2016-2020 illər üçün qəbul edilmiş elmi iş:

"Ürəyin işemik xəstəliyinin kompleks müalicəsində invaziv  əməliyyatlarının  effektlivliyinin  qiymətləndirilməsi"

Elmi rəhbər:                                              prof. İ.S. İsmayılov

Məsul icrasçılar:                                  prof. F.Y. Talıbov

prof. M.M. Baxşıyev

                                                                    dos.  Q.R.Seyidov

                                                                    dos. Ə.S. Sultanov

2016-cı il ərzində görülmüş işlər:

Açar sözlər: Ürəyin işemik xəstəliyi, miokard infarktı, kəskin koronar sindrom (KKS), stabil stenokardiya, ürək çatışmazlığı , maqnit-rezonans tomoqrafiya

Tədqiqat obyekti: ürəyin işemik xəstəliyi  olan (miokard infarktı, kəskin koronar sindrom, stabil stenokardiya) 176 pasient daxil edilmişdir.

İşin məqsədi: Ürəyin  işemik  xəstəliyinin  kompleks müalicəsində invaziv əməliyyatlarının effektlivliyin  qiymətləndirilməsi

Tədqiqat üsulları: EKQ, ExoKQ, stress ExoKQ, koronaroqrafiya, maqnit-rezonans tomoqrafiya, biokimyəvi və ümumi klinik müayinələr

Нятижя вя йенилик: ExoKQ  müayinəsinə əsasən KKS xəstələrin  (59%-də)  sol mədəcik hipertrofiyası rast gəlir və bu xəstələrdə invaziv əməliyyatdan sonra daha tez –tez təkrar anginoz ağrılar baş verir.Stabil stenokardiya ilə  yanaşı   şəkərli diabet  və arterial hipertoniya   olan xəstələr arasında  müxtəlif  fəsadlar  ən çox 65 ±2.1 yaş qrupunda  olan  qadınlarda rast gəlinir . Bu yaş qrupunda  xəstələr müalicəyə çətin  tabe olurlar.

Kəskin miokard infarktında kardial MRT canlı miokard toxumasının ( fibroz toxuma və çapıq sahəsinin), işemiyanın və koronar arteriyaların anomaliyasının aşkarlanmasında çox əhəmiyyətlidir.

KKS olan xəstələrdə aparılan geniş monitorinq ciddi ağırlaşma larının  qarşısını   almağa və  onların erkən diaqnostikasına imkan yaradır.

Tətbiq edilmə dərəcəsi: klinik xəstəxana və poliklinika şəraiti.

Səmərəliyi: alınmış nəticələr ÜİX-də  differensə olunmuş müalicə aparmağa imkan verir, bu isə öz növbəsində çarpayı günlərini və iqtisadi məsrəfləri azaltmağa, həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına gətirib çıxarır.

Tətbiq edildiyi sahə: terapiya, kardiologiya, reanimatologiya.

                            A l ı n m ı ş   n ə t i c ə l ə r:

I iş - Kəskin koronar sindromlu xəstələrdə invaziv müalicə metodlarının effektivliyi.                                

Mərhələ 1 -  Kəskin koronar sindromlu xəstələrdə sol mədəcik hipertrofiyasının   xəstəliyin gedişinə və proqnozuna təsiri.

Məsul icraçılar:      prof. Talıbov F.Y.,  dos. Xəlilova K.D.

İcraçılar:                   ass.,t.e.n.  əliyev F.V., ass., t.e.n. Əhmədov  C.H.,

                                      ass. Məmmədov  R.M.     

Hesabat ilində invaziv proseduralar icra olunmuş 937 xəstələrdən 116-sı  kəskin koronar sindromla müraciət etmişdir. Onlardan  103 xəstəyə  EXO-kardioqrafiya müayinəsi icra olunmuşdur.  Exo-kardioqrafiya müayinəsinə əsasən 60 xəstədə (59%)  Sol mədəcik hipertrofiyası, 43  xəstədə (41%)  isə  sol mədəcik kütləsi normal aşkarlanmışdır.  Xəstə qrupları arasında xəstəxana daxilində  kardiovaskulyar hadisələr arasında fərq olmamışdır. 6 aylıq təqiblərdə təkrari anginoz ağrı şikayətləri ilə sol mədəcik hipertrofiyası  olan  xəstələr (7%) daha çox müraciət etmişdir. Sol mədəcik kütləsi normal olan xəstələrin 2% də təkrari  anginoz ağrı şikayətləri müşahidə edilmişdir. p=0.0032. Statistik dəyərləndirmə SPSS 15.0 versiyalı proqramda student-T testi ilə hesablanmışdır.         

II  iş  -  Stabil stenokardiyalı xəstələrdə invaziv müalicə metodlarının effektivliyi

Mərhələ 1 -   Stabil stenokardiyalı xəstələrdə şəkərli diabetin  (ŞD) və arterial hipertoniyanın (AH) xəstəliyin gedişinə və proqnozuna təsiri.

Məsul icraçılar:    prof. Baxşıyev M.M., dos. Vahid  Qəmbər B.

İcraçılar:                  ass., t.e.n. Hüseynov V.Q., ass., t.e.n. İbrahimov F.N.,

                                    ass., t.e.n. Quliyev E.R.

ŞD-lə birgə gedən AH xəstələrin müalicəsi müasir kardiologiyanın ən çətin məsələ-lərindəndir.  Bu xəstəliklərin proqnostik gedişini öyrənmək üçün II tip ŞD-lə yanaşı gedən AH-lı 56 xəstə müşahidə altında olmuşlar ki, onların  da   26  kişi,   30 qadındır. Orta yaş həddi  57, 5±2,5   olmuşdur.  AH ağırlıq dərəcələrinə görə belə qruplara bölünmüşlər:

I dərəcə AH - 12  xəstə; II dərəcə AH  - 24  xəstə; III dərəcə AH  -  20  xəstə

Müayinə metodları: 12 aparmalı EKQ , Holter monitorlama (3 və 12 aparma EKQ və sutkalıq AT), ExoKQ və  Exo dopplerqrafiya, EKQ -stress  testi, koronar  KT, koronaqrafiya, elektrofizioloji müayinə,laborator biokimyəvi müayinələr-lipid spektri, AlAT, AsAT, şəkər, qlikohemoqlobin, kreatinin, koaquloqramma, K, Na, Ca, Mg, qanın  və sidiyin ümumi analizi

II tip ŞD-li bütün xəstələr kompensə olunmuş formada olmuş,   18 xəstədə kompensə olunmuş mərhələdə aşkar edilmişdir

Bütün xəstələr müvafiq dərman müalicəsi, o cümlədən mütləq  qaydada antihipertenziv terapiya - β blokatorlar, AÇF və AT2 inhibitorları,  Ca kanal  antaqo -nistləri,vazodilatatorlar,diuretuklər, şəkərəleyhinə preparatlar qəbul  edirdilər.Bun-

dan əlavə bəzi xəstələr statinlər, kombinə olunmuş diuretik terapiya alırdılar. Xəstələr  içərisində ən çox fəsad 65 ±2.1 yaş qrupunda  olan qadınlarda rast gəlinir .Qeyd etmək lazımdır ki, bu yaş qrupunda xəstələr müalicəyə ən  az tabe olanlardır.

III  iş - Yanaşı patologiyası  olan  kəskin koronar sindromlu xəstələrdə  invaziv müalicə metodlarının effektivliyi və təhlükəsizliyi.

Mərhələ 1  - Kəskın  miokard infaktında maqnit-rezonans tomoqrafiyasının

diaqnostik rolu.

Məsul icraçılar:   dos. Seyidov Q.R., dos. Əlimərdanov F.İ.

İcraçılar:                 ass., t.e.n. Ələkbərova G.R., ass., t.e.n. İmanov Q.G.      

Hesabat dövründə 41 xəstədə ürək MRT müayinəsi aparılmışdır.  Onlardan:  ÜİX – 27,  dilasation kardiomiopatiya - 5, hipertrofik kardiomiopatiya -2, aritmogen sağ mədəcik displazisayı -2, depo xəstəliyi - 2,  ürək törəmələri səbəbi ilə - 3  xəstə olmuşdur.

Aydın olmuşdur ki, kardial  MRT bir sıra üstünlüklərə malik olması ilə yanaşı Mİ xəstələrdə miokard toxumasının vəziyyətini (fibroz, çapıq toxuması) ,o cümlədən işemiya zonasının dinamikada izləməyə , nəhayət , koronar arteriya anostomozlarını aşkar etməyə imkan verir.

IV iş - Ağırlaşmış  kəskin koronar sindromlu xəstələrdə əməliyyatdan sonraki erkən dövrdə intensiv müalicənin optimallaşdırılması.

Mərhələ 1 -  Ağırlaşmış  kəskin koronar sindromlu xəstələrdə əməliyyatdan sonraki erkən dövrdə homeostatik pozulmaların qiymətləndirilməsi.

Məsul icraçılar:     dos. Sultanov  Ə.S., dos. Kərimova T.B.

İcraçılar:       ass.,t.e.n.  Sadıqova T.T., ass. Xoşbonyani P.Ə.,

                            ass. Ağayeva A.R.

ATU-nin TTK-ın Reanimasiya və intensiv terapiya  şöbəsində  49 nəfər xəstə üzərində  tədqiqatlar  aparılmışdır. Onlardan 37 nəfər kişi,12 nəfər qadın idi. Xəstələrin yaşı 43-dən  86-ya qədər idi. Bu xəstələrdən:1 nəfər xəstəyə qeyri -stabil stenokardiya, 48 xəstəyə isə  miokard infarktı diaqnozu qoyulmuşdur. 7 xəstədə kardiogen şokla  ağırlaşmışdı.16 xəstədə müxtəlif ritm pozğunluqları qeyd olunmuşdur.  32 xəstədə   koronaroangioqrafiya olunmuşdur və onlardan 23-nə 1-3 stend qoyuluşdur.  Qalan xəstələrə konservativ müalicə aparılmışdır.Reanimasiya şöbəsində bütün  xəstələrə homeostatın əsas göstəricilərinə nəzarət məqsədi ilə geniş monitorinq  aparılmışdır: PS, ÜVS, AT, MVT, EKQ, ExoKQ, SaO2, PaO2, PaCO2, Ph, koaquloqrama ,  qanın laborator göstəricilərinə nəzarət olunmuşdur.

Tədqiqat göstərdi ki,  KKS olan xəstələrdə aparılan geniş monitorinq ciddi ağırlaş-malarının  o cümlədən ritm və hemodinamika pozğunluqlarının qarşısını almağa ,  onların erkən diaqnostikasına effektiv şərait yaradır.