Farmakologiyada, biologiyada və təbabətdə elmi tədqiqatların təkmilləşdirilməsində riyazi üsullardan geniş istifadə olunur.

Farmakologiya və tibb universitetlərinin tələbələrinin riyazi hazırlığı tibbi və bioloji fizika, bioqeyriüzvi və bioloji kimya, dərman maddələrinin texnologiyası və digər tibbi-bioloji fənləri daha dərindən öyrənilməsinə imkan verir.Fənn proqramına daxil olan differensial tənliklər mövzusunun öyrənilməsi nəticəsində qazanılmış biliklər  fizikada, kimyada, biologiyada, əczaçılıqda, tibbdə, biofizikada, kibernetikada və s sahələrdə tətbiq oluna bilər. Differensial tənliklərin köməyi ilə tələbələr radiaktiv nişanlanmış nüvələrin xəstəliklərin müalicədində tətbiqini,  ionlaşmış şüalanmanın maddə ilə qarşılıqlı təsirini,  orqanizmdə baş verən kimyəvi reaksiyaların kinetikasını,  dərman maddələrinin tabletlərdə həll olmasını,  bakteriyaların zaman keçdikcə çoxalmasını, hüceyrələrin böyüməsini, müxtəlif növ bioloji hüceyrələrin müxtəlif tezlikli səs dalğaları vasitəsi ilə dağıdılmasını, epidemiyaların yayılması və s. başa düşməkdə çətinlik çəkmirlər.

Payız semestrində keçirilən fənlər

Fənnin kodu İF-08

 Ali riyaziyyat

Təhsil pilləsi:  Bakalavriat

İxtisas: Əczaçılıq

Fənnin məqsədi:  “Ali riyaziyyat” kursunun əsas məqsədi əczaçılıq fakultəsinin tələbələrinə nəzəri və praktiki məsələlərin həllində köməklik göstərməkdir. Tələbələrin riyazi hazırlığı, onlarda elmi dünya görüşünün formalaşması və ümumi elmi səviyyəsinin artırılması məqsədi daşıyır.

Yeni təhsil sisteminə keçmə ilə əlaqədar olaraq, tədris saatları xeyli azaldılmışdır. Buna görə də mühazirə kursunda əsasən ehtimal nəzəriyyəsi, riyazi statistika və tətbiqi riyaziyyatın izahı verilmişdir. Bu bəhslər onlar üçün çətinlik yaratdığından tələbələr onları daha çətin mənimsəyirlər. Mühazirələrdə daha dərin riyazi bilik tələb olunan ciddi isbatlardan imkan daxili qaçıb, anlayışların mənası misallar və modellər üzərində izah edilir.

Müxtəlif məsələlərin həllində geniş istifadə olunan differensial tənliklərin tərtib olunmasına və onların həllinə xüsusi diqqət yetirmək lazımdır.

Praktiki məşğələlərdə tələbələrdə məntiqi və analitik təfəkkür yaratmaq, hesablamalarda vərdişlər aşılamaq və təxmini hesablama qabiliyyətini yaratmağa çalışmaq lazımdır.

Tələbə nəyi bilməlidir:

• Sadə differensial və inteqral hesabını
• tipik kimyəvi və farmokoloji məsələlərin həllində inteqrallama üsullarını tətbiq etməyi,
• təsadüfi hadisələrin ehtimallarını hesablamağı,
• qrafik və histoqramları qurmağı,
• təsadüfi kəmiyyətlərin əsas xarakteristikalarını qiymətləndirmə üsullarını,
• ölçmələrdə təsadüfi xətaları hesablamağı.

Tələbə nəyi bacarmalıdır:

• Tibbi bioloji müşahidələri riyazi təsvir etməyi;
• Tibbi bioloji prosesləri riyazi nəticələrinin ümumilləşdirmə kriteriyalarını;
• Riyazi tədqiqatının nəticələrini təqdim etməyi
• Histoqramları,  qrafikləri kompyuter proqramları uyğun proqramlar vasitəsilə təqdim etməyi

Tələbə nəyə yiyələnməlidir           

1. Tələbə ən yeni riyazi metodlara və onların əzçaçılıq texnologiyasında tətbiq etmək  düşüncəsinə yiyələnməlidir .

1. Tələbə irəli sürdüyü əzcaşılıq məsələləri həll etmək üçün apardığı  ölçmələrinin nəticəsini riyazi təhlil etməyə  yiyələnməlidir
2. Dərman maddələri hazırlayarkən tərkib huissələrin düzgün nisbətdə götürülməsini tələb edən riyazi əməliyyatlara yiyələnməlidir.
3. Hesablamalrın nəticəsini qrafik olaraq təqdim etməyə yiyələnməlidir
4. Beynəlxalq konfransların tələblərinə uyğun olaraq ən müasir hesablama texnikası,diaqramlar əsasında elmi nəticələri təqdim etməyə yiyələnməlidir  .

Proqram bakalavr səviyyəsində Əczaçılıq fakultəsinin tələbələri üçün nəzərdə tutulub. Cari proqrama funksiyanın limiti, birdəyişənli və çoxdəyişənli funksiyalar, bir sıra tibbi və əczaçılıq məsələlərinin həlli üçün integralların hesablanması, differensial tənliklərin həlli, tibbi statistikanın öyrənilməsi üçün vacib olan mövzular- ehtimal nəzəriyyəsinin elementləri, payalanma qanunları və s. mövzular daxil edilmişdir.

METODİKİ TƏMINAT:

1. N.L.Lobotskaya, Y.V.Morozov, A.A.Dunayev  Ali riyaziyyat. Minsk 1987.
2. Qmurman V.E. Ehtimal nəzəriyyəsi və riyazi statistika. Bakı, “Maarif”, 1980.
3. Qmurman. Ehtimal nəzəriyyəsi və riyazi statistika məsələlərin həllinə dair rəhbərlik. Bakı, “Maarif”, 1980.
4. R.Məmmədov. Ali riyaziyyat kursu. Bakı, 1984.
5. Н.С.Пискунов. Differensial və inteqral hesabı. Bakı, 1966.
6. П.Е.Данко, Л.Г.Попов, Т.Я.Кожевников. Высшая  математика в упражнениях и задачах. I и II том, М., 1985.
7. M.Ə.Şahverdiyev, F.Ə.Məsimov, N.Q.Əhmədov, Ü.M.Məmmədova. Riyaziyyat. I, II və III cildlər. Bakı, 2013.
8. Ю.В.Морозов.   » Основы высшей математики и статистики». М.Медицина, 1998.

И.В.Павлушко и др. «Основы  высшей математики и математической статистики». М. «ГЭОТАР-Медиа», 2009.