı pozulmaları, onların korreksiyası, hipovolemik, kardiogen və travmatik şok, arterial, venoz və limfa damarlarının cərrahi xəstəlikləri, parazitar xəstəliklər, inkişaf qüsurları, şişlər, toxuma və üzvlərin köçürülməsinin ümumi məsələləri şərh olunur və mənimsənilir.

Proqramda qeyd olunan cərrahi xəstəliklərin etio-patogenezi, klinikası, diaqnostikası və müalicəsi öyrədilir. Xəstəliklərin diaqnostikasında ümumkliniki əlamətlərlə bərabət laborator-instrumental metodlar, o cümlədən rentgenoloji, kompyuter və maqnit rezonans tomoqrafiya, endoskopik müayinə üsullarının əhəmiyyəti qiymətləndirilir. Xəstələrin müalicəsində tətbiq olunan cərrahi və konservativ üsullar şərh olunur. Tələbələrin planlı əməliyyatlarda iştirakı ttəmin olunur və əməliyyatların gedişatı şərh olunur. Təmiz və irinli yaraların müalicəsi, onlara sarğıların qoyulması, əllərin mikrobsuzlaşdırılması, steril xalat və əlcəyin geyinilməsi, dəri tikişinin qoyulması, düyünün vurulması, qanaxmaların müvəqqəti dayandırılması, Esmarx kəmərinin qoyulması, yuxarı tənəffüs yollarının keçiriciliyinin təmin edilməsi, süni tənəffüs verilməsi, ürəyin qapalı masajı, okkulizəedici sarğıların, gövdəyə sarğının qoyulması, başa və ətraflara sarğıların qoyulması, yanığın səthinin və ağırlığının hesablanması, “kəskin qarın” əlamətlərinin müəyyən edilməsi metodları mənimsənilir.

FƏNNİN MƏQSƏD VƏ VƏZİFƏLƏRİ

Fənnin məqsədi tələbələrə cərrahiyyənin ümumi məsələlərinin, cərrahi xəstələrin müayinə üsullarının, əsas cərrahi xəstələiklərin semiotikasının, diaqnostikasının və müalicəsinin təməl prinsiplərini öyrətməkdir.

  1. Cərrahiyyənin təməl prinsiplərinin, həmçinin bir sıra cərrahi xəstəliklərin təsnifatının, etio-patogenezinin, diaqnostika və differensial diaqnostikasının, cərrahi və konservativ müalicə yolu ilə aradan qaldırılması üsullarının mənimsənilməsinin vacibliyinin tələbələrə vurğulanması.
  2. Bir sıra cərrahi xəstəliklərin diaqnostikasında tətbiq olunan müasir müayinə üsullarının tələbələrə öyrədilməsi.
  3. Tez-tez rastlanan və fövqəladə təxirəsalınmaz yardım tələb edən hallarda adekvat ilkin tibbi yardım göstərə bilmək bacarıqlarının tələbələrə öyrədilməsi.
  4. Təxirəsalınmaz, təcili və planlı cərrahi müdaxilələrə məruz qalacaq xəstələrin ilkin müayinəsi, əməliyyata hazırlığı və əməliyyatdan sonra aparılması qaydalarının tələbələrə öyrədilməsi.

 

Tələbələr nəyi bilməlidir:

  1. Tələbələr aseptika və antiseptikanın əsaslarını;
  2. Qanaxmaların təsnifatı və əlamətlərini;
  3. Qan qruplarının və rezus faktorun təyin edilməsi qaydalarını;
  4. Qanköçürmə üsullarını;
  5. Qanaxmalar zamanı ilkin tibbi yardımın prinsip və qaydalarını;
  6. Cərrahi xəstələrin müayinə üsullarını;
  7. Cərrahi əməliyyatların etaplarını və formalarını;
  8. Xəstələrin cərrahi əməliyyata hazırlanması qaydalarını;
  9. Əməliyyatdan sonrakı dövrün xüsusiyyətlərini;
  10. Maye-elektrolit balansında gedən dəyişikliklər və onların korreksiyası yollarını;
  11. Xəstələrə qulluğun və bəslənmənin xüsusiyyətlərini;
  12. Ağrısızlaşdırmanın növlərini;
  13. Zədələnmələrin təsnifatını və zədələnmələr zamanı ilk yardımın xüsusiyyətlərini;
  14. Cərrahi infeksiyaların təsnifatlarını və xarakterik əlamətlərinə əsasən diaqnozunun qoyulmasını;
  15. Cərrahi parazitar xəstəliklərin təsnifatlarını, diaqnostika və müalicəsini;
  16. Damarların cərrahi xəstəliklərinin təsnifatını və xarakterik əlamətlərinə əsasən diaqnozunun qoyulmasını və müalicəsini;
  17. Sişlərin təsnifatını və xarakterik əlamətlərinı, diaqnostika və müalicəsinin ümumi prinsiplərini;
  18. İnkişaf qüsurlarının təsnifatlarını və xarakterik əlamətlərinə əsasən diaqnozunun qoyulmasını və müalicəsini;
  19. Septik, hipovolemik, kardiogen və travmatik şokun əlamətləri və bu hallarda tibbi yardımın xüsusiyyətlərini;
  20. Transplantologiyanın və plastik cərrahiyyənin əsas prinsiplərini bilməlidirlər.

 

Tələbələr nəyi bacarmalıdırlar:

  1. Əllərin, əməliyyat və inyeksiya sahəsinin mikrobsuzlaşdırılması qaydaları;
  2. Steril xalat və əlcəklərin geyinilməsi qaydalarını;
  3. Tampon və kürəciklərin hazirlanması üsullarını;
  4. Cərrahi xəstələri müayinə etmək qaydalarını;
  5. Dəri tikişinin qoyulması üsullarını;
  6. Cərrahi düyünün vurulması üsullarını;
  7. Qanaxmaların müvəqqəti dayandırılması üsullarını;
  8. Esmarx kəmərinin qoyulması qaydalarını;
  9. Qan qruplarını təyin etmək qaydalarını;
  10. Yuxarı tənəffüs yollarının keçiriciliyinin bərpa edilməsi qaydalarını;
  11. Yerli keyləşdirmə və blokadaları icra etmək qaydalarını;
  12. Zədələnmələr və müxtəlif mənşəli şok zamanı ilkin tibbi yardım göstərmək;
  13. Süni tənəffüs verilməsi qaydalarını;
  14. Ürəyin qapalı massajı üsullarını;
  15. Okklüzə edici sarğıların qoyulması qaydalarını;
  16. Başa sarğıların qoyulması üsullarını;
  17. Ətraflara sarğıların qoyulması üsullarını;
  18. Gövdəyə sarğının qoyulması üsullarını;
  19. Yanıq səthinin hesablanması qaydalarını;
  20. Yanığın ağırlıq dərəcəsinin müəyyən edilməsi üsullarını;
  21. Kəskin qarın əlamətlərinin müəyyən edilməsini;
  22. Peritonitin ağırlığının Manheim əmsalına əsasən hesablanmasını;
  23. Aşağı ətrafın arteriya və vena damarlarının cərrahi xəstəlikləri zamanı sınaqların aparılmasını;
  24. TNM sistemi üzrə şişlərin diaqnozunun yazılması qaydasını.
  25. Cərrahi infeksiyaların, cərrahi parazitar xəstəliklərin, şişlərin əsas əlamətlərini aşkarlayaraq diaqnozu qoymaq və müalicənın təməl prinsiplərini müəyyən etmək qabiliyyətlərinə yiyələnməlidirlər.

 

Tələbələr nəyə yiyələnməlidirlər:

    1. Ümumi cərrahlığın təməl prinsiplərinə;
    2. Cərrahi xəstələrin müayinə metodlarına;
    3. Tədris proqramına daxil edilmiş xəstəlikləri olan xəstələrin müalicə prinsiplərinə.

Proqram müxtəlif fakültələr üçün qismən də olsa fərqlidir. Lakin həkim hazırlığı üçün Ümumi cərrahlıq kursunun əsas bölmələrini tam əhatə edir.

 

PROQRAM

Ümumi cərrahlığa giriş, onun məzmunu və qarşısında duran məsələlər.

Klinik fənn kimi Ümumi cərrahlığın tədrisi tələbələrə və gənc həkimlərə cərrahlığının inkişaf tarixi barədə qısa məlumat. Cərrahi deontologiya və etika. Antiseptika, onun növləri, aseptika qaydaları. Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları. Obyektiv və subyektiv müayinə üsulları. Müasir laborator-instrumental müayinə üsulları.

Cərrahi əməliyyatların növləri. Əməliyyatlara göstəriş və əks göstərişlər. Əməliyyatdan əvvəlki dövr, xəstələrin vəziyyətinin əməliyyatöncəsi dəyərləndirilməsi, xəstələrin cərrahi müdaxiləyə hazırlanması. Cərrahi əməliyyatların təşkili və icrasının qaydaları. Əməliyyatdan sonrakı dövrün xüsusiyyətləri, orqanizmin humoral sistemlərində,  həyati vacib orqanlarda baş verə biləcək erkən əməliyyatdan sonrakı ağırlaşmalar, onların proqnozlaşdırılması və profilaktikası. Cərrahi xəstələrə qulluğun xüsusiyyətləri.

Yerli və ümumi anesteziya üsulları. Onların üstün və mənfi cəhətləri. Qanaxmalar, qan qrupu və rezus faktorun təyini, qanköçürmə. Travmalar, travmalara endokrin, immunoloji və metabolik cavab. Yaralar, yaraların sağalması. Cərrahi infeksiyalar, antibiotikoprofilaktika və antibiotikoterapiya. Sepsis, septiki şok, sistemik iltihabi reaksiya sindromu (SİRS). Yanıqlar, donmalar, elektrik vurması. Maye-elektrolit balansı pozulmaları, onların korreksiyası. Hipovolemik, kardiogen və travmatik şok. Arterial, venoz və limfa damarlarının cərrahi xəstəlikləri. Cərrahi parazitar xəstəliklər. İnkişaf qüsurları. Şişlər. Toxuma və üzvlərin köçürülməsinin ümumi məsələlərini öyrədir.

 

 

          

Fakültə

               Tədris saatlarının n miqdarı

miqdarı

Cəmi

Payız semestri

Yaz semestri

Mühazirə

Təcrübə

Mühazirə

Təcrübə

Müalicə profilaktika

14

31

14

46

105

Hərbi tibb

24

81

--

--

105

Stomatologiya

10

36

--

--

46

 

 

 

Cərrahlığın inkişaf tarixi

Cərrahlığının qısa inkişaf tarixi. Cərrahi deontologiya. Cərrah və etika normaları. Cərrah və xəstə münasibətləri. Xəstənin məlumatlandırılması və razılığı. Cərrahin dürüstlük və gizlilik borcu. Kardiopulmonal reanimasiya qərarı! Aktiv evtanaziya mümkünmü? 

                            Maye-elektrolit tarazlığı və pozulmaları                  

Elektrolitlər. Elektrolit balansı və pozulmaları. Orqanızmın maye tarazlığı. Normal şərtlərdə sutkalıq maye tələbatı. Normada və bir sıra patoloji hallarda maye itkisi göstəriciləri. Hipovelemiya (maye qəbulu əksikliyinə, davamlı qusmaya, nazoqastral aspirasiyaya, mədə-bağırsaq fistullarına, ishala, yanıqlara, izafi tərləməyə və s. bağlı). Mayelərlə müalicə.

Antiseptika və aseptika

İnfeksiya mənbələri və yoluxma yolları. Antiseptika. Mexaniki antiseptika. Fiziki antiseptika. Kimyəvi antiseptika. Dezinfeksiyaedici mayelər. Antiseptiklər. Biolojı antiseptika. Antibiotiklər. Aseptika. Hava-damcı infeksiyasının qarşısının alınması. Təmas infeksiyasının qarşısının alınması. Əllərin mikrobsuzlaşdırılması. Cərrahi alətlərin mikrobsuzlaşdırılması. Cərrahi əməliyyat əşyalarının mikrobsuzlaşdırılması. Cərrahi əməliyyat sahəsinin mikrobsuzlaşdırılması. İnhalyasion narkoz aparatı hissələrinin mikrobsuzlaşdırılması. Mikrobsuzlaşmaya nəzarət.

Ağrısızlaşdırma

Ağrısızlaşdırmanın növləri. Ümumi ağrısızlaşdırma. İnhalyasion anestetiklər. İnhalyasion narkoz aparatları. Anestetiklərin təsiri haqqında nəzəriyyələr. İnhalyasion narkozun kliniki gedişi. Inhalyasion narkozun növləri. Traxeyanın intubasiya qaydası. Qeyri inhalyasion narkozlar. İnhaliasion və qeyri inhaliasion narkozun mənfi və üstün cəhətləri. Narkozun gedişində törənən fəsadlar. Yerli ağrısızlaşdırma. Yerli ağrısızlaşdırmanın növləri. Nəqledici anesteziya. Blokadalar. Onurğa beyni anesteziyası. Epidural anesteziya. Oma önü anesteziya.

Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları

Cərrahi xəstələrin xəstəlik tarixi. Obyektiv müayinə üsulları. Əlavə müayinə üsulları. Əsas diaqnostik müayinə üsulları.

Qanaxmalar

Qanaxmanın təstifatı. İtirilmiş qanın həcminin təyini. Kəskin qanitirmənin orqanizmə təsiri. Kəskin qanitirmələrə orqanizmin cavab reaksiyası. Kəskin qanitirmələr zamanı qan dövranında baş verən dəyişikliklər. Hipovolemiya. Hipovolemik (hemorragik) şok. Qanaxmanın diaqnozu. Qanaxmanın müvəqqəti dayandırılması üsulları. Qanaxmanın qəti dayandırılması üsulları. Qanaxmanın qəti dayandırılmasının fiziki, kimyəvi və bioloji üsulları.

Qanköçürmə

Qanın götürülməsi, konservləşdirilməsi, saxlanılması və nəql olunması. Qanın antigen sistemləri. Qan qrupları və onun təyini. Qan qruplarının təyin edilməsi qaydası. Rezus amil, rezus-amilin təyin edilmə qaydası. Qan qruplarının və rezus-amilin təyininin kliniki əhəmiyyəti. Qanköçürmədə qan qruplarının əhəmiyyəti. Rezus-amilə görə uyğunluğun xüsusiyyətləri. Rezus-amili uyğun olmayan qanın köçürülməsi. Müasir qanköçürmə qaydaları. Qan və onun komponentlərinin köçürülməsi. Köçürülən qanın orqanizmə təsiri. Qanköçürməyə göstərişlər. Qanköçürmə üsulları. Autohemotransfuziya. Donor qanın köçürülməsi üsulları. Qanköçürmə zamanı reaksiyalar və fəsadlar. Qanın komponentləri. Qan preparatları. Qanəvəzedici məhlullar. Hemodinamik təsirə malik qanəvəzedicilər. İntoksikasiya əleyhinə mayelər. Parenteral yolla yeridilən qanəvəzedicilər. Yağ emusiyaları. Maye-elektrolit və turşu qələvi müvazinətini tənzimləyənlər. Osmotik sidikqovucular. Oksigen daşıyıcılar.

Cərrahi əməliyyatlar

Cərrahi əməliyyatların növləri. Əməliyyatdan əvvəl müayinə və hazırlıq dövrü. Əməliyyatdan əvvəlki dövrdə xəstələrin durumunun dəyərləndirilməsi. Kəskin cərrahi xəstələrin əməliyyatönü hazırlığı. Xroniki cərrahi xəstələrin əməliyyatönü hazırlığı. Cərrahi əməliyyata göstəriş və əks göstərişlər. Cərrahi briqadanın hazırlanması. Cərrahi əməliyyatın mərhələləri. Əməliyyatın gedişində törənə biləcək fəsadlar. Əməliyyatdan sonrakı dövr. Əməliyyatdan sonrakı dövrün xüsusiyyətləri. Əməliyyatdan sonrakı fəsadlar. Erkən dövrün əsas fəsadları. Qarın daxili hipertenziya (kompartman sindrom), səbəbləri, proqnozlaşdırılması və profilaktikası.  Tikişlərin toxumaları kəsməsi və yara kənarlarının aralanması. Ürək-qan-damar, tənəffüs, mədə-bağırsaq və sidik-ifrazat sistemi tərəfindən baş verə biləcək fəsadlar. Tromboz və trombemboliya riski. Onların proqnozlaşdırılması və profilaktikası. Yataq yaraları.

Zədələnmələr

Zədələnmələrin təsnifatı. Zədəyə (yaralanmaya) endokrin, immunoloji və metabolik cavab. Xəsarət almış xəstələrin müayinəsinin xüsusiyyətləri. Qapalı zədələnmələrin növləri. Başın qapalı zədələnmələri. Beyin silkələnməsi. Baş-beyin sıxılması. Beyin əzilməsi. Onurğa beyninin zədələnməsi. Köks qəfəsinin və qarının acıq və qapalı zədələnmələri. Uzunmüddətli sıxılma sindromu. Travmatik toksikoz. Travmatik şok. Həyat əlamətlərinin sönməsi (Terminal vəziyyət). Bayılma. Kollaps.

Sınıqlar

Sınıqların təsnifatı. Sınıqların müalicəsi. Çıxıqlar. Sınıqlar və çıxıqlar zamanı ilk yardımın xüsusiyyətləri.

Yaralar

Yaraların təsnifatı. Yaraların sağalması. Yaraların sağalmasının növləri. Yaraların birincili sağalması. Yaraların ikincili sağalması. Yaraların uzun müddətdə qartmaq altında sağalması. Yaraların sağalma dövründə olan fəsadlar. Yara çapıqları və onların fəsadları. Yaraların müalicəsi. Cərrahi yaraların müalicəsi. Yaraların əməliyyatdan sonrakı müalicəsi. Təzə infeksiyalaşmış yaraların müalicəsi. Xəstəxanadaxili infeksiya törədiciləri ilə əməliyyat yaralarının infeksiyalaşma riski, onun profilaktikası.  Yaraların yerli müalicəsi.

Yanıqlar

Termiki yanıqlar. Yanıq xəstəliyi, yanıq toksemiyası, hipovolemiya, birincili və ikincili yanıq şoku. Yanıqların müalicəsi. Yanıq xəstəliyinin ümumi müalicəsi. Kimyəvi yanıqlar. Şüa yanıqları. Elektrik zədələnmələri. İsti vurma. Günvurma. Suda batma. Soyuğun bədənə təsiri. Bədənin soyuması. Donma.

Desmurgiya

Bintsiz sarğılar. Bint sarğıları. Sarğıların dəyişdirilməsi qaydaları.

Cərrahi infeksiyası.

Cərrahi infeksiyanın təsnifatı. İnfeksiyaların giriş qapısı. Cərrahi infeksiyanın əlamətləri. Kliniki gedişi və diaqnozu. Cərrahi infeksiyanın müalicəsi. Antibiotikoprofilaktika və rasional antibiotikoterapiya.

Dəri və dərialtı toxumaların irinli xəstəlikləri

Follikulit. Furunkul. Karbunkul. Hidradenit. Abses. Fleqmona. Qızılyel. Adenofleqmona. Parotit. Mastit.

Boş birləşdirici və piy toxuması ilə zəngin nahiyələrin irinli iltihabı

Boyunun səthi və dərin fleqmonası. Mediastinit. Peritonarxası fleqmona. Paraproktit. Ətrafların fassiya önü səthi və fassiyaltı dərin fleqmonası. Anaerob spor əmələ gətirən infeksiya. Çürüntülü infeksiyalar. Anaerob spor əmələ gətirməyən infeksiya. Tetanus. Limfa düyünlərinin, limfa və venoz damarların iltihabi xəstəlikləri.

Sümük oynaq sisteminin irinli xəstəlikləri

Osteomielit

Osteomielitin təsnifatı. Hematogen osteomielit. Qeyri-hematogen osteomielitlər. Zədələnmədən sonrakı osteomielitlər. Odlu silah osteomieliti. Xroniki osteomielitlər. Xroniki osteomielitlərin nadir formaları (birincili xroniki osteomielitlər). İrinli artrit. Əlin fleqmonası. Dolamalar. Dolamanın dəri forması. Dolamanın dərialtı forması. Sədəfətrafı dolama. Sədəfaltı dolama. Dolamanın oynaq forması. Dolamanın sümük forması. Pandaktilit. Dolamanın  profilaktikası və müalicəsi.

 

Seroz boşluqların irinli xəstəlikləri

Peritonit, plevrit, perikardit. Peritonitlərin etio-patogenezi. Yerli və ümumi əlamətləri. Peritonitlər zamanı homeostazda yaranan dəyişikliklər, hipovolemiya, septiki-toksiki şok, poliorqan yetməzliyi. Peritonitlərin diaqnostika və müalicəsi. Ekstrakorporal detoksikasiya üsulları. Plevritlərin etio-patogenezi, diaqnostika və müalicəsi. Perikarditlər, səbəbləri, diaqnostika və müalicəsi. Peritonitlər, plevritlər və perikarditlərin müalicəsində müasir az invaziv endoskopik (laparoskopik və torakoskopik) əməliyyat üsulları barədə.

 

Sepsis

Sepsisin təsnifatı. Sepsis haqqında nəzəriyyələr. Qrammüsbət və Qrammənfi bakteriyaların törətdiyi sepsis. Septik şok. Septik şokun etio-patogenezi. Septik şok zamanı kapillyar şəbəkədə baş verən ekstravaskulyar, vaskulyar və intravaskulyar dəyişikliklər. Sistemik iltihabi reaksiya sindromu (SİRS). Sepsisin diaqnostika və müalicəsi.

Spesifik cərrahi infeksiya

Cərrahi vərəm

Sümük və oynaq vərəmi. Kliniki əlamətləri, qeyri-spesifik osteomielit və artritdən fərqi. Fəqərə vərəmi. Bud-çanaq oynağı vərəmi. Diz oynağı vərəmi. Əl və pəncə sümüklərinin vərəmi. Sifilis. Aktinomikoz. Quduzluq. Sibir yarası.

Ətraflarda qan və limfa dövranının pozulmaları

Arterial və venoz qan dövranının kəskin və xroniki pozulması, etio-patogenezi, müasir diaqnostika və müalicə üsulları. Müasir endovaskulyar cərrahlığın özəllikləri.  Aşağı ətrafın səthi venalarının varikoz genişlənməsi. Postromboflebitik sindrom. Limfa dövranının pozulması. Nekroz. Qanqrena. Trofiki xora. Fistullar.

Cərrahi parazitar xəstəliklər

Exinokokkoz və alveokokkoz

Ağciyər exinokokkozu. Qaraciyər exinokokkozu. Exinokokkozun müalicəsi. Exinokokkozun cərrahi müalicəsində az invaziv laparoskopik, torokoskopik və perkutan punksion müalicə üsullar.  Alveokokkoz. Exinokokkoz və alveokkoza görə aparılan əməliyyatlardan əvvəl və sonrkı konsarvativ müalicə və profilaktika üsullsrının (antiparazitar) protokkollara uyğun tətbiqi qaydaları. Askaridoz. Opistorxoz. Amyöbiaz. Paraqonimoz. Fassiolyoz.

Şişlər

Şişlərin əmələ gəlməsi haqqında nəzəriyyələr. Xoş və bəd xassəli şişlərin müqayisəlı təhlili. Şişlərin diaqnozunda tətbiq olunan ən müasir üsullar (KT, MRT, PET). Şişlərin müalicəsi. Xoşxassəli şişlərin müalicəsi. Bədxassəli şişlərin müalicəsi. Şüa müalicəsi. Şiş əleyhinə kimyəvi maddələrlə müalicə.

 

 

İnkişaf qüsurları

Tək döllərin inkişaf qüsurları. Əkizlərin inkişaf qüsurları. Kəllənin və baş-beynin inkişaf qüsurları. Üzün inkişaf qüsurları. Boynun inkişaf qüsurları. Ürək və magistral damarların inkişaf qüsurları. Ağciyərin inkişaf qüsurları. Mədə-bağırsaq sistemi üzvlərinin inkişaf qüsurları. Qaraciyər və öd yollarının inkişaf qüsurları. Sidik ifrazat sisteminin inkişaf qüsurları. Ətrafların inkişaf qüsurları.

Toxuma və üzvlərin köçürülməsi

Toxuma köçürülməsi. Alloplastika. Üzvlərin köçürülməsi. Böyrəyin köçürülməsi. Qaraciyərin köçürülməsi. Ürəyin köçürülməsi. Ağciyərin köçürülməsi. Orqan nəqli zamanı qarşıya çıxan cərrahi və immunoloji problemlər. Uyuşmazlıq və qopma reaksiyası. Onların proqnozlaşdırılması və profilaktikası.

 

ATU-nun Ümumi cərrahlıq kafedrasının əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış “Ümumi cərrahlıq” üzrə tədris proqramı hər ixtisas üçün ayrıca təqdim olunur:

 

 

 

 

 

 

                                               FƏNNİN MÖVZULARI:

             Müalicə-profilaktika fakultəsinin III kurs tələbələri üçün

“Ümumi cərrahlıq” fənnindən tədris planı

№

Mövzuların adları

Payız semestri

Tədris saatlarının miqdarı

Mühazirə

Təcrübə

Cəmi

1

Cərrahlıq haqqında anlayış, cərrahlığın tarixi. Ümumi cərrahlığın predmeti, cərrahi deontologiya

2

 

     2

2

Aseptika, antiseptika, növləri.

2

4

6

3

Ağrısızlaşdırma: Ümumi və yerli ağrısızlaşdırma

2

2

4

4

Qanaxmalar, təsnifatı, əlamətləri, itirilmiş qanın həciminin təyini üsulları. Qanaxmanın müvəqqəti və daimi dayandırılması üsulları.

2

2

4

5

Qanın antigen sistemləri, qan qrupları, rezus faktor, təyini üsulları, qanın komponentləri və preporatları,qanəvəzedicilər, qanköçürmə, su-elektrolit balansı, pozulmaları  (hipovolemiya) və korreksiyası

2

2

4

6

Cərrahi xəstələrin subyektiv, obyektiv, instrumental laborator müayinəsi üsulları. Cərrahi əməliyyatlar, təsnifatı

2

4

6

7

Travmalar, təsnifatı. Zədəyə (yaralanmaya) endokrin, immunoloji və metabolik cavab. Başın, döş qəfəsinin, qarının, ətraflarının zədələnmələri. Travmatik şok, travmatik toksikoz, terminal hal. Yaralar.

2

17

    19

Cəmi

14

31

45

8

Yanıqlar, elektrik zədələnmələri. Donmalar. Sarğılar

2

6

8

9

Cərrahi infeksiya təsnifatı, dəri, dərialtı, vəzi, boş birləşdirici, piy, sümük toxumalarının irinli xəstəlikləri (falekulit, frunkul, qızılyel, abses, fleqmona, parotit, mastit, hidrodenit, mediostenit, paranefrit, paraproktit, osteomelit, dolama).

2

16

18

10

Anaerob infeksiya (tetanus, qazlı qanqrena). Sepsis, xroniki spesifik və qeyri-spesifik cərrahi infeksiyalar (cərrahi vərəm, aktinomikoz, xroniki osteomielit).

2

6

8

11

Serroz səhifələrin irinli xəstəlikləri (perekardit, plevrit, peritonit).

2

4

6

12

Ətrafların qan və limfa dövranının kəskin və xronoki pozulmaları (tromboz, emboliya, obliterasiyaedici endarterit, obliterasiyaedici ateroskliroz, venaların varikoz geniçlənməsi, fillik xəstəliyi), nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yarası, süzgəçlər.

2

6

8

13

Cərrahi parazitar xəstəliklər. Şişlər

2

4

6

14

İnkşaf qüsurları. Toxuma və üzvlərin köçürülməsi.

2

2

4

Cəmi

        14

    46

    60

 

Müalicə proflaktika fakültəsinin III kurs tələbələri üçün “Ümumi cərrahlıq–1” fənnindən (payız semestri) mühazirə dəsrlərinin mövzuları və saatları.

№

Payız semestri: Mövzuların adları

saat

1

Cərrahlıq haqqında anlayış, cərrahlığın tarixi. Ümumi cərrahlığın predmeti, cərrahi deontologiya

2

2

Aseptika və antiseptika

2

3

Ağrısızlaşdırma: Ümumi və yerli ağrısızlaşdırma

2

4

Qanaxmalar, təsnifatı, əlamətləri, itirilmiş qanın həciminin təyini üsulları. Qanaxmanın müvəqqəti və daimi dayandırılması üsulları.

2

5

Qanın antigen sistemləri, qan qrupları, rezus faktor, təyini üsulları, qanın komponentləri və preporatları,qanəvəzedicilər, qanköçürmə, su-elektrolit balansı, pozulmaları  (hipovolemiya) və korreksiyası

2

6

Cərrahi xəstələrin subyektiv, obyektiv, instrumental laborator müayinəsi üsulları. Cərrahi əməliyyatlar, təsnifatı

2

7

Travmalar, təsnifatı. Zədəyə (yaralanmaya) endokrin, immunoloji və metabolik cavab. Başın döş qəfəsinin, qarının, ətraflarının zədələnmələri. Travmatik şok, travmatik toksikoz, terminal hal. Yaralar.

2

 

                                                                                                           Cəmi

14

 

 

 

 

 

 

Müalicə proflaktika fakültəsinin III kurs tələbələri üçün “Ümumi cərrahlıq–2” fənnindən (yaz semestri) mühazirə dəsrlərinin mövzuları və saatları.

№

Yaz semestri: Mövzuların adları

saat

1

Yanıqlar, elektrik zədələnmələri. Donmalar. Sarğılar

2

2

Cərrahi infeksiya təsnifatı, dəri, dərialtı, vəzi, boş birləşdirici, piy, sümük toxumalarının irinli xəstəlikləri (follikulit, furunkul, qızılyel, abses, fleqmona, parotit, mastit, hidradenit, mediastinit, paranefrit, paraproktit, osteomielit, dolama).

2

3

Anaerob infeksiya (tetanus, qazlı qanqrena). Sepsis, xroniki spesifik və qeyri-spesifik cərrahi infeksiyalar (cərrahi vərəm, aktinomikoz, xroniki osteomielit).

2

4

Seroz səhifələrin irinli xəstəlikləri (perikardit, plevrit, peritonit).

2

5

Ətrafların qan və limfa dövranının kəskin və xroniki pozulmaları (tromboz, emboliya, obliterasiyaedici endarterit, obliterasiyaedici ateroskleroz, venaların varikoz genişlənməsi, fillik xəstəliyi), nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yarası, süzgəclər.

2

6

Cərrahi parazitar xəstəliklər. Şişlər

2

7

İnkişaf qüsurları. Toxuma və üzvlərin köçürülməsi.

2

 

                                                                                                               Cəmi.

14

 

 

 

 

 

 

 

Müalicə-profilaktika fakültəsinin III kurs tələbələri üçün “Ümumi cərrahlıq-1” fənnindən təcrübə dərslərinin tədris planı

                     

№

Mövzunun adı

Saat

                                                   Payız semestri

1

Antiseptika, növləri (mexaniki, fiziki, kimyəvi, bioloji)

2

2

 

Aseptika: hava-damcı, təmas, əkilən infeksiya ilə mübarizə

2

3

Ağrısızlaşdırma: ümumi ağrısızlaşdırma – narkoz, yerli keyləşdirmə

2

4

Qanaxmalar, təsnifatı, əlamətləri. Qanaxmaların müvəqqəti və qəti dayandırılması

2

5

Qanın antigen sistemləri, qan qrupları, Rh faktor, qanın komponentləri və preparatları, qanəvəzedicilər, qanköçürmə, su elektrolit balansı, pozulmaları (hipovolimiya) və korreksiyası.

2

6

Cərrahi xəstələrin  müayinə üsulları.

2

7

Cərrahi əməliyyatlar

2

8

Zədələnmələr, təsnifatı. Zədə almışların müayinə xüsusiyyətləri.

2

9

Kəllə - beyin, onurğa beyni zədələnmələri

2

10

Döş qəfəsinin zədələnmələri

2

11

Qarnın zədələmələri

 

12

Çıxıqlar, sınıqlar

2

13

Travmatik toksikoz

2

14

Travmatik şok

2

15

Yaralar, təsnifatı, əlamətləri, sağalması, müalicə prinsipləri

3

Cəmi

 

31

 

                                    Yaz semestri

 

1

Yanıqlar (termiki, kimyəvi, şüa, elektrik) klinikası, diaqnostikası, müalicəsi

2

2

Soyuğun bədənə ümumi və yerli təsiri (donmalar)

2

3

Sarğılar

2

4

Cərrahi infeksiyalar, təsnifatı, ümumi və yerli əlamətləri, ümumi və yerli müalicə prinsipləri

2

5

Follikulit, furunkul, karbunkul, qızıl yel, limfangit, limfadenit,  flebit, tromboflebit

2

6

Abses, fleqmona, adenofleqmona, parotit, hidradenit, mastit

2

7

Mediastinit, paranefrit, paraproktit.

2

8

Tetanus

2

9

Qazlı qanqrena, çürüntülü infeksiya.

2

10

Osteomielit

 

11

Dolamalar

2

12

Perikardit

2

13

Plevrit

 

14

Peritonit

2

15

Sepsis

2

16

Xroniki spesifik cərrahi infeksiya

2

17

Ətrafların arteriya damarlarının kəskin və xroniki cərrahi xəstəlikləri

2

18

Ətrafların vena və limfa damarlarının kəskin və xroniki cərrahi xəstəlikləri

2

19

Nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yarası, süzgəclər

2

20

Cərrahi parazitar xəstəliklər

2

21

Şişlər

2

22

Inkişaf qüsurları, toxuma və üzvlərin köçürülməsi

2

23

Xəstəlik tarixinin sxemi, yazılması və qəbulu

2

Cəmi

46

İllik cəmi

77

 

           Hərbi-tibb fakultəsinin  III kurs tələbələri üçün

                           “Ümumi cərrahlıq” fənnindən tədris planı

N

Payız semestri. Mövzuların adları

Tədris saatlarının miqdarı

Mühazirə

Təcrübə

Cəmi

1

2

3

4

5

1

Cərrahlıq haqqında anlayış, cərrahlığın tarixi. Ümumi cərrahlığın predmeti, cərrahi deontologiya.

2

2

4

2

Aseptika və antiseptika.

2

8

10

3

Ağrısızlaşdırma: Ümumi və yerli ağrısızlaşdırma

2

4

6

4

Qanaxmalar, təsnifatı, əlamətləri, dayandırılma üsulları.

2

       4

6

5

Qanköçürmə. Su-elektrolit balansı, pozulmaları  (hipovolemiya) və korreksiyası

2

4

6

6

Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları. Cərrahi əməliyyatlar

2

6

8

7

Zədədlənmələr, təsnifatı. Zədəyə (yaralanmaya) endokrin, immunoloji və metabolik cavab. Başın döş qəfəsinin, qarnın, ətrafların zədələnmələri. Travmatik şok, travmatik toksikoz, terminal hal. Yaralar.

2

10

12

8

Yanıqlar, donmalar, sarğılar.

2

2

4

9

Cərrahi infeksiya, təsnifatı, dəri, dərialtı vəzi, boş birləşdirici, piy, sümük, seroz toxumaların irinli xəstəlikləri (folikulit, furunkul, karbunkul, qızılyel, abses, fleqmona, parotit, mastit, hidradenit, mediastinit, paranefrit, paraproktit, osteomielit, dolama, perikardit, plevrit, peritonit).

2

18

20

10

Anaerob infeksiya (tetanus, qazlı qanqrena). Sepsis, xroniki spesifik və qeyri-spesifik cərrahi infeksiya (cərrahi vərəm, aktinomikoz, xroniki osteomielit)

2

8

10

11

Ətrafların qan və limfa dövranının kəskin və xroniki pozulmaları (tromboz, emboliya, obliterasiyaedici endarterit, obliterasiya edici ateroskleroz, trombangit, flebit, tromboflebit, fillik xəstəliyi) nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yarası, süzgəclər.

2

6

8

12

Cərrahi parazitar xəstəliklər. Şişlər. İnkişaf qüsurları. Toxuma və üzvlərin köçürülməsi

2

6

8

13

Xəstəlik tarixinin sxemi, yazılması, qəbulu.

-

3

3

Cəmi

24

81

105

 

 

 

 

Hərbi tibb fakültəsinin III kurs tələbələri üçün “Ümumi cərrahlıq” fənnindən mühazirə dərslərinin mövzuları və saatları.

№

                   Payız semestri : Mühazirə dəsrlərinin mövzuları.

2

1

Cərrahlıq haqqında anlayış, cərrahlığın tarixi. Ümumi cərrahlığın predmeti, cərrahi deontologiya

 

2

Aseptika və antiseptika

2

3

Ağrısızlaşdırma: Ümumi və yerli ağrısızlaşdırma

2

4

Qanaxmalar, təsnifatı, əlamətləri, dayandırılma üsulları.

2

5

Qanköçürmə. Su-elektrolit balansı, pozulmaları  (hipovolemiya) və korreksiyası

2

6

Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları. Cərrahi əməliyyatlar

2

7

Zədədlənmələr, təsnifatı. Zədəyə (yaralanmaya) endokrin, immunoloji və metabolik cavab. Başın, döş qəfəsinin, qarnın, ətrafların zədələnmələri. Travmatik şok, travmatik toksikoz, terminal hal. Yaralar

2

8

Yanıqlar, donmalar, sarğılar.

2

9

Cərrahi infeksiya, təsnifatı, dəri, dərialtı vəzi, boş birləşdirici, piy, sümük, seroz toxumaların irinli xəstəlikləri (follikulit, furunkul, karbunkul, qızılyel, abses, fleqmona, parotit, mastit, hidradenit, mediastinit, paranefrit, paraproktit, osteomielit, dolama, perikardit, plevrit, peritonit).

2

10

Anaerob infeksiya (tetanus, qazlı qanqrena). Sepsis, xroniki spesifik və qeyri-spesifik cərrahi infeksiya (cərrahi vərəm, aktinomikoz, xroniki osteomielit)

2

11

Ətrafların qan və limfa dövranının kəskin və xroniiki pozulmaları (tromboz, emboliya, obliterasiyaedici endarterit, obliterasiyaedici ateroskleroz, trombangit, flebit, tromboflebit, fillik xəstəliyi) nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yarası, süzgəclər.

2

12

Cərrahi parazitar xəstəliklər. Şişlər. İnkişaf qüsurları. Toxuma və üzvlərin köçürülməsi

2

 

Cəmi    

24

 

 

Hərbi-tibb fakultəsinin III kurs tələbələri üçün “Ümumi cərrahlıq” fənnindən  təcrübə dərslərinin tədris proqramı

 

№

Payız semestri. Mövzuların adları

Saat

1

2

3

1

Ümumi cərrahlığın predmeti, texniki, cərrahi deontologiya. Cərrahi klinikanın quruluşu. İş prinsipi.

    2

2

Aseptika: hava damcı infeksiyası ilə mübarizə.

2

3

Təmas və əkilən infekaiya ilə mübarizə.

2

4

Antiseptika: (mexaniki və fiziki)

2

5

Kimyəvi və bioloji antiseptika.

2

6

Ağrısızlaşdırma: ümumi keyləşdirmə - narkoz.

2

7

Yerli keyləşdirmə, blokadalar

2

8

Qanaxmalar, təsnifatı, əlamətləri, ağırlıq dərəcəsi, itirilmiş qanın həcminin təyini üsulları.

2

9

Qanaxmanın müvəqqəti və qəti dayandırılması üsulları

2

10

Qanköçürmə: qan qrupları, Rh faktorunun təyini üsulları, qanın antigen sistemləri.

2

11

 Qanköçürmə üsulları, qanın preparatları və komponentləri, qanəvəzedicilər. Su-elektrolit balansı, pozulmaları ( hipovolemiya) və korreksiyası.

2

12

Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları (subyektiv, obyektiv). Diaqnostik alqoritm.

2

13

Cərrahi xəstələrin instrumental və laborator müayinə üsulları.

2

14

Cərrahi əməliyyatlar, təsnifaı, cərrahi əməliyyatlara göstəriş, əks göstəriş..

2

15

Zədələnmələr, təsnifatı, zədə almış xəstələrin müayinə xüsusiyyətləri. Kəllə-beyin, onurğa beyni zədələnmələri.

2

16

Döş qəfəsi və qarnın zədələnmələri.

2

17

 Ətrafların zədələnmələri (çıxıqlar, sınıqlar)

2

18

Travmatik toksikoz, travmatik şok, terminal hal, kliniki ölüm.

2

19

Yaralar, təsnifatı, əlamətləri, sağalması, müalicə prinsipləri

2

20

Yanıqlar, donmalar, sarğılar.

2

21

Cərrahi infeksiya, təsnifatı, ümumi və yerli əlamətləri, ümumi yerli müalicə prinsipləri.

2

22

Follikullit, furunkul, karbunkul.

2

23

Qızılyel, limfangit, flebit, trombofelit

2

24

Abses, fleqmona, adenofleqmona, boynun və ətrafların fleqmonası

2

25

Parotit, hidradenit, mastit.

2

26

Mediastinit, paranefrit, paraproktit

2

27

Tetanus.

2

28

Qazlı qanqrena. Çürüntülü infeksiya

2

29

Osteomielit, dolama

2

30

Perikardit, plevrit.

2

31

Peritonit

2

32

Sepsis.

2

33

Xroniki spesifik cərrahi infeksiya.

2

34

Ətrafların arteriya damarlarının kəskin və xroniki cərrahi xəstəlikləri.

2

35

Ətrafların vena və limfa damarlarının kəskin və xroniki cərrahi xəstəlikləri

2

36

Nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yarası, süzgəclər.

2

37

Cərrahi parazitar xəstəliklər.

2

38

Şişlər.

2

39

İnkişaf qüsurları. Toxuma və üzvlərin köçürülməsi.

2

40

Xəstəlik tarixinin sxemi, yazılması və qəbulu.

3

Cəmi

81

 

Stomatologiya fakultəsinin III kurs tələbələri üçün “Ümumi cərrahlıq”   fənnindən tədris planı (Payız semestri)

№

Payız semestri mövzularının adları

Tədriz saatlarının miqdarı

Mühazirə

Təcrübə

Cəmi

1

2

3

4

5

1

Cərrahlıq haqqında anlayış, cərrahlığın tarixi. Ümumi cərrahlığın predmeti, cərrahi deontologiya. Aseptika və antiseptika. Ağrısızlaşdırma. Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları. Cərrahi əməliyyatlar.

2

6

8

2

Qanaxmalar, təsnifatı, əlamətləri, dayandırılması üsulları, qanın antigen sistemləri, Rh-faktor, qanın komponentləri və preparatları,   qanköçürmə, qanəvəzedicilər.

2

2

4

3

Zədələnmələr, təsnifatı. Yumşaq toxumaların qapalı və açıq zədələnmələri, kəllə-beyin, onurğa beyni, döş qəfəsi, qarnın zədələnmələri, çıxıqlar, sınıqlar, travmatik şok, terminal hal, yanıqlar, donmalar.

2

6

8

4

Cərrahi infeksiya, təsnifatı, ümumi və yerli əlamətləri, ümumi və yerli müalicə prinsipləri. Dəri, dərialtı, vəzili, boş birləşdirici, sümük toxumalarının, seroz səhifələrin kəskin irinli xəstəlikləri. Anaerob, kəskin və xroniki spesifik cərrahi infeksiyalar

2

10

12

5

Ətrafların qan və limfa dövranının kəskin və xroniki pozulmaları (tromboz, emboliya, obliterasiyaedici endarterit və ateroskleroz, venaların varikoz genişlənməsi, posttromboflebitik sindrom, limfostaz, nekroz və qanqrena). Cərrahi parazitar xəstəliklər. Şişlər. İnkşaf qüsurları. Toxuma və uzvlərin köçürülməsi.

2

10

12

6

Xəstəlik tarixi, sxemi, yazılması və qəbulu.

-

2

2

Cəmi

16

30

46

 

 

Stomatologiya fakultəsinin III kurs tələbələri üçün payız semestrində “Ümumi cərrahlıq” fənnindən mühazirə dərslərinin  mövzuları və saatları

 

№

Payız semestri: mövzularının adları

Saat

1

2

2

1

Cərrahlıq haqqında anlayış, cərrahlığın tarixi. Ümumi cərrahlığın predmeti, cərrahi deontologiya. Aseptika və antiseptika. Ağrısızlaşdırma. Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları. Cərrahi əməliyyatlar

2

2

Qanaxmalar, təsnifatı, əlamətləri, dayandırılması üsulları, qanın antigen sistemləri, Rh-faktor, qanın komponentləri və preparatları,   qanköçürmə, qanəvəzedicilər.

2

3

Zədələnmələr, təsnifatı. Yumşaq toxumaların qapalı və açıq zədələnmələri, kəllə-beyin, onurğa beyni, döş qəfəsi, qarnın zədələnmələri, çıxıqlar, sınıqlar, travmatik şok, terminal hal, yanıqlar, donmalar.

2

4

Cərrahi infeksiya, təsnifatı, ümumi və yerli əlamətləri, ümumi və yerli müalicə prinsipləri. Dəri, dərialtı, vəzili, boş birləşdirici, sümük toxumalarının, seroz səhifələrin kəskin irinli xəstəlikləri. Anaerob, kəskin və xroniki spesifik cərrahi infeksiyalar

2

5

Ətrafların qan və limfa dövranının kəskin və xroniki pozulmaları (tromboz, emboliya, obliterasiyaedici endarterit və ateroskleroz, venaların varikoz genişlənməsi, posttromboflebitik sindrom, limfostaz, nekroz və qanqrena). Cərrahi parazitar xəstəliklər. Şişlər. İnkşaf qüsurları. Toxuma və uzvlərin köçürülməsi.

2

 

Cəmi

10

 

 

Stomatologiya fakultəsinin III kurs tələbələri üçün  payız semestrində “Ümumi cərrahlıq” fənnindən təcrübə  dərslərinin   mövzuları və saatları

№

Payız semestri: mövzularının adları

Saat

1

2

3

1

Ümumi cərrahlığın tarixi, predmeti, cərrahi deontologiya. Cərrahi klinikanın quruluşu. Aseptika və antiseptika.

2

2

Ağrısızlaşdırma: ümumi və yerli ağrısızlaşdırma.

2

3

Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları. Cərrahi əməliyyatlar.

2

4

Qanaxmalar, təsnifatı, əlamətləri, dayandırılma üsulları, qanın antigen sistemləri, qanqrupları, Rh faktor, qanın komponentləri və preparatları, qanköçürmə, qanəvəzedicilər.

2

5

Zədələnmələr, təsnifatı, yumşaq toxumaların qapalı və açıq zədələnmələri (əzilmə, gərilmə, cırılma, yaralar). Kəllə-beyin, onurğa beyni, döş qəfəsi və qarnın zədələnmələri.

2

6

Çıxıqlar və sınıqlar, travmatik şok və travmatik toksikoz, terminal hal.

2

7

Yanıqlar, donmalar, sarğılar

2

8

Cərrahi infeksiya, təsnifatı, ümumi və yerli əlamətləri. Kəskin irinli cərrahi infeksiyalar (furunkul, karbunkul, qızılyel, abses, fleqmona, parotit, hidradenit, mastit, midiastinit, paranefrit, paraproktit, osteomielit, dolamalar).

2

9

Mediastinit, paranefrit, praraproktit,

2

10

Anaerob infeksiya (qazlı qanqrena), kəskin və xroniki spesifik cərrahi infeksiyalar (tetanus, cərrahi vərəm, aktinomikoz).

 

11

Perikardit, plevrit.

2

12

Peritonit, sepsis.

2

13

Ətrafların qan və limfa dövranının kəskin və xroniki pozulmaları (tromboz, emboliya, obliterasiyaedici endarterit və ateroskleroz, venaların varikoz genişlənməsi, posttromboflebitik sindrom, limfostaz, nekroz və qanqrena)

 

14

Cərrahi parazitar xəstəliklər.

2

15

Şişlər

 

16

İnkişaf qüsurları.

2

17

Toxuma və üzvlərin köçürülməsi.

 

18

Xəstəlik tarixi, sxemi, yazılması və qəbulu.

2

 

Cəmi

36

 

 

 

Metodik təminat.

1. Cəfərov Ç.M. Ümumi cərrahlıq. 2006.

2. Hacıyev C.N. Ümumi cərrahlıq. I, II cild. 2013.

3. Петров С.В. Общая хирургия. 2015.

4. Ünal Degerli, Yeşim Erbil. Genel cerrahi. 2006.

5. Tanju Tütüncü, Nadi Yüksek. Genel cərrahi. 2008.

 

Texniki təchizat.

1. Cərrahi alətlər.

2. Bintlər, şprislər, zondlar, drenajlar.

3. Esmarx kəməri.

4. Şinalar.

5. Mulyajlar.

BACARIQLAR - müalicə proflaktika fakültəsi üçün.

(payız semestri)

 

  1. Əllərin mikrobsuzlaşdırılması
  2. Steril xalat və əlcəklərin geyinilməsi
  3. Tampon və kürəciklərin hazirlanması
  4. Dəri tikişinin qoyulması
  5. Cərrahi düyünün vurulması
  6. Qanaxmaların müvəqqəti dayandırılması
  7. Esmarx kəmərinin qoyulması qaydaları
  8. Yuxarı tənəffüs yollarının keçiriciliyinin təmin edilməsi
  9. Süni tənəffüs verilməsi
  10. Ürəyin qapalı masajı

 

(Yaz semestri)

 

  1. Okklüzə edici sarğıların qoyulması
  2. Başa sarğıların qoyulması
  3. Ətraflara sarğıların qoyulması
  4. Gövdəyə sarğının qoyulması
  5. Yanıq səthinin hesablanması
  6. Yanığın ağırlığının müəyyən edilməsi
  7. Kəskin qarın əlamətlərinin müəyyən edilməsi
  8. Peritonitin ağırlığının Manheim əmsalına əsasən hesablanması
  9. Aşağı ətrafın arteriya və vena damarlarının cərrahi xəstəlikləri zamanı sınaqların aparılması
  10. TNM sistemi üzrə şişlərin diaqnozunun yazılması

 

Hərbi-tibb fakultəsi ücun bacarıqlar

  1. Əllərin mikrobsuzlaşdırılması.
  2. Steril xalat və əlcəklərin geyinilməsi
  3. Dəri tikişinin qoyulması, düyünün vurulması
  4. Qanaxmaların müvəqqəti dayandırılması, Esmarx kəmərinin qoyulması
  5. Yuxarı tənəffüs yollarının keçiriciliyinin təmin edilməsi, süni tənəffüs verilməsi.
  6. Ürəyin qapalı masajı
  7. Okklüzəedici sarğıların, gövdəyə sarğının qoyulması
  8. Başa və ətraflara sarğıların qoyulması
  9. Yanığın səthinin və ağırlığının hesablanması
  10. “Kəskin qarın” əlamətlərinin müəyyən edilməsi

 

 

Müalicə-profilaktika fakültələrinin (I,II) III kurs tələbələri üçün “Ümumi cərrahlıq-2” fənni üzrə 2020-2021-ci tədris ilinin yaz semestrində tədris olunan təcrübi (seminar) məşğələlərinin təqvim-mövzu planı.

Mövzu 1.    Yanıqlar (termiki, kimyəvi, elektrik, şüa) klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

Mövzu 2.    Soyuğun bədənə ümumi və yerli təsiri (donmalar)

Mövzu 3.    Desmurgiya (sarğılar)

Mövzu 4.    Cərrahi infeksiya, təsnifatı, ümumi və yerli əlamətləri, ümumi və yerli

müalicə prinsipləri.

Mövzu 5.    Follikulit, furunkul, karbunkul, qızılyel, erziploid, flebit, tromboflebit, limfadenit.

Mövzu 6.    Abses, fleqmona, adenofleqmona. Parotit, mastit, hidradenit.

Mövzu 7.    Mediastenit, paranefrit, paraproktit.

Mövzu 8.    KOLLOKVİUM 1 (Aralıq qiymətləndirmə). Bu kollikviuma 1-7-ci mövzuları əhatə edən yalnız praktik (seminar) məşğələ materialları daxil ediləcəkdir. Kollokvium mərkəzi qaydada Universitetin İmtahan Mərkəzində

keçiriləcəkdir.

Mövzu 9.    Tetanus, qazlı qanqrena, cürüntülü infeksiya. Osteomielit, dolama.

Mövzu 10.  Perikardit, plevrit, peritonit.

Mövzu 11.  Sepsis.

Mövzu 12.  Xroniki spesifik cərrahi infeksiya.

Mövzu 13.  Ətrafların arteria, vena və limfa damarlarının cərrahi xəstəlikləri.

Nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yarası, süzgəclər.

Mövzu 14.  Cərrahi parazitar xəstəliklər.

Mövzu 15.  Şişlər.

Mövzu 16.  İnkişaf qüsurları, toxuma və üzvlərin köçürülməsi.

Mövzu 17.  KOLLOKVİUM 2. Bu kollokviuma 9-16-cı mövzuları əhatə edən yalnız praktik (seminar) məşğələ materialları daxil ediləcəkdir. Kollokvium kafedrada keçiriləcəkdir.

 

İctimai-səhiyyə fakültələrinin III kurs tələbələri üçün “Ümumi cərrahlıq və operativ cərrahlıq-2” fənni üzrə 2020-2021-ci tədris ilinin yaz semestrində tədris olunan təcrübi (seminar) məşğələlərinin təqvim-mövzu planı.

Mövzu 1.    Yanıqlar (termiki, kimyəvi, elektrik, şüa) klinikası, diaqnostikası,

müalicəsi.

Mövzu 2.    Soyuğun bədənə ümumi və yerli təsiri (donmalar)

Mövzu 3.    Desmurgiya (sarğılar)

Mövzu 4.    Cərrahi infeksiya, təsnifatı, ümumi və yerli əlamətləri, ümumi və yerli

müalicə prinsipləri.

Mövzu 5.    Follikulit, furunkul, karbunkul.

Mövzu 6.    Qızılyel, erziploid, flebit, tromboflebit, limfadenit.

Mövzu 7.    Abses, fleqmona, adenofleqmona.

Mövzu 8.    Parotit, mastit, hidrodenit.

Mövzu 9.    Mediastenit, paranefrit, paraproktit.

Mövzu 10. KOLLOKVİUM 1 (Aralıq qiymətləndirmə). Bu kollikviuma 1-9-cu

mövzuları əhatə edən yalnız praktik (seminar) məşğələ materialları daxil ediləcəkdir. Kollokvium mərkəzi qaydada Universitetin İmtahan Mərkəzində keçiriləcəkdir.

Mövzu 11. Tetanus, qazlı qanqrena, cürüntülü infeksiya.

Mövzu 12. Osteomielit, dolama.

Mövzu 13.  Perikardit, plevrit,

Mövzu 14.  Peritonit.

Mövzu 15.  Sepsis.

Mövzu 16.  Xroniki spesifik cərrahi infeksiya.

Mövzu 17.  Ətrafların arteriya damarlarının cərrahi xəstəlikləri.

Mövzu 18.  Ətrafların vena və limfa damarları cərrahi xəstəlikləri.

Mövzu 19.  Nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yarası, süzgəclər.

Mövzu 20.  Cərrahi parazitar xəstəliklər.

Mövzu 21.  Şişlər.

Mövzu 22.  İnkişaf qüsurları, toxuma və üzvlərin köçürülməsi.

Mövzu 23.  KOLLOKVİUM 2. Bu kollokviuma 11-22-ci mövzuları əhatə edən yalnız praktik (seminar) məşğələ materialları daxil ediləcəkdir. Kollokvium kafedrada keçiriləcəkdir.

 

Stomatologiya fakültələrinin III kurs tələbələri üçün “Ümumi cərrahlıq” fənni üzrə 2020-2021-ci tədris ilinin yaz semestrində tədris olunan təcrübi (seminar) məşğələlərinin təqvim-mövzu planı.

Mövzu 1.    Ümumi cərrahlığın predmeti, tarixi, cərrahi deontologiya. Cərrahi

klinikanın quruluşu.

Mövzu 2.    Antiseptika, növləri.

Mövzu 3.    Aseptika, hava-damcı, təmas, calaq infeksiyası ilə mübarizə.

Mövzu 4.    Ağrısızlaşdırma.

Mövzu 5.    Qanaxmalar, qanköçürmə.

Mövzu 6.    Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları.

Mövzu 7.    Cərrahi əməliyyatlar, əməliyyatdan əvvəlki və sonrakı dövr.

Mövzu 8.    Zədələnmələr, təsnifatı, zədə almış xəstələrin müayinə xüsusiyyətləri.

Mövzu 9.    Başın zədələnmələri.

Mövzu 10. Döş qəfəsinin zədələnmələri.

Mövzu 11. Qarının zədələnmələri.

Mövzu 12. Ətrafların zədələnmələri (çıxıqlar, sınıqlar)

Mövzu 13.  Travmatik toksikoz, travmatik şok, terminal hal.

Mövzu 14.  Yaralar.

Mövzu 15.  Yanıqlar, donmalar, sarğılar.

Mövzu 16.  KOLLİKVİUM 1 (Aralıq qiymətləndirmə) Bu kollikviuma 1-15-ci mövzuları əhatə edən yalnız praktik (seminar) məşğələ materialları 

daxil ediləcəkdir. Kollokvium mərkəzi qaydada Universitetin İmtahan  Mərkəzində keçiriləcəkdir.

Mövzu 17.  Cərrahi infeksiya, təsnifatı, ümumi və yerli əlamətləri, ümumi və yerli  müalicə prinsipləri.

Mövzu 18.  Follikulit, furunkul, karbunkul, qızıl yel, abses. fleqmona.

Mövzu 19.  Parotit, mastit, hidrodenit, limfadenit.

Mövzu 20.  Mediastenit, paranefrit, paraproktit.

Mövzu 21.  Tetanus, qazlı qanqrena.

Mövzu 22.  Osteomielit, dolama.

Mövzu 23.  Perikardit, plevrit, peritonit.

Mövzu 24.  Xroniki spesifik və qeyri-spesifik cərrahi infeksiya.

Mövzu 25. Ətrafların qan və limfa dövranı pozuntuları.

Mövzu 26.  Nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yaraları, süzgəclər.

Mövzu 27.  Cərrahi parazitar xəstəliklər.

Mövzu 28.  Şişlər.

Mövzu 29.  İnkişaf qüsurları, toxuma və üzvlərin köçürülməsi.

Mövzu 30.  KOLLOKVİUM 2. Bu kollokviuma 17-29-cu mövzuları əhatə edən yalnız praktik (seminar) məşğələ materialları daxil ediləcəkdir. Kollokvium kafedrada keçiriləcəkdir.

 

Ədəbiyyat:

Ç.M. Cəfərov, Ümumi cərrahlıq Bakı. 2006. 549 səh

C.N.Hacıyev Ümumi cərrahlıq I cild Bakı 2013. 767 səh

C.N.Hacıyev Ümumi cərrahlıq II cild. Bakı-2013. 638 səh

С.В.Петров, Общaя хирургия-2012. 831стр.

В.К.Гостищев. Общяя хирургия-2013. 727 стр.

 

FAKÜLTƏ

070101 – Müalicə-profilaktika

Fənnin  kodu:

237/T

Fənnin  növü:

Məcburi

Fənnin  tədris  semestri:

S5;S6;

Fənnin  krediti:

3.3

Fənnin  tədris  forması:

Əyani

Fənnin  tədris  dili:

Azərbaycan dili, rus dili, ingilis dili

Fənni  tədris  edən  müəllimlər:

Kafedranın professor-müəllim heyəti

Kafedranın  telefon  nömrələri:

  

E-mail:

  

PREREKVİZİTLƏR:

  Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya  fənninin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənlər:

1. İnsan anatomiyası; 2.operativ cərrahiyyə ;3.potoloji anatomiya ;4.potoloji fizialogiya ;

KOREKVİZİTLƏR:

 Bu fənnin tədrisi ilə eyni vaxtda başqa fənlərin də tədris olunması zərurəti yoxdur.

POSTREKVİZİTLƏR:

Ümumi cərrahlıq I fənnindən tədris semestrinin yekununa görə müvəffəq qiymət almayan tələbələr ümumi cərrahlıq II fənninə, ümumi cərrahliq II fənnindən müvəffəq qiymət almayan tələbələr  bütün cərrahi xəstəliklər fənnlərindən dərslərə buraxılmamalıdı.

 KURSUN TƏSVİRİ:

 Bu fəndə Aseptika, antiseptika, anesteziologiya, qanaxmalar, qan köçürmə, cərrahi xəstələrin müayinə üsulları, zədələnmələr, cərrahi infeksiyalar, ətrafların arteriya və venalarının cərrahi xəstəlikləri, cərrahi parazitar xəstəliklər, şişlər, inkişaf qüsurları, toxuma və üzvlərin köçürülməsi, xəstəlik tarixi tətbiqi geniş şərh olunur. Fənnin nəzəri hissəsi mühazirə şəklində aparılır.Təcrübi hissə isə xəstələr üzərində, sarğı və əməliyyatlarda öyrənilir.

KURSUN  MƏQSƏDİ:

Ümumi Cərrahlıq fənninin əsas məqsədi tələbələrə qeyd olunan bəhslər və xəstəliklər haqda  müasir səviyyədə məlumat vermək,xəstələri düzgün müayinə və müalicə etməyi öyrətməkdir.

KURSUN  NƏTİCƏLƏRİ: 

Bu fənn tədris olunub qurtardıqdan sonra tələbələrin tam biliyə nail olmasını təmin etmək və gələcəkdə tələbələrin bu biliklərdən istifadə etməsini tövsiyə etməkdir.

 

Təqvim-mövzu planı:

Müalicə-profilaktika fakultəsinin III kurs tələbələri üçün

Ümumi cərrahlıqdan tədris planı 

N

Mövzuların adları

Payız semestri

Tədris saatlarının miqdarı

Mühazirə

Təcrübə

Cəmi

1

Cərrahlıq haqqında anlayış. Dünya və Azərbaycan cərrahlığının inkişaf tarixi. Cərrahi deontologiya.

2

2

4

2

Antiseptika, növləri. Aseptika: hava-damcı, təmas, əkilən infeksiya ilə mübarizə.

2

8

10

3

Ağrısızlaşdırma: Ümumi və yerli ağrısızlaşdırma

2

4

6

4

Qanaxmalar

2

4

6

5

Qanköçürmə

2

6

6

6

Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları. Cərrahi əməliyyatlar.

2

18

8

7

Travmalar, təsnifatı. Başın döş qəfəsinin, qarının ətraflarının zədələnmələri. Travmatik şok, travmatik toksikoz, terminal hal. Yaralar.

2

18

20

 

Yaz semestri

8

Yanıqlar, elektrik zədələnmələri. Donmalar. Sarğılar.

2

6

8

9

Cərrahi infeksiya. Dəri, dərialtı, vəzi, boş birləşdirici, piy, sümük, seroz, toxumaların irinli xəstəlikləri (follikulit, furunkul, karbunkul, qızıl yel abses, fleqmoniya, parotit, mastit, hidrodenit, mediastinit, paranefrit, plevrit, peritonit)

2

20

22

10

Anaerob infeksiya (tetanus, qazlı qanqrena). Sepsis, xroniki spesifik və qeyri-spesifik cərrahi infeksiya (cərrahi vərəm, aktinomikoz, xroniki osteomielit)

2

6

8

11

Ətrafların qan və limfa dövranının pozuntuları (obliterasiyaedici endarterit, obliterasiyaedici ateroskleroz, trombangit, tromboz, emboliya, flebit, tromboflebit, fillik xəstəliyi)  nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yarası, süzgəclər.

2

6

8

12

Cərrahi parozitar xəstəliklər. Şişlər. Inkişaf qüsurları. Toxuma və üzvlərin köçürülməsi.

2

2

4

 

Xəstəlik tarixinin sxemi, tərtibi və qəbulu

 

 

 

Cəmi

10

35

45

Illik

24

81

105

 

Müalicə-profilaktika fakultəsinin III kurs tələbələri üçün Ümumi cərrahlıqdan təcrübə dərslərinin tədris planı 

N

Mövzunun adı

Saat

Payız semestri

1

Ümumi cərrahlığın predmeti, tarixi, cərrahi deontologiya. Cərrahi klinikanın quruluşu və iş prinsipi.

2

2

Antiseptika: mexaniki və fiziki antiseptika

2

3

Kimyəvi və bioloji antiseptika

2

4

Aseptika: hava-damcı infeksiyası ilə mübarizə

2

5

Təmas və əkilən infeksiya ilə mübarizə

2

6

Ağrısızlaşdırma: ümumi keyləşdirmə. narkoz.

2

7

Yerli keyləşdirmə, blokadalar

2

8

Qanaxmalar, təsnifatı, əlamətləri, ağırlıq dərəcəsi, itirilmiş qanın həcminin təyini üsulları.

2

9

Qanaxmanın müvəqqəti və qəti dayandırılması üsulları

2

10

Qanköçürmə: qan qrupları, Rh təyini üsulları. Qanın antigen sistemləri.

2

11

Qanköçürməyə göstəriş, əks göstəriş. Qanköçürmə üsulları. Qanın preparatları və komponentləri, qanəvəzedicilər.

2

12

Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları (subyektiv və obyektiv müayinə üsulları). Diaqnostik alqoritm.

2

13

Cərrahi xəstələrin instrumental və laborator müayinə üsulları. Cərrahi əməliyyatlar, təsnifatı. Əməliyyatdan əvvəlki dövr.

2

14

Cərrahi əməliyyatlara göstəriş, əks göstərişlər. Əməliyyatdan sonrakı dövr, baş verə biləcək fəsadlar

2

15

Zədələnmələr, təsnifatı. Zədə alan xəstələrin müayinə xüsusiyyətləri

2

16

Başın zədələnmələri, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi

2

17

Döş qəfəsinin zədələnmələri (pnevmo-hemotoraks) klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

2

18

Qarının zədələnməsi, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

2

19

Ətrafların zədələnmələri (çıxıqlar, sınıqlar) klinikası, diaqnostikası, müalıcəsi.

2

20

Travmatik toksikoz, təsnifatı, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi

2

21

Travmatik şok, terminal hal, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi

2

22

Yaralar, təsnifatı, əlamətləri

2

23

Yaraların sağalması, irinli yaraların müalicə prinsipləri

2

Cəmi

46

 

24

Yanıqlar (termiki kimyəvi, şüa, elektrik) klinikası, diaqnostikası, müalicəsi

2

25

Soyuğun bədənə ümumi və yerli təsiri (donmalar)

2

26

Sarğılar

2

27

Cərrahi infeksiyalar, təsnifatı. Ümumi və yerli əlamətləri. Ümumi müalicə prinsipləri

2

28

Follikulit. Furunkul, karbunkul Qızıl yel. Erziploid. Limfadenit. Flebit. Tromboflebit

2

29

Abses, fleqmona. Adenofleqmona. Boyunun və ətrafların fleqmonası. Parotit. Mastit. Hidradenit. Limfodenit.

2

30

Mediastinit. Paronefrit. Paroproktit.

2

31

Tetanus. Qazlı qanqrena. Çürüntülü infeksiya.

2

32

Osteomielit. Dolamalar.

2

33

Perikardit. Plevrit. Peritonit

2

34

Sepsis

2

35

Xroniki spesifik cərrahi infeksiya

2

36

Ətrafların arteriya, vena və limfa damarlarının cərrahi xəstəlikləri Nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yarası, süzgəclər

2

37

Cərrahi parazitar xəstəliklər

2

38

Şişlər

2

39

Inkişaf qüsurları, toxumalar və üzvlərin köçürülməsi

2

40

Xəstəlik tarixinin sxemi, yazılması və qəbulu

3

Cəmi

35

İllik cəmi

81

Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya fənni üzrə bütün mövzularıüzrə mühazirə və praktik məşqələ mətnləri, həmçinin nümunəvi testləri elektron formatda tərtib edilir və Azərbaycan Tibb Universitetinin “Virtual Test Mərkəzi”nə təhvil verilir, universitetin saytında yerləşdirilir.

Fənn üzrə testlər bu mətnlərə uyğun tərtib edilir.

QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

Ümumi cərrahlıq fənni üzrə krediti toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi həyata keçirilir:

50 bal – imtahana qədər.

O cümlədən:

10 bal – dərsə davamiyyət;

10 bal – sərbəst iş;

10 bal –  təcrübi bacarıq

20 bal- nəzəri bilik

50 bal imtahanda toplanacaqdır.

İmtahan test üsulu ilə universitetin “Virtual Test Mərkəzi”ndə keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual 1 baldır. Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silmir.

QEYD:

İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

A  –   “Əla”              –  91 – 100

B  –   “Çox yaxşı”     –  81 – 90

C  –   “Yaxşı”            –  71 – 80

D  –   “Kafi”              –  61 – 70

E  –   “Qənaətbəxş”  –  51 – 60

F  –   “Qeyri-kafi”     –  51 baldan aşağı.

SƏRBƏST İŞ:

Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

Sərbəst iş yazılı formada, world faylı formasında, həcmi 1-2 səhifə (şrift 12 pt) olmalıdır.

Hər bir sərbəst iş tələbənin fərdi fikirlərinin məcmusu olduğuna görə plagiat yolverilməzdir.

 

Sərbəst işlərin mövzuları və təhvil verilməsinin son tarixi

Ümumi cərrahlıq-1  fənnindən sərbəst işlərin mövzularının siyahısı.

№

Mövzu

Son tarix

1.

1.1. Cərrahlıq haqqında anlayış

1.2. Qədim cərrahlıq

1.3. VI-X  əsr cərrahlığı

1.4. XI-XVI  əsr cərrahlığı

1.5. XVII-XIX  əsr cərrahlığı

1.6. XX-XI əsr cərrahlığı

1.7. Qədim Azərbaycan Cərrahlığı

1.8. XX əsr və müasir Azərbaycan cərrahiyyəsi

1.9. Cərrahi deantologiya

1.10. Antiseptika və aseptikanın  tarixi

1.11. İnfeksiya  mənbələri və yoluxma yolları

1.12. Mexaniki antiseptika

1.13. Fiziki antiseptika

2-ci həftə

2.

2.1. Kimyəvi antiseptika

2.2. Dezinfeksiyaedici mayelər

2.3. Bioloji antiseptika

2.4. Antibiotiklərin təsnifatı

2.5. Antibiotiklərin təyini prinsipləri fəsadları

2.6. Hava-damcı infeksiyasının qarşısının alınması

2.7. Cərrahi əməliyyat blokunun quruluşu iş prinsipi

2.8. Əllərin mikrobsuzlaşdırılması üsulları

2.9. Cərrahi alətlərin mikrobsuzlaşdırılması üsulları

2.10. Cərrahi əməliyyat əşyalarının mikrobsuzlaşdırılması üsulları

2.11. Əlcəklərin,cərrahi əməliyyat sahəsinin mikrobsuzlaşdırılması

2.12. İntubasion  narkoz aparatı hissələrinin mikrobsuzlaşdırılması

2.13. 2.13.Endoskopiya aparatlarının mikrobsuzlaşdırılması

3-cü həftə

3.

3.1.  Mikrobsuzlaşdırmaya nəzarət

3.2.  Əkilən infeksiyanın qarşısının alınması

3.3.  Ağrısızlaşmanın tarixi

3.4.  Ağrısızlaşmanın növləri

3.5.  Ümumi ağrısızlaşma –narkoz

3.6.  İnqalyasion anestetiklər

3.7.  inqalyasion narkozun növləri

3.8.  Anestetiklərin təsiri haqqında nəzəriyyələr

3.9.  İntubasion narkozun kliniki gedişi

3.10. Tənəffüs konturları

3.11.  Traxeyanın intubasiya qaydaları

3.12.  Qeyri-inqalyasion narkoz

3.13.  Narkozun gedişində törənən fəsadlar

4-cü həftə

4.

4.1   Yerli ağrısızlaşdırma

4.2   Yerli anesteziyanın növləri

4.3   Yerli ağrısızlaşdırmaya göstəriş və əks göstərişlər, fəsadfları

4.4   Yerli anestetiklərin  növləri

4.5   Nəqledici anesteziya

4.6   Epidural anesteziya

4.7  Onurğa beyni anesteziyası

4.8  Onurğa beyni və epidural anesteziyaya gostəriş və əks göstərişlər

4.9  Oma və omaönü anesteziya

4.10  Cərrahi xəstələrin subyektiv müayinə üsulları

4.11  Cərrahi xəstələrin obyektiv  müayinə üsulları

4.12  Laborator müayinə: qanın sidiyin ümumi analizi

4.13  Biokimyəvi müayinələr

5-ci həftə

5.

5.1.   Xəstəlik tarixi, sxemi, yazılışı

5.2.   Qanaxmalar təsnifatı

5.3.   İtirilmiş qanın həcminin təyinin

5.4.   Kəskin qanitirməyə orqanizmin cavab reaksiyaları

5.5.   Kəskin qanitirmələr zamanı qan dövranında baş verən dəyişikliklər.

5.6.   Qanaxmaların klinikası,  diaqnostikası

5.7.   Hemorragik şok, klinikası , diaqnostikası

5.8.   Qanaxmanın müvəqqəti dayandırılması üsulları

5.9.   Jqutun qoyulması qaydaları

5.10.  Qanaxmanın qəti dayandırılması üsulları :Mexaniki üsul

5.11.  Qanaxmanın qəti dayandırılması üsulları:fiziki kimyəvi bioloji

5.12.  Qnköçürmənin tarixi

5.13.  Azərbaycanda qan köçürmə xidmətləri

6-cı həftə

6.

6.1.   Qanın götürülməsi,konsevləşdirilməsi,saxlanması.

6.2.   Qanın antigen sistemləri :Hüceyrə antitelləri

6.3.   Qanın antigen sistemləri:plazma,antigenlər.

6.4.   Qan qrupları

6.5.    Qan qruplarının izohemoaqlutinasiya üsulu ilə təyini mexanizmi

6.6.    Qan qruplarının standart zərdablarla təyini

6.7.    Qan qruplarının standart eritrositlərlə təyini

6.8.    Qan qruplarının  monoklonal anti A və anti B ilə təyini

6.9.     Rezus amili

6.10.   Rezus amilinin təyini

6.11.   Qan qrupları və RH amillərinin təyininin kliniki əhəmiyyəti

6.12    Müasir qan köçürmə prinsipləri:qan və onun komponentlərinin köçürülməsi
6.13.   Köçürülən qanın orqanizmə təsiri

7-ci həftə

7.

7.1.    Qan köçürməyə göstəriş və əks göstəriş.

7.2.    Qan köçürmənin üsulları

7.3.    Autohemotransfuziya

7.4     Donor qnnınyararlığınin təyini

7.5.    Donor qanın köçürülməsi üsulları

7.6.    Qanköçürmə zamanı baş verən reaksiyalar və fəsadlar.

7.7.    Qanköçürmə zamanı istifadə edilən sınaqlar.

7.8.    Qnın komponentləri

7.9.    Qan preparatları

7.10.  Hemodinamik təsirə malik qanəvəzedicilər.

7.11    Dezintaksikasiyaedici qanəvəzedicilər

7.12.   Parenteral qidalandırıcılar.

7.13.   Su-duz,turşu –qələvi müvazinətini tənzimləyən qanəvəzedicilər

8-ci həftə

8.

8.1.    Qanəvəzedicilərin koçürülməsi qaydaları

8.2.    Cərrahi əməliyyatdan əvvəlki dövr.

8.3.    Kəskin cərrahi xəstələrin əməliyyat önü hazırlığı

8.4.    Xroniki cərrahi xəstələrin əməliyyat önü hazırlığı

8.5.    Cərrahi əməliyyata göstəriş və əks- göstərişlər.

8.6.    Ağrısızlaşdırma riskinin və cərrahi əməliyyatın təhlükəliliyinin təyini

8.7.    Cərrahi briqadaların hazırlanması

8.8.    Cərrahi əməliyyatlar, növləri

8.9.    Cərrahi əməliyyatın  mərhələləri

8.10.   Cərrahi əməliyyatın  gedişində və sonrakı dövrdə baş verən  fəsadlar.

8.11    Əməliyyatdan sonrakı dövr

8 12    Əməliyyatdan sonraki dovrün erkən fəsadları

8.13   Əməliyyatdan sonrakı dövrün gecikmiş fəsadları

9-cu həftə

9.

9.1     Zədələnmələr, təsnifatı

9.2.    Xəsarət almış xəstələrin müayinə xüsusiyyətləri

9.3.    Qapalı zədələnmələr (əzilmə gərilmə  cırılma )

9.4     Baş beyinin silkələnməsi

9.5     Baş beyinin əzilmələri

9.6.    Baş beyinin sıxılmaları

9.7.    Onurğa beyni zədələnmələri

9.8.    Pnevmotoraks, növləri, klinikası,diaqnostikası,müalicəsi

9.10   Hemotoraks növləri, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

9.11.  Travmatik toksikoz, klinikası,diaqnostikası,müalicəsi

9.12.  Şok , təsnifatı

9.13.  Travmatik şok haqqında nəzəriyyələr

10-cu həftə

10.

10.1.   Travmatik  şok klinikası,diaqnostikası, müalicəsi.

10.2.   Bayılma kollaps, klinukası,diaqnostikası,müalicəsi

10.3   Terminal hal, klinikası,diaqnostikası, müalicəsi

10.4.  Sınıqlar, təsnifatı

10.5   Sınıqlar zamanı ilk yardım

10.6.  Sınıqların klinikası, diaqnodstikası

10.7   Sınıqların konservativ müalicəsi

10.8.  Sınıqların cərrahi müalicəsi

10.9.  Sınıqların dartma üsulu ilə müalicəsi

10.10.Sınıqların sağalması

10.11.Çıxıqlar, təsnifatı

10.12 Cıxıqların klinikası, diaqnostikası

10.13 Çıxıqların müalicəsi

11-ci həftə

 

Sərbəst işlərin mövzuları və təhvil verilməsinin son tarixi

Ümumi Cərrahlıq 2 fənnindən sərbəst  işlərin  mövzularının  siyahısı

№

Mövzu

Son tarix

1.

1.1  Yaralar təsnifatı

1.2  Yara prosesinin kliniki gedişi

1.3  Yaranın sağalması

1.4  Yaralnın sağalmasının növləri

1.5  Yaralnın sağalma dövründə olan fəsadlar

1.6  Yara capıqları və onların fəsadları

1.7  Yaralnın müalicəsi

1.8  Təzə infeksiyalaşan yaranın müalicəsi

1.9  İrinləşmiş yaraların müalicəsi (yerli müalicə )

1.10  İrinləşmiş yaraların müalicəsi  (ümumi müalicə)          

1.11  Termiki yanıqlar

1.12  Yanıq səthinin təyini üsulları

1.13  Yanıq şoku

2-ci həftə

2.

2.1     Yanıq xəstəliyi

2.2     Yanıq xəstəliyi yerli müalicəsi

2.3     Yanıqların ümumi müalicəsi

2.4     Yanıqların cərrahi müalicəsi

2.5     Kimyəvi yanıqlar

2.6     Şüa yanıqları

2.7     Eletrik zədələnmələri

2.8     İstivurma

2.9     Günvurma

2.10    Soyuğun bədənə təsiri bədənin soyuması

2.11    Donma klinikası və diaqnostikası

2.12    Donma müalicəsi

2.13    Desmurgiya təsnifatı

3-cü həftə

3.

3.1    Bintsiz sarğılar

3.2    Bint sarğıları

3.3    Sarğıların dəyişdirilməsi

3.4    Bərk sarğılar

3.5    Başa qoyulan sarğılar

3.6    Ətrafa qoyulan sarğılar

3.7    Gövdəyə qoyulan sarğılar

3.8    Cərrahi infeksiya təsnifatı

3.9    İnfeksiyanın giriş qapısı

3.10  Cərrahi infeksiya əlamətləri kliniki gedişi diaqnostikası

3.11  Cərrahi infeksiya müalicələr

3.12   Follikulit, teşkili.

3.13   Karbunkul

4-cü həftə

4.

4.1     Hidrodenit

4.2     Abses

4.3     Fleqmona

4.4     Qizil yel, təsnifatı, klinikası

4.5     Qızıl yelin müalicəsi

4.6     Adenofleqmona

4.7     Parotit

4.8     Mastit

4.9     Boyunun səthi və dərin fleqmonası

4.10   Mediastinit

4.11   Peritonarxası fleqmonalar

4.12   Paraproktit

4.13   Ətrafların fleqmonası

5-ci həftə

5.

5.1      Anaerob spor əmələgətirən infeksiya

5.2      Çürüntülü infeksiya, anaerob spor əmələ gətirməyən infeksiya

5.3      Tetanus

5.4      Osteomielit təsnifatı

5.5      Osteomielit əmələ gəlməsi haqqinda nəzəriyyələr

5.6       Hematogen osteomielit

5.7       Qeyri-hematogen osteomielit

5.8       Odlu silah osteomieliti

5.9       Xroniki osteomielitlər

5.10      Xroniki osteomielitin nadir formaları

5.11      Xondrit, perixondrit

5.12      Artridlər

5.13      Travmatik artritlər, infeksion və allergik artritlər.

6-cı həftə

6.

6.1       Bursit.

6.2       Əlin fleqmonası

6.3       Dolamalar (səthi)

6.4       Dolamalar (dərin)

6.5       Peritonit, təsnifatı

6.6       Peritonit, klinikası, diaqnostikası

6.7       Peritonitin müalicəsi

6.8       Plevrit, təsnifatı.

6.9       Plevrit, klinikası, diaqnostikası

6.10      Plevrit müalicəsi

6.11      Perikardit

6.12      Sepsis, təsnifatı

6.13      Sepsis haqqında nəzəriyyələr

7-ci həftə

7.

7.1       Sepsisin klinikası, diaqnostikası

7.2       Sepsisin müalicəsi

7.3       Cərrahi vərəm

7.4       Sümük və oynaq vərəmi

7.5       Aktinomikoz

7.6       Quduzluq

7.7       Sibir yarası

7.8       Arterial qan dövranının kəskin pozulması

7.9       Arterial qan dövranının xroniki pozulması

7.10      Varikoz qan dövranının kəskin pozulması

7.11      Varikoz qan dövranının xroniki pozulması

7.12      Postromboflebitik sindrom

7.13      Limfa dövranının pozulmaları

8-ci həftə

8.

8.1      Nekroz

8.2      Qanqrena

8.3       Trofiki xoralar

8.4       Süzgəclər

8.5       Exinokokkoz

8.6       Ağciyərin exinokokkozu

8.7       Qaraciyərin exinokokkozu

8.8       Exinokokkozun müalicəsi

8.9       Alveokokkoz

8.10      Arkaridoz

8.11      Opistorxoz

8.12      Amiobiaz

8.13      Paraqonimoz

9-cu həftə

9.

9.1       Fasilyoz

9.2       Şişlər, təsnifatı

9.3       Şişlər haqqında nəzəriyyələr

9.4       Xoş və bəd xassəli şişlərin müqayisəsi

9.5       Şişlərin diaqnostikasi

9.6       Xoşxassəli şişlərin müalicəsi

9.7       Bədxassəli şişlərin müalicəsi

9.8       İnkişaf qüsurları

9.9       Tək dölün inkişaf qüsurları

9.10      Ekizlərin inkişaf qüsurları

9.11      Kəllə və baş beyinin inkişaf qüsurları

9.12      Üzün inkişaf qüsurları

10-cu həftə

10.

10.1      Ürək və damarların inkişaf qüsurları

10.2      Ağciyərlərin inkişaf qüsurları

10.3      Bronxların inkişaf qüsurları

10.4      Mədəbağırsaqsisteminin inkişaf qüsurları

10.5      Mədənin, bağırsaqların inkişaf qüsurları

10.6      Qaraciyər və öd yollarının inkişaf qüsurları

10.7      Sidik ifrazat sisteminin inkişaf qüsurları

10.8      Ətrafın inkişaf qüsurları

10.9      Toxuma və üzvlərin köçürülməsi, təəsnifatı.

10.10     Toxuma köçürülməsi

10.11     Üzvlərin köçürülməsi

10.12     Böyrək vz qaraciyərin köçülməsi

10.13     Ürəyin, ağciyərin köçürülməsi

11-cu həftə

Son tarixdən sonra təqdim olunan sərbəst işlər səbəbindən asılı olmayaraq nəzərə alınmayacaqdır.

Sərbəst işlərin nəticələri jurnalda yazılır.

BACARIQLAR

( V semestr- payız) 

  1. Əllərin mikrobsuzlaşdırılması
  2. Steril xalat və əlcəklərin geyinilməsi
  3. Tampon və kürəciklərin hazirlanması
  4. Dəri tikişinin qoyulması
  5. Cərrahi düyünün vurulması
  6. Qanaxmaların müvəqqəti dayandırılması
  7. Esmarx kəmərinin qoyulması qaydaları
  8. Yuxarı tənəffüs yollarının keçiriciliyinin təmin edilməsi
  9. Süni tənəffüs verilməsi
  10. Ürəyin qapalı masajı

 

(VI semestr- Yaz) 

  1. Okkulizə edici sarğıların qoyulması
  2. Başa sarğıların qoyulması
  3. Ətraflara sarğıların qoyulması
  4. Gövdəyə sarğının qoyulması
  5. Yanıq səthinin hesablanması
  6. Yanığın ağırlığının müəyyən edilməsi
  7. Kəskin qarın əlamətlərinin müəyyən edilməsi
  8. Peritonitin ağırlığının Mangeim əmsalına əsasən hesablanması
  9. Aşağı ətrafın arteriya və vena damarlarının cərrahi xəstəlikləri zamanı sınaqların aparılması
  10. TNM sistemi üzrə şişlərin diaqnozunun yazılma

SİLLABUS  –  İŞÇİ  TƏDRİS  PROQRAMI

Bakalavr təhsilinin məzmunu tədris prosesinin planlaşdırılmasını, onun həyata keçirilməsinin forma və metodlarını, tədris yükünün həcmini, tədris mərhələlərinin (semestrlərin) müddətini, tədris növlərini (mühazirə, praktik məşğələ, laboratoriya və s.) ayrı-ayrı fənlərin həcminin, ixtisaslar üzrə təhsil proqramlarına qoyulan tələbləri əhatə edir.

Tədris prosesinin planlaşdırılması və təşkili tədris planları (nümunəvi işçi və fərdi) və fənlər üzrə işçi proqramlarıəsasında həyata keçirilir. Həmin sənədlərin forması və strukturu ali təhsil müəssisəsi tərəfindən müəyyənləşdirilir.

Fənn proqramları ixtisaslar üzrə ali təhsil proqramlarının tələblərinə uyğun olaraq ali təhsil müəssisələri tərəfindən hazırlanır və mavafiq qaydada Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir. Fənn proqramlarıəsasında işçi proqramlar (sillabuslar) hazırlanır və ali təhsil müəssisələri tərəfindən təsdiq edilir.

İşçi tədris proqramı (sillabus) – fənnin müvafiq proqramıəsasında hazırlanan və özündə tədris olunan fənnin təsvirini, onun hədəf və məqsədini, qısa məzmununu, dərslərin müddətini və növlərini, tələbənin müstəqil işi üçün tapşırıqları, onların yerinə yetirilməsi müddətini, məsləhət saatlarını, müəllim haqqında məlumatı, müəllimin tələblərini, qiymətləndirmə meyarlarını, aralıq qiymətləndirilmə cədvəlini, istifadə olunan ədəbiyyatın siyahısınıözündəəks etdirən sənəddir.

ƏDƏBİYYAT  VƏ  MATERİALLAR:

1. Ç.M.Cəfərov Ümumi cərrahlıq.Dərslik. Bakı,2006.- 549 s

2. C.N.Hacıyev Ümumi cərrahlıq. Dərslik. Bakı, 2013. I Cild- 767s; II Cild -638 s

3 В.K.Гостищев Общая хирургия. Москва 2012

 

KURS  İŞİ:

Ümumi cərrahlıq və anestezialogiya  fənni üzrə kurs işi nəzərdə tutulmur.

FAKÜLTƏ

070103 Tibbi-profilaktika

Fənnin  kodu:

237/T

Fənnin  növü:

Məcburi

Fənnin  tədris  semestri:

S5, S6

Fənnin  krediti:

8 kredit

Fənnin  tədris  formasi:

Əyani

Fənnin  tədris  dili:

Azərbaycan dili, rus dili

Fənni  tədris  edən  müəllimlər:

Kafedranın professor-müəllim heyəti

Kafedranın  telefon  nömrələri:

  

E-mail:

  

 

 

PREREKVİZİTLƏR:

Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya  fənninin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənlər:

1. İnsan anatomiyası; 2.operativ cərrahiyyə ;3.potoloji anatomiya ;4.potoloji fizialogiya ;

KOREKVİZİTLƏR:

 Bu fənnin tədrisi ilə eyni vaxtda başqa fənlərin də tədris olunması zərurəti yoxdur.

POSTREKVİZİTLƏR:

Ümumi cərrahlıq I fənnindən tədris semestrinin yekununa görə müvəffəq qiymət almayan tələbələr ümumi cərrahlıq II fənninə, ümumi cərrahliq II fənnindən müvəffəq qiymət almayan tələbələr  bütün cərrahi xəstəliklər fənnlərindən dərslərə buraxılmamalıdı.

 KURSUN TƏSVİRİ:

Bu fəndə Aseptika, antiseptika, anesteziologiya, qanaxmalar, qan köçürmə, cərrahi xəstələrin müayinə üsulları, zədələnmələr, cərrahi infeksiyalar, ətrafların arteriya və venalarının cərrahi xəstəlikləri, cərrahi parazitar xəstəliklər, şişlər, inkişaf qüsurları, toxuma və üzvlərin köçürülməsi, xəstəlik tarixi tətbiqi geniş şərh olunur. Fənnin nəzəri hissəsi mühazirə şəklində aparılır.Təcrübi hissə isə xəstələr üzərində, sarğı və əməliyyatlarda öyrənilir.

KURSUN  MƏQSƏDİ:

Ümumi Cərrahlıq fənninin əsas məqsədi tələbələrə qeyd olunan bəhslər və xəstəliklər haqda  müasir səviyyədə məlumat vermək,xəstələri düzgün müayinə və müalicə etməyi öyrətməkdir.

 

KURSUN  NƏTİCƏLƏRİ:

Bu fənn tədris olunub qurtardıqdan sonra tələbələrin tam biliyə nail olmasını təmin etmək və gələcəkdə tələbələrin bu biliklərdən istifadə etməsini tövsiyə etməkdir.

 

 Tibbi-profilaktika fakultəsinin III kurs tələbələri üçün Ümumi cərrahlıqdan tədris planı

N

Mövzunun adları

Tədris saatlarının sayı

Mühazirə

Təcrübi məşğələ

Cəmi

Payız semestri

1

2

3

4

5

1

Ümumi və operativ cərrahlıq haqında anlayış. Dünya və Azərbaycan cərrahlığının inkişaf tarixi. Cərrahi deontologiya.

2

2

4

2

Antiseptika və aseptika.

2

8

10

3

Ağrısızlaşdırma.

2

4

6

4

Qanaxmalar

2

4

6

5

Qanköçürmə

2

4

6

6

Cərrahi xəstələrin  müayinə  üsulları. Cərrahi əməliyyatlar. Əməliyyata göstəriş, əks göstərişlər. Əməliyyatdan əvvəlki və sonrakı dövr.

2

6

8

7

Travmalar, təsnifatı. Başın, döş qəfəsinin,qarının ətrafların zədələn-mələri. Travmatik toksikoz, travmatik şok, terminal hal, yaralar. Yaranın I, II-li işlənməsi.

2

18

20

Cəmi

14

46

60

 

Yaz semestri

8

Yanıqlar, elektrik zədələnmələri, donmalar. Sarğılar.

2

6

8

9

Cərrahi infeksiya, təsnifatı. Dəri, dərialtı, vəzi, boş birləşdirici, piy, sümük toxumlarının irinli xəstəlikləri (follikulit, furunkul, karbunkul, qızıl yel, abses, fleqmona, parotit, mastit, hidrodenit, mediastinit, paranefrit, paraproktit, osteomielit, dolama). Aparılan cərrahi əməliyyatlar və kəsiklər.

2

16

18

10

Seroz toxumaları irinli xəstəlikləri (perikardit, plevrit, peritonit). Aparılan cərrahi əməəliyyatlar.

2

4

6

11

Anaerob infeksiya (tetanus, qazlı qanqrena). Sepsis xroniki spesifik və qeyri spesifik cərrahi infeksiya (cərrahi vərəm, aktinomikoz. Xroniki osteomielit).

2

4

6

12

Ətrafların qan və limfa dövranının pozuntuları (obliterasiya edici endarte-rit, obliterasiya edici ateroskleroz, trombangit, tromboz, emboliya, flebit, tromboflebit, selik xəstəliyi), nekroz qanqrena, trofiki xora, yataq yarası, süzgəclər. Aparılan əməliyyatlar.

3

4

8

13

Cərrahi parazitar xəstəliklər. Aparılan cərrahi əməliyyatlar.

2

6

4

14

Şişlər

2

2

4

15

İnkişaf qüsurları. Toxuma və üzvləri köçürülməsi

2

4

6

16

Xəstəlik tarixinin sxemi, yazılması səhvləri

2

2

2

Cəmi

16

46

62

İllik

30

92

122

 

Tibbi-profilaktika fakultəsinin III kurs tələbələri üçün Ümumi

cərrahlıqdan təcrübə dərslərinin tədris planı                 

N

Mövzunun adı

Saat

Payız semestri

1

Ümumi cərrahlığın predmeti, tarixi, cərrahi deontologiya. Cərrahi klinikanın quruluşu və iş prinsipi.

2

2

Antiseptika: mexaniki və fiziki antiseptika

2

3

Kimyəvi və bioloji antiseptika

2

4

Aseptika: hava-damcı infeksiyası ilə mübarizə

2

5

Təmas və əkilən infeksiya ilə mübarizə

2

6

Ağrısızlaşdırma: ümumi keyləşdirmə- narkoz

2

7

Yerli keyləşdirmə, blokadalar

2

8

Qanaxmalar, təsnifatı, əlamətləri, ağırlıq dərəcəsi, itirilmiş qanın həcminin təyini üsulları.

2

9

Qanaxmanın müvəqqəti və qəti dayandırılması üsulları

2

10

Qanköçürmə: qan qrupları, Rh təyini üsulları. Qanın antigen sistemləri.

2

11

Qanköçürməyə göstəriş, əks göstəriş. Qanköçürmə üsulları. Qanın preparatları və komponentləri, qanəvəzedicilər.

2

12

Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları (subyektiv və obyektiv müayinə üsulları). Diaqnostik alqoritm.

2

13

Cərrahi xəstələrin instrumental və laborator müayinə üsulları. Cərrahi əməliyyatlar, təsnifatı. Əməliyyatdan əvvəlki dövr.

2

14

Cərrahi əməliyyatlara göstəriş, əks göstərişlər. Əməliyyatdan sonrakı dövr, baş verə biləcək fəsadlar

2

15

Zədələnmələr, təsnifatı. Zədə alan xəstələrin müayinə xüsusiyyətləri

2

16

Başın zədələnmələri, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi

2

17

Döş qəfəsinin zədələnmələri (pnevmo-hemotoraks) klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

2

18

Qarının zədələnməsi, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

2

19

Ətrafların zədələnmələri (çıxıqlar, sınıqlar) klinikası, diaqnostikası, müalıcəsi.

2

20

Travmatik toksikoz, təsnifatı, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi

2

21

Travmatik şok, terminal hal, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi

2

22

Yaralar, təsnifatı, əlamətləri

2

23

Yaraların sağalması, irinli yaraların müalicə prinsipləri

2

Cəmi

46

 

24

Yanıqlar (termiki kimyəvi, şüa, elektrik) klinikası, diaqnostikası, müalicəsi

2

25

Soyuğun bədənə ümumi və yerli təsiri (donmalar)

2

26

Sarğılar

2

27

Cərrahi infeksiyalar, təsnifatı. Ümumi və yerli əlamətləri. Ümumi müalicə prinsipləri

2

28

Follikulit. Furunkul, karbunkul

2

29

Qızıl yel. Erziploid. Limfadenit. Flebit. Tromboflebit.

2

30

Abses, fleqmona. Adenofleqmona. Boyunun və ətrafların fleqmonası.

2

31

Parotit. Mastit. Hidradenit. Limfodenit.

2

32

Mediastinit. Paronefrit. Paroproktit.

2

33

Tetanus. Qazlı qanqrena. Çürüntülü infeksiya.

2

34

Osteomielit.

2

35

Dolamalar.

2

36

Perikardit. Plevrit.

2

37

Peritonit

2

38

Sepsis

2

39

Xroniki spesifik cərrahi infeksiya

2

40

Ətrafların arteriya damarlarının cərrahi xəstəlikləri

2

41

Ətrafların vena və limfa damarlarının cərrahi xəstəlikləri

2

42

Nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yarası, süzgəclər

2

43

Cərrahi parazitar xəstəliklər

2

44

Şişlər

2

45

Inkişaf qüsurları, toxumalar və üzvlərin köçürülməsi

2

46

Xəstəlik tarixinin sxemi, yazılması və qəbulu

2

Cəmi

46

İllik cəmi

92

Təqvim-mövzu planı:

Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya fənni üzrə mühazirə və praktik məşqələ mətnləri, həmçinin nümunəvi testləri elektron formatda tərtib edilir və Azərbaycan Tibb Universitetinin “Virtual Test Mərkəzi”nə təhvil verilir, universitetin saytında yerləşdirilir.

Fənn üzrə testlər bu mətnlərə uyğun tərtib edilir.

 

QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

Ümumi cərrahiyyə fənni üzrə krediti toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi həyata keçirilir:

50 bal – imtahana qədər.

O cümlədən:

10 bal – dərsə davamiyyət;

10 bal – sərbəst iş;

30 bal – praktik məşqələlərdən toplanacaq ballardır.

Hər semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçirilməsi nəzərdə tutulur (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

50 bal imtahanda toplanacaqdır.

İmtahan test üsulu ilə universitetin “Virtual Test Mərkəzi”ndə keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual 1 baldır. Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silmir.

QEYD:

İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

A  –   “Əla”              –  91 – 100

B  –   “Çox yaxşı”     –  81 – 90

C  –   “Yaxşı”            –  71 – 80

D  –   “Kafi”              –  61 – 70

E  –   “Qənaətbəxş”  –  51 – 60

F  –   “Qeyri-kafi”     –  51 baldan aşağı.

 

SƏRBƏST İŞ:

Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

Sərbəst iş yazılı formada, world faylı formasında, həcmi 1-2 səhifə (şrift 12 pt) olmalıdır.

Hər bir sərbəst iş tələbənin fərdi fikirlərinin məcmusu olduğuna görə plagiat yolverilməzdir.

 

Sərbəst işlərin mövzuları və təhvil verilməsinin son tarixi Ümumi  patologiya  üzrə: Ümumi cərrahlıq və operativ cərrahlıq-1  fənnindən sərbəst işlərin mövzularının siyahısı.

№

Mövzu

Son tarix

1.

1.1. Cərrahlıq haqqında anlayış

1.2. Qədim cərrahlıq

1.3. VI-X  əsr cərrahlığı

1.4. XI-XVI  əsr cərrahlığı

1.5. XVII-XIX  əsr cərrahlığı

1.6. XX-XI əsr cərrahlığı

1.7. Qədim Azərbaycan Cərrahlığı

1.8. XX əsr və müasir Azərbaycan cərrahiyyəsi

1.9. Cərrahi deantologiya

1.10  Antiseptika və aseptikanın  tarixi

1.11. İnfeksiya  mənbələri və yoluxma yolları

1.12. Mexaniki antiseptika

1.13. fiziki antiseptika

2-ci həftə

2.

2.1. Kimyəvi antiseptika

2.2. Dezinfeksiyaedici mayelər

2.3. Bioloji antiseptika

2.4. Antibiotiklərin təsnifatı

2.5. Antibiotiklərin təyini prinsipləri fəsadları

2.6. Hava-damcı infeksiyasının qarşısının alınması

2.7. Cərrahi əməliyyat blokunun quruluşu iş prinsipi

2.8. Əllərin mikrobsuzlaşdırılması üsulları

2.9. Cərrahi alətlərin mikrobsuzlaşdırılması üsulları

2.10. Cərrahi əməliyyat əşyalarının mikrobsuzlaşdırılması üsulları

2.11. Əlcəklərin,cərrahi əməliyyat sahəsinin mikrobsuzlaşdırılması

2.12. İntubasion  narkoz aparatı hissələrinin mikrobsuzlaşdırılması

2.13. Endoskopiya aparatlarının mikrobsuzlaşdırılması

3-cü həftə

3.

3.1. Mikrobsuzlaşdırmaya nəzarət

3.2. Əkilən infeksiyanın qarşısının alınması

3.3. Ağrısızlaşmanın tarixi

3.4. Ağrısızlaşmanın növləri

3.5. Ümumi ağrısızlaşma –narkoz

3.6. İnqalyasion anestetiklər

3.7. inqalyasion narkozun növləri

3.8. Anestetiklərin təsiri haqqında nəzəriyyələr

3.9. İntubasion narkozun kliniki gedişi

3.10. Tənəffüs konturları

3.11. Traxeyanın intubasiya qaydaları

3.12. Qeyri-inqalyasion narkoz

3.13. Narkozun gedişində törənən fəsadlar

4-cü həftə

4.

4.1. Yerli ağrısızlaşdırma

4.2. Yerli anesteziyanın növləri

4.3. Yerli ağrısızlaşdırmaya göstəriş və əks göstərişlər, fəsadfları

4.4. Yerli anestetiklərin  növləri

4.5. Nəqledici anesteziya

4.6. Epidural anesteziya

4.7. Onurğa beyni anesteziyası

4.8. Onurğa beyni və epidural anesteziyaya gostəriş və əks göstərişlər

4.9. Oma və omaönü anesteziya

4.10. Cərrahi xəstələrin subyektiv müayinə üsulları

4.11. Cərrahi xəstələrin obyektiv  müayinə üsulları

4.12. Laborator müayinə: qanın sidiyin ümumi analizi

4.13.Biokimyəvi müayinələr

5-ci həftə

5.

5.1. Xəstəlik tarixi, sxemi, yazılışı

5.2. Qanaxmalar təsnifatı

5.3.  İtirilmiş qanın həcminin təyinin

5.4. Kəskin qanitirməyə orqanizmin cavab reaksiyaları

5.5. Kəskin qanitirmələr zamanı qan dövranında baş verən dəyişikliklər.

5.6. Qanaxmaların klinikası,  diaqnostikası

5.7. Hemorragik şok, klinikası , diaqnostikası

5.8. Qanaxmanın müvəqqəti dayandırılması üsulları

5.9. Jqutun qoyulması qaydaları

5.10. Qanaxmanın qəti dayandırılması üsulları :Mexaniki üsul

5.11. Qanaxmanın qəti dayandırılması üsulları:fiziki kimyəvi bioloji

5.12. Qnköçürmənin tarixi

5.13. Azərbaycanda qan köçürmə xidmətləri

6-cı həftə

6.

6.1.  Qanın götürülməsi,konsevləşdirilməsi,saxlanması.

6.2.  Qanın antigen sistemləri :Hüceyrə antitelləri

6.3.  Qanın antigen sistemləri:plazma,antigenlər.

6.4.  Qan qrupları

6.5.  Qan qruplarının izohemoaqlutinasiya üsulu ilə təyini mexanizmi

6.6.  Qan qruplarının standart zərdablarla təyini

6.7.  Qan qruplarının standart eritrositlərlə təyini

6.8.  Qan qruplarının  monoklonal anti A və anti B ilə təyini

6.9.  Rezus amili

6.10. Rezus amilinin təyini

6.11. Qan qrupları və RH amillərinin təyininin kliniki əhəmiyyəti

6.12   Müasir qan köçürmə prinsipləri:qan və onun komponentlərinin köçürülməsi
6.13.  Köçürülən qanın orqanizmə təsiri

7-ci həftə

7.

7.1.    Qan köçürməyə göstəriş və əks göstəriş.

7.2.    Qan köçürmənin üsulları

7.3.    Autohemotransfuziya

7.4     Donor qnnınyararlığınin təyini

7.5.    Donor qanın köçürülməsi üsulları

7.6.   Qanköçürmə zamanı baş verən reaksiyalar və fəsadlar.

7.7.   Qanköçürmə zamanı istifadə edilən sınaqlar.

7.8.   Qnın komponentləri

7.9.    Qan preparatları

7.10.  Hemodinamik təsirə malik qanəvəzedicilər.

7.11   Dezintaksikasiyaedici qanəvəzedicilər

7.12.  Parenteral qidalandırıcılar.

7.13.  Su-duz,turşu –qələvi müvazinətini tənzimləyən qanəvəzedicilər

8-ci həftə

8.

8.1.   Qanəvəzedicilərin koçürülməsi qaydaları

8.2.   Cərrahi əməliyyatdan əvvəlki dövr.

8.3.   Kəskin cərrahi xəstələrin əməliyyat önü hazırlığı

8.4.   Xroniki cərrahi xəstələrin əməliyyat önü hazırlığı

8.5.   Cərrahi əməliyyata göstəriş və əks- göstərişlər.

8.6.   Ağrısızlaşdırma riskinin və cərrahi əməliyyatın təhlükəliliyinin təyini

8.7.   Cərrahi briqadaların hazırlanması

8.8.   Cərrahi əməliyyatlar, növləri

8.9.   Cərrahi əməliyyatın  mərhələləri

8.10.  Cərrahi əməliyyatın  gedişində və sonrakı dövrdə baş verən  fəsadlar.

8.11   Əməliyyatdan sonrakı dövr

8 12   Əməliyyatdan sonraki dovrün erkən fəsadları

8.13   Əməliyyatdan sonrakı dövrün gecikmiş fəsadları

9-cu həftə

9.

9.1    Zədələnmələr, təsnifatı

9.2.   Xəsarət almış xəstələrin müayinə xüsusiyyətləri

9.3.   Qapalı zədələnmələr (əzilmə gərilmə  cırılma )

9.4     Baş beyinin silkələnməsi

9.5     Baş beyinin əzilmələri

9.6.    Baş beyinin sıxılmaları

9.7.    Onurğa beyni zədələnmələri

9.8.    Pnevmotoraks, növləri, klinikası,diaqnostikası,müalicəsi

9.10   Hemotoraks növləri, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

9.11.  Travmatik toksikoz, klinikası,diaqnostikası,müalicəsi

9.12.   Şok , təsnifatı

9.13.   Travmatik şok haqqında nəzəriyyələr

10-cu həftə

10.

10.1.   Travmatik  şok klinikası,diaqnostikası, müalicəsi.

10.2.   Bayılma kollaps, klinukası,diaqnostikası,müalicəsi

10.3   Terminal hal, klinikası,diaqnostikası, müalicəsi

10.4.  Sınıqlar, təsnifatı

10.5   Sınıqlar zamanı ilk yardım

10.6.  Sınıqların klinikası, diaqnodstikası

10.7   Sınıqların konservativ müalicəsi

10.8.  Sınıqların cərrahi müalicəsi

10.9.Sınıqların dartma üsulu ilə müalicəsi

10.10.Sınıqların sağalması

10.11.Çıxıqlar, təsnifatı

10.12 Cıxıqların klinikası, diaqnostikası

10.13 Çıxıqların müalicəsi

11-ci həftə

 

Sərbəsti şlərin mövzuları və təhvil verilməsinin son tarixi Ümumi Cərrahlıq və operativ cərrahlıq  2 fənnindən sərbəst  işlərin  mövzularının  siyahısı

№

Mövzu

Son tarix

1.

1.1  Yaralar təsnifatı

1.2  Yara prosesinin kliniki gedişi

1.3  Yaranın sağalması

1.4  Yaralnın sağalmasının növləri

1.5  Yaralnın sağalma dövründə olan fəsadlar

1.6  Yara capıqları və onların fəsadları

1.7  Yaralnın müalicəsi

1.8  Təzə infeksiyalaşan yaranın müalicəsi

1.9  İrinləşmiş yaraların müalicəsi (yerli müalicə )

1.10      İrinləşmiş yaraların müalicəsi  (ümumi müalicə)          

1.11      Termiki yanıqlar

1.12      Yanıq səthinin təyini üsulları

1.13      Yanıq şoku

2-ci həftə

2.

2.1        Yanıq xəstəliyi

2.2        Yanıq xəstəliyi yerli müalicəsi

2.3        Yanıqların ümumi müalicəsi

2.4        Yanıqların cərrahi müalicəsi

2.5        Kimyəvi yanıqlar

2.6        Şüa yanıqları

2.7        Eletrik zədələnmələri

2.8        İstivurma

2.9        Günvurma

2.10      Soyuğun bədənə təsiri bədənin soyuması

2.11      Donma klinikası və diaqnostikası

2.12      Donma müalicəsi

2.13      Desmurgiya təsnifatı

3-cü həftə

3.

3.1      Bintsiz sarğılar

3.2      Bint sarğıları

3.3      Sarğıların dəyişdirilməsi

3.4      Bərk sarğılar

3.5      Başa qoyulan sarğılar

3.6      Ətrafa qoyulan sarğılar

3.7      Gövdəyə qoyulan sarğılar

3.8      Cərrahi infeksiya təsnifatı

3.9      İnfeksiyanın giriş qapısı

3.10    Cərrahi infeksiya əlamətləri kliniki gedişi diaqnostikası

3.11    Cərrahi infeksiya müalicələr

3.12     Follikulit, teşkili.

3.13     Karbunkul

4-cü həftə

4.

4.1        Hidrodenit

4.2        Abses

4.3        Fleqmona

4.4        Qizil yel, təsnifatı, klinikası

4.5        Qızıl yelin müalicəsi

4.6        Adenofleqmona

4.7        Parotit

4.8        Mastit

4.9        Boyunun səthi və dərin fleqmonası

4.10      Mediastinit

4.11      Peritonarxası fleqmonalar

4.12      Paraproktit

4.13      Ətrafların fleqmonası

5-ci həftə

5.

5.1        Anaerob spor əmələgətirən infeksiya

5.2        Çürüntülü infeksiya, anaerob spor əmələ gətirməyən infeksiya

5.3        Tetanus

5.4        Osteomielit təsnifatı

5.5        Osteomielit əmələ gəlməsi haqqinda nəzəriyyələr

5.6        Hematogen osteomielit

5.7        Qeyri-hematogen osteomielit

5.8        Odlu silah osteomieliti

5.9        Xroniki osteomielitlər

5.10      Xroniki osteomielitin nadir formaları

5.11      Xondrit, perixondrit

5.12      Artridlər

5.13      Travmatik artritlər, infeksion və allergik artritlər.

6-cı həftə

6.

6.1        Bursit.

6.2        Əlin fleqmonası

6.3        Dolamalar (səthi)

6.4        Dolamalar (dərin)

6.5        Peritonit, təsnifatı

6.6        Peritonit, klinikası, diaqnostikası

6.7        Peritonitin müalicəsi

6.8        Plevrit, təsnifatı.

6.9        Plevrit, klinikası, diaqnostikası

6.10      Plevrit müalicəsi

6.11      Perikardit

6.12      Sepsis, təsnifatı

6.13      Sepsis haqqında nəzəriyyələr

7-ci həftə

7.

7.1        Sepsisin klinikası, diaqnostikası

7.2        Sepsisin müalicəsi

7.3        Cərrahi vərəm

7.4        Sümük və oynaq vərəmi

7.5        Aktinomikoz

7.6        Quduzluq

7.7        Sibir yarası

7.8        Arterial qan dövranının kəskin pozulması

7.9        Arterial qan dövranının xroniki pozulması

7.10      Varikoz qan dövranının kəskin pozulması

7.11      Varikoz qan dövranının xroniki pozulması

7.12      Postromboflebitik sindrom

7.13      Limfa dövranının pozulmaları

8-ci həftə

8.

8.1       Nekroz

8.2       Qanqrena

8.3       Trofiki xoralar

8.4       Süzgəclər

8.5       Exinokokkoz

8.6       Ağciyərin exinokokkozu

8.7       Qaraciyərin exinokokkozu

8.8        Exinokokkozun müalicəsi

8.9        Alveokokkoz

8.10      Arkaridoz

8.11      Opistorxoz

8.12      Amiobiaz

8.13      Paraqonimoz

9-cu həftə

9.

9.1        Fasilyoz

9.2        Şişlər, təsnifatı

9.3        Şişlər haqqında nəzəriyyələr

9.4        Xoş və bəd xassəli şişlərin müqayisəsi

9.5        Şişlərin diaqnostikasi

9.6        Xoşxassəli şişlərin müalicəsi

9.7        Bədxassəli şişlərin müalicəsi

9.8        İnkişaf qüsurları

9.9        Tək dölün inkişaf qüsurları

9.10      Ekizlərin inkişaf qüsurları

9.11      Kəllə və baş beyinin inkişaf qüsurları

9.12      Üzün inkişaf qüsurları

10-cu həftə

10.

10.1      Ürək və damarların inkişaf qüsurları

10.2      Ağciyərlərin inkişaf qüsurları

10.3      Bronxların inkişaf qüsurları

10.4      Mədəbağırsaqsisteminin inkişaf qüsurları

10.5      Mədənin, bağırsaqların inkişaf qüsurları

10.6      Qaraciyər və öd yollarının inkişaf qüsurları

10.7      Sidik ifrazat sisteminin inkişaf qüsurları

10.8      Ətrafın inkişaf qüsurları

10.9      Toxuma və üzvlərin köçürülməsi, təəsnifatı.

10.10    Toxuma köçürülməsi

10.11    Üzvlərin köçürülməsi

10.12    Böyrək vz qaraciyərin köçülməsi

10.13   Ürəyin, ağciyərin köçürülməsi

11-cu həftə

 

Sərbəst işlərin mövzuları və təhvil verilməsinin son tarixi

Son tarixdən sonra təqdim olunan sərbəst işlər səbəbindən asılı olmayaraq nəzərə alınmayacaqdır.

Sərbəst işlərin nəticələri jurnalda yazılır.

SİLLABUS  –  İŞÇİ  TƏDRİS  PROQRAMI

Bakalavr təhsilinin məzmunu tədris prosesinin planlaşdırılmasını, onun həyata keçirilməsinin forma və metodlarını, tədris yükünün həcmini, tədris mərhələlərinin (semestrlərin) müddətini, tədris növlərini (mühazirə, praktik məşğələ, laboratoriya və s.) ayrı-ayrı fənlərin həcminin, ixtisaslar üzrə təhsil proqramlarına qoyulan tələbləri əhatə edir.

Tədris prosesinin planlaşdırılması və təşkili tədris planları (nümunəvi işçi və fərdi) və fənlər üzrə işçi proqramlarıəsasında həyata keçirilir. Həmin sənədlərin forması və strukturu ali təhsil müəssisəsi  tərəfindən müəyyənləşdirilir.

Fənn proqramları ixtisaslar üzrə ali təhsil proqramlarının tələblərinə uyğun olaraq ali təhsil müəssisələri tərəfindən hazırlanır və mavafiq qaydada Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir. Fənn proqramlarıəsasında işçi proqramlar (sillabuslar) hazırlanır və ali təhsil müəssisələri tərəfindən təsdiq edilir.

İşçi tədris proqramı (sillabus) – fənnin müvafiq proqramıəsasında hazırlanan vəözündə tədris olunan fənnin təsvirini, onun hədəf və məqsədini, qısa məzmununu, dərslərin müddətini və növlərini, tələbənin müstəqil işi üçün tapşırıqları, onların yerinə yetirilməsi müddətini, məsləhət saatlarını, müəllim haqqında məlumatı, müəllimin tələblərini, qiymətləndirmə meyarlarını, aralıq qiymətləndirilmə cədvəlini, istifadə olunan ədəbiyyatın siyahısınıözündəəks etdirən sənəddir.

ƏDƏBİYYAT  VƏ  MATERİALLAR

1. Ç.M.Cəfərov Ümumi cərrahlıq.Dərslik. Bakı,2006.- 549 s

2. C.N.Hacıyev Ümumi cərrahlıq. Dərslik. Bakı, 2013. I Cild- 767s; II Cild -638 s

3 В.K.Гостищев Общая хирургия. Москва 2011

KURS  İŞİ:

 Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya fənni üzrə kurs işi nəzərdə tutulmur

 

TƏCRÜBƏ:

Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya fənni üzrə istehsalat təcrübəsi nəzərdə tutulmur.

 

Azərbaycan  Tibb  Universiteti Ümumi cərrahlıq və anestezialogiya  fənni üzrə

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

(SİLLABUS)

 

«TƏSDİQ  EDİRƏM»

« Ümumi cərrahlıq və anestezialogiya  »

kafedrasının müdiri, professor

E.K.Ağayev

İmza:                                           _

20.06.2017-cı il

FAKÜLTƏ

070104 Stomatologiya

Fənnin  kodu:

237/T

Fənnin  növü:

Məcburi

Fənnin  tədris  semestri:

S6

Fənnin  krediti:

5 kredit

Fənnin  tədris  forması:

Əyani

Fənnin  tədris  dili:

Azərbaycan dili, rus dili, ingilis dili

Fənni  tədris  edən  müəllimlər:

Kafedranın professor-müəllim heyəti

Kafedranın  telefon  nömrələri:

  

E-mail:

  

   Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya  fənninin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənlər:

1. İnsan anatomiyası; 2.operativ cərrahiyyə ;3.potoloji anatomiya ;4.potoloji fizialogiya ;

 

KOREKVİZİTLƏR:

 Bu fənnin tədrisi ilə eyni vaxtda başqa fənlərin də tədris olunması zərurəti yoxdur.

POSTREKVİZİTLƏR:

Ümumi cərrahlıq I fənnindən tədris semestrinin yekununa görə müvəffəq qiymət almayan tələbələr ümumi cərrahlıq II fənninə, ümumi cərrahliq II fənnindən müvəffəq qiymət almayan tələbələr  bütün cərrahi xəstəliklər fənnlərindən dərslərə buraxılmamalıdı.

 KURSUN TƏSVİRİ:

 Bu fəndə Aseptika, antiseptika, anesteziologiya, qanaxmalar, qan köçürmə, cərrahi xəstələrin müayinə üsulları, zədələnmələr, cərrahi infeksiyalar, ətrafların arteriya və venalarının cərrahi xəstəlikləri, cərrahi parazitar xəstəliklər, şişlər, inkişaf qüsurları, toxuma və üzvlərin köçürülməsi, xəstəlik tarixi tətbiqi geniş şərh olunur. Fənnin nəzəri hissəsi mühazirə şəklində aparılır.Təcrübi hissə isə xəstələr üzərində, sarğı və əməliyyatlarda öyrənilir.

KURSUN  MƏQSƏDİ:

 Ümumi Cərrahlıq fənninin əsas məqsədi tələbələrə qeyd olunan bəhslər və xəstəliklər haqda  müasir səviyyədə məlumat vermək,xəstələri düzgün müayinə və müalicə etməyi öyrətməkdir.

KURSUN  NƏTİCƏLƏRİ:

Bu fənn tədris olunub qurtardıqdan sonra tələbələrin tam biliyə nail olmasını təmin etmək və gələcəkdə tələbələrin bu biliklərdən istifadə etməsini tövsiyə etməkdir.

Stomatologiya fakultəsinin III kurs tələbələri üçün

Ümumi cərrahlıqdan tədris planı

N

Yaz sistemləri mövzularının adları

Tədriz saatlarının miqdarı

Mühazirə

Təcrübə

Cəmi

1

2

3

4

5

1

Cərrahlıq sənəti və elmi  haqqında anlayış. Dünya və Azərbaycan cərrahlığının inkişaf tarixi. Cərrahi deontologiya. Antiseptika və Aseptika.

2

6

8

2

Ağrısızlaşdırma. Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları. Cərrahi əməliyyatlar. Əməliyyatdan əvvəlki və sonrakı dövr.

2

6

8

3

Qanaxmalar, qanköçürmə

2

2

4

4

Travmalar

2

16

18

5

Cərrahi infeksiya

2

18

20

6

Ətrafların qan və limfa dövranının pozuntuları. Cərrahi parazitar xəstəliklər

2

6

8

7

Şişlər. İnkişaf qüsurları. Toxuma və üzvlərin köçürülməsi.

2

4

6

8

Xəstəlik tarixinin sxemi. Yazılması və qəbulu

 

3

3

Cəmi

14

61

75

 

Təqvim-mövzu planı:

Stomatologiya fakultəsinin III kurs tələbələriüçün Ümumi cərrahlıqdan təcrübə dərslərinin tədris planı

N

Yaz semestri mövzularının adları

Saat

1

2

3

1

Ümumi mövzuların predmeti, tarixi, cərrahi deontologiya. Cərrahi klinikanın quruluşu.

2

2

Antiseptika növləri.

2

3

Aseptika, hava-damcı, təmas, calaq infeksiyası ilə mübarizə

2

4

Ağrısızlaşdırma

2

5

Qanaxmalar, qanköçürmə

2

6

Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları

2

7

Cərrahi əməliyyatlar. Əməliyyatdan əvvəlki və sonrakı dövr

2

8

Zədələnmələr, təsnifatı, zədə almış xəstələrin müayinə xüsusiyyətləri

2

9

Başın zədələnmələri

2

10

Döş qəfəsinin zədələnmələri

2

11

Qarının zədələnmələri

2

12

Ətrafların zədələnmələri (çıxıqlar, sınıqlar)

2

13

Travmatik toksikoz, travmatik şok, terminal hal

2

14

Yaralar

2

15

Yanıqlar, dolamalar, sarğılar

2

16

Cərrahi infeksiya, təsnifatı, ümumi və yerli əlamətləri. Ümumi müalicə prinsipləri

2

17

Folikulit, furunkul, karbunkul, qızıl yel

2

18

Abses. Fleqmona

2

19

Parotit, mastit, hidrodenit, limfangit

2

20

Mediastinit, paranefrit, paraproktit

2

21

Tetanus, qazlı qanqrena

2

22

Osteomielit. Dolamalar

2

23

Perikardit, plevrit, peritonit

2

24

 Xroniki spesifik və qeyri spesifik cərrahi infeksiya

2

25

Ətrafların qan və limfa dövranının pozuntuları

2

26

Nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yaraları, süzgəclər

2

27

Cərrahi parazitar xəstəliklər

2

28

Şişlər

2

29

İnkişaf qüsurları. Toxuma və üzvlərin köçürülməsi

2

30

Xəstəlik tarixinin sxemi, tərtibi və qəbulu

3

Cəmi

61

QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya üzrə krediti toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi həyata keçirilir:

50 bal – imtahana qədər.

O cümlədən:

10 bal – dərsə davamiyyət;

10 bal – sərbəst iş;

30 bal – praktik məşqələlərdən toplanacaq ballardır.

Hər semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçirilməsi nəzərdə tutulur (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

50 bal imtahanda toplanacaqdır.

İmtahan test üsulu ilə universitetin “Virtual Test Mərkəzi”ndə keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual 1 baldır. Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silmir.

QEYD:

İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

A  –   “Əla”              –  91 – 100

B  –   “Çox yaxşı”     –  81 – 90

C  –   “Yaxşı”            –  71 – 80

D  –   “Kafi”              –  61 – 70

E  –   “Qənaətbəxş”  –  51 – 60

F  –   “Qeyri-kafi”     –  51 baldan aşağı.

SƏRBƏST İŞ:

Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

Sərbəst iş yazılı formada, world faylı formasında, həcmi 1-2 səhifə (şrift 12 pt) olmalıdır.

Hər bir sərbəst iş tələbənin fərdi fikirlərinin məcmusu olduğuna görə plagiat yolverilməzdir.

Sərbəst işlərin mövzuları və təhvil verilməsinin son tarixi

Ümumi  patologiya  üzrə:

№

Mövzu

Son tarix

1.

1.1.         Cərrahlıq haqqında anlayış. Qədim cərrahlıq.

1.2.         VI-X əsr, XI-XVI əsr cərrahlığı.

1.3.         XVII-XIX əsr, XX-XI əsr cərrahlığı.

1.4.         Qədim və müasir Azərbaycan cərrahlığı.

1.5.         Cərrahi deontologiya.

1.6.         Antiseptikanın və aseptikanın tarixi.

1.7.         İnfeksiya mənbələri və yoluxma yolları.

1.8.         Mexaniki və fiziki antiseptika.

1.9.         Kimyəvi antiseptika.

1.10.    Bioloji antiseptika.

1.11.    Hava-damcı infeksiyasının qarşısının alınması üsulları.

1.12.    Əllərin mikrobsuzlaşdırılması üsulları.

1.13.    Cərrahi alətlərin mikrobsuzlaşdırılması üsulları

2-ci həftə

2.

2.1.         Mikrobsuzlaşdırmaya nəzarət.

2.2.         Əkilən infeksiyanın qarşısının alınması.

2.3.         Ağrısızlaşdırmanın tarixi və növləri.

2.4.         Ümumi ağrısızlaşdırma – narkoz.

2.5.         Anestetiklərin təsiri haqqında nəzəriyyələr.

2.6.         İnhalyasion narkozun növləri.

2.7.         Qeyri-inhalyasion narkoz.

2.8.         Yerli ağrısızlaşdırma.

2.9.         Yerli anesteziyanın növləri.

2.10.    Yerli ağrısızlaşdırmaya göstəriş və əks-göstərişlər.

2.11.    Nəqledici anesteziya.

2.12.    Epidural anesteziya.

2.13.    Onurğa beyni anesteziyası

3-cü həftə

3.

3.1.         Cərrahi xəstəliklərin müayinə üsulları.

3.2.         Laborator və instrumental müayinə üsulları.

3.3.         Xəstəlik tarixinin sxemi və yazılması.

3.4.         Qanaxmalar təsnifatı.

3.5.         İtirilmiş qanın həcminin təyini üsulları.

3.6.         Kəskin qanitirmə zamanı orqanizmin cavab reaksiyası.

3.7.         Qanaxmaların klinikası diaqnostikası.

3.8.         Qanaxmanın müvəqqəti dayandırılma üsulları.

3.9.         Qanaxmaların daimi dayandırma üsulları.

3.10.    Qanköçürmənin tarixi.

3.11.    Qanın götürülməsi, konservləşdirilməsi, saxlaması.

3.12.    Qanın antigen sistemləri.

3.13.    Qan qrupları

4-cü həftə

4.

4.1.         Qan qruplarının təyini üsulları.

4.2.         Rezus faktor, təyini üsulları.

4.3.         Qanköçürməyə göstəriş və əks-göstəriş.

4.4.         Qanköçürmə üsulları.

4.5.         Qanköçürmə zamanı istifadə olunan sınaqlar.

4.6.         Qanköçürmə zamanı baş verən fəsadlar və reaksiyalar.

4.7.         Qanın kompenentləri və preparatları.

4.8.         Qan əvəzedicilər – Hemodinamik təsirə malik olanlar.

4.9.         Dezinteksikasiyaedici qan əvəzedicilər.

4.10.    Su-duz, turşu-qələvi müvazinətini tənzimləyən qan əvəzediciləri.

4.11.    Cərrahi əməliyyatdan sonrakı dövr.

4.12.    Xəstələrin cərrahi əməliyyatönü hazırlığı.

4.13.    Cərrahi əməliyyata əöstəriş və əks göstərişlər.

5-ci həftə

5.

5.1.         Cərrahi əməliyyatlar, növləri, mərhələləri.

5.2.         Cərrahi əməliyyatlar sonrakı dövr, baş verən fəsadlar.

5.3.         Zədələnmələr, təsnifatı.

5.4.         Xəsarət almış xəstələrin müayinə xüsusiyyətləri.

5.5.         Qapalı zədələnmələr. (əzilmə, gərilmə, cırılma).

5.6.         Baş beyin silkələnməsi, əzilməsi, sıxılması.

5.7.         Onurğa beyni zədələnmələri.

5.8.         Döş qəfəsinin zədələnmələri (Pnevmatoraks, hemotoraks).

5.9.         Travmatik şok.

5.10.    Travmatik toksikoz.

5.11.    Bayılma, kollaps. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

5.12.    Çıxıqlar, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

5.13.    Siniqlar. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

6-cı həftə

6.

6.1.    Yaralar. Təsnifatı, əlamətləri.

6.2.    Yaraların sagalması.

6.3.    Yaraların sağalması dövründə baş verən fəsadlar.

6.4.    Yaraların müalicəsi.

6.5.    İrinləmişyaraların yerli və ümumi müalicəsi.

6.6.    Trmiki yaralar.

6.7.    Yanıq xəstəliyi.

6.8.    Kimyəvi və şüa yanıqları.

6.9.    Yanıqların müalicəsi üsulları.

6.10.   Elektrik zədələnmələri.

6.11.   İstivurma. Günvurma.

6.12.   Soyuğun bədənə ümumi təsiri.

6.13.   Soyuğun bədənə yerli təsiri – donmalar

7-ci həftə

7.

7.1.   Sarğılar. Təsnifatı.

7.2.   Bərk və yumuşaq sarğılar.

7.3.   Başa və gövdəyə qoyulan sarğılar.

7.4.   Ətraflara qoyulan sarğılar.

7.5.   Cərrahi infeksiya. Təsnifatı.

7.6.   Cərrahi infeksiyanın əlamətləri və ümumi müalicə prinsipləri.

7.7.   Follikulit, furunkul.  Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

7.8.   Karbunkul. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

7.9.   Hidrodenit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

7.10.  Abses və fleqmona. Klinikası, diaqnistikası, müalicəsi.

7.11.  Qızılyel. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

7.12.  Parotit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

7.13. Mastit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8-ci həftə

8.

8.1.   Mediastinit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.2.   Perikardit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.3.   Plevrit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.4.   Peritonit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.5.   Paraproktit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.6.   Anaerob spor əmələ gətirən və spor əmələ gətirməyən infeksiya.

8.7.   Tetanus, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.8.   Qazlı qanqrena. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.9.  Osteomielitlər. Təsnifatı, haqqında nəzəriyyələr.

8.10. Xroniki osteomielitlər.

8.11. Artritlər. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.12. Dolamalar. Təsnifatı, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.13. Sepsis. Təsnifatı, haqında nəzəriyyələr.

9-cu həftə

9.

9.1.  Sepsisin klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

9.2.  Cərrahi vərəm.

9.3.  Aktinimikoz.

9.4.  Aşağı ətrafların arterial qan dövranının kəskin pozulması.

9.5.  Aşağı ətrafların arterial qan dövranının xroniki pozulması.

9.6.  Venoz qan dövranının kəskin və xroniki pozulmaları.

9.7.  Limfa dövranının pozulmaları.

9.8.  Nekroz. Qanqrena.

9.9. Trofiki xoralar, süzgəclər.

9.10. Exinikokkoz. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

9.11. Askaridoz . Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

9.12. Opistorxoz, Amiobiaz, Paraqonimoz, Fassidyoz.

9.13. Şişlər təsnifatı

10-cu həftə

10.

10.1. Şişlər haqqında nəzəriyyələr.

10.2. Şişlərin diaqnostikası.    

10.3. Xoşöassəli şişlərin müalicəsi.

10.4. Bədxassəli şişlərin müalicəsi.

10.5. İnkişaf qüsurları.

10.6. Tək dölün və ekizlərin inkişaf qüsurları.

10.7. Kəllə, baş beyin və üzün inkişaf qüsurları.

10.8. Ürək və damarların inkişaf qüsurları.

10.9. Bronxların və ağciyərlərin inkişaf qüsurları.

10.10. Mədə-bağırsaq və öd yollarının inkişaf qüsurları.

10.11. Sidik-ifrazat sisteminin inkişaf qüsurları.

10.12. Ətrafların inkişaf qüsurları.

1013. Toxuma və üzvlərin köçürülməsi.

11-ci həftə

 Son tarixdən sonra təqdim olunan sərbəst işlər səbəbindən asılı olmayaraq nəzərə alınmayacaqdır.

Sərbəst işlərin nəticələri jurnalda yazılır.

SİLLABUS  –  İŞÇİ  TƏDRİS  PROQRAMI

Bakalavr təhsilinin məzmunu tədris prosesinin planlaşdırılmasını, onun həyata keçirilməsinin forma və metodlarını, tədris yükünün həcmini, tədris mərhələlərinin (semestrlərin) müddətini, tədris növlərini (mühazirə, praktik məşğələ, laboratoriya və s.) ayrı-ayrı fənlərin həcminin, ixtisaslar üzrə təhsil proqramlarına qoyulan tələbləri əhatə edir.

Tədris prosesinin planlaşdırılması və təşkili tədris planları (nümunəvi işçi və fərdi) və fənlər üzrə işçi proqramlarıəsasında həyata keçirilir. Həmin sənədlərin forması və strukturu ali təhsil müəssisəsi tərəfindən müəyyənləşdirilir.

Fənn proqramları ixtisaslar üzrə ali təhsil proqramlarının tələblərinə uyğun olaraq ali təhsil müəssisələri tərəfindən hazırlanır və mavafiq qaydada Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir. Fənn proqramlarıəsasında işçi proqramlar (sillabuslar) hazırlanır və ali təhsil müəssisələri tərəfindən təsdiq edilir.

İşçi tədris proqramı (sillabus) – fənnin müvafiq proqramıəsasında hazırlanan vəözündə tədris olunan fənnin təsvirini, onun hədəf və məqsədini, qısa məzmununu, dərslərin müddətini və növlərini, tələbənin müstəqil işi üçün tapşırıqları, onların yerinə yetirilməsi müddətini, məsləhət saatlarını, müəllim haqqında məlumatı, müəllimin tələblərini, qiymətləndirmə meyarlarını, aralıq qiymətləndirilmə cədvəlini, istifadə olunan ədəbiyyatın siyahısını özündəəks etdirən sənəddir.

ƏDƏBİYYAT  VƏ  MATERİALLAR:

1. Ç.M.Cəfərov Ümumi cərrahlıq.Dərslik. Bakı,2006.- 549 s

2. C.N.Hacıyev Ümumi cərrahlıq. Dərslik. Bakı, 2013. I Cild- 767s; II Cild -638 s

3 В.K.Гостищев Общая хирургия. Москва 2012.

KURS  İŞİ:

Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya fənni üzrə kurs işi nəzərdə tutulmur.

TƏCRÜBƏ:

Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya fənni üzrə istehsalat təcrübəsi nəzərdə tutulmur.

 

Azərbaycan  Tibb  Universiteti

Ümumi cərrahlıq və anesteziologiay fənni üzrə

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

(SİLLABUS)

 

«TƏSDİQ  EDİRƏM»

« Ümumi cərrahlıq və anesteziologiay »

kafedrasının müdiri, professor

E.K.Ağayev 

İmza:                                           _

20.06.2017-cı il

FAKÜLTƏ

070102 – Hərbi-tibbi

Fənnin  kodu:

237/T

Fənnin  növü:

Məcburi

Fənnin  tədris  semestri:

S5

Fənnin  krediti:

6 kredit

Fənnin  tədris  formasi:

Əyani

Fənnin  tədris  dili:

Azərbaycan dili

Fənni  tədris  edən  müəllimlər:

Kafedranın professor-müəllim heyəti

Kafedranin  telefon  nömrələri:

  

E-mail:

  

PREREKVİZİTLƏR:

   Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya  fənninin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənlər:

1. İnsan anatomiyası; 2.operativ cərrahiyyə ;3.potoloji anatomiya ;4.potoloji fizialogiya ;

 KOREKVİZİTLƏR:

 Bu fənnin tədrisi ilə eyni vaxtda başqa fənlərin də tədris olunması zərurəti yoxdur.

POSTREKVİZİTLƏR:

Ümumi cərrahlıq I fənnindən tədris semestrinin yekununa görə müvəffəq qiymət almayan tələbələr ümumi cərrahlıq II fənninə, ümumi cərrahliq II fənnindən müvəffəq qiymət almayan tələbələr  bütün cərrahi xəstəliklər fənnlərindən dərslərə buraxılmamalıdı.

 KURSUN TƏSVİRİ:

 Bu fəndə Aseptika, antiseptika, anesteziologiya, qanaxmalar, qan köçürmə, cərrahi xəstələrin müayinə üsulları, zədələnmələr, cərrahi infeksiyalar, ətrafların arteriya və venalarının cərrahi xəstəlikləri, cərrahi parazitar xəstəliklər, şişlər, inkişaf qüsurları, toxuma və üzvlərin köçürülməsi, xəstəlik tarixi tətbiqi geniş şərh olunur. Fənnin nəzəri hissəsi mühazirə şəklində aparılır.Təcrübi hissə isə xəstələr üzərində, sarğı və əməliyyatlarda öyrənilir.

KURSUN  MƏQSƏDİ:

 Ümumi Cərrahlıq fənninin əsas məqsədi tələbələrə qeyd olunan bəhslər və xəstəliklər haqda  müasir səviyyədə məlumat vermək,xəstələri düzgün müayinə və müalicə etməyi öyrətməkdir.

KURSUN  NƏTİCƏLƏRİ:

Bu fənn tədris olunub qurtardıqdan sonra tələbələrin tam biliyə nail olmasını təmin etmək və gələcəkdə tələbələrin bu biliklərdən istifadə etməsini tövsiyə etməkdir. 

 

Təqvim-mövzu planı: 

Hərbi-tibb fakultəsinin  III kurs tələbələri üçün Ümumi cərrahlıqdan tədris planı

N

Payız semestri. Mövzuların adları

Tədris saatlarının miqdarı

Mühazirə

Təcrübə

Cəmi

1

2

3

4

5

1

Cərrahlıq sənəti və elmi haqqında anlayış. Dünya və Azərbaycan cərrahlığının inkişaf tarixi. Cərrahi deontologiya.

2

2

4

2

Antiseptika və aseptika

2

4

6

3

Ağrısızlaşdırma

2

2

4

4

Qanaxmalar

2

2

4

5

Qanköçürmə

2

2

4

6

Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları. Cərrahi əməliyyatlar, əməliyyata göstəriş və əks göstəriş. Əməliyyatdan əvvəlki və sonrakı dövr.

2

4

6

7

Travmalar, təsnifatı. Başın, döş qəfəsinin, qanın, ətraflarının travması. Travmatik toksikoz. Travmatik şok. Terminal hal.

2

14

16

8

Yaralar, təsnifatı, əlamətləri. Odlu silah yaraları. Müalicə prinsipləri. Sarğılar.

2

4

6

9

Yanıqlar, elektrik zədələnmələri. Donmalar.

2

4

6

10

Cərrahi infeksiya, təsnifatı. Dəri, dərialtı vəzi, boş birləşdirici, piy, sümük, seroz toxumaları irinli xəstəlikləri (Folikulit, frunkul, karbunkul, qızıl yel, abses, fleqmona, parotit, mastit, hidrodenit, mediastinit, paranefrit, paraproktit, osteomielit, dolama, perikardit, plevrit, peritonit).

2

10

12

11

Anaerob infeksiya (tetanus, qazlı qanqrena). Sepsis, xroniki spesifik və qeyri-spesifik cərrahi infeksiya (cərrahi vərəm, aktinomikoz, xroniki osteomielit)

2

6

8

12

Ətrafların qan və limfa dövranının pozuntuları (obliterasiyaedici endarterit, obliterasiya edici ateroskleroz, trombangit, tromboz emboliya, flebit, tromboflebit, fellik xəstəliyi) nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yarası, süzgəclər.

2

2

4

13

Cərrahi parazitar xəstəliklər. Şişlər.

2

2

4

14

İnkişaf qüsurları. Toxuma və üzvlərin köçürülməsi

2

2

4

15

Xəstəlik tarixinin sxemi, tələbələri, qəbulu

 

2

2

Cəmi

28

62

90

  

Hərbi-tibb fakultəsinin III kurs tələbələri üçün Ümumi cərrahlıq fənnindən təcrübə dərslərinin tədris proqramı

N

Payız semestri. Mövzuların adları

Saat

1

2

3

1

Ümumi cərrahlığın predmeti, texniki, cərrahi deontologiya. Cərrahi klinikanın quruluşu. İş prinsipi.

2

2

Antiseptika: mexaniki, sizin, kimyəvi, bioloji

2

3

Aseptika: hava-damcı, təmas, əkilən infeksiyaları ilə müalicəsi.

2

4

Ağrısızlaşdırma: ümumi ağrısızlaşdırma-narkoz, yerli ağrısızlaşdırma

2

5

Qanaxmalar, təsnifatı, əlamətləri, ağırlıq dərəcəsi, itirilmiş qanın həcminin təyininin üsulları. Qanaxmanın müvəqqəti və qəti dayandırılması üsulları.

2

6

Qanköçürmə, qan qrupları, Rh faktorunun təyini üsulları, qanın antigen sistemləri. Qanköçürməyə göstəriş, əks göstərişlər. Qanköçürmə üsulları. Qanın preparatları və komponentləri. Qanəvəzedicilər.

2

7

Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları (subyektiv, obyektiv). Diaqnostik alqoritm. Cərrahi xəstələrin instrumental və laborator müayinə üsulları.

2

8

Cərrahi əməliyyatlar. Cərrahi əməliyyatlara göstəriş, əks göstəriş. Əməliyyatla əvvəlki və sonrakı dövr.

2

9

Zədələnmələr, təsnifatı. Zədə almış xəstələrin müayinə xüsusiyyətləri.

2

10

Başın zədələnmələri.

2

11

Döş qəfəsinin zədələnmələri.

2

12

Qanın zədələnmələri.

2

13

Ətrafların zədələnmələri (sınıqlar, çıxıqlar)

2

14

Travmatik toksikoz

2

15

Travmatik şok, terminal hal, reanimasiyanın ümumi məsələləri

2

16

Yaralar, təsnifatı, əlamətləri. Odlu silah yaraları. Yaraların sağalması, irinli yaralar, müalicə prinsipləri.

2

17

Yanıqlar (termiki, kimyəvi, elektrik, şüa)

2

18

Soyuğun bədənə ümumi və yerli təsiri (donmalar)

2

19

Sarğılar

2

20

Cərrahi infeksiya, təsnifatı, ümumi və yerli əlamətləri, ümumi müalicə prinsipləri

2

21

Folikullit, furunkul, karbunkul, qızıl yel, limfangit, flebit, tromboflebit

2

22

Abses, fleqmona, adenofleqmona. Parotit, mastit, hidrodenit, mediastenit, paranefrit, parakolit, paraproktit.

2

23

Tetanus. Qazlı qanqrena

2

24

Osteomielit. Dolama. Əlin fleqmonaları.

2

25

Perikardit, plevrit, peritonit.

2

26

Sepsis

2

27

Xroniki spesifik və qeyri-spesifik cərrahi infeksiya

2

28

Ətrafların arteriya, vena, limfa dövranının pozuntuları, nekroz, qanqrena, trofiki xora, yataq yaraları, süzgəclər.

2

29

Cərrahi parazitar xəstəliklər. Şişlər.

2

30

İnkişaf qüsurları. Toxuma və üzvlərin köçürülməsi.

2

31

Xəstəlik tarixinin sxemi. Tərtibi, qəbulu.

2

Cəmi

62

Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya  mövzuları üzrə mühazirə və praktik məşqələ mətnləri, həmçinin nümunəvi testləri elektron formatda tərtib edilir və Azərbaycan Tibb Universitetinin “Virtual Test Mərkəzi”nə təhvil verilir, universitetin saytında yerləşdirilir.

Fənn üzrə testlər bu mətnlərə uyğun tərtib edilir.

QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

Patoloji anatomiya üzrə krediti toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi həyata keçirilir:

50 bal – imtahana qədər.

O cümlədən:

10 bal – dərsə davamiyyət;

9       bal – sərbəst iş;

10 bal- təcrübi bacarıq

20 bal – praktik məşqələlərdən toplanacaq ballardır.

50 bal imtahanda toplanacaqdır.

İmtahan test üsulu ilə universitetin “Virtual Test Mərkəzi”ndə keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual 1 baldır. Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silmir. 

QEYD:

İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

A  –   “Əla”              –  91 – 100

B  –   “Çox yaxşı”     –  81 – 90

C  –   “Yaxşı”            –  71 – 80

D  –   “Kafi”              –  61 – 70

E  –   “Qənaətbəxş”  –  51 – 60

F  –   “Qeyri-kafi”     –  51 baldan aşağı.

SƏRBƏST İŞ:

Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

Sərbəst iş yazılı formada, world faylı formasında, həcmi 1-2 səhifə (şrift 12 pt) olmalıdır.

Hər bir sərbəst iş tələbənin fərdi fikirlərinin məcmusu olduğuna görə plagiat yolverilməzdir.

 

Sərbəst işlərin mövzuları və təhvil verilməsinin son tarixi

Hərbi-tibb fakultəsinin III kurs üçün Ümumi cərrahlıq fənnindən sərbəst işlərin mövzularının siyahısı 

№

Mövzu

Son tarix

1.

1.1.     Cərrahlıq haqqında anlayış. Qədim cərrahlıq.

1.2.     VI-X əsr, XI-XVI əsr cərrahlığı.

1.3.     XVII-XIX əsr, XX-XI əsr cərrahlığı.

1.4.     Qədim və müasir Azərbaycan cərrahlığı.

1.5.     Cərrahi deontologiya.

1.6.     Antiseptikanın və aseptikanın tarixi.

1.7.     İnfeksiya mənbələri və yoluxma yolları.

1.8.     Mexaniki və fiziki antiseptika.

1.9.     Kimyəvi antiseptika.

1.10.    Bioloji antiseptika.

1.11.    Hava-damcı infeksiyasının qarşısının alınması üsulları.

1.12.    Əllərin mikrobsuzlaşdırılması üsulları.

1.13.    Cərrahi alətlərin mikrobsuzlaşdırılması üsulları.

2-ci həftə

2.

2.1.      Mikrobsuzlaşdırmaya nəzarət.

2.2.      Əkilən infeksiyanın qarşısının alınması.

2.3.      Ağrısızlaşdırmanın tarixi və növləri.

2.4.      Ümumi ağrısızlaşdırma – narkoz.

2.5.      Anestetiklərin təsiri haqqında nəzəriyyələr.

2.6.      İnhalyasion narkozun növləri.

2.7.      Qeyri-inhalyasion narkoz.

2.8.      Yerli ağrısızlaşdırma.

2.9.      Yerli anesteziyanın növləri.

2.10.    Yerli ağrısızlaşdırmaya göstəriş və əks-göstərişlər.

2.11.    Nəqledici anesteziya.

2.12.    Epidural anesteziya.

2.13.    Onurğa beyni anesteziyası.

3-cü həftə

3.

3.1.    Cərrahi xəstəliklərin müayinə üsulları.

3.2.    Laborator və instrumental müayinə üsulları.

3.3.    Xəstəlik tarixinin sxemi və yazılması.

3.4.    Qanaxmalar təsnifatı.

3.5.     İtirilmiş qanın həcminin təyini üsulları.

3.6.     Kəskin qanitirmə zamanı orqanizmin cavab reaksiyası.

3.7.     Qanaxmaların klinikası diaqnostikası.

3.8.     Qanaxmanın müvəqqəti dayandırılma üsulları.

3.9.      Qanaxmaların daimi dayandırma üsulları.

3.10.    Qanköçürmənin tarixi.

3.11.    Qanın götürülməsi, konservləşdirilməsi, saxlaması.

3.12.    Qanın antigen sistemləri.

3.13.    Qan qrupları.

4-cü həftə

4.

4.1.      Qan qruplarının təyini üsulları.

4.2.      Rezus faktor, təyini üsulları.

4.3.      Qanköçürməyə göstəriş və əks-göstəriş.

4.4.      Qanköçürmə üsulları.

4.5.      Qanköçürmə zamanı istifadə olunan sınaqlar.

4.6.      Qanköçürmə zamanı baş verən fəsadlar və reaksiyalar.

4.7.      Qanın kompenentləri və preparatları.

4.8.      Qan əvəzedicilər – Hemodinamik təsirə malik olanlar.

4.9.      Dezinteksikasiyaedici qan əvəzedicilər.

4.10.    Su-duz, turşu-qələvi müvazinətini tənzimləyən qan əvəzediciləri.

4.11.    Cərrahi əməliyyatdan sonrakı dövr.

4.12.    Xəstələrin cərrahi əməliyyatönü hazırlığı.

4.13.    Cərrahi əməliyyata əöstəriş və əks göstərişlər.

5-ci həftə

5.

5.1.      Cərrahi əməliyyatlar, növləri, mərhələləri.

5.2.       Cərrahi əməliyyatlar sonrakı dövr, baş verən fəsadlar.

5.3.       Zədələnmələr, təsnifatı.

5.4.       Xəsarət almış xəstələrin müayinə xüsusiyyətləri.

5.5.       Qapalı zədələnmələr. (əzilmə, gərilmə, cırılma).

5.6.       Baş beyin silkələnməsi, əzilməsi, sıxılması.

5.7.       Onurğa beyni zədələnmələri.

5.8.       Döş qəfəsinin zədələnmələri (Pnevmatoraks, hemotoraks).

5.9.       Travmatik şok.

5.10.     Travmatik toksikoz.

5.11.     Bayılma, kollaps. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

5.12.     Çıxıqlar, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

5.13.     Siniqlar. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

6-cı həftə

6.

6.1.   Yaralar. Təsnifatı, əlamətləri.

6.2.   Yaraların sagalması.

6.3.   Yaraların sağalması dövründə baş verən fəsadlar.

6.4.   Yaraların müalicəsi.

6.5.   İrinləmişyaraların yerli və ümumi müalicəsi.

6.6.   Trmiki yaralar.

6.7.   Yanıq xəstəliyi.

6.8.   Kimyəvi və şüa yanıqları.

6.9.   Yanıqların müalicəsi üsulları.

6.10.  Elektrik zədələnmələri.

6.11.  İstivurma. Günvurma.

6.12.  Soyuğun bədənə ümumi təsiri.

6.13.  Soyuğun bədənə yerli təsiri – donmalar.

7-ci həftə

7.

7.1.   Sarğılar. Təsnifatı.

7.2.   Bərk və yumuşaq sarğılar.

7.3.   Başa və gövdəyə qoyulan sarğılar.

7.4.  Ətraflara qoyulan sarğılar.

7.5.   Cərrahi infeksiya. Təsnifatı.

7.6.   Cərrahi infeksiyanın əlamətləri və ümumi müalicə prinsipləri.

7.7.   Follikulit, furunkul. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

7.8.   Karbunkul. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

7.9.   Hidrodenit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

7.10. Abses və fleqmona. Klinikası, diaqnistikası, müalicəsi.

7.11. Qızılyel. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

7.12. Parotit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

7.13. Mastit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8-ci həftə

8.

8.1.  Mediastinit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.2.  Perikardit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.3.  Plevrit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.4.  Peritonit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.5.  Paraproktit. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.6.  Anaerob spor əmələ gətirən və spor əmələ gətirməyən infeksiya.

8.7.  Tetanus, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.8.  Qazlı qanqrena. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.9.  Osteomielitlər. Təsnifatı, haqqında nəzəriyyələr.

8.10.  Xroniki osteomielitlər.

8.11.  Artritlər. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

8.12.  Dolamalar. Təsnifatı, klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

 8.13.  Sepsis. Təsnifatı, haqında nəzəriyyələr.

9-cu həftə

9.

9.1.   Sepsisin klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

9.2.   Cərrahi vərəm.

9.3.   Aktinimikoz.

9.4.  Aşağı ətrafların arterial qan dövranının kəskin pozulması.

9.5.  Aşağı ətrafların arterial qan dövranının xroniki pozulması.

9.6.   Venoz qan dövranının kəskin və xroniki pozulmaları.

9.7.   Limfa dövranının pozulmaları.

9.8. Nekroz. Qanqrena.

9.9.  Trofiki xoralar, süzgəclər.

9.10. Exinikokkoz. Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

9.11. Askaridoz . Klinikası, diaqnostikası, müalicəsi.

9.12. Opistorxoz, Amiobiaz, Paraqonimoz, Fassidyoz.

9.13. Şişlər təsnifatı.

10-cu həftə

10.

10.1.  Şişlər haqqında nəzəriyyələr.

10.2.  Şişlərin diaqnostikası.    

10.3.  Xoşöassəli şişlərin müalicəsi.

10.4.  Bədxassəli şişlərin müalicəsi.

10.5.  İnkişaf qüsurları.

10.6.  Tək dölün və ekizlərin inkişaf qüsurları.

10.7.  Kəllə, baş beyin və üzün inkişaf qüsurları.

10.8.  Ürək və damarların inkişaf qüsurları.

10.9.  Bronxların və ağciyərlərin inkişaf qüsurları.

10.10. Mədə-bağırsaq və öd yollarının inkişaf qüsurları.

10.11. Sidik-ifrazat sisteminin inkişaf qüsurları.

10.12. Ətrafların inkişaf qüsurları.

1013. Toxuma və üzvlərin köçürülməsi.

11-ci həftə

Son tarixdən sonra təqdim olunan sərbəst işlər səbəbindən asılı olmayaraq nəzərə alınmayacaqdır.

Sərbəst işlərin nəticələri jurnalda yazılır.

Hərbi-tibb fakultəsi ücun bacarıqlar( 5 semestr-payız )

  1. Əllərin mikrobsuzlaşdırılması.
  2. Steril xalat və əlcəklərin geyinilməsi
  3. Dəri tikişinin qoyulması, düyünün vurulması
  4. Qanaxmaların müvəqqəti dayandırılması, Esmarx kəmərinin qoyulması
  5. Yuxarı tənəffüs yollarının keçiriciliyinin təmin edilməsi, süni tənəffüs verilməsi.
  6. Ürəyin qapalı masajı
  7. Okkulizəedici sarğıların, gövdəyə sarğının qoyulması
  8. Başa və ətraflara sarğıların qoyulması
  9. Yanığın səthinin və ağırlığının hesablanması
  10. “Kəskin qarın” əlamətlərinin müəyyən edilməsi

SİLLABUS  –  İŞÇİ  TƏDRİS  PROQRAMI

Bakalavr təhsilinin məzmunu tədris prosesinin planlaşdırılmasını, onun həyata keçirilməsinin forma və metodlarını, tədris yükünün həcmini, tədris mərhələlərinin (semestrlərin) müddətini, tədris növlərini (mühazirə, praktik məşğələ, laboratoriya və s.) ayrı-ayrı fənlərin həcminin, ixtisaslar üzrə təhsil proqramlarına qoyulan tələbləri əhatə edir.

Tədris prosesinin planlaşdırılması və təşkili tədris planları (nümunəvi işçi və fərdi) və fənlər üzrə işçi proqramlarıəsasında həyata keçirilir. Həmin sənədlərin forması və strukturu ali təhsil müəssisəsi  tərəfindən müəyyənləşdirilir.

Fənn proqramları ixtisaslar üzrə ali təhsil proqramlarının tələblərinə uyğun olaraq ali təhsil müəssisələri tərəfindən hazırlanır və mavafiq qaydada Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir. Fənn proqramlarıəsasında işçi proqramlar (sillabuslar) hazırlanır və ali təhsil müəssisələri tərəfindən təsdiq edilir.

İşçi tədris proqramı (sillabus) – fənnin müvafiq proqramıəsasında hazırlanan vəözündə tədris olunan fənnin təsvirini, onun hədəf və məqsədini, qısa məzmununu, dərslərin müddətini və növlərini, tələbənin müstəqil işi üçün tapşırıqları, onların yerinə yetirilməsi müddətini, məsləhət saatlarını, müəllim haqqında məlumatı, müəllimin tələblərini, qiymətləndirmə meyarlarını, aralıq qiymətləndirilmə cədvəlini, istifadə olunan ədəbiyyatın siyahısını özündəəks etdirən sənəddi

ƏDƏBİYYAT  VƏ  MATERİALLAR:

1. Ç.M.Cəfərov Ümumi cərrahlıq.Dərslik. Bakı,2006.- 549 s

2. C.N.Hacıyev Ümumi cərrahlıq. Dərslik. Bakı, 2013. I Cild- 767s; II Cild -638 s

3 В.K.Гостищев Общая хирургия. Москва 201

 

KURS  İŞİ:

Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya fənni üzrə kurs işi nəzərdə tutulmur.

 

TƏCRÜBƏ:

Ümumi cərrahlıq və anesteziologiya fənni üzrə istehsalat təcrübəsi nəzərdə tutulmur.