İxtisasın şifri və adı:

7009006 Tibb bacısı (qardaşı) işi

İxtisaslaşmanın adı:

Pediatriyada tibb bacısı (qardaşı) işi

BAKI – 2025

MAGİSTRATURA SƏVİYYƏSİNİN İXTİSASLAŞMA ÜZRƏ TƏHSİL PROQRAMININ ÇƏRÇİVƏ SƏNƏDİ

1. Ümumi müddəalar
   1. Magistratura səviyyəsinin  7009006 Tibb bacısı (qardaşı) işi  ixtisası üzrə “Pediatriyada tibb bacısı (qardaşı) işi” ixtisaslaşması  üzrə   təhsil  proqramı (bundan sonra – təhsil proqramı) “Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa, Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarlarına, eləcə də “Ali təhsilin magistratura səviyyəsi üzrə ixtisasların Təsnifatı”na, qabaqcıl beynəlxalq təcrübə və əmək bazarının tələblərinə uyğun olaraq hazırlanmışdır.
   2. Təhsil proqramının məqsədləri aşağıdakılardır:
      • ixtisas üzrə məzunun səriştələrini, ixtisasın çərçivəsini, fənlər üzrə tədris və təlim metodlarını, qiymətləndirmə üsullarını, təlim nəticələrini, kadr hazırlığı aparmaq üçün infrastruktur və kadr potensialına olan tələbləri, təhsilalanın təcrübə keçmə, işə düzəlmə və təhsilini davam etdirmə imkanlarını müəyyənləşdirmək;
      • təhsilalanları və işəgötürənləri məzunların əldə etdiyi bilik, bacarıq və təlim nəticələri ilə tanış etmək; 
      • təhsil proqramı üzrə kadr hazırlığının bu proqrama uyğunluğunun qiymətləndirilməsi zamanı prosesə cəlb olunan tərəfdaşları məlumatlandırmaq.
   3. Təhsil proqramı, tabeliyindən, mülkiyyət növündən və təşkilati-hüquqi formasından asılı olmayaraq, Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən və həmin ixtisas üzrə magistr hazırlığını həyata keçirən bütün ali təhsil müəssisələri üçün məcburidir.
   4. Təhsilalanın 5 (beş) günlük iş rejimində həftəlik auditoriya və auditoriyadankənar ümumi yükünün həcmi 45 akademik saatdır (xüsusi təyinatlı ali təhsil müəssisələri istisna olmaqla). Bu zaman auditoriya saatlarının həcmi 12-16 akademik saat təşkil edir. Peşəkar məqsədlər üçün dərindən öyrənilən ixtisaslaşmalar üzrə həftəlik dərs yükünün həcmi dəyişdirilə bilər.
   5. Ali təhsil müəssisəsi tərəfindən ixtisasın həmin müəssisədə kadr hazırlığı aparılan hər bir ixtisaslaşması üzrə ayrıca təhsil proqramı hazırlanmalıdır. Hər bir ixtisaslaşma üzrə təhsil proqramı müvafiq ixtisasın təhsil proqramındakı bölmələrlə yanaşı, həmin ixtisaslaşma üzrə tədris və təlim metodları, təlim nəticələrinin qiymətləndirilməsi üsulları, təcrübələrin təşkili və qiymətləndirilməsi və s. bölmələri də əks etdirməlidir.

2. Məzunun səriştələri
   1. Təhsil proqramının sonunda məzun aşağıdakı ümumi səriştələrə yiyələnməlidir:

• peşəkar fəaliyyəti çərçivəsində gözlənilməz və mürəkkəb məsələləri müstəqil şəkildə edə bilmək;
• müvafiq fəaliyyət və metodları təklif etmək, planlaşdırmaq, onların cari və perspektiv nəticələrini təhlil etmək;
• fəaliyyət və ya təhsil sahəsi ilə bağlı problemlərin səbəblərini araşdırmaq, konkret vaxt çərçivəsində və məhdud informasiya şəraitində onları həll edə bilmək;
• fəaliyyət və ya təhsil sahəsi ilə bağlı problemlərin həlli zamanı müvafiq texnologiya və metodları seçmək və onlardan istifadə edə bilmək, həmçinin gözlənilən nəticələri müəyyənləşdirmək, dəyərləndirmək və qiymətləndirmək;
• fəaliyyət və ya təhsil sahəsi ilə bağlı problemlərin həlli zamanı öz fəaliyyətini tənqidi şəkildə dəyərləndirmək;
• fəaliyyət və ya təhsil sahəsi ilə bağlı problemləri Azərbaycan dilində və bir xarici dildə şifahi və yazılı olaraq təqdim etmək, əsaslandırmaq, həmçinin mütəxəssis və qeyri-mütəxəssislərlə birgə müvafiq müzakirələrdə iştirak etmək;
• müxtəlif üsullarla öz bilik və səriştələrini başqalarına ötürə bilmək;
• istənilən şəraitdə etik davranış qaydalarına uyğun şəkildə fəaliyyət göstərmək, şəxsi davranışlarının etik aspekt və imkanlarını, məhdudiyyətlərini və sosial rolunu anlamaq;
• davamlı öyrənmə və peşəkar inkişafla bağlı özünün və digərlərinin ehtiyaclarını qiymətləndirə bilmək, həmçinin müstəqil öyrənmə üçün zəruri olan səmərəli metodlardan istifadə edə bilmək

2.2.Təhsil proqramının sonunda məzun “ Pediatriyada tibb bacısı (qardaşı) işi” ixtisaslaşması üzrə aşağıdakı səriştələrə yiyələnməlidir:

• Uşaqlarda sağlamlıq vəziyyətinin qiymətləndirilmək və təhlil etmək bacarığı;
• Sağlam uşaqların vəziyyətindən asılı olaraq ambular-poliklinik şəraitdə normal inkişafı təmin edən xidməti təşkil etmək və idarə etmək bacarığı;
• Uşaqlarda xəstəliyin yaranma səbəblərinin və risk faktorlarının təhlili, profilaktik yanaşmaların hazırlanması və tətbiqi bacarığı;
• Uşaqlarda patoloji  vəziyyətlərdə ambulator və stasionar müalicə və bərpa proseslərini təşkil etmək və idarə etmək bacarığı;   
• Pediatrik təcrübədə tədqiqat metodlarını tətbiq etmə və nəticələri təhlil etmə bacarığı;
• Pediatrik xidmətlərin keyfiyyətinə nəzarət, audit və hesabatların hazırlanması
• Pediatriyada tibb bacısı (qardaşı) fəaliyyəti sahəsində yenilikləri tətbiq etmək bacarığı;
• Pediatriya sahəsində müstəqil və ya komanda şəklində tədqiqat aparmaq, hipotez qurmaq və nəticələri elmi şəkildə təqdim etmək bacarığı
• Pediatrik yardım alan pasiyentlərlə çalışan tibbi heyət üçün psixoloji dəstək və maarifləndirmə proqramlarının hazırlanması və tətbiqi bacarığı;
• Pediatriyada tibb bacısı (qardaşı) fəaliyyəti ilə əlaqəli olan anatomiya,fiziologiya, patologiya, epidemiologiya sahələri üzrə məlumatları inteqrasiya edərək kompleks tibbi-bioloji problemləri təhlil etmək bacarığı

3. Təhsil proqramının strukturu
   1. Təhsil proqramının mənimsənilməsinin normativ müddəti və məzunlara verilən ali elmi-ixtisas dərəcəsi:

1. 2. Təhsil proqramı 120 (2 il) AKTS kreditindən ibarətdir. Hər semestrdə 5 fəndən çox olmamaq şərti ilə 30 kredit nəzərdə tutulmuşdur. Kreditlər aşağıdakı şəkildə bölüşdürülür:

4. Proqramın və hər bir fənnin təlim nəticələri

1. 1. Bu təhsil proqramı üzrə məzunlar təhsil və ya fəaliyyət sahəsi ilə bağlı əsas anlayışlar, nəzəri prinsip və tədqiqat metodları haqqında sistemli, ümumi təsəvvürə və geniş biliyə malik olmalı, konkret (ixtisaslaşmış) təhsil və ya fəaliyyət sahəsində dərin biliklərə yiyələnməlidirlər.
   2. İxtisaslaşmanın təhsil proqramının hər bir fənn üzrə təlim nəticələrinin müəyyənləşdirilməsi və hər bir fənnin sillabusunun hazırlanması ali təhsil müəssisəsinin/akademik heyətin səlahiyyətindədir.
   3. Fənlər üzrə təlim nəticələri hər bir ali təhsil müəssisəsi tərəfindən Əlavə 1-dəki formaya uyğun olaraq müəyyənləşdirilir. Təlim nəticələri matrisində (Əlavə 2) fənlərlə təhsil proqramının təlim nəticələri arasındakı əlaqə əks olunmalıdır.
   4. Təhsil proqramının cəmiyyətin və əmək bazarının dəyişən ehtiyaclarına cavab verən elmi və praktiki məzmunu təmin etməsi məqsədilə fənlərin sillabusları müntəzəm şəkildə yenilənməlidir.

5. İnfrastruktur və kadr potensialı

1. 1. Təhsil proqramının tədris, təlim və qiymətləndirmə prosesi ali təhsil müəssisəsinin aşağıdakı infrastruktura malik olmasını zəruri edir:

1. Tədris və təlim infrastrukturu

•         Mühazirə və seminar otaqları: İnteraktiv müzakirə və analizlər üçün uyğunlaşdırılmış, multimedia avadanlıqları (proyektor, yazı lövhəsi, audio-vizual vasitələr) ilə təchiz olunmuş dərs otaqları.

•         Tədris məqsədli müşahidə və videoanaliz imkanları: Təlim məqsədilə videoyazıların izlənməsi və analiz edilməsi üçün texniki imkanlar.

•         Elektron kitabxana və məlumat bazaları: PsycINFO, PubMed, Scopus, ScienceDirect, APA və digər beynəlxalq elmi bazalara çıxış.

2. Elmi-tədqiqat və təcrübə imkanları

•         Tədqiqatların təşkili üçün laboratoriya və mərkəzlər: eksperimental və klinik işlərin analizinə dair tədqiqatların aparılması üçün avadanlıqlarla təchiz olunmuş mühit.

•         Fakültədaxili və ya institusional elmi tədqiqat qruplarında iştirak imkanları: Tələbələrin elmi layihələrə cəlb olunması, o cümlədən klinik tədqiqatlarda iştirak.

•         Pasientlərin xüsusi müayinə üsullar və klinik funksional sınaqlar: beynəlxalq standartlara uyğun testlər.

3. Klinik baza və praktiki təlim yerləri – elmi mərkəzlər  və tibb müəssisələri

•         Tibb xidmətləri göstərən müəssisələrlə əməkdaşlıq:  tibbi mərkəzlər, xəstəxanalar və reabilitasiya müəssisələri ilə bağlanmış müqavilələr əsasında təcrübə proqramlarının təşkili.

•         Praktik diaqnostika və müşahidə imkanları: Tələbələrin real klinik hallarda müşahidə, qiymətləndirmə və klinik yanaşmaları öyrənə bilməsi üçün şərait.

•         Superviziyalı təlimlər: Kliniki praktika zamanı peşəkarların rəhbərliyi ilə superviziyalar və geribildirim imkanları.

4. Təhsil resursları və texnologiya dəstəyi

•         Tədris proqramına uyğun dərsliklər, metodik vəsaitlər və tərcümə olunmuş klinik protokollar.

•         Pediatriyada tibb bacısı (qardaşı) fəaliyyətinin metodlarnıı əhatə edən tədris materialları: interaktiv materiallar və təlim videoları.

•         İKT və analitik dəstək: tədqiqatlar üçün SPSS, Jamovi və digər statistik proqramlarla işləməyə imkan verən kompüter otaqları və virtual tədris platformaları.

1. 2. Ali təhsil müəssisələrinin tədrisə cəlb olunan akademik heyəti, bir qayda olaraq, elmi dərəcəyə malik olur. Elmi dərəcəsi olmayan, lakin müvafiq sahədə ən az 5 il iş təcrübəsi olan mütəxəssislər də tədrisə cəlb oluna bilərlər.
   3. Magistrlik dissertasiyalarına elmi rəhbərlik, bir qayda olaraq, elmi ada və ya elmi dərəcəyə sahib olan şəxslər tərəfindən həyata keçirilir.

6. Karyera imkanları və ömürboyu təhsil

1.  Pediatriyada tibb bacısı (qardaşı) işi ixtisası üzrə məzunlara  magistr ixtisas dərəcəsi verilir. Məzunlar aldığı fundamental və tətbiqi biliklər, eləcə də elmi-tədqiqat və laborator səriştələri sayəsində müxtəlif sahələrdə fəaliyyət göstərə bilər, dövlət xəstəxanalarında, universitet xəstəxanalarında və ya özəl xəstəxanalarda / klinikalarda mütəxəssis tibb bacısı və tibb bacısı işinin menecerləri kimi işləyə bilər və ya evdə qulluq agentliklərində tibb bacısı işinin menecerləri kimi işləyə bilərlər. Magistrlar elmi-tədqiqat institutlarında, universitet laboratoriyalarında və müvafiq akademik mərkəzlərdə tədqiqatçı kimi, ali tibb müəssisələrində akademik karyeralarını inkişaf etdirə bilərlər.Onlar müxtəlif tibb müəssisələrində pediatriya sahəsində elmi layihələrdə iştirak edə, yeni elmi nəticələrin əldə olunmasına töhfə verə bilərlər. Dövlət və beynəlxalq proqramlar çərçivəsində məsləhətçilik, layihələndirmə və idarəetmə üzrə rollarda iştirak edə bilərlər. Eyni zamanda, təhsil sahəsində də bu məzunlar ali təhsil müəssisələrində müəllim, elmi-pedaqoji işçi kimi fəaliyyət göstərə bilər.
   1. Ali təhsil müəssisəsi təhsil proqramının məzunlarının məşğulluğuna dair müntəzəm sorğular keçirməli, eləcə də vakant iş yerlərinə dair məlumatları öz veb-səhifələrində yerləşdirməlidir. 
   2. Ali təhsil pilləsinin magistratura səviyyəsini bitirən (magistrlik dissertasiyasını müdafiə edən), yaxud təhsili ona bərabər tutulan şəxslər fəlsəfə doktoru proqramı üzrə doktoranturaya qəbul oluna bilərlər.
   3. Təhsil müddətində əldə olunan bilik, bacarıq və yanaşmalar məzunların müstəqil şəkildə ömür boyu təhsil almaları üçün ilkin şərtlərdəndir.                                                                                                                                                  

                                                                                                                                                                                                                                                                                 Əlavə 1

Təhsil proqramı və tədris fəaliyyəti üzrə təlim nəticələri

          Ali təhsil müəssisəsi təhsil proqramının təlim nəticələrinə uyğun hər bir tədris fəaliyyəti (eləcə də fənlər) üzrə gözlənilən təlim nəticələrini müəyyən etməlidir. Aşağıdakı cədvəllərdə minimum 6 təlim nəticələsi sadalanmalıdır (təhsil proqramı və hər bir tədris fəaliyyəti (fənn) üzrə ayrı-ayrılıqda)