• 20/02/2018 00:00

Azərbaycanda 2016-cı ildə dərmandan zəhərlənmə halları 732 dəfə müşahidə edilibsə, 2017-ci ildə 714 dəfə belə hal baş verib. Ən çox kəskin zəhərlənmə verən sedativ, yuxugətirən və qıcolma əleyhinə olan preparatlardır. Lakin zəhərlənmə halları bir çox hallarda dərmanın keyfiyyəti və dozası ilə deyil, istifadəçinin ondan düzgün istifadə etməməsi nəticəsində baş verir. Təəssüf ki, zəhərlənmə hallarının 17 faizi valideynlərin nəzarətindən yayınaraq dərmanlardan istifadə edən uşaqlarda müşahidə olunub. Kəskin zəhərlənmələrə aid olmayan medikamentoz və kimyəvi maddələrə əlavə təsirlərlə əlaqədar 2016-cı ildə 246, 2017-ci ildə isə 230 xəstə olub. Müşahidələr göstərir ki, həmin hallar əsasən başağrısı zamanı istifadə olunan dərmanlar və antibiotiklərin qəbulu nəticəsində yaranır.

Bu barədə həkim-toksikoloq, Azərbaycan Tibb Universitetinin dosenti İsmayıl Əfəndiyev dərman vasitələrindən zəhərlənmələrlə əlaqədar keçirilən mətbuat konfransında məlumat verib.

Onun dediyinə görə, virus infeksiyası zamanı qəbul edilən antibiotik vasitələrin heç bir müalicəvi təsiri yoxdur, əksinə, həmin vaxt orqanizmin immuniteti zəiflədiyinə görə, allergiya və digər xoşagəlməz fəsadlarla nəticələnir.

Səhiyyə Nazirliyinin Analitik Ekspertiza Mərkəzinin dərman vasitələrinin qeydiyyatı və ekspertizası şöbəsinin baş mütəxəssisi Ulduz Eyvazova bildirib ki, düzgün istifadə edilmədikdə, aptekdən alındıqdan sonra evdə normal şəraitdə saxlanılmadıqda dərmanlardan zəhərlənmələr baş verir: "Dərmanlardan zəhərlənmələr onların çox vaxt keyfiyyətsiz olması ilə əlaqədar deyil, doza həddinin gözlənilməməsi və ya aşılmasıdır. Hər bir dərman vasitəsinin içlik vərəqəsində onun əlavə təsirləri haqqında da məlumat var. Məsələn, şərbət və göz damcıları preparatdan asılı olaraq ilkin açılandan sonra bir həftədən 28 gün müddətinədək yararlılıq müddəti var. Ümumən preparatın saxlanma şəraitindən asılı olaraq daha uzun müddətə istifadə müddəti ola bilər. Bəzən elə hal olur ki, üstündəki saxlanılma müddətinə baxaraq bir neçə ay və hətta il əvvəl alınmış dərmanı uşağa içirilməsi, birdəfəlik əvəzinə sutkalıq dozanın qəbul edilməsi də zəhərlənmələrə səbəb olur”.

Mərkəzin dərman vasitələrinin keyfiyyətinin yoxlanılması laboratoriyasının müdiri Çingiz Şükürov keyfiyyətsiz dərman vasitələri barədə danışarkən deyib: “Dərman vasitələrinin keyfiyyətinin yoxlanılması laboratoriyasında “OKSİAM-B” göz damcısı dərman formasında olan məhsulun nümunələrinin fiziki-kimyəvi və mikrobioloji ekspertizası nəticəsində nümunənin tərkibindəki inqrediyentlərin miqdarının qeyd olunan göstəricilərdən aşağı olması, sitikolin təsiredici maddəsinin ümumiyyətlə olmaması, pH göstəricisinin qələvi mühitə yaxınlığı, sıxlığının aşağılığı və nümunənin qeyri-sterilliyi müəyyən edilib. Nümunənin keyfiyyətsiz, qeyri-effektiv, yararsız və sağlamlıq üçün təhlükəli olduğuna görə saxta, mənşəyi məlum olmayan məhsulun idxalı, satışı və oftalmoloqlar tərəfindən istifadəsi qadağan edilib. Topdan və pərakəndə əczaçılıq müəssisələrinə məhsulun yığışdırılması barədə xəbərdarlıq edilib”.

Laboratoriya müdiri həzm pozğunluğu, mədə-bağırsaq sistemi xəstəliklərində və zəhərlənmə zamanı istifadə edilən aktivləşdirilmiş kömürün tərkibində qalıq suyun miqdarı normadan yuxarı olduğuna görə həmin dərman preparatının ölkəmizin ərazisinə buraxılmadığını da söyləyib.

Analitik Ekspertiza Mərkəzinin farmakonəzarət sektorunun müdiri Elmin Quliyevin verdiyi məlumata görə, ötən ilin yekunlarına görə 150-yə yaxın dərman vasitəsinin əlavə təsiri haqqında bildiriş əldə edilib. Bu ilin yanvarında isə 150-dən artıq dərman vasitəsi haqqında məlumat verilib. Şöbə müdirinin dediyinə görə, həddindən çox allergik reaksiyalar və anafilaktik şok verdiyinə görə “Bioporoks” və “Sonofaks” kimi dərman vasitələrinin satışı qadağan edilib.

Onun sözlərinə görə, ölkəmizə daha çox Avropa ölkələrindən dərman vasitələri idxal edilir. Sonrakı yerləri Rusiya, MDB ölkələri, Türkiyədən gətirilən dərmanlar tutur. Banqladeş və Hindistandan da dərmanlar gətirilsə də, onların sayı o qədər də çox deyil.