Tədris proqramı

MÜALİCƏ-PROFİLAKTİKA, HƏRBİ TİBB FAKÜLTƏLƏRİNİN TƏLƏBƏLƏRİ ÜÇÜN

PRAKTİK MƏŞĞƏLƏLƏRİN TƏQVİM MÖVZU PLANI

(I kurs, II semestr)

XÜSUSİ HİSTOLOGİYA

№

MÖVZUNUN ADI

saat

1.

Onurğa beyni. Onurğa beyni düyünü. Beyincik. Baş beyin yarımkürələri qabığı.

2

2.

Görmə üzvü. Qoxu üzvü.

2

3.

Eşitmə və müvazinət üzvləri. Dad üzvü.

2

4.

Hipotalamus. Hipofiz. Epifiz.

2

5.

Qalxanabənzər və qalxanabənzər ətraf vəzilər. Böyrəküstü vəzilər.

2

6.

Arteriyalar. Mikrosirkulyator yataq damarları.

2

7.

Venalar. Ürək.

2

8.

Qanyaranma. Qırmızı sümük iliyi.

2

9.

Timus (çəngələbənzər vəzi). Limfa düyünü. Dalaq

2

10.

.Ağız boşluğu və orqanları. Udlaq və yemək borusu.

2

11.

Mədə. Nazik bağırsaq və yoğun bağırsaqlar. Soxulcanabənzər çıxıntı

2

12.

Qaraciyər. Mədəaltı vəzi

2

13.

Traxeya. Bronxlar. Ağciyərlər

2

14.

KOLLEKVİUM 1 (Apalıq qiymətləndirmə) Bu kollekviuma ancaq 1-11 mövzuları əhatə edən praktiki məşğələ dərslərinin materialları daxil edilməlidir.. 12-16 aprel tarixlərində

2

15.

Dəri. Dəri törəmələri.

2

16.

Böyrəklər. Sidik cıxarıcı yollar

2

17.

Toxumluq (xayalar). Spermatogenez. Xaya artımı. Toxumçıxarıcı yollar. Prostat vəzi.

2

18.

Yumurtalıqlar. Ovogenez. Uşaqlıq.

2

19.

Uşaqlıq boruları. Süd vəziləri. Cift.

2

20.

KOLLEKVİUM 2  Bu kollekviuma ancaq 12-13 və 14-19 mövzuları əhatə edən praktiki məşğələ dərslərinin materialları daxil edilməlidir.

2

 

İCTİMAİ SƏHİYYƏ FAKÜLTƏSİNİN TƏLƏBƏLƏRİ ÜÇÜN

PRAKTİK MƏŞĞƏLƏLƏRİN TƏQVİM MÖVZU PLANI

(I kurs, II semestr)

HÜCEYRƏ BİOLOGİYASI

  1. Histoloji texnika. Mikroskoplar, tədqiqat üsulları. Eukariot hüceyrələrin ümumi morfologiyası..
  2. Hüceyrə zarının kimyəvi tərkibi və ultrastrukturu.
  3. Hüceyrə zarı: seçici keçiricilik.
  4. Hüceyrə zarı: endositoz və ekzositoz
  5. Hüceyrə zarının reseptor funksiyası. İkinci vasitəçilər.
  6. Sitoskelet. Xemomexaniki çeviricilər.
  7. Hüceyrə orqanelləri: Hüceyrə mərkəzi. Mitoxondri.
  8. Ribosom. Endoplazmatik şəbəkə.Holci kompleksi.
  9. 9.     KOLLEKVİUM 1 (Apalıq qiymətləndirmə) Bu kollekviuma ancaq 1-7 mövzuları əhatə edən praktiki məşğələ dərslərinin materialları daxil edilməlidir. 12-17 aprel tarixlərində.
  10. Endosom. Lizosom. Proteasom. Peroksisom. Sitoplazmatik əlavələr
  11. Nüvə haqqında ümumi məlumat. Nüvə örtüyü
  12. Nukleoplazma. Xromatin. Nüvəcik.
  13. Hüceyrə tsikli. Mitoz və meyoz
  14. Hüceyrənin differensasiyası və qocalması. Hüceyrənin ölümü: nekroz və apoptoz.
  15. 15.  KOLLEKVİUM 2. Bu kollekviuma ancaq 8 və 10-14 mövzuları əhatə edən praktiki məşğələ dərslərinin materialları daxil edilməlidir.

Azərbaycan Tibb Universiteti

ÜMUMİ HİSTOLOGİYA

fənni üzrə

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

(SİLLABUS)

 

“TƏSDİQ EDİRƏM”

Histologiya, sitologiya və embriologiya kafedrasının müdiri Qasımov E.K.

 

İmza______________

             15.09.2017

FAKÜLTƏ:                                               070101 Müalicə-profilaktika

FƏNNİN KODU:                                       İPF-B06

FƏNNİN NÖVÜ:                                       Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:               S2

FƏNNİN KREDİTİ:                                  4 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                 Əyani

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                           Azərbaycan, rus, ingilis dili

FƏNNİ TƏDRİS EDƏN                            Kafedranın professor müəllim heyəti

KAFEDRANIN ƏLAQƏ NÖMRƏLƏRİ:        012 595-25-65

E – MAİL:                                                 eldar49@ rambler.ru

                                                          [email protected]

PREREKVİZİTLƏR: Fənnin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənn yoxdur.

KORREKVİZİTLƏR: Bu fənnin tədrisi ilə paralel olaraq “İnsan anatomiyası” fənninin tədris olunması zəruridir.

POSTREKVİZİTLƏR: Ümumi histologiya fənnindən tədris semestirinin yekununa görə müvəffəq qiymət almayan tələbələr “Xüsusi histologiya” və “Patoloji anatomiya” fənlərindən dərslərə buraxılmamalıdırlar.

FƏNNİN TƏSVİRİ:

Bu fəndəsitologiya və embriologiyanın ayrı-ayrılıqda sərbəst elm kimi meydana çıxması, tərifi, vəzifələri, tədqiqat metodları ətraflı şərh edilir. Bununla yanaşı hüceyrənin əsas kompartmentləri, hüceyrə zarının, kortikal sitoplazmanın tərkib zülallarının (spektrin, ankirin, 4.1 zülalı, adduksin və s.), sitoskelet elementlərinin - [nàçèê filamentlərin (aktin), ara filamentlərin (sitokeratin, vimentin, desmin, qliyanın turş fibrilyar zülalı, neyrofilament zülalları, nüvə laminləri), mikroborucuqların kimyəvi tərkibi, ultrastruktur quruluş xüsiyyətləri və vəzifələri şərh edilir.

Zarlı (mitoxondri, hamar endoplazmatik şəbəkə, dənəli endoplazmatik şəbəkə, Holci kompleksi,  lizosomlar, endosomlar, peroksisomlar ), zarsız (hüceyrə mərkəzi, ribosomlar, proteasomlar ) orqanellərin və əlavələrin histoloji və ultrastruktur quruluş xüsusiyyətləri, sitogenezi və vəzifələri haqqında ətraflı məlumat verilir.

Nüvənin tərkib hissələrinin (nüvə örtüyü, xromatin, nüvəcik və nukleoplazma) quruluş və funksiyaları ilə yanaşı onun genetik informasiyanın saxlanılaraq nəsildən nəslə ötürülməsi və hüceyrə aktivliyinin zəmini olan zülal sintezinin tənzimi mərkəzi olması, hüceyrə tsikli, meyoz və mitoz prosesləri müasir məlumatlar əsasında öyrədilir.

İnsan embriologiyasının mövzu və məqsədləri, tibbi embriologiyanın – əsas inkişaf istiqamətləri və müasir təbabətdə rolu, qametogenez, mayalanma, implantasiya, rüşeym vərəqələrinin (entoderma, mezoderma və ektodermanın) formalaşması, histo- və orqanogenezin əsas mərhələləri, orqan və sistemlərin formalaşmasında kritik dövrlər haqqında məlumat izah olunur.

Toxumalar hüceyrə və onların törəmələrinin sistemi kimi, onların morfofunksional (qruplar) və genetik (növlər) təsnifatı,histogenezi, quruluş-funksiya xüsusiyyətləri, hüceyrə populyasiyaları və differonlar haqqında anlayışlar, fizioloji regenerasiyanın növləri, toxumaların dəyişkənliyinin sərhədi, metaplaziya və onun imkanları haqqında olan məlumatlar faktiki materiallar əsasında tədris olunur.

FƏNNİN MƏQSƏDİ:

Insan orqanizmini təşkil edən hüceyrə və toxuma tiplərinə xas olan mikroskopik və ultrastruktur quruluş xüsusiyyətlərini, mayalanmanın molekulyar mexanizmini, rüşeym vərəqələrinin formalaşmasını, orqanogenezin və sistemogenezin əsas mərhələlərinin tədrisidir. 

FƏNNİN NƏTİCƏLƏRİ: 

Bu fənnin tədrisi zamanı tələbələr müxtəlif mikroskopik texnikaların işləmə prinsiplərini mənimsəmək və işıq mikroskopunda sərbəst işləmək, hüceyrə və toxumaların histoloji kəsikləri ilə birlikdə elektronoqrammalarını tanımaq və təsvir etmək, norma ilə müqayisədə patoloji proseslər zamanı hüceyrə və toxumalarda baş verən dəyişikliklərin aşkar edilməsi bacarığını əldə etməlidirlər.

FƏNNİN MÜHAZİRƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MİQDARI:

№

Mühazirələrin adı və qısa məzmunu

saat

1

Sitologiya-ümumbioloji və tibbi təlim kimi. Hüceyrə nəzəriyyəsi: formalaşma mərhələləri, əsas müddəaları, biologiya və təbabətdə əhəmiyyəti. Əsas hüceyrə kompartmentləri. Hüceyrə zarının quruluşu və vəzifələri. Kortikal sitoplazma və sitoskelet elementləri. Hüceyrənin hərəkət mexanizmi. Hüceyrə mərkəzi. Mitoxondri.

2

2

Endoplazmatik şəbəkə. Holci kompleksi. Endosomlar. Lizosomlar və Lizosom “toplanma” xəstəlikləri. Nüvə. Xromatinin quruluşu. Nüvəcik. Hüceyrə və mitoxondiral genomlar. Genlərin ekspressiyası haqqında qısa məlumat. Hüceyrə tsikli və hüceyrənin bölünmə tipləri. Hüceyrənin qocalması və ölümü. Klinik sitologiya haqqında anlayış.

2

3

Embriologiya “bioloji inkişafın” bir hissəsi kimi. Progenez, insanın cinsi hüceyrələri. İnsanın prenatal ontogenezinin əsas mərhələləri. Mayalanma. Ziqota. Potentlik. İnduksiya. Morulyasiya, insanda morula. Blastulyasiya, insanda blastula. Qastrulyasiya. Rüşeymin implantasiyası. Ox orqanları. Rüşeym vərəqələrinin və ox orqanlarının sonrakı differensasiyası. 2-4 həftəlik insan rüşeymi.

2

4

Embrional orqanogenezin səciyyəsi. 5, 6, 7, 8 həftəlik insan rüşeymləri. Kritik dövrlər və embriotrop faktorlar haqqında anlayış. Histologiya ümumbioloji və tibbi təlim kimi. Toxumalar-tərifi, təsnifatı. Epitel toxumaları: histogenez, təsnifatı, morfo-funksional səciyyəsi. Örtük epiteli. Sekretor epitel. Sekresiyanın mexanizmi və mərhələləri.

2

5

Mezenxim, onun differensasiyası. Birləşdirici toxumanın hüceyrəvi və qeyri-hüceyrəvi elementlərinin quruluş xüsusiyyətləri, təsnifatı və histogenezi. Spesifik xassəli birləşdirici toxumalar. Qan. Qığırdaq toxuması. Sümük bir orqan kimi. Osteohistogenezin növləri və əsas mərhələləri.

2

6

Yığılma xüsusiyyətli hüceyrə və toxumalar: təsnifatı. Neyromuskulyar toxuma. Saya əzələ toxuması: histogenez, innervasiyası, vaskulyarizasiyası. Eninəzolaqlı əzələ toxuması: histogenezi, morfo-funksional səciyyəsi, innervasiyası və vaskulyarizasiyası. Ürək-əzələ toxuması haqqında qısa məlumat. Əzələ toxumalarının böyüməsi və regenerasiyası.

2

7

Sinir toxuması: histogenezi, quruluş-funksiya xüsusiyyətləri. Neyrositlər. Qliositlər. Sinir lifləri. Sinir impulsunun yaranması və ötürülmə tipləri. Sinir toxuması haqqında müasir təsəvvürlər. Sinir sistemi: inkişafı, ümumi quruluş-funksiya səciyyəsi. Onurğa beyni. Beyin kötüyü. Beyincik. Böyük beyin yarımkürələri. Modul haqqında müasir təsəvvürlər. Vegetativ sinir sistemi. Hemato-ensefalik baryer.

2 

Cəmi:14 saat

 FƏNNİN PRAKTİKİ MƏŞĞƏLƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MIQDARI: 

№

MÖVZUNUN ADI

saat

1.

Histoloji texnika. Mikroskoplar, tədqiqat üsulları.

2

2.

Eukariot hüceyrələrin ümumi morfologiyası, formaları, ölçüləri. Hüceyrə kompartmentləri. Hüceyrə zarı haqqında ümumi məlumat.

2

3.

Hüceyrə zarının kimyəvi tərkibi və ultrastrukturu. Seçici keçiricilik.

2

4.

Endositoz. Ekzositoz.

2

5

Hüceyrə zarının reseptor funksiyası. İkinci vasitəçilər.

2

6.

Kortikal sitoplazma və sitoskelet. Hüceyrənin hərəkəti.

2

7.

Hüceyrə orqanellərinin ümumi xarakteristikası. Hüceyrə mərkəzi. Mitoxondri.

2

8.

Ribosom. Endoplazmatik şəbəkə. Holci kompleksi.

2

9.

Endosomlar. Lizosom. Proteasom. Peroksisom. Sitoplazmatik əlavələr.

2

10.

Nüvə haqqında ümumi məlumat. Nüvə örtüyü. Nukleoplazma. Xromatin.

2

11.

Nüvəcik. Metafaza xromosomunun quruluşu.

2

12.

Hüceyrə tsikli. Mitoz.

2

13.

Meyoz. Hüceyrələrin qocalması və ölümü.

2

14

I diaqnostikum.

2

15.

Prenatal ontogenezin əsas mərhələləri. Cinsi hüceyrələrin quruluşu.

2

16.

Mayalanma. Ziqotanın xırdalanması. Morula.

2

17.

Blastosist. İmplantasiya. Prenatal inkişafın ikinci həftəsi.

2

18.

Qastrulyasiya. Rüşeym vərəqələrinin formalaşması.

2

19.

Embrional mərhələ (orqanogenez) haqqında ümumi məlumat. Ektodermanın differensiasiyası.

2

20.

Mezodermanın differensiasiyası. Arxa, ara və ön mezodermanın törəmələri. Entodermanın differensiasiyası. İlk bağırsaq borusunun formalaşması. 2-ci ay ərzində embrionun xarici görünüşü.

2

21.

Rüşeymxarici orqanlar.

2

22.

Döl dövrünün qısa xarakteristikası.

2

23

II diaqnostikum.

2

24.

Örtük epiteli. Təkqatlı epitel toxuması. Hüceyrələrarası əlaqələr.

2

25.

Çoxqatlı epitel toxuması.

2

26.

Sekretor epitel. Ekzokrin vəzilər.

2

27.

Mezenxim. Mezenxim törəmələri. Qan. Limfa.

2

28.

Kövşək lifli birləşdirici toxuma.

2

29.

Sıx lifli və spesifik xassəli birləşdirici toxumalar.

2

30.

Qığırdaq toxuması. Xondrogenez.

2

31.

Sümük toxuması.

2

32.

Osteohistogenez.

2

33.

Eninəzolaqlı skelet əzələ toxuması.

2

34.

Ürək və saya əzələ toxumaları.

2

35.

Sinir toxuması. Neyrositlər.

2

36.

Qliositlər. Sinir lifləri.

2

37.

Sinir ucları. Sinapslar.

2

38.

III diaqnostikum.

2

Cəmi: 76 saat

 QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

Fənn üzrə krediti toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq:

50 bal-imtahana qədər

O cümlədən:

10 bal-dərsə davamiyyət

10 bal-sərbəst iş

30 bal-seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

Semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

50 bal-imtahanda toplanılacaq.

İmtahan test üsulu ilə keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır. Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

QEYD:

İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

A-“Əla”                          -91-100

B-“Çox yaxşı”                -81-90

C-“Yaxşı”                      -71-80

D-“Kafi”                         -61-70

E-“Qənaətbəxş”              -51-60

F-“Qeyri kafi”                -51 baldan aşağı

SƏRBƏST İŞ:

Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ:

cədvəl 1

№

Mövzular

Tarix

1

Hüceyrə zarı. Kortikal sitoplazma.

2-ci həftə

2

Orqanellər.

3-4-cü həftə

3

Nüvə. Hüceyrə tsikli.

5-6-cı həftə

4

Progenez. Embrional inkişafın I-II-həftəsi.

7-ci həftə

5

Döl dövrü.

8-ci həftə

6

Örtük və vəzi epiteli.

9-cu həftə

7

Qan. birləşdirici toxuma. Təsnifatı.

10-cu həftə

8

Qığırdaq və sümük toxumaları, müqayisəli səciyyələri.

11-12-ci həftə

9

Əzələ toxumaları, təsnifat. əzələlərin təqəllüs mexanizmi.

13-cü həftə

10

Sinir toxuması. Neyroqliya. Sinir ucları.

14-cü həftə

SİLLABUS – İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

Bakalavr təhsilinin məzmunu tədris prosesinin planlaşdırılmasını, onun həyata keçirilməsinin forma və metodlarının, tədris yükünün həcmini, tədris mərhələlərinin (semestrlərin) müddətini, tədris növlərini (mühazirə, məşğələ, laboratoriya və s.) ayrı-ayrı fənlərin həcmini, ixtisaslar üzrə təhsil proqramlarına qoyulan tələbləri əhatə edir.

Tədris prosesinin planlaşdırılması və təşkili planları (nümunəvi işçi və fərdi) fənlər üzrə işçi proqramları əsasında həyata keçirilir. Həmin sənədlərin forması və strukturu ali təhsil müəssisəsi tərəfindən müəyyənləşdirilir.

Fənn proqramları ixtisaslar üzrə ali təhsil proqramlarının tələblərinə uyğun olaraq ali təhsil müəssisələri tərəfindən hazırlanır və müvafiq qaydada Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir. Fənn proqramları əsasında işçi proqramlar (sillabuslar) hazırlanır və ali təhsil müəssisələri tərəfindən təsdiq edilir.

İşçi tədris proqramı (sillabus)- fənnin müvafiq proqramı əsasında hazırlanan və özündə tədris olunan fənnin təsvirini, onun hədəf və məqsədini, qısa məzmununu, dərslərin müddətini və növlərini, tələbənin müstəqil işi üçün tapşırıqları, onları yerinə yetirilməsi müddətini, məsləhət saatlarını, müəllim haqqında məlumatı, müəllimin tələblərini, qiymətləndirmə meyarlarını, aralıq qiymətləndirmə cədvəlini, istifadə olunan ədəbiyyatın siyahısını özündə əks etdirən sənəddir.

Azərbaycan Tibb Universiteti

XÜSUSİ HİSTOLOGİYA

fənni üzrə

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

(SİLLABUS)

 

“TƏSDİQ EDİRƏM”

Histologiya, sitologiya və embriologiya kafedrasının müdiri Qasımov E.K.

 

İmza______________

             15.09.2017

FAKÜLTƏ:                                               070101 Müalicə-profilaktika

FƏNNİN KODU:                                       İPF-B06

FƏNNİN NÖVÜ:                                       Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:               S3

FƏNNİN KREDİTİ:                                  6 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                 Əyani

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                           Azərbaycan, rus, ingilis dili

FƏNNİ TƏDRİS EDƏN                            Kafedranın professor müəllim heyəti

KAFEDRANIN ƏLAQƏ NÖMRƏLƏRİ:        012 595-25-65

E – MAİL:                                                 eldar49@ rambler.ru

                                                          [email protected]

PREREKVİZİTLƏR: Fənnin tədrisi üçün öncədən “Ümumi histologiya” fənninin tədrisi məcburidir.

KORREKVİZİTLƏR: Bu fənnin tədrisi ilə paralel olaraq “İnsan anatomiyası” fənninin tədris olunması zəruridir.

POSTREKVİZİTLƏR: Xüsusi histologiya fənnindən tədris semestirinin yekununa görə müvəffəq qiymət almayan tələbələr “Patoloji anatomiya” fənnindən dərslərə buraxılmamalıdırlar.

FƏNNİN TƏSVİRİ:

Bu fənnin tədrisi zamanı fərdi inkişafın (ontogenezin) müxtəlif mərhələlərində orqanizmin üzv və sistemlərinin quruluşlarının müasir metodların (mikroskopik, elektron mikroskopik, avtoradioqrafik, immunhistokimyəvi və. s.) köməkliyi ilə təsvir edərək ətraflı məlumat verilir.

Bundan başqa histo- və morfogenezin fundamental əsasları, hər bir orqanın təşkilində iştirak edən hüceyrə və toxumaların birgə fəaliyyətlərini təmin edən proseslərin molekulyar mexanizmləri, analizatorların müxtəlif hissələrində qıcığın qəbulu, ötürülməsi və dərk olunmasının fundamental əsasları, orqanizmdə maye cərəyanının ümumi prinsipləri, orqanların morfo - funksional vahidlərinin təşkilində qan və limfa damarlarının iştirakı, qanyaranma və immun cavab haqqında müasir məlumatlar, neyro-humoral tənzimdə mühüm rol oynayan müxtəlif təsir formaları, qidalı maddələrin həzmi və sorulması, aero-hematik, hemato-ensefalik, hemato-testikulyar və hemato-follikulyar sədlərin (baryerlərin) morfoloji əsasları ətrafli şərh edilir.

Bununla yanaşı, prenatal və postnatal dövrlərdə orqan və sistemlərin formalaşmasının vacib mərhələ təsviri, onların quruluş və vəzifələrində baş verə biləcək dəyişikliklərin klinik nümunələr əsasında izahı, variasiya və anomaliyalar faktiki materiallar əsasında tədris olunur.

FƏNNİN MƏQSƏDİ: 

“Xüsusi histologiya” fənninin əsas məqsədi insanın orqan və sistemlərinin ümumi quruluş planlarının morfoloji əsaslarının, onların histoloji və ultrastruktur quruluş xüsusiyyətlərinin, prenatal və postnatal dövrlərdə orqan və sistemlərin inkişaf mərhələlərinin və ən çox rast gəlinən variasiya və anomaliyaların tədrisidir.

FƏNNİN NƏTİCƏLƏRİ: 

Bu fənnin tədrisi zamanı tələbələr orqanların təşkilində iştirak edən hüceyrə və toxumaların histoloji kəsiklərlə yanaşı onların müxtəlif hissələrindən alınmış elektronoqrammaları tanımaq və təsvir etmək, norma ilə müqayisədə patoloji proseslərin, orqanlarda baş verən dəyişikliklərin aşkar edilməsi bacarıqlarını əldə etməlidirlər.

FƏNNİN MÜHAZİRƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MIQDARI: 

№

Mühazirənin adı və qısa məzmunu

Saat

1.

Duyğu üzvləri. Analizatorlar haqqında anlayış. Əsas analizatorlar. Qoxu üzvü və analizatoru. Görmə üzvü və analizatoru. Tor qişanın histofiziologiyası. Görmə resepsiyası. Sensoepitelial duyğu üzvləri: eşitmə, müvazinət. Dad üzvü və analizatoru. Təmas hissiyyatının histofiziologiyası. Reseptor hüceyrələrin yeniləşməsi və bərpası xüsusiyyətləri. Yaş dəyişiklikləri.  

2

2.

Humoral tənzim haqqında anlayış. Sekresiya prosesinin histofiziologiyası. Endokriniya, parakriniya, autokriniya. Endokrin vəzilər sistemi: ümumi quruluş-funksiya səciyyəsi, inkişafı. Hipotalamus. Hipofiz. Epifiz. Periferik endokrin vəzilər. Diffuz endokrin sistem. Yaş xüsusiyyətləri.

2

3.

Ürək-damar sistemi: inkişafı, ümumi quruluş-funksiya planı. Hemodinamik şərait və qan damarı divarının quruluşu arasında qarşılıqlı əlaqələr. Ürək. Arteriyalar. Mikrosirkulyasiya şəbəkəsi. Kapilyarlar. Venoz şəbəkə. Anastomozlar. Ürək-damar sistemi fəaliyyətinin sinir-humoral tənzimi. Yaş dəyişiklikləri. Regenerasiya xüsusiyyətləri.

2

4.

Qanyaranma: embrional və postembrional, qısa səciyyəsi. Qanyaradıcı üzvlər. İmmunitet, immun müdafiə reaksiyaları. İmmunositlər: təsnifatı, morfo-funksional səciyyəsi. İmmunoqlobulinlər və plazmatik hüceyrələr. Makrofaqlar sistemi. Qanyaranma və immun müdafiə sistemi üzvləri arasındakı funksional əlaqələr, T- və B-zonalar. Yaş dəyişiklikləri. Regenerasiya və involyusiya xüsusiyyətləri. Timiko-limfatik status haqqında anlayış.

2

5.

Dəri örtükləri sistemi: inkişafı, tərkib hissələri, funksiyaları. Dəri. Dəri törəmələri: tüklər, dırnaqlar, piy və tər vəziləri. İnnervasiya, vaskulyarizasiya, yaş xüsusiyyətləri. Tənəffüs sistemi: inkişafı, tərkib hissələri, quruluş-funksiya səciyyəsi. Respirator şöbə. Hava-qan səddi (aero-hematik baryer). İnnervasiya, vaskulyarizasiya, yaş xüsusiyyətləri.

2

6.

Həzm sistemi: inkişaf mənbələri, ümumi quruluş planı. Həzm borusunun ümumi quruluş funksiya səciyyəsi. Ağız boşluğu üzvləri. Limfo-epitelial halqa. Qida borusu. Mədə. Bağırsaqlar. Bağırsaqlarda həzm prosesinin histofiziologiyası. Qaraciyər: inkişafı, quruluşu haqqında müasir təsəvvürlər, funksiyaları, qanla təchizatı. Mədəaltı vəzi. «Qastro-pankreatik sistem» haqqında anlayış.

2

7.

Sidik-cinsiyyət sistemi: inkişafı, ümumi quruluş planı, funksiyaları, hormonal tənzimi. Sidik yaranmasının histofiziologiyası. Hemato-urinar, hemato-follikulyar və hemato-testikulyar baryerlər.

2

 Cəmi: 14 saat

 FƏNNİN PRAKTİKİ MƏŞĞƏLƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MİQDARI:

№

MÖVZUNUN ADI

saat

1

Beyin qişaları. Onurğa beyni. Onurğa beyni düyünü.  

2

2

Periferik sinir kötüyünün quruluşu. Vegetativ sinir sistemi.

2

3

Baş beyin kötüyü. Beyincik.

2

4

Baş beyin yarımkürələri qabığı. Modul.

2

5

Görmə üzvü.

2

6

Eşitmə və müvazinət üzvləri.

2

7

Hipotalamus. Hipofiz. Epifiz.

2

8

Qalxanabənzər və qalxanabənzərətraf vəzilər.

2

9

Böyrəküstü vəzilər.

2

10

Arteriyalar.

2

11

Mikrosirkulyator yataq damarları.

2

12

Venalar. Limfa damarları.

2

13

Ürək.

2

14

IV diaqnostikum.

2

15

Qanyaranma (geniş səciyyəsi).

2

16

Qırmızı sümük iliyi.

2

17

Timus (çəngələbənzər vəzi).

2

18

Limfa düyünü. Dalaq.

2

19

Dəri. Dəri törəmələri.

2

20

Burun boşluğu. Qoxu üzvü. Qırtlaq.

2

21

Traxeya. Bronxlar. Ağciyərlər.

2

22

Dodaqlar. Damaqlar. Yanaqlar. Dil. Dad üzvü.

2

23

Dişlər.

2

24

Ağız suyu vəziləri. Limfoepitelial halqa. Damaq badamları.

2

25

Qida borusu. Mədə.

2

26

Nazik bağırsaq, yoğun bağırsaq. Soxulcanabənzər çıxıntı (appendiks).

2

27

Qaraciyər.

2

28

Mədəaltı vəzi.

2

29

V diaqnostikum.

2

30

Böyrəklər.

2

31

Sidik axarları, sidik kisəsi, sidik kanalı.

2

32

Toxumluq (xayalar). Spermatogenez.

2

33

Xaya artımı. Toxumçıxarıcı yollar. Prostat vəzi.

2

34

Yumurtalıqlar. Ovogenez.

2

35

Uşaqlıq boruları. Uşaqlıq. Uşaqlıq yolu.

2

36

Süd vəziləri.

2

37

Cift.

2

38

VI diaqnostikum.

2

Cəmi: 76 saat

QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

Fənn üzrə krediti toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq: 50 bal-imtahana qədər

O cümlədən:

10 bal-dərsə davamiyyət

10 bal-sərbəst iş

30 bal-seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

Semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

50 bal-imtahanda toplanılacaq.

İmtahan test üsulu ilə keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır. Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

QEYD: İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

A-“Əla”                      -91-100

B-“Çox yaxşı”            -81-90

C-“Yaxşı”                            -71-80

D-“Kafi”                     -61-70

E-“Qənaətbəxş”                   -51-60

F-“Qeyri kafi”            -51 baldan aşağı

SƏRBƏST İŞ:

Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ:

№

Mövzular

Tarix

1

Sinir sistemi üzvləri.

2-ci həftə

2

Duyğu üzvləri, təsnifatı.

3-cü həftə

3

Endokrin sistemi, təsnifatı. Sinir sistemi ilə qarşılıqlı əlaqəsi.

4-cü həftə

4

Ürək qan damarı sistemi üzvləri.

5-ci həftə

5

Qanyaradıcı və immun müdafiə orqanları. Antigendən asılı olan və antigendən asılı olmayan qanyaranma.

6-7-ci həftə

6

Dəri. Dəri törəmələri. Tənəffüs sistemi üzvləri.

8-ci həftə

7

Ağız boşluğu üzvləri. Həzm sisteminin borulu üzvləri, quruluşları, funksiyaları. Həzm sisteminin vəziləri.

9-10-cu həftə

8

Sidik ifrazatı sistemi, inkişafı, quruluşu. sidiyin əmələ gəlmə mexanizmi və hormonal tənzimi.

11-ci həftə

9

Kişi cinsiyyət üzvləri, quruluşu, hormonal tənzimi.

12-13-cü həftə

10

Qadın cinsiyyət sistemi üzvləri, quruluşu, funksiyaları. cinsiyyət tsikli. Süd vəzisi, quruluşu.

14-cü həftə

SİLLABUS – İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

Bakalavr təhsilinin məzmunu tədris prosesinin planlaşdırılmasını, onun həyata keçirilməsinin forma və metodlarının, tədris yükünün həcmini, tədris mərhələlərinin (semestrlərin) müddətini, tədris növlərini (mühazirə, məşğələ, laboratoriya və s.) ayrı-ayrı fənlərin həcmini, ixtisaslar üzrə təhsil proqramlarına qoyulan tələbləri əhatə edir.

Tədris prosesinin planlaşdırılması və təşkili planları (nümunəvi işçi və fərdi) fənlər üzrə işçi proqramları əsasında həyata keçirilir. Həmin sənədlərin forması və strukturu ali təhsil müəssisəsi tərəfindən müəyyənləşdirilir.

Fənn proqramları ixtisaslar üzrə ali təhsil proqramlarının tələblərinə uyğun olaraq ali təhsil müəssisələri tərəfindən hazırlanır və müvafiq qaydada Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir. Fənn proqramları əsasında işçi proqramlar (sillabuslar) hazırlanır və ali təhsil müəssisələri tərəfindən təsdiq edilir.

İşçi tədris proqramı (sillabus)- fənnin müvafiq proqramı əsasında hazırlanan və özündə tədris olunan fənnin təsvirini, onun hədəf və məqsədini, qısa məzmununu, dərslərin müddətini və növlərini, tələbənin müstəqil işi üçün tapşırıqları, onları yerinə yetirilməsi müddətini, məsləhət saatlarını, müəllim haqqında məlumatı, müəllimin tələblərini, qiymətləndirmə meyarlarını, aralıq qiymətləndirmə cədvəlini, istifadə olunan ədəbiyyatın siyahısını özündə əks etdirən sənəddir.

Azərbaycan Tibb Universiteti

XÜSUSİ HİSTOLOGİYA

fənni üzrə

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

(SİLLABUS)

 

“TƏSDİQ EDİRƏM”

Histologiya, sitologiya və embriologiya kafedrasının müdiri Qasımov E.K.

 

İmza______________

             15.09.2017

FAKÜLTƏ:                                               070102 Hərbi-tibb

FƏNNİN KODU:                                       İPF-B06

FƏNNİN NÖVÜ:                                       Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:               S2

FƏNNİN KREDİTİ:                                  5 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                 Əyani

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                           Azərbaycan

FƏNNİ TƏDRİS EDƏN                            Kafedranın professor müəllim heyəti

KAFEDRANIN ƏLAQƏ NÖMRƏLƏRİ:        012 595-25-65

E – MAİL:                                                 eldar49@ rambler.ru

                                                          [email protected]

PREREKVİZİTLƏR: Fənnin tədrisi üçün öncədən “Ümumi histologiya” fənnin tədrisi məcburidir.

KORREKVİZİTLƏR: Bu fənnin tədrisi ilə paralel olaraq “İnsan anatomiyası” fənninin tədris olunması zəruridir.

POSTREKVİZİTLƏR: Xüsusi histologiya fənnindən tədris semestirinin yekununa görə müvəffəq qiymət almayan tələbələr “Patoloji anatomiya” fənnindən dərslərə buraxılmamalıdırlar.

FƏNNİN TƏSVİRİ:

Bu fənnin tədrisi zamanı fərdi inkişafın (ontogenezin) müxtəlif mərhələlərində orqanizmin üzv və sistemlərinin quruluşlarının müasir metodların (mikroskopik, elektron mikroskopik, avtoradioqrafik, immunhistokimyəvi və. s.) köməkliyi ilə təsviri ətraflı məlumat verilir.

Bundan başqa histo- və morfogenezin fundamental əsasları, hər bir orqanın təşkilində iştirak edən hüceyrə və toxumaların birgə fəaliyyətlərini təmin edən proseslərin molekulyar mexanizmləri, analizatorların müxtəlif hissələrində qıcığın qəbulu, ötürülməsi və dərk olunmasının fundamental əsasları, orqanizmdə maye cərəyanının ümumi prinsipləri, orqanların morfo - funksional vahidlərinin təşkilində qan və limfa damarlarının iştirakı, qanyaranma və immun cavab haqqında müasir məlumatlar, neyro-humoral tənzimdə mühüm rol oynayan müxtəlif təsir formaları, qidalı maddələrin həzmi və sorulması, aero-hematik, hemato-ensefalik, hemato-testikulyar və hemato-follikulyar sədlərin (baryerlərin) morfoloji əsasları ətrafli şərh edilir.

Bununla yanaşı, prenatal və postnatal dövrlərdə orqan və sistemlərin formalaşmasının vacib mərhələlərinin təsviri, onların quruluş və vəzifələrində baş verə biləcək dəyişikliklərin klinik nümunələr əsasında izahı, variasiya və anomaliyalar faktiki materiallar əsasında tədris olunur.

FƏNNİN MƏQSƏDİ: 

“Xüsusi histologiya” fənninin əsas məqsədi insanın orqan və sistemlərinin ümumi quruluş planlarının morfoloji əsaslarının, onların histoloji və ultrastruktur quruluş xüsusiyyətlərinin, prenatal və postnatal dövrlərdə orqan və sistemlərin inkişaf mərhələlərinin və ən çox rast gəlinən variasiya və anomaliyaların tədrisidir.

          FƏNNİN NƏTİCƏLƏRİ: 

Bu fənnin tədrisi zamanı tələbələr orqanların təşkilində iştirak edən hüceyrə və toxumaların histoloji kəsiklərlə yanaşı onların müxtəlif hissələrindən alınmış elektronoqrammaları tanımaq və təsvir etmək, norma ilə müqayisədə patoloji proseslərin orqanlarda baş verən dəyişikliklərin aşkar edilməsi bacarıqlarını əldə etməlidirlər.

FƏNNİN MÜHAZİRƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MİQDARI: 

№

Mühazirənin adı və qısa məzmunu

Saat

1.

Duyğu üzvləri. Analizatorlar haqqında anlayış. Əsas analizatorlar. Qoxu üzvü və analizatoru. Görmə üzvü və analizatoru. Tor qişanın histofiziologiyası. Görmə resepsiyası. Sensoepitelial duyğu üzvləri: eşitmə, müvazinət. Dad üzvü və analizatoru. Təmas hissiyyatının histofiziologiyası. Reseptor hüceyrələrin yeniləşməsi və bərpası xüsusiyyətləri. Yaş dəyişiklikləri.  

2

2.

Humoral tənzim haqqında anlayış. Sekresiya prosesinin histofiziologiyası. Endokriniya, parakriniya, autokriniya. Endokrin vəzilər sistemi: ümumi quruluş-funksiya səciyyəsi, inkişafı. Hipotalamus. Hipofiz. Epifiz. Periferik endokrin vəzilər. Diffuz endokrin sistem. Yaş xüsusiyyətləri.

2

3.

Ürək-damar sistemi: inkişafı, ümumi quruluş-funksiya planı. Hemodinamik şərait və qan damarı divarının quruluşu arasında qarşılıqlı əlaqələr. Ürək. Arteriyalar. Mikrosirkulyasiya şəbəkəsi. Kapilyarlar. Venoz şəbəkə. Anastomozlar. Ürək-damar sistemi fəaliyyətinin sinir-humoral tənzimi. Yaş dəyişiklikləri. Regenerasiya xüsusiyyətləri.

2

4.

Qanyaranma: embrional və postembrional, qısa səciyyəsi. Qanyaradıcı üzvlər. İmmunitet, immun müdafiə reaksiyaları. İmmunositlər: təsnifatı, morfo-funksional səciyyəsi. İmmunoqlobulinlər və plazmatik hüceyrələr. Makrofaqlar sistemi. Qanyaranma və immun müdafiə sistemi üzvləri arasındakı funksional əlaqələr, T- və B-zonalar. Yaş dəyişiklikləri. Regenerasiya və involyusiya xüsusiyyətləri. Timiko-limfatik status haqqında anlayış.

2

5.

Dəri örtükləri sistemi: inkişafı, tərkib hissələri, funksiyaları. Dəri. Dəri törəmələri: tüklər, dırnaqlar, piy və tər vəziləri. İnnervasiya, vaskulyarizasiya, yaş xüsusiyyətləri. Tənəffüs sistemi: inkişafı, tərkib hissələri, quruluş-funksiya səciyyəsi. Respirator şöbə. Hava-qan səddi (aero-hematik baryer). İnnervasiya, vaskulyarizasiya, yaş xüsusiyyətləri.

2

6.

Həzm sistemi: inkişaf mənbələri, ümumi quruluş planı. Həzm borusunun ümumi quruluş funksiya səciyyəsi. Ağız boşluğu üzvləri. Limfo-epitelial halqa. Qida borusu. Mədə. Bağırsaqlar. Bağırsaqlarda həzm prosesinin histofiziologiyası. Qaraciyər: inkişafı, quruluşu haqqında müasir təsəvvürlər, funksiyaları, qanla təchizatı. Mədəaltı vəzi. «Qastro-pankreatik sistem» haqqında anlayış.

2

7.

Sidik-cinsiyyət sistemi: inkişafı, ümumi quruluş planı, funksiyaları, hormonal tənzimi. Sidik yaranmasının histofiziologiyası. Hemato-urinar, hemato-follikulyar və hemato-testikulyar baryerlər.

2 

Cəmi: 14 saat

FƏNNİN PRAKTİKİ MƏŞĞƏLƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MİQDARI: 

№

MÖVZUNUN ADI

saat

1

Beyin qişaları. Onurğa beyni. Onurğa beyni düyünü.  

2

2

Periferik sinir kötüyünün quruluşu. Vegetativ sinir sistemi.

2

3

Baş beyin kötüyü. Beyincik.

2

4

Baş beyin yarımkürələri qabığı. Modul.

2

5

Görmə üzvü.

2

6

Eşitmə və müvazinət üzvləri.

2

7

Hipotalamus. Hipofiz. Epifiz.

2

8

Qalxanabənzər və qalxanabənzərətraf vəzilər.

2

9

Böyrəküstü vəzilər.

2

10

Arteriyalar.

2

11

Mikrosirkulyator yataq damarları.

2

12

Venalar. Limfa damarları.

2

13

Ürək.

2

14

IV diaqnostikum.

2

15

Qanyaranma (geniş səciyyəsi).

2

16

Qırmızı sümük iliyi.

2

17

Timus (çəngələbənzər vəzi).

2

18

Limfa düyünü. Dalaq.

2

19

Dəri. Dəri törəmələri.

2

20

Burun boşluğu. Qoxu üzvü. Qırtlaq.

2

21

Traxeya. Bronxlar. Ağciyərlər.

2

22

Dodaqlar. Damaqlar. Yanaqlar. Dil. Dad üzvü.

2

23

Dişlər.

2

24

Ağız suyu vəziləri. Limfoepitelial halqa. Damaq badamları.

2

25

Qida borusu. Mədə.

2

26

Nazik bağırsaq, yoğun bağırsaq. Soxulcanabənzər çıxıntı (appendiks).

2

27

Qaraciyər.

2

28

Mədəaltı vəzi.

2

29

V diaqnostikum.

2

30

Böyrəklər.

2

31

Sidik axarları, sidik kisəsi, sidik kanalı.

2

32

Toxumluq (xayalar). Spermatogenez.

2

33

Xaya artımı. Toxumçıxarıcı yollar. Prostat vəzi.

2

34

Yumurtalıqlar. Ovogenez.

2

35

Uşaqlıq boruları. Uşaqlıq. Uşaqlıq yolu.

2

36

Süd vəziləri.

2

37

Cift.

2

38

VI diaqnostikum.

1 

Cəmi: 75 saat

QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

Fənn üzrə krediti toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq:  50 bal-imtahana qədər

O cümlədən:

10 bal-dərsə davamiyyət

10 bal-sərbəst iş

30 bal-seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

Semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

50 bal-imtahanda toplanılacaq.

İmtahan test üsulu ilə keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır. Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

QEYD:

İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

A-“Əla”                          -91-100

B-“Çox yaxşı”                -81-90

C-“Yaxşı”                      -71-80

D-“Kafi”                         -61-70

E-“Qənaətbəxş”              -51-60

F-“Qeyri kafi”                -51 baldan aşağı

SƏRBƏST İŞ:

Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ: 

№

Mövzular

Tarix

1

Sinir sistemi üzvləri.

2-ci həftə

2

Duyğu üzvləri, təsnifatı.

3-cü həftə

3

Endokrin sistemi, təsnifatı. Sinir sistemi ilə qarşılıqlı əlaqəsi.

4-cü həftə

4

Ürək - qan damar sistemi üzvləri.

5-ci həftə

5

Qanyaradıcı və immun müdafiə orqanları. Antigendən asılı olan və antigendən asılı olmayan qanyaranma.

6-7-ci həftə

6

Dəri. Dəri törəmələri. Tənəffüs sistemi üzvləri.

8-ci həftə

7

Ağız boşluğu üzvləri. Həzm sisteminin borulu üzvləri, quruluşları, funksiyaları. Həzm sisteminin vəziləri.

9-10-cu həftə

8

Sidik ifrazatı sistemi, inkişafı, quruluşu. Sidiyin əmələ gəlmə mexanizmi və hormonal tənzimi.

11-ci həftə

9

Kişi cinsiyyət üzvləri, quruluşu, hormonal tənzimi.

12-13-cü həftə

10

Qadın cinsiyyət sistemi üzvləri, quruluşu, funksiyaları. cinsiyyət tsikli. Süd vəzisi, quruluşu.

14-cü həftə

 SİLLABUS – İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI 

Bakalavr təhsilinin məzmunu tədris prosesinin planlaşdırılmasını, onun həyata keçirilməsinin forma və metodlarının, tədris yükünün həcmini, tədris mərhələlərinin (semestrlərin) müddətini, tədris növlərini (mühazirə, məşğələ, laboratoriya və s.) ayrı-ayrı fənlərin həcmini, ixtisaslar üzrə təhsil proqramlarına qoyulan tələbləri əhatə edir.

Tədris prosesinin planlaşdırılması və təşkili planları (nümunəvi işçi və fərdi) fənlər üzrə işçi proqramları əsasında həyata keçirilir. Həmin sənədlərin forması və strukturu ali təhsil müəssisəsi tərəfindən müəyyənləşdirilir.

Fənn proqramları ixtisaslar üzrə ali təhsil proqramlarının tələblərinə uyğun olaraq ali təhsil müəssisələri tərəfindən hazırlanır və müvafiq qaydada Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir. Fənn proqramları əsasında işçi proqramlar (sillabuslar) hazırlanır və ali təhsil müəssisələri tərəfindən təsdiq edilir.

İşçi tədris proqramı (sillabus)- fənnin müvafiq proqramı əsasında hazırlanan və özündə tədris olunan fənnin təsvirini, onun hədəf və məqsədini, qısa məzmununu, dərslərin müddətini və növlərini, tələbənin müstəqil işi üçün tapşırıqları, onları yerinə yetirilməsi müddətini, məsləhət saatlarını, müəllim haqqında məlumatı, müəllimin tələblərini, qiymətləndirmə meyarlarını, aralıq qiymətləndirmə cədvəlini, istifadə olunan ədəbiyyatın siyahısını özündə əks etdirən sənəddir.

Azərbaycan Tibb Universiteti

XÜSUSİ HİSTOLOGİYA

fənni üzrə

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

(SİLLABUS)

 

“TƏSDİQ EDİRƏM”

Histologiya, sitologiya və embriologiya kafedrasının müdiri Qasımov E.K.

 

İmza______________

             15.09.2017

FAKÜLTƏ:                                               070103 Tibbi-profilaktika

FƏNNİN KODU:                                       İPF-B03

FƏNNİN NÖVÜ:                                       Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:               S3

FƏNNİN KREDİTİ:                                  4 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                 Əyani

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                           Azərbaycan, rus

FƏNNİ TƏDRİS EDƏN                           Kafedranın professor müəllim heyəti

KAFEDRANIN ƏLAQƏ NÖMRƏLƏRİ:                   012 595-25-65

E – MAİL:                                                 eldar49@ rambler.ru

                                                          [email protected]

PREREKVİZİTLƏR: Fənnin tədrisi üçün öncədən “Ümumi histologiya” fənnin tədrisi məcburidir.

KORREKVİZİTLƏR: Bu fənnin tədrisi ilə paralel olaraq “İnsan anatomiyası” fənninin tədris olunması zəruridir.

POSTREKVİZİTLƏR: Xüsusi histologiya fənnindən tədris semestrinin yekununa görə müvəffəq qiymət almayan tələbələr “Patoloji anatomiya” fənnindən dərslərə buraxılmamalıdırlar.

FƏNNİN TƏSVİRİ:

Bu fənnin tədrisi zamanı fərdi inkişafın (ontogenezin) müxtəlif mərhələlərində orqanizmin üzv və sistemlərinin quruluşlarının müasir metodların (mikroskopik, elektronmikroskopik, avtoradioqrafik, immunhistokimyəvi və.s.) köməkliyi ilə təsvir edilərək ətraflı məlumat verilir.

Bundan başqa histo- və morfogenezin fundamental əsasları, hər bir orqanın təşkilində iştirak edən hüceyrə və toxumaların birgə faliyyətlərini təmin edən proseslərin molekulyar mexanizmləri, analizatorların müxtəlif hissələrində qıcığın qəbulu , ötürülməsi və dərk olunmasının fundamental əsasları, orqanizmdə maye cərəyanının ümumi prisipləri, orqanların morfofunksional vahidlərinin təşkilində qan və limfa damarlarının iştirakı, qanyaranma və immun cavab haqqında müassir məlumatlar, neyro-humoral tənzimində mühüm rol oynayan müxtəlif təsir formaları,  qidalı maddələrin həzmi və sorulması, aero-hematik, hemato-ensefalik, hemato-testikulyar və hemato-follikulyar səddlərin (baryerlərin) morfoloji əsasları ətrafli şərh edilir.

Bununla yanaşı prenatal və postnatal dövrlərində orqan və sistemlərin formalaşmasının vacib mərhələlərinin təsviri, onların quruluş və vəzifələrində baş verə biləcək dəyişikliklərin klinik nümunələr əsasında izahı, variasiya və anomaliyalar faktiki materiallar əsasında tədris olunur.

FƏNNİN MƏQSƏDİ: 

“Xüsusi histologiya” fənninin əsas məqsədi insanın orqan və sistemlərinin ümumi quruluş planlarının morfoloji əsaslarının, onların histoloji və ultrastruktur quruluş xüsusiyyətlərinin, prenatal və postnatal dövrlərdə orqan və sistemlərin inkişaf mərhələlərinin və ən çox rast gəlinən variasiya və anomaliyaların tədrisidir.

          FƏNNİN NƏTİCƏLƏRİ: 

Bu fənnin tədrisi zamanı orqanların təşkilində iştirak edən hüceyrə və toxumaları histoloji kəsiklərlə yanaşı onların müxtəlif hissələrindən alınmış elektronoqrammaları tanımaq və təsvir etmək, norma ilə müqayisədə patoloji proseslər orqanlarda baş verən dəyişikliklərin aşkar edilməsi bacarıqlarını əldə etməlidirlər.

FƏNNİN MÜHAZİRƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MİQDARI: 

№

Mühazirənin adı və qısa məzmunu

Saat

1.

Duyğu üzvləri. Analizatorlar haqqında anlayış. Əsas analizatorlar. Qoxu üzvü və analizatoru. Görmə üzvü və analizatoru. Tor qişanın histofiziologiyası. Görmə resepsiyası. Sensoepitelial duyğu üzvləri: eşitmə, müvazinət. Dad üzvü və analizatoru. Təmas hissiyyatının histofiziologiyası. Reseptor hüceyrələrin yeniləşməsi və bərpası xüsusiyyətləri. Yaş dəyişiklikləri.  

2

2.

Humoral tənzim haqqında anlayış. Sekresiya prosesinin histofiziologiyası. Endokriniya, parakriniya, autokriniya. Endokrin vəzilər sistemi: ümumi quruluş-funksiya səciyyəsi, inkişafı. Hipotalamus. Hipofiz. Epifiz. Periferik endokrin vəzilər. Diffuz endokrin sistem. Yaş xüsusiyyətləri.

2

3.

Ürək-damar sistemi: inkişafı, ümumi quruluş-funksiya planı. Hemodinamik şərait və qan damarı divarı quruluşu arasında qarşılıqlı əlaqələr. Ürək. Arteriyalar. Mikrosirkulyasiya şəbəkəsi. Kapilyarlar. Venoz şəbəkə. Anastomozlar. Ürək-damar sistemi fəaliyyətinin sinir-humoral tənzimi. Yaş dəyişiklikləri. Regenerasiya xüsusiyyətləri.

2

4.

Qanyaranma: embrional və postembrional, qısa səciyyəsi. Qanyaradıcı üzvlər. İmmunitet, immun müdafiə reaksiyaları. İmmunositlər: təsnifatı, morfo-funksional səciyyəsi. İmmunoqlobulinlər və plazmatik hüceyrələr. Makrofaqlar sistemi. Qanyaranma və immun müdafiə sistemi üzvləri arasındakı funksional əlaqələr, T- və B-zonalar. Yaş dəyişiklikləri. Regenerasiya və involyusiya xüsusiyyətləri. Timiko-limfatik status haqqında anlayış.

2

5.

Dəri örtükləri sistemi: inkişafı, tərkib hissələri, funksiyaları. Dəri. Dəri törəmələri: tüklər, dırnaqlar, piy və tər vəziləri. İnnervasiya, vaskulyarizasiya, yaş xüsusiyyətləri. Tənəffüs sistemi: inkişafı, tərkib hissələri, quruluş-funksiya səciyyəsi. Respirator şöbə. Hava-qan səddi (aero-hematik baryer). İnnervasiya, vaskulyarizasiya, yaş xüsusiyyətləri.

2

6.

Həzm sistemi: inkişaf mənbələri, ümumi quruluş planı. Həzm borusunun ümumi quruluş funksiya səciyyəsi. Ağız boşluğu üzvləri. Limfo-epitelial halqa. Qida borusu. Mədə. Bağırsaqlar. Bağırsaqlarda həzm prosesinin histofiziologiyası. Qaraciyər: inkişafı, quruluşu haqqında müasir təsəvvürlər, funksiyaları, qanla təchizatı. Mədəaltı vəzi. «Qastro-pankreatik sistem» haqqında anlayış.

2

7.

Sidik-cinsiyyət sistemi: inkişafı, ümumi quruluş planı, funksiyaları, hormonal tənzimi. Sidik yaranmasının histofiziologiyası. Hemato-urinar, hemato-follikulyar və hemato-testikulyar baryerlər.

2 

Cəmi: 14 saat

 FƏNNİN PRAKTİKİ MƏŞĞƏLƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MIQDARI 

№

MÖVZUNUN ADI

saat

1.

Onurğa beyni. Onurğa beyni düyünü. Beyincik. Baş beyin yarımkürələri qabığı.

2

2.

Görmə üzvü. Qoxu üzvü.

2

3.

Eşitmə və müvazinət üzvləri. Dad üzvü.

2

4.

Hipotalamus. Hipofiz. Epifiz.

2

5.

Qalxanabənzər və qalxanabənzər ətraf vəzilər. Böyrəküstü vəzilər.

2

6.

Arteriyalar. Mikrosirkulyator yataq damarları.

2

7.

Venalar. Ürək.

2

8.

Qanyaranma. Qırmızı sümük iliyi. Timus (çəngələbənzər vəzi).

2

9.

Limfa düyünü. Dalaq.

2

10.

IV diaqnostikum.

2

11.

Dəri. Dəri törəmələri.

2

12.

Traxeya. Bronxlar. Ağciyərlər.

2

13.

Dodaqlar. Damaqlar. Yanaqlar. Dil. Böyük ağız suyu vəziləri.

2

14.

Dişlər.

2

15.

Damaq badamları. Qida borusu. Mədə.

2

16.

Nazik bağırsaq, yoğun bağırsaq. Soxulcanabənzər çıxıntı (appendiks).

2

17.

Qaraciyər. Mədəaltı vəzi.

2

18.

V diaqnostikum.

2

19.

Böyrəklər. Sidik axarları, sidik kisəsi, sidik kanalı.

2

20.

Toxumluq (xayalar). Spermatogenez. Xaya artımı. Toxumçıxarıcı yollar. Prostat vəzi.

2

21.

Yumurtalıqlar. Ovogenez. Uşaqlıq. Uşaqlıq boruları.

2

22.

Süd vəziləri. Cift.

2

23.

VI diaqnostikum.

2

Cəmi: 46 saat

QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

Fənn üzrə krediti toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq:   50 bal-imtahana qədər

O cümlədən:

10 bal-dərsə davamiyyət

10 bal-sərbəst iş

30 bal-seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

Semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

50 bal-imtahanda toplanılacaq.

İmtahan test üsulu ilə keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır. Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

QEYD:

İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

A-“Əla”                          -91-100

B-“Çox yaxşı”                -81-90

C-“Yaxşı”                      -71-80

D-“Kafi”                         -61-70

E-“Qənaətbəxş”              -51-60

F-“Qeyri kafi”                -51 baldan aşağı

SƏRBƏST İŞ:

Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ:

№

Mövzular

Tarix

1

Sinir sistemi üzvləri.

2-ci həftə

2

Görmə və eşitmə orqanları.

3-cü həftə

3

Endokrin sistemi, təsnifatı. Sinir sistemi ilə qarşılıqlı əlaqəsi.

4-cü həftə

4

Ürək, qan damarları sistemi üzvləri.

5-ci həftə

5

Qanyaradıcı və immun müdafiə orqanları. Antigendən asılı olan və antigendən asılı olmayan qanyaranma.

6-7-ci həftə

6

Dəri. Dəri törəmələri. Tənəffüs sistemi üzvləri.

8-ci həftə

7

Ağız boşluğu üzvləri. Həzm sisteminin borulu üzvləri, quruluşları, funksiyaları. Qaraciyər. Mədəaltıvəzi.

9-10-cu həftə

8

Sidik ifrazatı sistemi, inkişafı, quruluşu. sidiyin əmələ gəlmə mexanizmi və hormonal tənzimi.

11-ci həftə

9

Kişi cinsiyyət üzvləri, quruluşu, hormonal tənzimi.

12-13-cü həftə

10

Qadın cinsiyyət sistemi üzvləri, quruluşu, funksiyaları. cinsiyyət tsikli. Süd vəzisi, quruluşu.

14-cü həftə

SİLLABUS – İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

Bakalavr təhsilinin məzmunu tədris prosesinin planlaşdırılmasını, onun həyata keçirilməsinin forma və metodlarının, tədris yükünün həcmini, tədris mərhələlərinin (semestrlərin) müddətini, tədris növlərini (mühazirə, məşğələ, laboratoriya və s.) ayrı-ayrı fənlərin həcmini, ixtisaslar üzrə təhsil proqramlarına qoyulan tələbləri əhatə edir.

Tədris prosesinin planlaşdırılması və təşkili planları (nümunəvi işçi və fərdi) fənlər üzrə işçi proqramları əsasında həyata keçirilir. Həmin sənədlərin forması və strukturu ali təhsil müəssisəsi tərəfindən müəyyənləşdirilir.

Fənn proqramları ixtisaslar üzrə ali təhsil proqramlarının tələblərinə uyğun olaraq ali təhsil müəssisələri tərəfindən hazırlanır və müvafiq qaydada Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir. Fənn proqramları əsasında işçi proqramlar (sillabuslar) hazırlanır və ali təhsil müəssisələri tərəfindən təsdiq edilir.

İşçi tədris proqramı (sillabus)- fənnin müvafiq proqramı əsasında hazırlanan və özündə tədris olunan fənnin təsvirini, onun hədəf və məqsədini, qısa məzmununu, dərslərin müddətini və növlərini, tələbənin müstəqil işi üçün tapşırıqları, onları yerinə yetirilməsi müddətini, məsləhət saatlarını, müəllim haqqında məlumatı, müəllimin tələblərini, qiymətləndirmə meyarlarını, aralıq qiymətləndirmə cədvəlini, istifadə olunan ədəbiyyatın siyahısını özündə əks etdirən sənəddir.

Azərbaycan Tibb Universiteti

ÜMUMİ HİSTOLOGİYA

fənni üzrə

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

(SİLLABUS)

 

“TƏSDİQ EDİRƏM”

Histologiya, sitologiya və embriologiya kafedrasının müdiri Qasımov E.K.

 

İmza______________

             15.09.2017

FAKÜLTƏ:                                               070103 Tibbi-profilaktika

FƏNNİN KODU:                                       İPF-B03

FƏNNİN NÖVÜ:                                       Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:               S2

FƏNNİN KREDİTİ:                                  4 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                 Əyani

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                           Azərbaycan, rus

FƏNNİ TƏDRİS EDƏN                            kafedranın professor müəllim heyəti

KAFEDRANIN ƏLAQƏ NÖMRƏLƏRİ:                   012 595-25-65

E – MAİL:                                                 eldar49@ rambler.ru

                                                          [email protected]

PREREKVİZİTLƏR: Fənnin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənn yoxdur.

KORREKVİZİTLƏR: Bu fənnin tədrisi ilə paralel olaraq “İnsan anatomiyası” fənninin tədris olunması zəruridir.

POSTREKVİZİTLƏR: Ümumi histologiya fənnindən tədris semestirinin yekununa görə müvəffəq qiymət almayan tələbələr “Xüsusi histologiya” və “Patoloji anatomiya” fənlərindən dərslərə buraxılmamalıdırlar.

FƏNNİN TƏSVİRİ:

Bu fəndəsitologiya və embriologiyanın ayrı-ayrılıqda sərbəst elm kimi meydana çıxması, tərifi, vəzifələri, tədqiqat metodları ətraflı şərh edilir. Bununla yanaşı  hüceyrənin əsas kompartmentləri, hüceyrə zarının,  êîðòèêàë ñèòîïëàçìànın tərkib zülallarının (spektrin, ankirin, 4.1 zülalı, adduksin və s.), sèòîñêåëåò elementlərinin – [nàçèê filamentlərin (aktin), ara filamentlərin (sitokeratin, vimentin, desmin, qliyanın turş fibrilyar zülalı, neyrofilament zülalları, nüvə laminləri), mikroborucuqların kimyəvi tərkibi, ultrastruktur quruluş xüsiyyətləri və vəzifələri şərh edilir.

Zarlı (mitoxondri, hamar endoplazmatik şəbəkə, dənəli endoplazmatik şəbəkə, Holci kompleksi,  lizosomlar, endosomlar, peroksisomlar ), zarsız (hüceyrə mərkəzi, ribosomlar, proteasomlar ) orqanellərin və əlavələrin histoloji və ultrastruktur quruluş xüsusiyyətləri, sitogenezi  və vəzifələri haqqında ətraflı məlumat verilir.

Nüvənin tərkib hissələrinin (nüvə örtüyü, xromatin, nüvəcik və nukleoplazma) quruluş və funksiyaları ilə yanaşı onun genetik informasiyanın saxlanılaraq nəsildən nəslə ötürülməsi və hüceyrə aktivliyinin zəmini olan zülal sintezinin tənzimi mərkəzi olması, hüceyrə tsikli, meyoz və mitoz prosesləri müasir məlumatlar əsasında öyrədilir.

İnsan embriologiyasının mövzu və məqsədləri, tibbi embriologiyanın – əsas inkişaf istiqamətləri və müasir təbabətdə rolu, qametogenez, mayalanma, implantasiya, rüşeym vərəqələrinin (entoderma, mezoderma və ektodermanın) formalaşması, histo- və orqanogenezin əsas mərhələləri, orqan və sistemlərin formalaşmasında kritik dövrlər haqqında məlumat izah olunur.

Toxumalar hüceyrə və onların törəmələrinin sistemi kimi, onların morfofunksional (qruplar) və genetik (növlər) təsnifatı, histogenezi, quruluş-funksiya xüsusiyyətləri, hüceyrə populyasiyaları və differonlar haqqında anlayışlar, fizioloji regenerasiyanın növləri, toxumaların dəyişkənliyinin sərhədi, metaplaziya və onun imkanları haqqında olan məlumatlar faktiki materiallar əsasında tədris olunur.

FƏNNİN MƏQSƏDİ: 

Insan orqanizmini təşkil edən hüceyrə və toxuma tiplərinə xas olan mikroskopik və ultrastruktur quruluş xüsusiyyətlərini, mayalanmanın molekulyar mexanizmini, rüşeym vərəqələrinin formalaşmasını, orqanogenezin və sistemogenezin əsas mərhələlərinin tədrisidir.

FƏNNİN NƏTİCƏLƏRİ: 

Bu fənnin tədrisi zamanı tələbələr müxtəlif mikroskopik texnikaların işləmə prinsiplərini mənimsəmək və işıq mikroskopunda sərbəst işləmək, hüceyrə və toxumaların histoloji kəsikləri ilə birlikdə elektronoqrammalarını tanımaq və təsvir etmək, norma ilə müqayisədə patoloji proseslər zamanı hüceyrə və toxumalarda baş verən dəyişikliklərin aşkar edilməsi bacarığını əldə etməlidirlər.

FƏNNİN MÜHAZİRƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MIQDARI:

№

Mühazirələrinin adı və qısa məzmunu

saat

1

Sitologiya-ümumbioloji və tibbi təlim kimi. Hüceyrə nəzəriyyəsi: formalaşma mərhələləri, əsas müddəaları, biologiya və təbabətdə əhəmiyyəti. Əsas hüceyrə kompartmentləri. Hüceyrə zarının quruluşu və vəzifələri. Kortikal sitoplazma və sitoskelet elementləri. Hüceyrənin hərəkət mexanizmi. Hüceyrə mərkəzi. Mitoxondri.

2

2

Endoplazmatik şəbəkə. Holci kompleksi. Endosomlar. Lizosomlar və Lizosom “toplanma” xəstəlikləri. Nüvə. Xromatinin quruluşu. Nüvəcik. Hüceyrə və mitoxondiral genomlar. Genlərin ekspressiyası haqqında qısa məlumat. Hüceyrə tsikli və hüceyrənin bölünmə tipləri. Hüceyrənin qocalması və ölümü. Klinik sitologiya haqqında anlayış.

2

3

Embriologiya “bioloji inkişafın” bir hissəsi kimi. Progenez, insanın cinsi hüceyrələri. İnsanın prenatal ontogenezinin əsas mərhələləri. Mayalanma. Ziqota. Potentlik. İnduksiya. Morulyasiya, insanda morula. Blastulyasiya, insanda blastula. Qastrulyasiya. Rüşeymin implantasiyası. Ox orqanları. Rüşeym vərəqələrinin və ox orqanlarının sonrakı differensasiyası. 2-4 həftəlik insan rüşeymi.

2

4

Embrional orqanogenezin səciyyəsi. 5, 6, 7, 8 həftəlik insan rüşeymləri. Kritik dövrlər və embriotrop faktorlar haqqında anlayış. Histologiya ümumbioloji və tibbi təlim kimi. Toxumalar-tərifi, təsnifatı. Epitel toxumaları: histogenez, təsnifatı, morfo-funksional səciyyəsi. Örtük epiteli. Sekretor epitel. Sekresiyanın mexanizmi və mərhələləri.

2

5

Mezenxim, onun differensasiyası. Birləşdirici toxumanın hüceyrəvi və qeyri-hüceyrəvi elementlərinin quruluş xüsusiyyətləri, təsnifatı və histogenezi. Spesifik xassəli birləşdirici toxumalar. Qan. Qığırdaq toxuması. Sümük bir orqan kimi. Osteohistogenezin növləri və əsas mərhələləri.

2

6

Yığılma xüsusiyyətli hüceyrə və toxumalar: təsnifatı. Neyromuskulyar toxuma. Saya əzələ toxuması: histogenez, innervasiyası, vaskulyarizasiyası. Eninəzolaqlı əzələ toxuması: histogenezi, morfo-funksional səciyyəsi, innervasiyası və vaskulyarizasiyası. Ürək-əzələ toxuması haqqında qısa məlumat. Əzələ toxumalarının böyüməsi və regenerasiyası.

2

7

Sinir toxuması: histogenezi, quruluş-funksiya xüsusiyyətləri. Neyrositlər. Qliositlər. Sinir lifləri. Sinir impulsunun yaranması və ötürülmə tipləri. Sinir toxuması haqqında müasir təsəvvürlər. Sinir sistemi: inkişafı, ümumi quruluş-funksiya səciyyəsi. Onurğa beyni. Beyin kötüyü. Beyincik. Böyük beyin yarımkürələri. Modul haqqında müasir təsəvvürlər. Vegetativ sinir sistemi. Hemato-ensefalik baryer.

2

Cəmi: 14 saat

FƏNNİN PRAKTİKİ MƏŞĞƏLƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MIQDARI: 

№

MÖVZUNUN ADI

saat

1.

Histoloji texnika. Mikroskoplar, tədqiqat üsulları. Eukariot hüceyrələrin ümumi morfologiyası, formaları, ölçüləri. Hüceyrə kompartmentləri.

2

2.

Hüceyrə zarı haqqında ümumi məlumat. Hüceyrə zarının kimyəvi tərkibi və ultrastrukturu. Seçici keçiricilik.

2

3.

Endositoz. Ekzositoz. Hüceyrə zarının reseptor funksiyası.

2

4.

Hüceyrə mərkəzi. Mitoxondri. Ribosom. Endoplazmatik şəbəkə.

2

5.

Holci kompleksi. Endosom. Lizosom. Proteasom. Peroksisom. Əlavələr.

2

6.

Nüvə. Nüvə örtüyü. Nukleoplazma. Xromatin. Nüvəcik. Metafaza xromosomunun quruluşu.

2

7.

Hüceyrə tsikli. Mitoz. Amitoz.

2

8.

I diaqnostikum (sitologiya üzrə).

2

9.

Progenez. Cinsi hüceyrələr. Meyoz.

2

10.

Mayalanma. İmplantasiya. Ziqotanın bölünməsi.

2

11.

Blastulyasiya. Qastrulyasiya.

2

12.

Rüşeymin ox orqanlarının formalaşması. Rüşeymxarici orqanlar.

2

13.

II diaqnostikum (embriologiya üzrə).

2

14.

Birqatlı epitel. Çoxqatlı epitel. Vəzi epiteli.

2

15.

Mezenxim. Qan. Limfa.

2

16.

Kövşək və sıx lifli birləşdirici toxuma.

2

17.

Spesifik xassəli birləşdirici toxuma.

2

18.

Qığırdaq toxuması. Xondrogenez.

2

19.

Sümük toxuması. Osteohistogenez.

2

20.

Əzələ toxumaları.

2

21.

Sinir toxuması. Neyrositlər. Qliositlər.

2

22.

Sinir lifləri. Sinir ucları. Sinapslar.

2

23.

III diaqnostikum (ümimi histologiya üzrə).

2

Cəmi: 46 saat

QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

Fənn üzrə krediti toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq:

50 bal-imtahana qədər

O cümlədən:

10 bal-dərsə davamiyyət

10 bal-sərbəst iş

30 bal-seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

Semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

50 bal-imtahanda toplanılacaq.

İmtahan test üsulu ilə keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır. Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

QEYD:

İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

A-“Əla”                          -91-100

B-“Çox yaxşı”                -81-90

C-“Yaxşı”                      -71-80

D-“Kafi”                         -61-70

E-“Qənaətbəxş”              -51-60

F-“Qeyri kafi”                -51 baldan aşağı

SƏRBƏST İŞ:

Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ:

cədvəl 1

№

Mövzular

Tarix

1

Hüceyrə zarı. Kortikal sitoplazma.

2-ci həftə

2

Zarlı və zarsız orqanellər.

3-4-cü həftə

3

Nüvə. Nüvəcik. Hüceyrə tsikli.

5-6-cı həftə

4

Progenez. Embrional inkişafın I-II-həftəsi.

7-ci həftə

5

Döl dövrü.

8-ci həftə

6

Epitel toxuması.

9-cu həftə

7

Qan. Limfa. Lifli və spesifik birləşdirici toxuma. Təsnifatı.

10-cu həftə

8

Qığırdaq və sümük toxumaları, müqayisəli səciyyələri.

11-12-ci həftə

9

Eninəzolaqlı, ürək və saya əzələ toxumaları. Əzələlərin təqəllüs mexanizmi.

13-cü həftə

10

Sinir toxuması. Neyroqliya. Sinir ucları. Sinapslar.

14-cü həftə

SİLLABUS – İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

Bakalavr təhsilinin məzmunu tədris prosesinin planlaşdırılmasını, onun həyata keçirilməsinin forma və metodlarının, tədris yükünün həcmini, tədris mərhələlərinin (semestrlərin) müddətini, tədris növlərini (mühazirə, məşğələ, laboratoriya və s.) ayrı-ayrı fənlərin həcmini, ixtisaslar üzrə təhsil proqramlarına qoyulan tələbləri əhatə edir.

Tədris prosesinin planlaşdırılması və təşkili planları (nümunəvi işçi və fərdi) fənlər üzrə işçi proqramları əsasında həyata keçirilir. Həmin sənədlərin forması və strukturu ali təhsil müəssisəsi tərəfindən müəyyənləşdirilir.

Fənn proqramları ixtisaslar üzrə ali təhsil proqramlarının tələblərinə uyğun olaraq ali təhsil müəssisələri tərəfindən hazırlanır və müvafiq qaydada Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir. Fənn proqramları əsasında işçi proqramlar (sillabuslar) hazırlanır və ali təhsil müəssisələri tərəfindən təsdiq edilir.

İşçi tədris proqramı (sillabus)- fənnin müvafiq proqramı əsasında hazırlanan və özündə tədris olunan fənnin təsvirini, onun hədəf və məqsədini, qısa məzmununu, dərslərin müddətini və növlərini, tələbənin müstəqil işi üçün tapşırıqları, onları yerinə yetirilməsi müddətini, məsləhət saatlarını, müəllim haqqında məlumatı, müəllimin tələblərini, qiymətləndirmə meyarlarını, aralıq qiymətləndirmə cədvəlini, istifadə olunan ədəbiyyatın siyahısını özündə əks etdirən sənəddir.

Azərbaycan Tibb Universiteti

XÜSUSİ HİSTOLOGİYA

fənni üzrə

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

(SİLLABUS)

 

“TƏSDİQ EDİRƏM”

Histologiya, sitologiya və embriologiya kafedrasının müdiri Qasımov E.K.

 

İmza______________

             15.09.2017

FAKÜLTƏ:                                               070104 Stomatologiya

FƏNNİN KODU:                                       İPF- B05

FƏNNİN NÖVÜ:                                       Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:               S1

FƏNNİN KREDİTİ:                                  3 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                 Əyani         

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                           Azərbaycan, rus, ingilis dili

FƏNNİ TƏDRİS EDƏN                            Kafedranın professor müəllim heyəti

KAFEDRANIN ƏLAQƏ NÖMRƏLƏRİ:                    012 595-25-65

E – MAİL:                                                 eldar49@ rambler.ru

                                                          [email protected]

PREREKVİZİTLƏR: Fənnin tədrisi üçün öncədən “Ümumi histologiya” fənnin tədrisi məcburidir.

KORREKVİZİTLƏR: Bu fənnin tədrisi ilə paralel olaraq “İnsan anatomiyası” fənninin tədris olunması zəruridir.

POSTREKVİZİTLƏR: Xüsusi histologiya fənnindən tədris semestirinin yekununa görə müvəffəq qiymət almayan tələbələr “Patoloji anatomiya” fənnindən dərslərə buraxılmamalıdırlar.

FƏNNİN TƏSVİRİ:

Bu fənnin tədrisi zamanı fərdi inkişafın (ontogenezin) müxtəlif mərhələlərində orqanizmin üzv və sistemlərinin quruluşlarının müasir metodların (mikroskopik, elektronmikroskopik, avtoradioqrafik, immunhistokimyəvi və.s.) köməkliyi ilə təsvir edilərək ətraflı məlumat verilir.

Bundan başqa histo- və morfogenezin fundamental əsasları, hər bir orqanın təşkilində iştirak edən hüceyrə və toxumaların birgə faliyyətlərini təmin edən proseslərin molekulyar mexanizmləri, analizatorların müxtəlif hissələrində qıcığın qəbulu , ötürülməsi və dərk olunmasının fundamental əsasları, orqanizmdə maye cərəyanının ümumi prisipləri, orqanların morfofunksional vahidlərinin təşkilində qan və limfa damarlarının iştirakı, qanyaranma və immun cavab haqqında müasir məlumatlar,  neyro-humoral tənzimdə mühüm rol oynayan müxtəlif təsir formaları,  qidalı maddələrin həzmi və sorulması, aero-hematik, hemato-ensefalik, hemato-testikulyar və hemato-follikulyar səddlərin (baryerlərin) morfoloji əsasları ətrafli şərh edilir.

Bununla yanaşı prenatal və postnatal dövrlərdə orqan və sistemlərin formalaşmasının vacib mərhələlərinin təsviri, onların  quruluş və vəzifələrində baş verə biləcək dəyişikliklərin klinik nümunələr əsasında izahı, variasiya və anomaliyalar faktiki materiallar əsasında tədris olunur.

FƏNNİN MƏQSƏDİ: 

“Xüsusi histologiya” fənninin əsas məqsədi insanın orqan və sistemlərinin ümumi quruluş planlarının morfoloji əsaslarının, onların histoloji və ultrastruktur quruluş xüsusiyyətlərinin, prenatal və postnatal dövrlərdə orqan və sistemlərin inkişaf mərhələlərinin və ən çox rast gəlinən variasiya və anomaliyaların tədrisidir.

          FƏNNİN NƏTİCƏLƏRİ: 

Bu fənnin tədrisi zamanı orqanların təşkilində iştirak edən hüceyrə və toxumaları histoloji kəsiklərlə yanaşı onların müxtəlif hissələrindən alınmış elektronoqrammaları tanımaq və təsvir etmək, norma ilə müqayisədə patoloji proseslər, orqanlarda baş verən dəyişikliklərin aşkar edilməsi bacarıqlarını əldə etməlidirlər.

FƏNNİN MÜHAZİRƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MİQDARI: 

№

Mühazirənin adı və qısa məzmunu

Saat

1.

Duyğuorqanlarının ümumiquruluş planı.Analizatorlar haqqında anlayış. Muxtəlif qıcıqların qəbulu üçün ixtisaslaşmış reseptor hüceyrələrin quruluş xüsusiyyətləri. Endokrin sistem. Neyro-humoral tənzimin morfoloji əsasları.

2

2.

Ürək-damar sistemi: inkişafı, ümumi quruluş-funksiya planı. Hemodinamik şərait və damar divarı quruluşu arasında qarşılıqlı əlaqələr. Ürək. Arteriyalar. Mikrosirkulyasiya şəbəkəsi. Kapilyarlar. Venoz şəbəkə. Anastomozlar. Ürək-damar sistemi fəaliyyətinin sinir-humoral tənzimi. Yaş dəyişiklikləri. Regenerasiya xüsusiyyətləri. Qanyaradıcı üzvlər. İmmunitet, növləri,  immun müdafiə reaksiyalarının histoloji əsasları.

2

3.

Dəri örtükləri sistemi: inkişafı, tərkib hissələri, funksiyaları. Dəri. Dəri törəmələri: tüklər, dırnaqlar, piy və tər vəziləri. İnnervasiya, vaskulyarizasiya, yaş xüsusiyyətləri. Tənəffüs sistemi: inkişafı, tərkib hissələri, quruluş-funksiya səciyyəsi. Respirator şöbə. Hava-qan səddi (aero-hematik baryer). İnnervasiya, vaskulyarizasiya, yaş xüsusiyyətləri.

2

4.

Embrional dövrdə ilk (primitiv) bağırsağın hissələrinin (ön, orta və arxa) differensiasiyası. Həzm sisteminin təşkilində iştirak edən borulu və vəzi orqanlarının ümumi quruluş planının morfofunksional xarakteristikası. İlk ağız boşluğu və onu əhatə edən strukturların (alın və ürək qabarları, qəlsəmə aparatı) embrional inkişafın müxtəlif dövrlərində üzün inkişafında rolu. Dodaq, damaq və üz nahiyələrində təsadüf edilən anomaliya və variasiyalar.

2

5.

Çeynəmə və udma aktlarında iştirak edən (dodaqlar, yanaqlar, dil, sərt və yumşaq damaqlar, əsnək və udlaq) orqanların quruluş xüsusiyyətləri, qanla təchizatı, innervasiyası. Udma aktının histofiziologiyası. Pre- və postnatal dövrlərdə dişlərin formalaşmasının əsas mərhələləri. Müxtəlif formalı dişlərin formalaşmalarının molekulyar əsasları. Dişlərin sərt toxumalarının (mina, dentin, sement) inkişafı və minerallaşma xüsusiyyətləri. Süd dişlərinin çıxması və daimi dişlərlə əvəz olunmalarının mexanizmləri.

2

6.

Dişin yumşaq torəmələrinin (diş əti, alveol sümüküstlüyü, periodont, diş pulpası) inkişaf mənbələri, quruluş xüsusiyyətləri, dişin sərt toxumalarının qidalanmasında rolu. Diş ətinin hissələri və onun ağız boşluğu ilə diş kökünün əhatəsində yerləşən strukturlar arasında bioloji sədd rolunun morfoloji əsasları. Diş əti və periodontun dişlərin diş alveolları ilə birləşmələrində rolları.

2

7.

Sidik - cinsiyyət sistemi: inkişafı, ümumi quruluş planı, funksiyaları, hormonal tənzimi. Sidik yaranmanın histofiziologiyası. Hemato – urinar, hemato – follikulyar və hemato – testikulyar baryerlər.

2 

Cəmi: 14 saat

FƏNNİN PRAKTİKİ MƏŞĞƏLƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MIQDARI:

№

MÖVZUNUN ADI

saat

1.

Onurğa beyni. Onurğa beyni düyünü. Beyincik. Baş beyin yarımkürələri qabığı.

2

2.

Görmə üzvü. Qoxu üzvü.

2

3.

Eşitmə və müvazinət üzvləri. Dad üzvü

2

4.

Hipotalamus. Hipofiz. Epifiz.

2

5.

Qalxanabənzər və qalxanabənzər ətraf vəzilər. Böyrəküstü vəzilər.

2

6.

Arteriyalar. Mikrosirkulyator yataq damarları. Venalar. Ürək.

2

7.

Qırmızı sümük iliyi. Timus (çəngələbənzər vəzi).

2

8.

Limfa düyünü. Dalaq.

2

9.

Dəri. Dəri törəmələri.

2

10.

Traxeya. Ağciyərlər.

2

11.

IV diaqnostikum.

2

12.

Ağız boşluğu divarının təşkilində iştirak edən strukturların histoloji quruluşu. Dodaqlar. Damaqlar. Yanaqlar.

2

13.

Ağız boşluğu üzvlərinin histoloji quruluşu. Dil. Damaq badamcıqları. Böyük ağız suyu vəziləri.

2

14.

Dişlərin sərt toxumalarının inkişafı, quruluşu.

2

15.

Dişlərin yumşaq toxumalarının inkişafı, quruluşu.

2

16.

Qida borusu. Mədə.

2

17.

Nazik bağırsaq. Yoğun bağırsaq. Soxulcanabənzər çıxıntı (appendiks).

2

18.

Qaraciyər. Mədəaltı vəzi.

2

19.

Vdiaqnostikum.

2

20.

Böyrəklər. Sidik axarları. Sidik kisəsi

2

21.

Toxumluq (xayalar). Xaya artımı. Toxumçıxarıcı yollar. Prostat vəzi.

2

22.

Yumurtalıqlar. Uşaqlıq. Süd vəziləri. Cift.

2

23.

VI diaqnostikum.

2
       

Cəmi: 46 saat 

QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

Fənn üzrə krediti toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq:

50 bal-imtahana qədər

O cümlədən:

10 bal-dərsə davamiyyət

10 bal-sərbəst iş

30 bal-seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

Semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

50 bal-imtahanda toplanılacaq.

İmtahan test üsulu ilə keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır. Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

QEYD:

İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

A-“Əla”                          -91-100

B-“Çox yaxşı”                -81-90

C-“Yaxşı”                      -71-80

D-“Kafi”                         -61-70

E-“Qənaətbəxş”              -51-60

F-“Qeyri kafi”                -51 baldan aşağı

SƏRBƏST İŞ:

Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ:

№

Mövzular

Tarix

1

Sinir sistemi və duyğu üzvləri.

2-ci həftə

2

Endokrin sistemi üzvləri. Sinir sistemi ilə qarşılıqlı əlaqəsi.

3-cü həftə

3

Ürək, qan damarları və qan yaradıcı üzvlər.

4-cü həftə

4

Dəri. Dəri törəmələri. Tənəffüs sistemi üzvləri

5-ci həftə

5

Ağız boşluğunun yumşaq toxumaları

6-7-ci həftə

6

Dişlərin sərt və yumşaq toxumalarının inkişafı, quruluşu.

8-ci həftə

7

Həzm sisteminin borulu üzvləri və vəziləri, quruluşları, funksiyaları.

9-cu həftə

8

Böyrəklər. Sidik axarları. Sidik kisəsi.

10-cu həftə

9

Kişi cinsiyyət üzvləri, quruluşu, hormonal tənzimi.

11-13- cü həftə

10

Qadın cinsiyyət sistemi üzvləri, quruluşu, funksiyaları. cinsiyyət tsikli. Süd vəzisi, quruluşu.

14-cü həftə

SİLLABUS – İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

Bakalavr təhsilinin məzmunu tədris prosesinin planlaşdırılmasını, onun həyata keçirilməsinin forma və metodlarının, tədris yükünün həcmini, tədris mərhələlərinin (semestrlərin) müddətini, tədris növlərini (mühazirə, məşğələ, laboratoriya və s.) ayrı-ayrı fənlərin həcmini, ixtisaslar üzrə təhsil proqramlarına qoyulan tələbləri əhatə edir.

Tədris prosesinin planlaşdırılması və təşkili planları (nümunəvi işçi və fərdi) fənlər üzrə işçi proqramları əsasında həyata keçirilir. Həmin sənədlərin forması və strukturu ali təhsil müəssisəsi tərəfindən müəyyənləşdirilir.

Fənn proqramları ixtisaslar üzrə ali təhsil proqramlarının tələblərinə uyğun olaraq ali təhsil müəssisələri tərəfindən hazırlanır və müvafiq qaydada Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir. Fənn proqramları əsasında işçi proqramlar (sillabuslar) hazırlanır və ali təhsil müəssisələri tərəfindən təsdiq edilir.

İşçi tədris proqramı (sillabus)- fənnin müvafiq proqramı əsasında hazırlanan və özündə tədris olunan fənnin təsvirini, onun hədəf və məqsədini, qısa məzmununu, dərslərin müddətini və növlərini, tələbənin müstəqil işi üçün tapşırıqları, onları yerinə yetirilməsi müddətini, məsləhət saatlarını, müəllim haqqında məlumatı, müəllimin tələblərini, qiymətləndirmə meyarlarını, aralıq qiymətləndirmə cədvəlini, istifadə olunan ədəbiyyatın siyahısını özündə əks etdirən sənəddir.

Azərbaycan Tibb Universiteti

ÜMUMİ HİSTOLOGİYA

fənni üzrə

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

(SİLLABUS)

 

“TƏSDİQ EDİRƏM”

Histologiya, sitologiya və embriologiya kafedrasının müdiri Qasımov E.K.

 

İmza______________

             15.09.2017

FAKÜLTƏ:                                               070104 Stomatologiya

FƏNNİN KODU:                                       İPF- B05

FƏNNİN NÖVÜ:                                       Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:               S1

FƏNNİN KREDİTİ:                                  4 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                 Əyani

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                           Azərbaycan, rus, ingilis dili

FƏNNİN TƏDRİS EDƏN                         Kafedranın professor müəllim heyəti

KAFEDRANIN ƏLAQƏ NÖMRƏLƏRİ:          012 595-25-65

E – MAİL:                                                 eldar49@ rambler.ru

                                                          [email protected]

PREREKVİZİTLƏR: Fənnin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənn yoxdur.

KORREKVİZİTLƏR: Bu fənnin tədrisi ilə paralel olaraq “İnsan anatomiyası” fənninin tədris olunması zəruridir.

POSTREKVİZİTLƏR: Ümumi histologiya fənnindən tədris semestirinin yekununa görə müvəffəq qiymət almayan tələbələr “Xüsusi histologiya” və “Patoloji anatomiya” fənlərindən dərslərə buraxılmamalıdırlar.

FƏNNİN TƏSVİRİ:

Bu fəndəsitologiya və embriologiyanın ayrı-ayrılıqda sərbəst elm kimi meydana çıxması, tərifi, vəzifələri, tədqiqat metodları ətraflı şərh edilir. Bununla yanaşı  hüceyrənin əsas kompartmentləri, hüceyrə zarının, êîðòèêàë ñèòîïëàçìànın tərkib zülallarının (spektrin, ankirin, 4.1 zülalı, adduksin və s.), sèòîñêåëåò elementlərinin – [nàçèê filamentlərin (aktin), ara filamentlərin (sitokeratin, vimentin, desmin, qliyanın turş fibrilyar zülalı, neyrofilament zülalları, nüvə laminləri), mikroborucuqların kimyəvi tərkibi, ultrastruktur quruluş xüsiyyətləri və vəzifələri şərh edilir.

Zarlı (mitoxondri, hamar endoplazmatik şəbəkə, dənəli endoplazmatik şəbəkə, Holci kompleksi, lizosomlar, endosomlar, peroksisomlar ), zarsız (hüceyrə mərkəzi, ribosomlar, proteasomlar ) orqanellərin və əlavələrin histoloji və ultrastruktur quruluş xüsusiyyətləri, sitogenezi  və vəzifələri haqqında ətraflı məlumat verilir.

Nüvənin tərkib hissələrinin (nüvə örtüyü, xromatin, nüvəcik və nukleoplazma) quruluş və funksiyaları ilə yanaşı onun genetik informasiyanın saxlanılaraq nəsildən nəslə ötürülməsi və hüceyrə aktivliyinin zəmini olan zülal sintezinin tənzimi mərkəzi olması, hüceyrə tsikli, meyoz və mitoz prosesləri müasir məlumatlar əsasında öyrədilir.

İnsan embriologiyasının mövzu və məqsədləri, tibbi embriologiyanın – əsas inkişaf istiqamətləri və müasir təbabətdə rolu, qametogenez, mayalanma, implantasiya, rüşeym vərəqələrinin (entoderma, mezoderma və ektodermanın) formalaşması, histo- və orqanogenezin əsas mərhələləri,orqan və sistemlərin formalaşmasında kritik dövrlər haqqında məlumat izah olunur.

Toxumalar hüceyrə və onların törəmələrinin sistemi kimi, onların morfofunksional (qruplar) və genetik (növlər) təsnifatı,histogenezi, quruluş-funksiya xüsusiyyətləri, hüceyrə populyasiyaları və differonlar haqqında anlayışlar, fizioloji regenerasiyanın növləri, toxumaların dəyişkənliyinin sərhədi, metaplaziya və onun imkanları haqqında olan məlumatlar faktiki materiallar əsasında tədris olunur.

FƏNNİN MƏQSƏDİ: 

Insan orqanizmini təşkil edən hüceyrə və toxuma tiplərinə xas olan mikroskopik və ultrastruktur quruluş xüsusiyyətlərini, mayalanmanın molekulyar mexanizmini, rüşeym vərəqələrinin formalaşmasını, orqanogenezin və sistemogenezin əsas mərhələlərinin tədrisidir.

FƏNNİN NƏTİCƏLƏRİ: 

Bu fənnin tədrisi zamanı tələbələr müxtəlif mikroskopik texnikaların işləmə prinsiplərini mənimsəmək və işıq mikroskopunda sərbəst işləmək, hüceyrə və toxumaların histoloji kəsikləri ilə birlikdə elektronoqrammalarını tanımaq və təsvir etmək, norma ilə müqayisədə patoloji proseslər zamanı hüceyrə və toxumalarda baş verən dəyişikliklərin aşkar edilməsi bacarığını əldə etməlidirlər.

FƏNNİN MÜHAZİRƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MIQDARI:

№

Mühazirələrin adı və qısa məzmunu

saat

1

Sitologiya-ümumbioloji və tibbi təlim kimi. Hüceyrə nəzəriyyəsi: formalaşma mərhələləri, əsas müddəaları, biologiya və təbabətdə əhəmiyyəti. Əsas hüceyrə kompartmentləri. Hüceyrə zarının quruluşu və vəzifələri. Kortikal sitoplazma və sitoskelet elementləri. Hüceyrənin hərəkət mexanizmi. Hüceyrə mərkəzi. Mitoxondri.

2

2

Endoplazmatik şəbəkə. Holci kompleksi. Endosomlar. Lizosomlar və Lizosom “toplanma” xəstəlikləri. Nüvə. Xromatinin quruluşu. Nüvəcik. Hüceyrə və mitoxondiral genomlar. Genlərin ekspressiyası haqqında qısa məlumat. Hüceyrə tsikli və hüceyrənin bölünmə tipləri. Hüceyrənin qocalması və ölümü. Klinik sitologiya haqqında anlayış.

2

3

Embriologiya “bioloji inkişafın” bir hissəsi kimi. Progenez, insanın cinsi hüceyrələri. İnsanın prenatal ontogenezinin əsas mərhələləri. Mayalanma. Ziqota. Potentlik. İnduksiya. Morulyasiya, insanda morula. Blastulyasiya, insanda blastula. Qastrulyasiya. Rüşeymin implantasiyası. Ox orqanları. Rüşeym vərəqələrinin və ox orqanlarının sonrakı differensasiyası. 2-4 həftəlik insan rüşeymi.

2

4

Embrional orqanogenezin səciyyəsi. 5, 6, 7, 8 həftəlik insan rüşeymləri. Kritik dövrlər və embriotrop faktorlar haqqında anlayış. Histologiya ümumbioloji və tibbi təlim kimi. Toxumalar-tərifi, təsnifatı. Epitel toxumaları: histogenez, təsnifatı, morfo-funksional səciyyəsi. Örtük epiteli. Sekretor epitel. Sekresiyanın mexanizmi və mərhələləri.

2

5

Mezenxim, onun differensasiyası. Birləşdirici toxumanın hüceyrəvi və qeyri-hüceyrəvi elementlərinin quruluş xüsusiyyətləri, təsnifatı və histogenezi. Spesifik xassəli birləşdirici toxumalar. Qan. Embrional və postembrional qanyaranmanın qısa səciyyəsi. Qığırdaq toxuması. Sümük bir orqan kimi. Osteohistogenezin növləri və əsas mərhələləri.

2

6

Yığılma xüsusiyyətli hüceyrə və toxumalar: təsnifatı. Neyromuskulyar toxuma. Saya əzələ toxuması: histogenez, innervasiyası, vaskulyarizasiyası. Eninəzolaqlı əzələ toxuması: histogenezi, morfo-funksional səciyyəsi, innervasiyası və vaskulyarizasiyası. Ürək-əzələ toxuması haqqında qısa məlumat. Əzələ toxumalarının böyüməsi və regenerasiyası.

2

7

Sinir toxuması: histogenezi, quruluş-funksiya xüsusiyyətləri. Neyrositlər. Qliositlər. Sinir lifləri. Sinir impulsunun yaranması və ötürülmə tipləri. Sinir toxuması haqqında müasir təsəvvürlər. Sinir sistemi: inkişafı, ümumi quruluş-funksiya səciyyəsi. Onurğa beyni. Beyin kötüyü. Beyincik. Böyük beyin yarımkürələri. Modul haqqında müasir təsəvvürlər. Vegetativ sinir sistemi. Hemato-ensefalik baryer.

2


Cəmi: 14 saat  

FƏNNİN PRAKTİKİ MƏŞĞƏLƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MIQDARI: 

№

MÖVZUNUN ADI

saat

1.

Histoloji texnika. Mikroskoplar, tədqiqat üsulları. Eukariot hüceyrələrin ümumi morfologiyası, formaları, ölçüləri. Hüceyrə kompartmentləri.

2

2.

Hüceyrə zarı haqqında ümumi məlumat. Hüceyrə zarının kimyəvi tərkibi və ultrastrukturu. Seçici keçiricilik.

2

3.

Endositoz. Ekzositoz. Hüceyrə zarının reseptor funksiyası.

2

4.

Hüceyrə mərkəzi. Mitoxondri. Ribosom. Endoplazmatik şəbəkə.

2

5.

Holci kompleksi. Endosom. Lizosom. Proteasom. Peroksisom. Əlavələr.

2

6.

Nüvə. Nüvə örtüyü. Nukleoplazma. Xromatin. Nüvəcik. Metafaza xromosomunun quruluşu.

2

7.

Hüceyrə tsikli. Mitoz. Amitoz.

2

8.

I diaqnostikum (sitologiya üzrə).

2

9.

Progenez. Cinsi hüceyrələr. Meyoz.

2

10.

Mayalanma. İmplantasiya. Ziqotanın bölünməsi.

2

11.

Blastulyasiya. Qastrulyasiya.

2

12.

Rüşeymin ox orqanlarının formalaşması. Rüşeymxarici orqanlar.

2

13.

II diaqnostikum (embriologiya üzrə).

2

14.

Birqatlı epitel. Çoxqatlı epitel. Vəzi epiteli.

2

15.

Mezenxim. Qan. Limfa.

2

16.

Kövşək və sıx lifli birləşdirici toxuma.

2

17.

Spesifik xassəli birləşdirici toxuma.

2

18.

Qığırdaq toxuması. Xondrogenez.

2

19.

Sümük toxuması. Osteohistogenez.

2

20.

Əzələ toxumaları.

2

21.

Sinir toxuması. Neyrositlər. Qliositlər.

2

22.

Sinir lifləri. Sinir ucları. Sinapslar.

2

23.

III diaqnostikum (ümimi histologiya üzrə).

2 

Cəmi:   46 sааt. 

QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

Fənn üzrə krediti toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq:

50 bal-imtahana qədər

O cümlədən:

10 bal-dərsə davamiyyət

10 bal-sərbəst iş

30 bal-seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

Semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

50 bal-imtahanda toplanılacaq.

İmtahan test üsulu ilə keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır. Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

QEYD:

İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

A-“Əla”                          -91-100

B-“Çox yaxşı”                -81-90

C-“Yaxşı”                      -71-80

D-“Kafi”                         -61-70

E-“Qənaətbəxş”              -51-60

F-“Qeyri kafi”                -51 baldan aşağı

SƏRBƏST İŞ:

Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ:

cədvəl 1

№

Mövzular

Tarix

1

Hüceyrə zarı. Kortikal sitoplazma.

2-ci həftə

2

Zarlı və zarsız orqanellər.

3-4-cü həftə

3

Nüvə. Nüvəcik. Hüceyrə tsikli.

5-6-cı həftə

4

Progenez. Embrional inkişafın I-II-həftəsi.

7-ci həftə

5

Döl dövrü.

8-ci həftə

6

Epitel toxuması.

9-cu həftə

7

Qan. Limfa. Lifli və spesifik birləşdirici toxuma. Təsnifatı.

10-cu həftə

8

Qığırdaq və sümük toxumaları, müqayisəli səciyyələri.

11-12-ci həftə

9

Eninəzolaqlı, ürək və saya əzələ toxumaları. Əzələlərin təqəllüs mexanizmi.

13-cü həftə

10

Sinir toxuması. Neyroqliya. Sinir ucları. Sinapslar.

14-cü həftə

SİLLABUS – İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

Bakalavr təhsilinin məzmunu tədris prosesinin planlaşdırılmasını, onun həyata keçirilməsinin forma və metodlarının, tədris yükünün həcmini, tədris mərhələlərinin (semestrlərin) müddətini, tədris növlərini (mühazirə, məşğələ, laboratoriya və s.) ayrı-ayrı fənlərin həcmini, ixtisaslar üzrə təhsil proqramlarına qoyulan tələbləri əhatə edir.

Tədris prosesinin planlaşdırılması və təşkili planları (nümunəvi işçi və fərdi)  fənlər üzrə işçi proqramları əsasında həyata keçirilir. Həmin sənədlərin forması və strukturu ali təhsil müəssisəsi tərəfindən müəyyənləşdirilir.

Fənn proqramları ixtisaslar üzrə ali təhsil proqramlarının tələblərinə uyğun olaraq ali təhsil müəssisələri tərəfindən hazırlanır və müvafiq qaydada Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir. Fənn proqramları əsasında işçi proqramlar (sillabuslar) hazırlanır və ali təhsil müəssisələri tərəfindən təsdiq edilir.

İşçi tədris proqramı (sillabus)- fənnin müvafiq proqramı əsasında hazırlanan və özündə tədris olunan fənnin təsvirini, onun hədəf və məqsədini, qısa məzmununu, dərslərin müddətini və növlərini, tələbənin müstəqil işi üçün tapşırıqları, onları yerinə yetirilməsi müddətini, məsləhət saatlarını, müəllim haqqında məlumatı, müəllimin tələblərini, qiymətləndirmə meyarlarını, aralıq qiymətləndirmə cədvəlini, istifadə olunan ədəbiyyatın siyahısını özündə əks etdirən sənəddir.

Azərbaycan Tibb Universiteti

ÜMUMİ HİSTOLOGİYA

fənni üzrə

İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

(SİLLABUS)

 

“TƏSDİQ EDİRƏM”

Histologiya, sitologiya və embriologiya kafedrasının müdiri Qasımov E.K.

 

İmza______________

             15.09.2017

FAKÜLTƏ:                                               070102 Hərbi-tibbi

FƏNNİN KODU:                                       İPF-B06

FƏNNİN NÖVÜ:                                       Məcburi

FƏNNİN TƏDRİS SEMESTRİ:               S2

FƏNNİN KREDİTİ:                                  5 kredit

FƏNNİN TƏDRİS FORMASI:                 Əyani

FƏNNİN TƏDRİS DİLİ:                           Azərbaycan

FƏNNİ TƏDRİS EDƏN                            Kafedranın professor müəllim heyəti

KAFEDRANIN ƏLAQƏ NÖMRƏLƏRİ:                   012 595-25-65

E – MAİL:                                                 eldar49@ rambler.ru

                                                          [email protected]

PREREKVİZİTLƏR: Fənnin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənn yoxdur.

KORREKVİZİTLƏR: Bu fənnin tədrisi ilə paralel olaraq “İnsan anatomiyası” fənninin tədris olunması zəruridir.

POSTREKVİZİTLƏR: Ümumi histologiya fənnindən tədris semestirinin yekununa görə müvəffəq qiymət almayan tələbələr “Xüsusi histologiya” və “Patoloji anatomiya”fənlərindən dərslərə buraxılmamalıdırlar.

FƏNNİN TƏSVİRİ:

Bu fəndəsitologiya və embriologiyanın ayrı-ayrılıqda sərbəst elm kimi meydana çıxması, tərifi, vəzifələri, tədqiqat metodları ətraflı şərh edilir. Bununla yanaşı hüceyrənin əsas kompartmentləri, hüceyrə zarının, êîðòèêàë ñèòîïëàçìànın tərkib zülallarının (spektrin, ankirin, 4.1 zülalı, adduksin və s.), sitoskelet elementlərinin – [nàçèê filamentlərin (aktin), ara filamentlərin (sitokeratin, vimentin, desmin, qliyanın turş fibrilyar zülalı, neyrofilament zülalları, nüvə laminləri), mikroborucuqların kimyəvi tərkibi, ultrastruktur quruluş xüsusiyyətləri və vəzifələri şərh edilir.

Zarlı (mitoxondri, hamar endoplazmatik şəbəkə, dənəli endoplazmatik şəbəkə, Holci kompleksi,  lizosomlar, endosomlar, peroksisomlar), zarsız (hüceyrə mərkəzi, ribosomlar, proteasomlar ) orqanellərin və əlavələrin histoloji və ultrastruktur quruluş xüsusiyyətləri, sitogenezi  və vəzifələri haqqında ətraflı məlumat verilir.

Nüvənin tərkib hissələrinin (nüvə örtüyü, xromatin, nüvəcik və nukleoplazma) quruluş və funksiyaları ilə yanaşı onun genetik informasiyanın saxlanılaraq nəsildən nəslə ötürülməsi və hüceyrə aktivliyinin zəmini olan zülal sintezinin tənzimi mərkəzi olması, hüceyrə tsikli, meyoz və mitoz prosesləri müasir məlumatlar əsasında öyrədilir.

İnsan embriologiyasının mövzu və məqsədləri, tibbi embriologiyanın – əsas inkişaf istiqamətləri və müasir təbabətdə rolu, qametogenez, mayalanma, implantasiya, rüşeym vərəqələrinin (entoderma, mezoderma və ektodermanın) formalaşması, histo- və orqanogenezin əsas mərhələləri, orqan və sistemlərin formalaşmasında kritik dövrlər haqqında məlumat izah olunur.

Toxumalar hüceyrə və onların törəmələrinin sistemi kimi, onların morfofunksional (qruplar) və genetik (növlər) təsnifatı,histogenezi, quruluş-funksiya xüsusiyyətləri, hüceyrə populyasiyaları və differonlar haqqında anlayışlar, fizioloji regenerasiyanın növləri, toxumaların dəyişkənliyinin sərhədi, metaplaziya və onun imkanları haqqında olan məlumatlar faktiki materiallar əsasında tədris olunur.

FƏNNİN MƏQSƏDİ: 

Insan orqanizmini təşkil edən hüceyrə və toxuma tiplərinə xas olan mikroskopik və ultrastruktur quruluş xüsusiyyətlərini, mayalanmanın molekulyar mexanizmini, rüşeym vərəqələrinin formalaşmasını, orqanogenezin və sistemogenezin əsas mərhələlərinin tədrisidir.

FƏNNİN NƏTİCƏLƏRİ: 

Bu fənnin tədrisi zamanı tələbələr müxtəlif mikroskopik texnikaların işləmə prinsiplərini mənimsəmək və işıq mikroskopunda sərbəst işləmək, hüceyrə və toxumaların histoloji kəsikləri ilə birlikdə elektronoqrammalarını tanımaq və təsvir etmək, norma ilə müqayisədə patoloji proseslər zamanı hüceyrə və toxumalarda baş verən dəyişikliklərin aşkar edilməsi bacarığını əldə etməlidirlər.

FƏNNİN MÜHAZİRƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MİQDARI:

№

Mühazirələrin adı və qısa məzmunu

saat

1

Sitologiya-ümumbioloji və tibbi təlim kimi. Hüceyrə nəzəriyyəsi: formalaşma mərhələləri, əsas müddəaları, biologiya və təbabətdə əhəmiyyəti. Əsas hüceyrə kompartmentləri. Hüceyrə zarının quruluşu və vəzifələri. Kortikal sitoplazma və sitoskelet elementləri. Hüceyrənin hərəkət mexanizmi. Hüceyrə mərkəzi. Mitoxondri.

2

2

Endoplazmatik şəbəkə. Holci kompleksi. Endosomlar. Lizosomlar və Lizosom “toplanma” xəstəlikləri. Nüvə. Xromatinin quruluşu. Nüvəcik. Hüceyrə və mitoxondiral genomlar. Genlərin ekspressiyası haqqında qısa məlumat. Hüceyrə tsikli və hüceyrənin bölünmə tipləri. Hüceyrənin qocalması və ölümü. Klinik sitologiya haqqında anlayış.

2

3

Embriologiya “bioloji inkişafın” bir hissəsi kimi. Progenez, insanın cinsi hüceyrələri. İnsanın prenatal ontogenezinin əsas mərhələləri. Mayalanma. Ziqota. Potentlik. İnduksiya. Morulyasiya, insanda morula. Blastulyasiya, insanda blastula. Qastrulyasiya. Rüşeymin implantasiyası. Ox orqanları. Rüşeym vərəqələrinin və ox orqanlarının sonrakı differensasiyası. 2-4 həftəlik insan rüşeymi.

2

4

Embrional orqanogenezin səciyyəsi. 5, 6, 7, 8 həftəlik insan rüşeymləri. Kritik dövrlər və embriotrop faktorlar haqqında anlayış. Histologiya ümumbioloji və tibbi təlim kimi. Toxumalar-tərifi, təsnifatı. Epitel toxumaları: histogenez, təsnifatı, morfo-funksional səciyyəsi. Örtük epiteli. Sekretor epitel. Sekresiyanın mexanizmi və mərhələləri.

2

5

Mezenxim, onun differensasiyası. Birləşdirici toxumanın hüceyrəvi və qeyri-hüceyrəvi elementlərinin quruluş xüsusiyyətləri, təsnifatı və histogenezi. Spesifik xassəli birləşdirici toxumalar. Qan. Qığırdaq toxuması. Sümük bir orqan kimi. Osteohistogenezin növləri və əsas mərhələləri.

2

6

Yığılma xüsusiyyətli hüceyrə və toxumalar: təsnifatı. Neyromuskulyar toxuma. Saya əzələ toxuması: histogenez, innervasiyası, morfofunksional xüsusiyyətləri, vaskulyarizasiyası. Eninəzolaqlı əzələ toxuması: histogenezi, morfo-funksional səciyyəsi, innervasiyası və vaskulyarizasiyası. Ürək-əzələ toxuması haqqında qısa məlumat. Əzələ toxumalarının böyüməsi və regenerasiyası.

2

7

Sinir toxuması: histogenezi, morfofunksional xüsusiyyətləri. Neyrositlər. Qliositlər. Sinir lifləri. Sinir impulsunun yaranması və ötürülmə tipləri. Sinir toxuması haqqında müasir təsəvvürlər. Sinir sistemi: inkişafı, ümumi quruluş-funksional səciyyəsi. Onurğa beyni. Beyin kötüyü. Beyincik. Böyük beyin yarımkürələri. Modul haqqında müasir təsəvvürlər. Vegetativ sinir sistemi. Hemato-ensefalik baryer.

2

Cəmi: 14 saat

FƏNNİN PRAKTİKİ MƏŞĞƏLƏ MÖVZULARI VƏ AYRILMIŞ SAATLARIN MİQDARI: 

№

MÖVZUNUN ADI

saat

1.

Histoloji texnika. Mikroskoplar, tədqiqat üsulları. Eukariot hüceyrələrin ümumi morfologiyası, formaları, ölçüləri. Hüceyrə kompartmentləri.

2

2.

Hüceyrə zarı haqqında ümumi məlumat. Hüceyrə zarının kimyəvi tərkibi və ultrastrukturu. Seçici keçiricilik.

2

3.

Endositoz. Ekzositoz. Hüceyrə zarının reseptor funksiyası.

2

4.

Kortikal sitoplazma və sitoskelet. Hüceyrənin hərəkəti.

2

5.

Hüceyrə orqanellərinin ümumi xarakteristikası. Hüceyrə mərkəzi. Mitoxondri.

2

6.

Ribosom. Endoplazmatik şəbəkə. Holci kompleksi.

2

7.

Endosomlar. Lizosom. Proteasom. Peroksisom. Sitoplazmatik əlavələr.

2

8.

Nüvə haqqında ümumi məlumat. Nüvə örtüyü. Nukleoplazma. Xromatin.

2

9.

Nüvəcik. Metafaza xromosomunun quruluşu.

2

10.

Hüceyrə tsikli. Mitoz və meyoz proseslərinin qısa xarakteristikası.

2

11.

I diaqnostikum.

2

12.

Prenatal ontogenezin əsas mərhələləri. Cinsi hüceyrələrin quruluşu. Mayalanma.

2

13.

Ziqotanın xırdalanması. Morula. Blastosist.

2

14.

İmplantasiya. Prenatal inkişafın ikinci həftəsi. Qastrulyasiya. Rüşeym vərəqələrinin differensasiyası.

2

15.

Rüşeymxarici orqanlar. Embrional mərhələ (orqanogenez) haqqında ümumi məlumat.

2

16.

II diaqnostikum.

2

17.

Örtük epiteli. Təkqatlı epitel toxuması. Hüceyrələrarası əlaqələr.

2

18.

Çoxqatlı epitel toxuması.

2

19.

Sekretor epitel. Ekzokrin vəzilər.

2

20.

Mezenxim. Mezenxim törəmələri. Qan. Limfa.

2

21.

Kövşək lifli birləşdirici toxuma.

2

22.

Sıx lifli və spesifik xassəli birləşdirici toxumalar.

2

23.

Qığırdaq toxuması.

2

24.

Sümük toxuması.

2

25.

Osteohistogenez.

2

26.

Eninəzolaqlı skelet əzələ toxuması.

2

27.

Ürək və saya əzələ toxumaları.

2

28.

Sinir toxuması. Neyrositlər. Qliositlər.

2

29.

Sinir lifləri. Sinir ucları. Sinapslar.

2

30.

IIIdiaqnostikum.

3 

Cəmi: 61 saat

QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

Fənn üzrə krediti toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq:

50 bal-imtahana qədər

O cümlədən:

10 bal-dərsə davamiyyət

10 bal-sərbəst iş

30 bal-seminar dərslərindən toplanacaq ballardır.

Semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda 0 (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

50 bal-imtahanda toplanılacaq.

İmtahan test üsulu ilə keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır. Səhv cavablanan suallar düzgün cavablanan sualların ballarını silir.

QEYD:

İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq. İmtahanda və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

A-“Əla”                          -91-100

B-“Çox yaxşı”                -81-90

C-“Yaxşı”                      -71-80

D-“Kafi”                         -61-70

E-“Qənaətbəxş”              -51-60

F-“Qeyri kafi”                -51 baldan aşağı

SƏRBƏST İŞ:

Semestr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ:

cədvəl 1

№

Mövzular

Tarix

1

Hüceyrə zarı. Kortikal sitoplazma.

2-ci həftə

2

Orqanellər.

3-4-cü həftə

3

Nüvə. Hüceyrə tsikli.

5-6-cı həftə

4

Progenez. Embrional inkişafın I-II-həftəsi.

7-ci həftə

5

Döl dövrü.

8-ci həftə

6

Örtük və vəzi epiteli.

9-cu həftə

7

Qan. Birləşdirici toxuma. Təsnifatı.

10-cu həftə

8

Qığırdaq və sümük toxumaları, müqayisəli səciyyələri.

11-12-ci həftə

9

Əzələ toxumaları, təsnifat. Əzələlərin təqəllüs mexanizmi.

13-cü həftə

10

Sinir toxuması. Neyroqliya. Sinir ucları.

14-cü həftə

SİLLABUS – İŞÇİ TƏDRİS PROQRAMI

Bakalavr təhsilinin məzmunu tədris prosesinin planlaşdırılmasını, onun həyata keçirilməsinin forma və metodlarının, tədris yükünün həcmini, tədris mərhələlərinin (semestrlərin) müddətini, tədris növlərini (mühazirə, məşğələ, laboratoriya və s.) ayrı-ayrı fənlərin həcmini, ixtisaslar üzrə təhsil proqramlarına qoyulan tələbləri əhatə edir.

Tədris prosesinin planlaşdırılması və təşkili planları (nümunəvi işçi və fərdi) fənlər üzrə işçi proqramları əsasında həyata keçirilir. Həmin sənədlərin forması və strukturu ali təhsil müəssisəsi tərəfindən müəyyənləşdirilir.

Fənn proqramları ixtisaslar üzrə ali təhsil proqramlarının tələblərinə uyğun olaraq ali təhsil müəssisələri tərəfindən hazırlanır və müvafiq qaydada Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir. Fənn proqramları əsasında işçi proqramlar (sillabuslar) hazırlanır və ali təhsil müəssisələri tərəfindən təsdiq edilir.

İşçi tədris proqramı (sillabus)- fənnin müvafiq proqramı əsasında hazırlanan və özündə tədris olunan fənnin təsvirini, onun hədəf və məqsədini, qısa məzmununu, dərslərin müddətini və növlərini, tələbənin müstəqil işi üçün tapşırıqları, onları yerinə yetirilməsi müddətini, məsləhət saatlarını, müəllim haqqında məlumatı, müəllimin tələblərini, qiymətləndirmə meyarlarını, aralıq qiymətləndirmə cədvəlini, istifadə olunan ədəbiyyatın siyahısını özündə əks etdirən sənəddir.

Ümumi histologiya
Xüsusi histologiya
Təcrübə məşğələlərinin təqvim - mövzu planı
Dərsliklər və tədris vəsaitləri